महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-2, chapter-52
वैशंपायन उवाच ।
ततः प्रायाद्विदुरोऽश्वैरुदारैर्महाजवैर्बलिभिः साधुदान्तैः ।
बलान्नियुक्तो धृतराष्ट्रेण राज्ञा मनीषिणां पाण्डवानां सकाशम् ॥१॥
ततः प्रायाद्विदुरोऽश्वैरुदारैर्महाजवैर्बलिभिः साधुदान्तैः ।
बलान्नियुक्तो धृतराष्ट्रेण राज्ञा मनीषिणां पाण्डवानां सकाशम् ॥१॥
1. vaiśaṁpāyana uvāca ,
tataḥ prāyādviduro'śvairudārai;rmahājavairbalibhiḥ sādhudāntaiḥ ,
balānniyukto dhṛtarāṣṭreṇa rājñā; manīṣiṇāṁ pāṇḍavānāṁ sakāśam.
tataḥ prāyādviduro'śvairudārai;rmahājavairbalibhiḥ sādhudāntaiḥ ,
balānniyukto dhṛtarāṣṭreṇa rājñā; manīṣiṇāṁ pāṇḍavānāṁ sakāśam.
1.
vaiśaṃpāyana uvāca tataḥ prāyāt viduraḥ
aśvaiḥ udāraiḥ mahājavaiḥ balibhiḥ
sādhudāntaiḥ balāt niyuktaḥ dhṛtarāṣṭreṇa
rājñā manīṣiṇām pāṇḍavānām sakāśam
aśvaiḥ udāraiḥ mahājavaiḥ balibhiḥ
sādhudāntaiḥ balāt niyuktaḥ dhṛtarāṣṭreṇa
rājñā manīṣiṇām pāṇḍavānām sakāśam
1.
Vaishampayana said, "Thereupon, Vidura departed on excellent, very swift, strong, and well-tamed horses. He had been compelled by King Dhritarashtra to go to the wise Pandavas."
सोऽभिपत्य तदध्वानमासाद्य नृपतेः पुरम् ।
प्रविवेश महाबुद्धिः पूज्यमानो द्विजातिभिः ॥२॥
प्रविवेश महाबुद्धिः पूज्यमानो द्विजातिभिः ॥२॥
2. so'bhipatya tadadhvānamāsādya nṛpateḥ puram ,
praviveśa mahābuddhiḥ pūjyamāno dvijātibhiḥ.
praviveśa mahābuddhiḥ pūjyamāno dvijātibhiḥ.
2.
saḥ abhipatya tat adhvanam āsādya nṛpateḥ puram
praviveśa mahābuddhiḥ pūjyamānaḥ dvijātibhiḥ
praviveśa mahābuddhiḥ pūjyamānaḥ dvijātibhiḥ
2.
Having traversed that journey and reached the city of the king (Pāṇḍavas' residence), the greatly intelligent Vidura entered, being honored by the twice-born (dvijāti) persons.
स राजगृहमासाद्य कुबेरभवनोपमम् ।
अभ्यगच्छत धर्मात्मा धर्मपुत्रं युधिष्ठिरम् ॥३॥
अभ्यगच्छत धर्मात्मा धर्मपुत्रं युधिष्ठिरम् ॥३॥
3. sa rājagṛhamāsādya kuberabhavanopamam ,
abhyagacchata dharmātmā dharmaputraṁ yudhiṣṭhiram.
abhyagacchata dharmātmā dharmaputraṁ yudhiṣṭhiram.
3.
sa rājagṛham āsādya kubera-bhavanopamam
abhyagacchata dharmātmā dharma-putram yudhiṣṭhiram
abhyagacchata dharmātmā dharma-putram yudhiṣṭhiram
3.
The righteous Vidura (dharmātmā), having arrived at Rājagṛha, a city resembling the abode of Kubera, went to meet Yudhiṣṭhira, the son of Dharma (dharmaputra).
तं वै राजा सत्यधृतिर्महात्मा अजातशत्रुर्विदुरं यथावत् ।
पूजापूर्वं प्रतिगृह्याजमीढस्ततोऽपृच्छद्धृतराष्ट्रं सपुत्रम् ॥४॥
पूजापूर्वं प्रतिगृह्याजमीढस्ततोऽपृच्छद्धृतराष्ट्रं सपुत्रम् ॥४॥
4. taṁ vai rājā satyadhṛtirmahātmā; ajātaśatrurviduraṁ yathāvat ,
pūjāpūrvaṁ pratigṛhyājamīḍha;stato'pṛcchaddhṛtarāṣṭraṁ saputram.
pūjāpūrvaṁ pratigṛhyājamīḍha;stato'pṛcchaddhṛtarāṣṭraṁ saputram.
4.
tam vai rājā satyadhṛtiḥ mahātmā
ajātaśatruḥ viduram yathāvat
pūjā-pūrvam pratigṛhya ājāmīḍhaḥ
tataḥ apṛcchat dhṛtarāṣṭram saputram
ajātaśatruḥ viduram yathāvat
pūjā-pūrvam pratigṛhya ājāmīḍhaḥ
tataḥ apṛcchat dhṛtarāṣṭram saputram
4.
King Yudhiṣṭhira, who was firm in truth, great-souled (mahātmā), and without enemies, the scion of Ajāmīḍha, duly received Vidura with proper honors. Thereafter, he inquired about Dhṛtarāṣṭra and his sons.
युधिष्ठिर उवाच ।
विज्ञायते ते मनसो न प्रहर्षः कच्चित्क्षत्तः कुशलेनागतोऽसि ।
कच्चित्पुत्राः स्थविरस्यानुलोमा वशानुगाश्चापि विशोऽपि कच्चित् ॥५॥
विज्ञायते ते मनसो न प्रहर्षः कच्चित्क्षत्तः कुशलेनागतोऽसि ।
कच्चित्पुत्राः स्थविरस्यानुलोमा वशानुगाश्चापि विशोऽपि कच्चित् ॥५॥
5. yudhiṣṭhira uvāca ,
vijñāyate te manaso na praharṣaḥ; kaccitkṣattaḥ kuśalenāgato'si ,
kaccitputrāḥ sthavirasyānulomā; vaśānugāścāpi viśo'pi kaccit.
vijñāyate te manaso na praharṣaḥ; kaccitkṣattaḥ kuśalenāgato'si ,
kaccitputrāḥ sthavirasyānulomā; vaśānugāścāpi viśo'pi kaccit.
