महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-12, chapter-323
भीष्म उवाच ।
ततोऽतीते महाकल्पे उत्पन्नेऽङ्गिरसः सुते ।
बभूवुर्निर्वृता देवा जाते देवपुरोहिते ॥१॥
ततोऽतीते महाकल्पे उत्पन्नेऽङ्गिरसः सुते ।
बभूवुर्निर्वृता देवा जाते देवपुरोहिते ॥१॥
1. bhīṣma uvāca ,
tato'tīte mahākalpe utpanne'ṅgirasaḥ sute ,
babhūvurnirvṛtā devā jāte devapurohite.
tato'tīte mahākalpe utpanne'ṅgirasaḥ sute ,
babhūvurnirvṛtā devā jāte devapurohite.
बृहद्ब्रह्म महच्चेति शब्दाः पर्यायवाचकाः ।
एभिः समन्वितो राजन्गुणैर्विद्वान्बृहस्पतिः ॥२॥
एभिः समन्वितो राजन्गुणैर्विद्वान्बृहस्पतिः ॥२॥
2. bṛhadbrahma mahacceti śabdāḥ paryāyavācakāḥ ,
ebhiḥ samanvito rājanguṇairvidvānbṛhaspatiḥ.
ebhiḥ samanvito rājanguṇairvidvānbṛhaspatiḥ.
तस्य शिष्यो बभूवाग्र्यो राजोपरिचरो वसुः ।
अधीतवांस्तदा शास्त्रं सम्यक्चित्रशिखण्डिजम् ॥३॥
अधीतवांस्तदा शास्त्रं सम्यक्चित्रशिखण्डिजम् ॥३॥
3. tasya śiṣyo babhūvāgryo rājoparicaro vasuḥ ,
adhītavāṁstadā śāstraṁ samyakcitraśikhaṇḍijam.
adhītavāṁstadā śāstraṁ samyakcitraśikhaṇḍijam.
स राजा भावितः पूर्वं दैवेन विधिना वसुः ।
पालयामास पृथिवीं दिवमाखण्डलो यथा ॥४॥
पालयामास पृथिवीं दिवमाखण्डलो यथा ॥४॥
4. sa rājā bhāvitaḥ pūrvaṁ daivena vidhinā vasuḥ ,
pālayāmāsa pṛthivīṁ divamākhaṇḍalo yathā.
pālayāmāsa pṛthivīṁ divamākhaṇḍalo yathā.
तस्य यज्ञो महानासीदश्वमेधो महात्मनः ।
बृहस्पतिरुपाध्यायस्तत्र होता बभूव ह ॥५॥
बृहस्पतिरुपाध्यायस्तत्र होता बभूव ह ॥५॥
5. tasya yajño mahānāsīdaśvamedho mahātmanaḥ ,
bṛhaspatirupādhyāyastatra hotā babhūva ha.
bṛhaspatirupādhyāyastatra hotā babhūva ha.
प्रजापतिसुताश्चात्र सदस्यास्त्वभवंस्त्रयः ।
एकतश्च द्वितश्चैव त्रितश्चैव महर्षयः ॥६॥
एकतश्च द्वितश्चैव त्रितश्चैव महर्षयः ॥६॥
6. prajāpatisutāścātra sadasyāstvabhavaṁstrayaḥ ,
ekataśca dvitaścaiva tritaścaiva maharṣayaḥ.
ekataśca dvitaścaiva tritaścaiva maharṣayaḥ.
धनुषाक्षोऽथ रैभ्यश्च अर्वावसुपरावसू ।
ऋषिर्मेधातिथिश्चैव ताण्ड्यश्चैव महानृषिः ॥७॥
ऋषिर्मेधातिथिश्चैव ताण्ड्यश्चैव महानृषिः ॥७॥
7. dhanuṣākṣo'tha raibhyaśca arvāvasuparāvasū ,
ṛṣirmedhātithiścaiva tāṇḍyaścaiva mahānṛṣiḥ.
ṛṣirmedhātithiścaiva tāṇḍyaścaiva mahānṛṣiḥ.