5.
yudhiṣṭhiraḥ uvāca vijñāyate te manasaḥ
na praharṣaḥ kaccit kṣattaḥ kuśalena
āgataḥ asi kaccit putrāḥ sthavirasya
anulomāḥ vaśānugāḥ ca api viśaḥ api kaccit
na praharṣaḥ kaccit kṣattaḥ kuśalena
āgataḥ asi kaccit putrāḥ sthavirasya
anulomāḥ vaśānugāḥ ca api viśaḥ api kaccit
5.
Yudhiṣṭhira said: 'It seems there is no joy (praharsa) in your mind. O Vidura (kṣattṛ), I hope you have arrived in good health? And are the old king's sons compliant and obedient? Are the subjects also following orders?'
विदुर उवाच ।
राजा महात्मा कुशली सपुत्र आस्ते वृतो ज्ञातिभिरिन्द्रकल्पैः ।
प्रीतो राजन्पुत्रगणैर्विनीतैर्विशोक एवात्मरतिर्दृढात्मा ॥६॥
राजा महात्मा कुशली सपुत्र आस्ते वृतो ज्ञातिभिरिन्द्रकल्पैः ।
प्रीतो राजन्पुत्रगणैर्विनीतैर्विशोक एवात्मरतिर्दृढात्मा ॥६॥
6. vidura uvāca ,
rājā mahātmā kuśalī saputra; āste vṛto jñātibhirindrakalpaiḥ ,
prīto rājanputragaṇairvinītai;rviśoka evātmaratirdṛḍhātmā.
rājā mahātmā kuśalī saputra; āste vṛto jñātibhirindrakalpaiḥ ,
prīto rājanputragaṇairvinītai;rviśoka evātmaratirdṛḍhātmā.
6.
viduraḥ uvāca rājā mahātmā kuśalī
saputraḥ āste vṛtaḥ jñātibhiḥ indrakalpaiḥ
prītaḥ rājan putragaṇaiḥ
vinītaiḥ viśokaḥ eva ātmaratiḥ dṛḍhātmā
saputraḥ āste vṛtaḥ jñātibhiḥ indrakalpaiḥ
prītaḥ rājan putragaṇaiḥ
vinītaiḥ viśokaḥ eva ātmaratiḥ dṛḍhātmā
6.
Vidura said: 'O King (rājan), the great-souled (mahātmā) king (Dhṛtarāṣṭra), along with his sons, is well. He is surrounded by kinsmen who are like Indra, and he is pleased by his well-behaved multitude of sons. He is indeed free from sorrow (viśoka), delights in his own self (ātmarati), and is firm-minded (dṛḍhātmā).'
इदं तु त्वां कुरुराजोऽभ्युवाच पूर्वं पृष्ट्वा कुशलं चाव्ययं च ।
इयं सभा त्वत्सभातुल्यरूपा भ्रातॄणां ते पश्य तामेत्य पुत्र ॥७॥
इयं सभा त्वत्सभातुल्यरूपा भ्रातॄणां ते पश्य तामेत्य पुत्र ॥७॥
7. idaṁ tu tvāṁ kururājo'bhyuvāca; pūrvaṁ pṛṣṭvā kuśalaṁ cāvyayaṁ ca ,
iyaṁ sabhā tvatsabhātulyarūpā; bhrātṝṇāṁ te paśya tāmetya putra.
iyaṁ sabhā tvatsabhātulyarūpā; bhrātṝṇāṁ te paśya tāmetya putra.
7.
idaṃ tu tvāṃ kururājaḥ abhyuvāca
pūrvaṃ pṛṣṭvā kuśalaṃ ca avyayaṃ
ca iyaṃ sabhā tvatsabhātulyarūpā
bhrātṝṇāṃ te paśya tāṃ etya putra
pūrvaṃ pṛṣṭvā kuśalaṃ ca avyayaṃ
ca iyaṃ sabhā tvatsabhātulyarūpā
bhrātṝṇāṃ te paśya tāṃ etya putra
7.
But the Kuru King (Dhṛtarāṣṭra) first inquired about your welfare and stability, then said this to you: 'This assembly hall, which belongs to your brothers, is similar in form to your assembly hall. Go and see it, my son.'
समागम्य भ्रातृभिः पार्थ तस्यां सुहृद्द्यूतं क्रियतां रम्यतां च ।
प्रीयामहे भवतः संगमेन समागताः कुरवश्चैव सर्वे ॥८॥
प्रीयामहे भवतः संगमेन समागताः कुरवश्चैव सर्वे ॥८॥
8. samāgamya bhrātṛbhiḥ pārtha tasyāṁ; suhṛddyūtaṁ kriyatāṁ ramyatāṁ ca ,
prīyāmahe bhavataḥ saṁgamena; samāgatāḥ kuravaścaiva sarve.
prīyāmahe bhavataḥ saṁgamena; samāgatāḥ kuravaścaiva sarve.
8.
samāgamya bhrātṛbhiḥ pārtha tasyāṃ
suhṛt dyūtaṃ kriyatāṃ ramyatāṃ
ca prīyāmahe bhavataḥ saṅgamena
samāgatāḥ kuravaḥ ca eva sarve
suhṛt dyūtaṃ kriyatāṃ ramyatāṃ
ca prīyāmahe bhavataḥ saṅgamena
samāgatāḥ kuravaḥ ca eva sarve
8.
O Pārtha, having gathered with your brothers in that hall, let a friendly game of dice be played, and let there be enjoyment. We are all the Kurus who have assembled, and we are pleased by your presence.
दुरोदरा विहिता ये तु तत्र महात्मना धृतराष्ट्रेण राज्ञा ।
तान्द्रक्ष्यसे कितवान्संनिविष्टानित्यागतोऽहं नृपते तज्जुषस्व ॥९॥
तान्द्रक्ष्यसे कितवान्संनिविष्टानित्यागतोऽहं नृपते तज्जुषस्व ॥९॥
9. durodarā vihitā ye tu tatra; mahātmanā dhṛtarāṣṭreṇa rājñā ,
tāndrakṣyase kitavānsaṁniviṣṭā;nityāgato'haṁ nṛpate tajjuṣasva.
tāndrakṣyase kitavānsaṁniviṣṭā;nityāgato'haṁ nṛpate tajjuṣasva.
9.
durodarāḥ vihitāḥ ye tu tatra
mahātmanā dhṛtarāṣṭreṇa rājñā tān
drakṣyase kitavān saṃniviṣṭān iti
āgataḥ ahaṃ nṛpate tat juṣasva
mahātmanā dhṛtarāṣṭreṇa rājñā tān
drakṣyase kitavān saṃniviṣṭān iti
āgataḥ ahaṃ nṛpate tat juṣasva
9.
Indeed, the great-souled (ātman) King Dhṛtarāṣṭra has arranged for dice-players there. You will see those gamblers seated. So, I have come, O King; please partake in this.
युधिष्ठिर उवाच ।
द्यूते क्षत्तः कलहो विद्यते नः को वै द्यूतं रोचयेद्बुध्यमानः ।
किं वा भवान्मन्यते युक्तरूपं भवद्वाक्ये सर्व एव स्थिताः स्म ॥१०॥
द्यूते क्षत्तः कलहो विद्यते नः को वै द्यूतं रोचयेद्बुध्यमानः ।
किं वा भवान्मन्यते युक्तरूपं भवद्वाक्ये सर्व एव स्थिताः स्म ॥१०॥
10. yudhiṣṭhira uvāca ,
dyūte kṣattaḥ kalaho vidyate naḥ; ko vai dyūtaṁ rocayedbudhyamānaḥ ,
kiṁ vā bhavānmanyate yuktarūpaṁ; bhavadvākye sarva eva sthitāḥ sma.
dyūte kṣattaḥ kalaho vidyate naḥ; ko vai dyūtaṁ rocayedbudhyamānaḥ ,
kiṁ vā bhavānmanyate yuktarūpaṁ; bhavadvākye sarva eva sthitāḥ sma.
10.
yudhiṣṭhiraḥ uvāca dyūte kṣattaḥ kalahaḥ
vidyate naḥ kaḥ vai dyūtaṃ rocayet
budhyamānaḥ kiṃ vā bhavān manyate yukta
rūpaṃ bhavat vākye sarve eva sthitāḥ sma
vidyate naḥ kaḥ vai dyūtaṃ rocayet
budhyamānaḥ kiṃ vā bhavān manyate yukta
rūpaṃ bhavat vākye sarve eva sthitāḥ sma
10.
Yudhiṣṭhira said: 'O charioteer, gambling always leads to disputes for us. Who, if they are discerning, would indeed take pleasure in gambling? So, what do you, sir, consider appropriate? We are all ready to abide by your word.'
विदुर उवाच ।
जानाम्यहं द्यूतमनर्थमूलं कृतश्च यत्नोऽस्य मया निवारणे ।
राजा तु मां प्राहिणोत्त्वत्सकाशं श्रुत्वा विद्वञ्श्रेय इहाचरस्व ॥११॥
जानाम्यहं द्यूतमनर्थमूलं कृतश्च यत्नोऽस्य मया निवारणे ।
राजा तु मां प्राहिणोत्त्वत्सकाशं श्रुत्वा विद्वञ्श्रेय इहाचरस्व ॥११॥
11. vidura uvāca ,
jānāmyahaṁ dyūtamanarthamūlaṁ; kṛtaśca yatno'sya mayā nivāraṇe ,
rājā tu māṁ prāhiṇottvatsakāśaṁ; śrutvā vidvañśreya ihācarasva.
jānāmyahaṁ dyūtamanarthamūlaṁ; kṛtaśca yatno'sya mayā nivāraṇe ,
rājā tu māṁ prāhiṇottvatsakāśaṁ; śrutvā vidvañśreya ihācarasva.
11.
viduraḥ uvāca | jānāmi aham dyūtam
anarthamūlam kṛtaḥ ca yatnaḥ asya mayā
nivāraṇe | rājā tu mām prāhiṇot tvat
sakāśam śrutvā vidvan śreyaḥ iha ācarasva
anarthamūlam kṛtaḥ ca yatnaḥ asya mayā
nivāraṇe | rājā tu mām prāhiṇot tvat
sakāśam śrutvā vidvan śreyaḥ iha ācarasva
11.
Vidura said, "I know that gambling is the root of misfortune, and I made an effort to prevent it. However, the king sent me to you after hearing [about the situation]. O wise one, please do what is auspicious here."
युधिष्ठिर उवाच ।
के तत्रान्ये कितवा दीव्यमाना विना राज्ञो धृतराष्ट्रस्य पुत्रैः ।
पृच्छामि त्वां विदुर ब्रूहि नस्तान्यैर्दीव्यामः शतशः संनिपत्य ॥१२॥
के तत्रान्ये कितवा दीव्यमाना विना राज्ञो धृतराष्ट्रस्य पुत्रैः ।
पृच्छामि त्वां विदुर ब्रूहि नस्तान्यैर्दीव्यामः शतशः संनिपत्य ॥१२॥
12. yudhiṣṭhira uvāca ,
ke tatrānye kitavā dīvyamānā; vinā rājño dhṛtarāṣṭrasya putraiḥ ,
pṛcchāmi tvāṁ vidura brūhi nastā;nyairdīvyāmaḥ śataśaḥ saṁnipatya.
ke tatrānye kitavā dīvyamānā; vinā rājño dhṛtarāṣṭrasya putraiḥ ,
pṛcchāmi tvāṁ vidura brūhi nastā;nyairdīvyāmaḥ śataśaḥ saṁnipatya.
12.
yudhiṣṭhiraḥ uvāca | ke tatra anye kitavāḥ
dīvyamānāḥ vinā rājñaḥ dhṛtarāṣṭrasya
putraiḥ | pṛcchāmi tvām vidura brūhi naḥ
taiḥ anyaiḥ dīvyāmaḥ śataśaḥ saṃnipatya
dīvyamānāḥ vinā rājñaḥ dhṛtarāṣṭrasya
putraiḥ | pṛcchāmi tvām vidura brūhi naḥ
taiḥ anyaiḥ dīvyāmaḥ śataśaḥ saṃnipatya
12.
Yudhiṣṭhira said, "Who else among the gamblers are playing there, besides the sons of King Dhṛtarāṣṭra? Tell us, Vidura, whom shall we play against, gathering in vast numbers?"