ऋषिः शक्तिर्महाभागस्तथा वेदशिराश्च यः ।
कपिलश्च ऋषिश्रेष्ठः शालिहोत्रपितामहः ॥८॥
कपिलश्च ऋषिश्रेष्ठः शालिहोत्रपितामहः ॥८॥
8. ṛṣiḥ śaktirmahābhāgastathā vedaśirāśca yaḥ ,
kapilaśca ṛṣiśreṣṭhaḥ śālihotrapitāmahaḥ.
kapilaśca ṛṣiśreṣṭhaḥ śālihotrapitāmahaḥ.
आद्यः कठस्तैत्तिरिश्च वैशंपायनपूर्वजः ।
कण्वोऽथ देवहोत्रश्च एते षोडश कीर्तिताः ।
संभृताः सर्वसंभारास्तस्मिन्राजन्महाक्रतौ ॥९॥
कण्वोऽथ देवहोत्रश्च एते षोडश कीर्तिताः ।
संभृताः सर्वसंभारास्तस्मिन्राजन्महाक्रतौ ॥९॥
9. ādyaḥ kaṭhastaittiriśca vaiśaṁpāyanapūrvajaḥ ,
kaṇvo'tha devahotraśca ete ṣoḍaśa kīrtitāḥ ,
saṁbhṛtāḥ sarvasaṁbhārāstasminrājanmahākratau.
kaṇvo'tha devahotraśca ete ṣoḍaśa kīrtitāḥ ,
saṁbhṛtāḥ sarvasaṁbhārāstasminrājanmahākratau.
न तत्र पशुघातोऽभूत्स राजैवं स्थितोऽभवत् ।
अहिंस्रः शुचिरक्षुद्रो निराशीः कर्मसंस्तुतः ।
आरण्यकपदोद्गीता भागास्तत्रोपकल्पिताः ॥१०॥
अहिंस्रः शुचिरक्षुद्रो निराशीः कर्मसंस्तुतः ।
आरण्यकपदोद्गीता भागास्तत्रोपकल्पिताः ॥१०॥
10. na tatra paśughāto'bhūtsa rājaivaṁ sthito'bhavat ,
ahiṁsraḥ śucirakṣudro nirāśīḥ karmasaṁstutaḥ ,
āraṇyakapadodgītā bhāgāstatropakalpitāḥ.
ahiṁsraḥ śucirakṣudro nirāśīḥ karmasaṁstutaḥ ,
āraṇyakapadodgītā bhāgāstatropakalpitāḥ.
प्रीतस्ततोऽस्य भगवान्देवदेवः पुरातनः ।
साक्षात्तं दर्शयामास सोऽदृश्योऽन्येन केनचित् ॥११॥
साक्षात्तं दर्शयामास सोऽदृश्योऽन्येन केनचित् ॥११॥
11. prītastato'sya bhagavāndevadevaḥ purātanaḥ ,
sākṣāttaṁ darśayāmāsa so'dṛśyo'nyena kenacit.
sākṣāttaṁ darśayāmāsa so'dṛśyo'nyena kenacit.
स्वयं भागमुपाघ्राय पुरोडाशं गृहीतवान् ।
अदृश्येन हृतो भागो देवेन हरिमेधसा ॥१२॥
अदृश्येन हृतो भागो देवेन हरिमेधसा ॥१२॥
12. svayaṁ bhāgamupāghrāya puroḍāśaṁ gṛhītavān ,
adṛśyena hṛto bhāgo devena harimedhasā.
adṛśyena hṛto bhāgo devena harimedhasā.
बृहस्पतिस्ततः क्रुद्धः स्रुवमुद्यम्य वेगितः ।
आकाशं घ्नन्स्रुवः पातै रोषादश्रूण्यवर्तयत् ॥१३॥
आकाशं घ्नन्स्रुवः पातै रोषादश्रूण्यवर्तयत् ॥१३॥
13. bṛhaspatistataḥ kruddhaḥ sruvamudyamya vegitaḥ ,
ākāśaṁ ghnansruvaḥ pātai roṣādaśrūṇyavartayat.
ākāśaṁ ghnansruvaḥ pātai roṣādaśrūṇyavartayat.
उवाच चोपरिचरं मया भागोऽयमुद्यतः ।
ग्राह्यः स्वयं हि देवेन मत्प्रत्यक्षं न संशयः ॥१४॥
ग्राह्यः स्वयं हि देवेन मत्प्रत्यक्षं न संशयः ॥१४॥
14. uvāca coparicaraṁ mayā bhāgo'yamudyataḥ ,
grāhyaḥ svayaṁ hi devena matpratyakṣaṁ na saṁśayaḥ.
grāhyaḥ svayaṁ hi devena matpratyakṣaṁ na saṁśayaḥ.
उद्यता यज्ञभागा हि साक्षात्प्राप्ताः सुरैरिह ।
किमर्थमिह न प्राप्तो दर्शनं स हरिर्विभुः ॥१५॥
किमर्थमिह न प्राप्तो दर्शनं स हरिर्विभुः ॥१५॥
15. udyatā yajñabhāgā hi sākṣātprāptāḥ surairiha ,
kimarthamiha na prāpto darśanaṁ sa harirvibhuḥ.
kimarthamiha na prāpto darśanaṁ sa harirvibhuḥ.
ततः स तं समुद्धूतं भूमिपालो महान्वसुः ।
प्रसादयामास मुनिं सदस्यास्ते च सर्वशः ॥१६॥
प्रसादयामास मुनिं सदस्यास्ते च सर्वशः ॥१६॥
16. tataḥ sa taṁ samuddhūtaṁ bhūmipālo mahānvasuḥ ,
prasādayāmāsa muniṁ sadasyāste ca sarvaśaḥ.
prasādayāmāsa muniṁ sadasyāste ca sarvaśaḥ.
ऊचुश्चैनमसंभ्रान्ता न रोषं कर्तुमर्हसि ।
नैष धर्मः कृतयुगे यस्त्वं रोषमचीकृथाः ॥१७॥
नैष धर्मः कृतयुगे यस्त्वं रोषमचीकृथाः ॥१७॥
17. ūcuścainamasaṁbhrāntā na roṣaṁ kartumarhasi ,
naiṣa dharmaḥ kṛtayuge yastvaṁ roṣamacīkṛthāḥ.
naiṣa dharmaḥ kṛtayuge yastvaṁ roṣamacīkṛthāḥ.
अरोषणो ह्यसौ देवो यस्य भागोऽयमुद्यतः ।
न स शक्यस्त्वया द्रष्टुमस्माभिर्वा बृहस्पते ।
यस्य प्रसादं कुरुते स वै तं द्रष्टुमर्हति ॥१८॥
न स शक्यस्त्वया द्रष्टुमस्माभिर्वा बृहस्पते ।
यस्य प्रसादं कुरुते स वै तं द्रष्टुमर्हति ॥१८॥
18. aroṣaṇo hyasau devo yasya bhāgo'yamudyataḥ ,
na sa śakyastvayā draṣṭumasmābhirvā bṛhaspate ,
yasya prasādaṁ kurute sa vai taṁ draṣṭumarhati.
na sa śakyastvayā draṣṭumasmābhirvā bṛhaspate ,
yasya prasādaṁ kurute sa vai taṁ draṣṭumarhati.
एकतद्वितत्रिता ऊचुः ।
वयं हि ब्रह्मणः पुत्रा मानसाः परिकीर्तिताः ।
गता निःश्रेयसार्थं हि कदाचिद्दिशमुत्तराम् ॥१९॥
वयं हि ब्रह्मणः पुत्रा मानसाः परिकीर्तिताः ।
गता निःश्रेयसार्थं हि कदाचिद्दिशमुत्तराम् ॥१९॥
19. ekatadvitatritā ūcuḥ ,
vayaṁ hi brahmaṇaḥ putrā mānasāḥ parikīrtitāḥ ,
gatā niḥśreyasārthaṁ hi kadāciddiśamuttarām.
vayaṁ hi brahmaṇaḥ putrā mānasāḥ parikīrtitāḥ ,
gatā niḥśreyasārthaṁ hi kadāciddiśamuttarām.
तप्त्वा वर्षसहस्राणि चत्वारि तप उत्तमम् ।
एकपादस्थिताः सम्यक्काष्ठभूताः समाहिताः ॥२०॥
एकपादस्थिताः सम्यक्काष्ठभूताः समाहिताः ॥२०॥
20. taptvā varṣasahasrāṇi catvāri tapa uttamam ,
ekapādasthitāḥ samyakkāṣṭhabhūtāḥ samāhitāḥ.
ekapādasthitāḥ samyakkāṣṭhabhūtāḥ samāhitāḥ.