विदुर उवाच ।
गान्धारराजः शकुनिर्विशां पते राजातिदेवी कृतहस्तो मताक्षः ।
विविंशतिश्चित्रसेनश्च राजा सत्यव्रतः पुरुमित्रो जयश्च ॥१३॥
गान्धारराजः शकुनिर्विशां पते राजातिदेवी कृतहस्तो मताक्षः ।
विविंशतिश्चित्रसेनश्च राजा सत्यव्रतः पुरुमित्रो जयश्च ॥१३॥
13. vidura uvāca ,
gāndhārarājaḥ śakunirviśāṁ pate; rājātidevī kṛtahasto matākṣaḥ ,
viviṁśatiścitrasenaśca rājā; satyavrataḥ purumitro jayaśca.
gāndhārarājaḥ śakunirviśāṁ pate; rājātidevī kṛtahasto matākṣaḥ ,
viviṁśatiścitrasenaśca rājā; satyavrataḥ purumitro jayaśca.
13.
viduraḥ uvāca | gāndhārarājaḥ śakuniḥ
viśām pate rājā atidevī kṛtahastaḥ
matākṣaḥ | viviṃśatiḥ ca citrasenaḥ ca
rājā satyavrataḥ purumitraḥ jayaḥ ca
viśām pate rājā atidevī kṛtahastaḥ
matākṣaḥ | viviṃśatiḥ ca citrasenaḥ ca
rājā satyavrataḥ purumitraḥ jayaḥ ca
13.
Vidura said, "O lord of the people, King Śakuni, the ruler of Gāndhāra, is a supremely skilled gambler, expert, and cunning with dice. Also present are Viviṃśati, Citrasena, King Satyavrata, Purumitra, and Jaya."
युधिष्ठिर उवाच ।
महाभयाः कितवाः संनिविष्टा मायोपधा देवितारोऽत्र सन्ति ।
धात्रा तु दिष्टस्य वशे किलेदं नादेवनं कितवैरद्य तैर्मे ॥१४॥
महाभयाः कितवाः संनिविष्टा मायोपधा देवितारोऽत्र सन्ति ।
धात्रा तु दिष्टस्य वशे किलेदं नादेवनं कितवैरद्य तैर्मे ॥१४॥
14. yudhiṣṭhira uvāca ,
mahābhayāḥ kitavāḥ saṁniviṣṭā; māyopadhā devitāro'tra santi ,
dhātrā tu diṣṭasya vaśe kiledaṁ; nādevanaṁ kitavairadya tairme.
mahābhayāḥ kitavāḥ saṁniviṣṭā; māyopadhā devitāro'tra santi ,
dhātrā tu diṣṭasya vaśe kiledaṁ; nādevanaṁ kitavairadya tairme.
14.
yudhiṣṭhiraḥ uvāca | mahābhayāḥ kitavāḥ
saṃniviṣṭāḥ māyopadhāḥ devitāraḥ atra
santi | dhātrā tu diṣṭasya vaśe kila
idam na adevanam kitavaiḥ adya taiḥ me
saṃniviṣṭāḥ māyopadhāḥ devitāraḥ atra
santi | dhātrā tu diṣṭasya vaśe kila
idam na adevanam kitavaiḥ adya taiḥ me
14.
Yudhiṣṭhira said, "These formidable and deceitful gamblers have assembled here. Yet, it is said that this situation is under the control of destiny (diṣṭa), ordained by the Creator. Therefore, there can be no avoiding gambling with these tricksters for me today."
नाहं राज्ञो धृतराष्ट्रस्य शासनान्न गन्तुमिच्छामि कवे दुरोदरम् ।
इष्टो हि पुत्रस्य पिता सदैव तदस्मि कर्ता विदुरात्थ मां यथा ॥१५॥
इष्टो हि पुत्रस्य पिता सदैव तदस्मि कर्ता विदुरात्थ मां यथा ॥१५॥
15. nāhaṁ rājño dhṛtarāṣṭrasya śāsanā;nna gantumicchāmi kave durodaram ,
iṣṭo hi putrasya pitā sadaiva; tadasmi kartā vidurāttha māṁ yathā.
iṣṭo hi putrasya pitā sadaiva; tadasmi kartā vidurāttha māṁ yathā.
15.
na aham rājñaḥ dhṛtarāṣṭrasya śāsanāt
na gantum icchāmi kave durodaram
| iṣṭaḥ hi putrasya pitā sadā eva
tat asmi kartā vidura āttha mām yathā
na gantum icchāmi kave durodaram
| iṣṭaḥ hi putrasya pitā sadā eva
tat asmi kartā vidura āttha mām yathā
15.
O wise one (kavi), I do not wish to go to the gambling match by King Dhṛtarāṣṭra's command. Indeed, a father is always dear to his son. Therefore, I will act accordingly, just as you, Vidura, instruct me.
न चाकामः शकुनिना देविताहं न चेन्मां धृष्णुराह्वयिता सभायाम् ।
आहूतोऽहं न निवर्ते कदाचित्तदाहितं शाश्वतं वै व्रतं मे ॥१६॥
आहूतोऽहं न निवर्ते कदाचित्तदाहितं शाश्वतं वै व्रतं मे ॥१६॥
16. na cākāmaḥ śakuninā devitāhaṁ; na cenmāṁ dhṛṣṇurāhvayitā sabhāyām ,
āhūto'haṁ na nivarte kadāci;ttadāhitaṁ śāśvataṁ vai vrataṁ me.
āhūto'haṁ na nivarte kadāci;ttadāhitaṁ śāśvataṁ vai vrataṁ me.
16.
na ca akāmaḥ śakuninā devitā aham
na cet mām dhṛṣṇuḥ āhvayitā sabhāyām
| āhūtaḥ aham na niverte kadācit
tat āhitam śāśvatam vai vratam me
na cet mām dhṛṣṇuḥ āhvayitā sabhāyām
| āhūtaḥ aham na niverte kadācit
tat āhitam śāśvatam vai vratam me
16.
I am not unwilling to be challenged by Śakuni, nor will I refuse if that insolent one (Duryodhana) challenges me in the assembly. Once summoned, I never retreat. That is indeed my eternal vow (vrata).