मेरोरुत्तरभागे तु क्षीरोदस्यानुकूलतः ।
स देशो यत्र नस्तप्तं तपः परमदारुणम् ।
कथं पश्येमहि वयं देवं नारायणं त्विति ॥२१॥
स देशो यत्र नस्तप्तं तपः परमदारुणम् ।
कथं पश्येमहि वयं देवं नारायणं त्विति ॥२१॥
21. meroruttarabhāge tu kṣīrodasyānukūlataḥ ,
sa deśo yatra nastaptaṁ tapaḥ paramadāruṇam ,
kathaṁ paśyemahi vayaṁ devaṁ nārāyaṇaṁ tviti.
sa deśo yatra nastaptaṁ tapaḥ paramadāruṇam ,
kathaṁ paśyemahi vayaṁ devaṁ nārāyaṇaṁ tviti.
ततो व्रतस्यावभृथे वागुवाचाशरीरिणी ।
सुतप्तं वस्तपो विप्राः प्रसन्नेनान्तरात्मना ॥२२॥
सुतप्तं वस्तपो विप्राः प्रसन्नेनान्तरात्मना ॥२२॥
22. tato vratasyāvabhṛthe vāguvācāśarīriṇī ,
sutaptaṁ vastapo viprāḥ prasannenāntarātmanā.
sutaptaṁ vastapo viprāḥ prasannenāntarātmanā.
यूयं जिज्ञासवो भक्ताः कथं द्रक्ष्यथ तं प्रभुम् ।
क्षीरोदधेरुत्तरतः श्वेतद्वीपो महाप्रभः ॥२३॥
क्षीरोदधेरुत्तरतः श्वेतद्वीपो महाप्रभः ॥२३॥
23. yūyaṁ jijñāsavo bhaktāḥ kathaṁ drakṣyatha taṁ prabhum ,
kṣīrodadheruttarataḥ śvetadvīpo mahāprabhaḥ.
kṣīrodadheruttarataḥ śvetadvīpo mahāprabhaḥ.
तत्र नारायणपरा मानवाश्चन्द्रवर्चसः ।
एकान्तभावोपगतास्ते भक्ताः पुरुषोत्तमम् ॥२४॥
एकान्तभावोपगतास्ते भक्ताः पुरुषोत्तमम् ॥२४॥
24. tatra nārāyaṇaparā mānavāścandravarcasaḥ ,
ekāntabhāvopagatāste bhaktāḥ puruṣottamam.
ekāntabhāvopagatāste bhaktāḥ puruṣottamam.
ते सहस्रार्चिषं देवं प्रविशन्ति सनातनम् ।
अतीन्द्रिया निराहारा अनिष्पन्दाः सुगन्धिनः ॥२५॥
अतीन्द्रिया निराहारा अनिष्पन्दाः सुगन्धिनः ॥२५॥
25. te sahasrārciṣaṁ devaṁ praviśanti sanātanam ,
atīndriyā nirāhārā aniṣpandāḥ sugandhinaḥ.
atīndriyā nirāhārā aniṣpandāḥ sugandhinaḥ.
एकान्तिनस्ते पुरुषाः श्वेतद्वीपनिवासिनः ।
गच्छध्वं तत्र मुनयस्तत्रात्मा मे प्रकाशितः ॥२६॥
गच्छध्वं तत्र मुनयस्तत्रात्मा मे प्रकाशितः ॥२६॥
26. ekāntinaste puruṣāḥ śvetadvīpanivāsinaḥ ,
gacchadhvaṁ tatra munayastatrātmā me prakāśitaḥ.
gacchadhvaṁ tatra munayastatrātmā me prakāśitaḥ.
अथ श्रुत्वा वयं सर्वे वाचं तामशरीरिणीम् ।
यथाख्यातेन मार्गेण तं देशं प्रतिपेदिरे ॥२७॥
यथाख्यातेन मार्गेण तं देशं प्रतिपेदिरे ॥२७॥
27. atha śrutvā vayaṁ sarve vācaṁ tāmaśarīriṇīm ,
yathākhyātena mārgeṇa taṁ deśaṁ pratipedire.
yathākhyātena mārgeṇa taṁ deśaṁ pratipedire.
प्राप्य श्वेतं महाद्वीपं तच्चित्तास्तद्दिदृक्षवः ।
ततो नो दृष्टिविषयस्तदा प्रतिहतोऽभवत् ॥२८॥
ततो नो दृष्टिविषयस्तदा प्रतिहतोऽभवत् ॥२८॥
28. prāpya śvetaṁ mahādvīpaṁ taccittāstaddidṛkṣavaḥ ,
tato no dṛṣṭiviṣayastadā pratihato'bhavat.
tato no dṛṣṭiviṣayastadā pratihato'bhavat.