वैशंपायन उवाच ।
एवमुक्त्वा विदुरं धर्मराजः प्रायात्रिकं सर्वमाज्ञाप्य तूर्णम् ।
प्रायाच्छ्वोभूते सगणः सानुयात्रः सह स्त्रीभिर्द्रौपदीमादिकृत्वा ॥१७॥
एवमुक्त्वा विदुरं धर्मराजः प्रायात्रिकं सर्वमाज्ञाप्य तूर्णम् ।
प्रायाच्छ्वोभूते सगणः सानुयात्रः सह स्त्रीभिर्द्रौपदीमादिकृत्वा ॥१७॥
17. vaiśaṁpāyana uvāca ,
evamuktvā viduraṁ dharmarājaḥ; prāyātrikaṁ sarvamājñāpya tūrṇam ,
prāyācchvobhūte sagaṇaḥ sānuyātraḥ; saha strībhirdraupadīmādikṛtvā.
evamuktvā viduraṁ dharmarājaḥ; prāyātrikaṁ sarvamājñāpya tūrṇam ,
prāyācchvobhūte sagaṇaḥ sānuyātraḥ; saha strībhirdraupadīmādikṛtvā.
17.
vaiśaṃpāyana uvāca | evam uktvā viduram
dharmarājaḥ prāyātrikam sarvam ājñāpya
tūrṇam | prāyāt śvaḥ bhūte sagaṇaḥ
sānuyātraḥ saha strībhiḥ draupadīm ādikṛtvā
dharmarājaḥ prāyātrikam sarvam ājñāpya
tūrṇam | prāyāt śvaḥ bhūte sagaṇaḥ
sānuyātraḥ saha strībhiḥ draupadīm ādikṛtvā
17.
Vaiśaṃpāyana said: Having thus spoken to Vidura, Yudhiṣṭhira, the King of (dharma), swiftly commanded all the preparations for the journey. On the following day, he set out with his retinue and followers, accompanied by the women, including Draupadī.
दैवं प्रज्ञां तु मुष्णाति तेजश्चक्षुरिवापतत् ।
धातुश्च वशमन्वेति पाशैरिव नरः सितः ॥१८॥
धातुश्च वशमन्वेति पाशैरिव नरः सितः ॥१८॥
18. daivaṁ prajñāṁ tu muṣṇāti tejaścakṣurivāpatat ,
dhātuśca vaśamanveti pāśairiva naraḥ sitaḥ.
dhātuśca vaśamanveti pāśairiva naraḥ sitaḥ.
18.
daivam prajñām tu muṣṇāti tejaḥ cakṣuḥ iva āpatat
| dhātuḥ ca vaśam anveti pāśaiḥ iva naraḥ sitaḥ
| dhātuḥ ca vaśam anveti pāśaiḥ iva naraḥ sitaḥ
18.
Fate, however, steals one's wisdom, just as the brilliance of the eye fades away. And man submits to the will of the creator (dhātu), like a person bound with ropes.
इत्युक्त्वा प्रययौ राजा सह क्षत्त्रा युधिष्ठिरः ।
अमृष्यमाणस्तत्पार्थः समाह्वानमरिंदमः ॥१९॥
अमृष्यमाणस्तत्पार्थः समाह्वानमरिंदमः ॥१९॥
19. ityuktvā prayayau rājā saha kṣattrā yudhiṣṭhiraḥ ,
amṛṣyamāṇastatpārthaḥ samāhvānamariṁdamaḥ.
amṛṣyamāṇastatpārthaḥ samāhvānamariṁdamaḥ.
19.
iti uktvā prayayau rājā saha kṣattrā yudhiṣṭhiraḥ
amṛṣyamāṇaḥ tat pārthaḥ samāhvānam arindamaḥ
amṛṣyamāṇaḥ tat pārthaḥ samāhvānam arindamaḥ
19.
Having said this, King Yudhishthira, the subduer of enemies, went forth with Vidura, unable to tolerate that challenge. He, the son of Pṛthā (Pārtha), could not endure that summons.
बाह्लिकेन रथं दत्तमास्थाय परवीरहा ।
परिच्छन्नो ययौ पार्थो भ्रातृभिः सह पाण्डवः ॥२०॥
परिच्छन्नो ययौ पार्थो भ्रातृभिः सह पाण्डवः ॥२०॥
20. bāhlikena rathaṁ dattamāsthāya paravīrahā ,
paricchanno yayau pārtho bhrātṛbhiḥ saha pāṇḍavaḥ.
paricchanno yayau pārtho bhrātṛbhiḥ saha pāṇḍavaḥ.
20.
bāhlikena ratham dattam āsthāya paravīrahā
parichchhannaḥ yayau pārthaḥ bhrātṛbhiḥ saha pāṇḍavaḥ
parichchhannaḥ yayau pārthaḥ bhrātṛbhiḥ saha pāṇḍavaḥ
20.
Having mounted the chariot given by Bahlika, the son of Pṛthā (Pārtha), the son of Pandu (Pāṇḍava), the slayer of hostile heroes (paravīrahā), went forth well-covered/disguised along with his brothers.
राजश्रिया दीप्यमानो ययौ ब्रह्मपुरःसरः ।
धृतराष्ट्रेण चाहूतः कालस्य समयेन च ॥२१॥
धृतराष्ट्रेण चाहूतः कालस्य समयेन च ॥२१॥
21. rājaśriyā dīpyamāno yayau brahmapuraḥsaraḥ ,
dhṛtarāṣṭreṇa cāhūtaḥ kālasya samayena ca.
dhṛtarāṣṭreṇa cāhūtaḥ kālasya samayena ca.
21.
rājaśriyā dīpyamānaḥ yayau brahmapuraḥsaraḥ
dhṛtarāṣṭreṇa ca āhūtaḥ kālasya samayena ca
dhṛtarāṣṭreṇa ca āhūtaḥ kālasya samayena ca
21.
Shining with royal splendor, he went forth, preceded by Brahmins, summoned both by Dhritarashtra and by the dictates of time or destiny.
स हास्तिनपुरं गत्वा धृतराष्ट्रगृहं ययौ ।
समियाय च धर्मात्मा धृतराष्ट्रेण पाण्डवः ॥२२॥
समियाय च धर्मात्मा धृतराष्ट्रेण पाण्डवः ॥२२॥
22. sa hāstinapuraṁ gatvā dhṛtarāṣṭragṛhaṁ yayau ,
samiyāya ca dharmātmā dhṛtarāṣṭreṇa pāṇḍavaḥ.
samiyāya ca dharmātmā dhṛtarāṣṭreṇa pāṇḍavaḥ.
22.
sa hāstinapuram gatvā dhṛtarāṣṭragṛham yayau
samiyāya ca dharmātmā dhṛtarāṣṭreṇa pāṇḍavaḥ
samiyāya ca dharmātmā dhṛtarāṣṭreṇa pāṇḍavaḥ
22.
Having gone to Hastinapura, that righteous-souled (dharmātmā) son of Pandu (Pāṇḍava) then went to Dhritarashtra's house and met with Dhritarashtra.
तथा द्रोणेन भीष्मेण कर्णेन च कृपेण च ।
समियाय यथान्यायं द्रौणिना च विभुः सह ॥२३॥
समियाय यथान्यायं द्रौणिना च विभुः सह ॥२३॥
23. tathā droṇena bhīṣmeṇa karṇena ca kṛpeṇa ca ,
samiyāya yathānyāyaṁ drauṇinā ca vibhuḥ saha.
samiyāya yathānyāyaṁ drauṇinā ca vibhuḥ saha.
23.
tathā droṇena bhīṣmeṇa karṇena ca kṛpeṇa ca
samiyāya yathānyāyam drauṇinā ca vibhuḥ saha
samiyāya yathānyāyam drauṇinā ca vibhuḥ saha
23.
Thus, the powerful one (Duryodhana) duly met with Drona, Bhishma, Karna, Kripa, and Drona's son (Ashvatthama).
समेत्य च महाबाहुः सोमदत्तेन चैव ह ।
दुर्योधनेन शल्येन सौबलेन च वीर्यवान् ॥२४॥
दुर्योधनेन शल्येन सौबलेन च वीर्यवान् ॥२४॥
24. sametya ca mahābāhuḥ somadattena caiva ha ,
duryodhanena śalyena saubalena ca vīryavān.
duryodhanena śalyena saubalena ca vīryavān.
24.
sametya ca mahābāhuḥ somadattena ca eva ha
duryodhanena śalyena saubalena ca vīryavān
duryodhanena śalyena saubalena ca vīryavān
24.
And the mighty-armed and valorous one (Duryodhana), having met with Somadatta, and indeed with Duryodhana, Shalya, and Saubala (Shakuni)...
ये चान्ये तत्र राजानः पूर्वमेव समागताः ।
जयद्रथेन च तथा कुरुभिश्चापि सर्वशः ॥२५॥
जयद्रथेन च तथा कुरुभिश्चापि सर्वशः ॥२५॥
25. ye cānye tatra rājānaḥ pūrvameva samāgatāḥ ,
jayadrathena ca tathā kurubhiścāpi sarvaśaḥ.
jayadrathena ca tathā kurubhiścāpi sarvaśaḥ.
25.
ye ca anye tatra rājānaḥ pūrvam eva samāgatāḥ
jayadrathena ca tathā kurubhiḥ ca api sarvaśaḥ
jayadrathena ca tathā kurubhiḥ ca api sarvaśaḥ
25.
And whichever other kings had already assembled there, (he met) also with Jayadratha and completely with the Kurus.
ततः सर्वैर्महाबाहुर्भ्रातृभिः परिवारितः ।
प्रविवेश गृहं राज्ञो धृतराष्ट्रस्य धीमतः ॥२६॥
प्रविवेश गृहं राज्ञो धृतराष्ट्रस्य धीमतः ॥२६॥
26. tataḥ sarvairmahābāhurbhrātṛbhiḥ parivāritaḥ ,
praviveśa gṛhaṁ rājño dhṛtarāṣṭrasya dhīmataḥ.
praviveśa gṛhaṁ rājño dhṛtarāṣṭrasya dhīmataḥ.
26.
tataḥ sarvaiḥ mahābāhuḥ bhrātṛbhiḥ parivāritaḥ
praviveśa gṛham rājñaḥ dhṛtarāṣṭrasya dhīmataḥ
praviveśa gṛham rājñaḥ dhṛtarāṣṭrasya dhīmataḥ
26.
Then, the mighty-armed one (Duryodhana), surrounded by all his brothers, entered the house of the wise King Dhritarashtra.
ददर्श तत्र गान्धारीं देवीं पतिमनुव्रताम् ।
स्नुषाभिः संवृतां शश्वत्ताराभिरिव रोहिणीम् ॥२७॥
स्नुषाभिः संवृतां शश्वत्ताराभिरिव रोहिणीम् ॥२७॥
27. dadarśa tatra gāndhārīṁ devīṁ patimanuvratām ,
snuṣābhiḥ saṁvṛtāṁ śaśvattārābhiriva rohiṇīm.
snuṣābhiḥ saṁvṛtāṁ śaśvattārābhiriva rohiṇīm.
27.
dadarśa tatra gāndhārīm devīm patim anuvratām
snuṣābhiḥ saṃvṛtām śaśvat tārābhiḥ iva rohiṇīm
snuṣābhiḥ saṃvṛtām śaśvat tārābhiḥ iva rohiṇīm
27.
There he saw Gāndhārī, the queen-like lady devoted to her husband, who was constantly surrounded by her daughters-in-law, just as Rohiṇī is surrounded by stars.
अभिवाद्य स गान्धारीं तया च प्रतिनन्दितः ।
ददर्श पितरं वृद्धं प्रज्ञाचक्षुषमीश्वरम् ॥२८॥
ददर्श पितरं वृद्धं प्रज्ञाचक्षुषमीश्वरम् ॥२८॥
28. abhivādya sa gāndhārīṁ tayā ca pratinanditaḥ ,
dadarśa pitaraṁ vṛddhaṁ prajñācakṣuṣamīśvaram.
dadarśa pitaraṁ vṛddhaṁ prajñācakṣuṣamīśvaram.
28.
abhivādya sa gāndhārīm tayā ca pratinanditaḥ
dadarśa pitaram vṛddham prajñācakṣuṣam īśvaram
dadarśa pitaram vṛddham prajñācakṣuṣam īśvaram
28.
After saluting Gāndhārī and being welcomed by her, he saw his aged father, the mighty lord Dhṛtarāṣṭra, whose eyes were wisdom (prajñācakṣuṣam).