न च पश्याम पुरुषं तत्तेजोहृतदर्शनाः ।
ततो नः प्रादुरभवद्विज्ञानं देवयोगजम् ॥२९॥
ततो नः प्रादुरभवद्विज्ञानं देवयोगजम् ॥२९॥
29. na ca paśyāma puruṣaṁ tattejohṛtadarśanāḥ ,
tato naḥ prādurabhavadvijñānaṁ devayogajam.
tato naḥ prādurabhavadvijñānaṁ devayogajam.
न किलातप्ततपसा शक्यते द्रष्टुमञ्जसा ।
ततः पुनर्वर्षशतं तप्त्वा तात्कालिकं महत् ॥३०॥
ततः पुनर्वर्षशतं तप्त्वा तात्कालिकं महत् ॥३०॥
30. na kilātaptatapasā śakyate draṣṭumañjasā ,
tataḥ punarvarṣaśataṁ taptvā tātkālikaṁ mahat.
tataḥ punarvarṣaśataṁ taptvā tātkālikaṁ mahat.
व्रतावसाने सुशुभान्नरान्ददृशिरे वयम् ।
श्वेतांश्चन्द्रप्रतीकाशान्सर्वलक्षणलक्षितान् ॥३१॥
श्वेतांश्चन्द्रप्रतीकाशान्सर्वलक्षणलक्षितान् ॥३१॥
31. vratāvasāne suśubhānnarāndadṛśire vayam ,
śvetāṁścandrapratīkāśānsarvalakṣaṇalakṣitān.
śvetāṁścandrapratīkāśānsarvalakṣaṇalakṣitān.
नित्याञ्जलिकृतान्ब्रह्म जपतः प्रागुदङ्मुखान् ।
मानसो नाम स जपो जप्यते तैर्महात्मभिः ।
तेनैकाग्रमनस्त्वेन प्रीतो भवति वै हरिः ॥३२॥
मानसो नाम स जपो जप्यते तैर्महात्मभिः ।
तेनैकाग्रमनस्त्वेन प्रीतो भवति वै हरिः ॥३२॥
32. nityāñjalikṛtānbrahma japataḥ prāgudaṅmukhān ,
mānaso nāma sa japo japyate tairmahātmabhiḥ ,
tenaikāgramanastvena prīto bhavati vai hariḥ.
mānaso nāma sa japo japyate tairmahātmabhiḥ ,
tenaikāgramanastvena prīto bhavati vai hariḥ.
या भवेन्मुनिशार्दूल भाः सूर्यस्य युगक्षये ।
एकैकस्य प्रभा तादृक्साभवन्मानवस्य ह ॥३३॥
एकैकस्य प्रभा तादृक्साभवन्मानवस्य ह ॥३३॥
33. yā bhavenmuniśārdūla bhāḥ sūryasya yugakṣaye ,
ekaikasya prabhā tādṛksābhavanmānavasya ha.
ekaikasya prabhā tādṛksābhavanmānavasya ha.
तेजोनिवासः स द्वीप इति वै मेनिरे वयम् ।
न तत्राभ्यधिकः कश्चित्सर्वे ते समतेजसः ॥३४॥
न तत्राभ्यधिकः कश्चित्सर्वे ते समतेजसः ॥३४॥
34. tejonivāsaḥ sa dvīpa iti vai menire vayam ,
na tatrābhyadhikaḥ kaścitsarve te samatejasaḥ.
na tatrābhyadhikaḥ kaścitsarve te samatejasaḥ.
अथ सूर्यसहस्रस्य प्रभां युगपदुत्थिताम् ।
सहसा दृष्टवन्तः स्म पुनरेव बृहस्पते ॥३५॥
सहसा दृष्टवन्तः स्म पुनरेव बृहस्पते ॥३५॥
35. atha sūryasahasrasya prabhāṁ yugapadutthitām ,
sahasā dṛṣṭavantaḥ sma punareva bṛhaspate.
sahasā dṛṣṭavantaḥ sma punareva bṛhaspate.