राज्ञा मूर्धन्युपाघ्रातास्ते च कौरवनन्दनाः ।
चत्वारः पाण्डवा राजन्भीमसेनपुरोगमाः ॥२९॥
चत्वारः पाण्डवा राजन्भीमसेनपुरोगमाः ॥२९॥
29. rājñā mūrdhanyupāghrātāste ca kauravanandanāḥ ,
catvāraḥ pāṇḍavā rājanbhīmasenapurogamāḥ.
catvāraḥ pāṇḍavā rājanbhīmasenapurogamāḥ.
29.
rājñā mūrdhani upāghrātāḥ te ca kauravanandanāḥ
catvāraḥ pāṇḍavā rājan bhīmasenapurógamāḥ
catvāraḥ pāṇḍavā rājan bhīmasenapurógamāḥ
29.
O King, the king then kissed the heads of those four Pāṇḍavas, the delight of the Kurus (kauravanandanāḥ), who were led by Bhīmasena.
ततो हर्षः समभवत्कौरवाणां विशां पते ।
तान्दृष्ट्वा पुरुषव्याघ्रान्पाण्डवान्प्रियदर्शनान् ॥३०॥
तान्दृष्ट्वा पुरुषव्याघ्रान्पाण्डवान्प्रियदर्शनान् ॥३०॥
30. tato harṣaḥ samabhavatkauravāṇāṁ viśāṁ pate ,
tāndṛṣṭvā puruṣavyāghrānpāṇḍavānpriyadarśanān.
tāndṛṣṭvā puruṣavyāghrānpāṇḍavānpriyadarśanān.
30.
tataḥ harṣaḥ samabhavat kauravāṇām viśām pate
tān dṛṣṭvā puruṣavyāghrān pāṇḍavān priyadarśanān
tān dṛṣṭvā puruṣavyāghrān pāṇḍavān priyadarśanān
30.
Then, O lord of the people (viśām pate), great joy arose among the Kurus (kauravāṇām) after they had seen those Pāṇḍavas of pleasing appearance, who were like tigers among men (puruṣa).
विविशुस्तेऽभ्यनुज्ञाता रत्नवन्ति गृहाण्यथ ।
ददृशुश्चोपयातास्तान्द्रौपदीप्रमुखाः स्त्रियः ॥३१॥
ददृशुश्चोपयातास्तान्द्रौपदीप्रमुखाः स्त्रियः ॥३१॥
31. viviśuste'bhyanujñātā ratnavanti gṛhāṇyatha ,
dadṛśuścopayātāstāndraupadīpramukhāḥ striyaḥ.
dadṛśuścopayātāstāndraupadīpramukhāḥ striyaḥ.
31.
viviśuḥ te abhyanujñātāḥ ratnavanti gṛhāṇi atha
dadṛśuḥ ca upayātāḥ tān draupadīpramukhāḥ striyaḥ
dadṛśuḥ ca upayātāḥ tān draupadīpramukhāḥ striyaḥ
31.
Then, having been granted permission, they entered the jewel-filled palaces. And the women, led by Draupadi, having arrived, saw them.
याज्ञसेन्याः परामृद्धिं दृष्ट्वा प्रज्वलितामिव ।
स्नुषास्ता धृतराष्ट्रस्य नातिप्रमनसोऽभवन् ॥३२॥
स्नुषास्ता धृतराष्ट्रस्य नातिप्रमनसोऽभवन् ॥३२॥
32. yājñasenyāḥ parāmṛddhiṁ dṛṣṭvā prajvalitāmiva ,
snuṣāstā dhṛtarāṣṭrasya nātipramanaso'bhavan.
snuṣāstā dhṛtarāṣṭrasya nātipramanaso'bhavan.
32.
yājñasenyāḥ parām ṛddhim dṛṣṭvā prajvalitām iva
snuṣāḥ tāḥ dhṛtarāṣṭrasya na atipramanaso abhavan
snuṣāḥ tāḥ dhṛtarāṣṭrasya na atipramanaso abhavan
32.
Having seen the supreme splendor of Draupadi, which was as if blazing, Dhritarashtra's daughters-in-law did not become very cheerful.
ततस्ते पुरुषव्याघ्रा गत्वा स्त्रीभिस्तु संविदम् ।
कृत्वा व्यायामपूर्वाणि कृत्यानि प्रतिकर्म च ॥३३॥
कृत्वा व्यायामपूर्वाणि कृत्यानि प्रतिकर्म च ॥३३॥
33. tataste puruṣavyāghrā gatvā strībhistu saṁvidam ,
kṛtvā vyāyāmapūrvāṇi kṛtyāni pratikarma ca.
kṛtvā vyāyāmapūrvāṇi kṛtyāni pratikarma ca.
33.
tataḥ te puruṣavyāghrāḥ gatvā strībhiḥ tu saṃvidam
kṛtvā vyāyāmapūrvāṇi kṛtyāni pratikarma ca
kṛtvā vyāyāmapūrvāṇi kṛtyāni pratikarma ca
33.
Then those excellent men, after consulting with the women and having performed their duties, which included physical exercise, and also after attending to their personal grooming,
ततः कृताह्निकाः सर्वे दिव्यचन्दनरूषिताः ।
कल्याणमनसश्चैव ब्राह्मणान्स्वस्ति वाच्य च ॥३४॥
कल्याणमनसश्चैव ब्राह्मणान्स्वस्ति वाच्य च ॥३४॥
34. tataḥ kṛtāhnikāḥ sarve divyacandanarūṣitāḥ ,
kalyāṇamanasaścaiva brāhmaṇānsvasti vācya ca.
kalyāṇamanasaścaiva brāhmaṇānsvasti vācya ca.
34.
tataḥ kṛtāhnikāḥ sarve divyacandanarūṣitāḥ
kalyāṇamanasaḥ ca eva brāhmaṇān svasti vācya ca
kalyāṇamanasaḥ ca eva brāhmaṇān svasti vācya ca
34.
Then all of them, having completed their daily rites, smeared themselves with divine sandalwood paste, and with auspicious minds, they had Brahmins pronounce blessings.
मनोज्ञमशनं भुक्त्वा विविशुः शरणान्यथ ।
उपगीयमाना नारीभिरस्वपन्कुरुनन्दनाः ॥३५॥
उपगीयमाना नारीभिरस्वपन्कुरुनन्दनाः ॥३५॥
35. manojñamaśanaṁ bhuktvā viviśuḥ śaraṇānyatha ,
upagīyamānā nārībhirasvapankurunandanāḥ.
upagīyamānā nārībhirasvapankurunandanāḥ.
35.
manojñam aśanam bhuktvā viviśuḥ śaraṇāni atha
upagīyamānāḥ nārībhiḥ asvapan kurunandanāḥ
upagīyamānāḥ nārībhiḥ asvapan kurunandanāḥ
35.
The sons of Kuru, having eaten a delicious meal, then entered their quarters. There, serenaded by women, they fell asleep.
जगाम तेषां सा रात्रिः पुण्या रतिविहारिणाम् ।
स्तूयमानाश्च विश्रान्ताः काले निद्रामथात्यजन् ॥३६॥
स्तूयमानाश्च विश्रान्ताः काले निद्रामथात्यजन् ॥३६॥
36. jagāma teṣāṁ sā rātriḥ puṇyā rativihāriṇām ,
stūyamānāśca viśrāntāḥ kāle nidrāmathātyajan.
stūyamānāśca viśrāntāḥ kāle nidrāmathātyajan.
36.
jagāma teṣām sā rātriḥ puṇyā rativihāriṇām
stūyamānāḥ ca viśrāntāḥ kāle nidrām atha atyajan
stūyamānāḥ ca viśrāntāḥ kāle nidrām atha atyajan
36.
That auspicious night passed for them, who were enjoying themselves. Then, rested and being praised, they gave up sleep at the proper time.
सुखोषितास्तां रजनीं प्रातः सर्वे कृताह्निकाः ।
सभां रम्यां प्रविविशुः कितवैरभिसंवृताम् ॥३७॥
सभां रम्यां प्रविविशुः कितवैरभिसंवृताम् ॥३७॥
37. sukhoṣitāstāṁ rajanīṁ prātaḥ sarve kṛtāhnikāḥ ,
sabhāṁ ramyāṁ praviviśuḥ kitavairabhisaṁvṛtām.
sabhāṁ ramyāṁ praviviśuḥ kitavairabhisaṁvṛtām.
37.
sukhoṣitāḥ tām rajanīm prātaḥ sarve kṛtāhnikāḥ
sabhām ramyām praviviśuḥ kitavaiḥ abhisaṃvṛtām
sabhām ramyām praviviśuḥ kitavaiḥ abhisaṃvṛtām
37.
Having slept comfortably through that night, all of them, in the morning after performing their daily rituals, entered the beautiful assembly hall which was surrounded by gamblers.
Links to all chapters:
ādi parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
sabhā parva (current book)
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52 (current chapter)
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
vana parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
Chapter 226
Chapter 227
Chapter 228
Chapter 229
Chapter 230
Chapter 231
Chapter 232
Chapter 233
Chapter 234
Chapter 235
Chapter 236
Chapter 237
Chapter 238
Chapter 239
Chapter 240
Chapter 241
Chapter 242
Chapter 243
Chapter 244
Chapter 245
Chapter 246
Chapter 247
Chapter 248
Chapter 249
Chapter 250
Chapter 251
Chapter 252
Chapter 253
Chapter 254
Chapter 255
Chapter 256
Chapter 257
Chapter 258
Chapter 259
Chapter 260
Chapter 261
Chapter 262
Chapter 263
Chapter 264
Chapter 265
Chapter 266
Chapter 267
Chapter 268
Chapter 269
Chapter 270
Chapter 271
Chapter 272
Chapter 273
Chapter 274
Chapter 275
Chapter 276
Chapter 277
Chapter 278
Chapter 279
Chapter 280
Chapter 281
Chapter 282
Chapter 283
Chapter 284
Chapter 285
Chapter 286
Chapter 287
Chapter 288
Chapter 289
Chapter 290
Chapter 291
Chapter 292
Chapter 293
Chapter 294
Chapter 295
Chapter 296
Chapter 297
Chapter 298
Chapter 299
virāṭa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
udyoga parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
bhīṣma parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
droṇa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
karṇa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
śalya parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
sauptika parva
strī parva
śānti parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
Chapter 226
Chapter 227
Chapter 228
Chapter 229
Chapter 230
Chapter 231
Chapter 232
Chapter 233
Chapter 234
Chapter 235
Chapter 236
Chapter 237
Chapter 238
Chapter 239
Chapter 240
Chapter 241
Chapter 242
Chapter 243
Chapter 244
Chapter 245
Chapter 246
Chapter 247
Chapter 248
Chapter 249
Chapter 250
Chapter 251
Chapter 252
Chapter 253
Chapter 254
Chapter 255
Chapter 256
Chapter 257
Chapter 258
Chapter 259
Chapter 260
Chapter 261
Chapter 262
Chapter 263
Chapter 264
Chapter 265
Chapter 266
Chapter 267
Chapter 268
Chapter 269
Chapter 270
Chapter 271
Chapter 272
Chapter 273
Chapter 274
Chapter 275
Chapter 276
Chapter 277
Chapter 278
Chapter 279
Chapter 280
Chapter 281
Chapter 282
Chapter 283
Chapter 284
Chapter 285
Chapter 286
Chapter 287
Chapter 288
Chapter 289
Chapter 290
Chapter 291
Chapter 292
Chapter 293
Chapter 294
Chapter 295
Chapter 296
Chapter 297
Chapter 298
Chapter 299
Chapter 300
Chapter 301
Chapter 302
Chapter 303
Chapter 304
Chapter 305
Chapter 306
Chapter 307
Chapter 308
Chapter 309
Chapter 310
Chapter 311
Chapter 312
Chapter 313
Chapter 314
Chapter 315
Chapter 316
Chapter 317
Chapter 318
Chapter 319
Chapter 320
Chapter 321
Chapter 322
Chapter 323
Chapter 324
Chapter 325
Chapter 326
Chapter 327
Chapter 328
Chapter 329
Chapter 330
Chapter 331
Chapter 332
Chapter 333
Chapter 334
Chapter 335
Chapter 336
Chapter 337
Chapter 338
Chapter 339
Chapter 340
Chapter 341
Chapter 342
Chapter 343
Chapter 344
Chapter 345
Chapter 346
Chapter 347
Chapter 348
Chapter 349
Chapter 350
Chapter 351
Chapter 352
Chapter 353
anuśāsana parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
aśvamedhika parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
āśramavāsika parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47