सहिताश्चाभ्यधावन्त ततस्ते मानवा द्रुतम् ।
कृताञ्जलिपुटा हृष्टा नम इत्येव वादिनः ॥३६॥
कृताञ्जलिपुटा हृष्टा नम इत्येव वादिनः ॥३६॥
36. sahitāścābhyadhāvanta tataste mānavā drutam ,
kṛtāñjalipuṭā hṛṣṭā nama ityeva vādinaḥ.
kṛtāñjalipuṭā hṛṣṭā nama ityeva vādinaḥ.
ततोऽभिवदतां तेषामश्रौष्म विपुलं ध्वनिम् ।
बलिः किलोपह्रियते तस्य देवस्य तैर्नरैः ॥३७॥
बलिः किलोपह्रियते तस्य देवस्य तैर्नरैः ॥३७॥
37. tato'bhivadatāṁ teṣāmaśrauṣma vipulaṁ dhvanim ,
baliḥ kilopahriyate tasya devasya tairnaraiḥ.
baliḥ kilopahriyate tasya devasya tairnaraiḥ.
वयं तु तेजसा तस्य सहसा हृतचेतसः ।
न किंचिदपि पश्यामो हृतदृष्टिबलेन्द्रियाः ॥३८॥
न किंचिदपि पश्यामो हृतदृष्टिबलेन्द्रियाः ॥३८॥
38. vayaṁ tu tejasā tasya sahasā hṛtacetasaḥ ,
na kiṁcidapi paśyāmo hṛtadṛṣṭibalendriyāḥ.
na kiṁcidapi paśyāmo hṛtadṛṣṭibalendriyāḥ.
एकस्तु शब्दोऽविरतः श्रुतोऽस्माभिरुदीरितः ।
जितं ते पुण्डरीकाक्ष नमस्ते विश्वभावन ॥३९॥
जितं ते पुण्डरीकाक्ष नमस्ते विश्वभावन ॥३९॥
39. ekastu śabdo'virataḥ śruto'smābhirudīritaḥ ,
jitaṁ te puṇḍarīkākṣa namaste viśvabhāvana.
jitaṁ te puṇḍarīkākṣa namaste viśvabhāvana.
नमस्तेऽस्तु हृषीकेश महापुरुषपूर्वज ।
इति शब्दः श्रुतोऽस्माभिः शिक्षाक्षरसमीरितः ॥४०॥
इति शब्दः श्रुतोऽस्माभिः शिक्षाक्षरसमीरितः ॥४०॥
40. namaste'stu hṛṣīkeśa mahāpuruṣapūrvaja ,
iti śabdaḥ śruto'smābhiḥ śikṣākṣarasamīritaḥ.
iti śabdaḥ śruto'smābhiḥ śikṣākṣarasamīritaḥ.
एतस्मिन्नन्तरे वायुः सर्वगन्धवहः शुचिः ।
दिव्यान्युवाह पुष्पाणि कर्मण्याश्चौषधीस्तथा ॥४१॥
दिव्यान्युवाह पुष्पाणि कर्मण्याश्चौषधीस्तथा ॥४१॥
41. etasminnantare vāyuḥ sarvagandhavahaḥ śuciḥ ,
divyānyuvāha puṣpāṇi karmaṇyāścauṣadhīstathā.
divyānyuvāha puṣpāṇi karmaṇyāścauṣadhīstathā.
तैरिष्टः पञ्चकालज्ञैर्हरिरेकान्तिभिर्नरैः ।
नूनं तत्रागतो देवो यथा तैर्वागुदीरिता ।
वयं त्वेनं न पश्यामो मोहितास्तस्य मायया ॥४२॥
नूनं तत्रागतो देवो यथा तैर्वागुदीरिता ।
वयं त्वेनं न पश्यामो मोहितास्तस्य मायया ॥४२॥
42. tairiṣṭaḥ pañcakālajñairharirekāntibhirnaraiḥ ,
nūnaṁ tatrāgato devo yathā tairvāgudīritā ,
vayaṁ tvenaṁ na paśyāmo mohitāstasya māyayā.
nūnaṁ tatrāgato devo yathā tairvāgudīritā ,
vayaṁ tvenaṁ na paśyāmo mohitāstasya māyayā.
मारुते संनिवृत्ते च बलौ च प्रतिपादिते ।
चिन्ताव्याकुलितात्मानो जाताः स्मोऽङ्गिरसां वर ॥४३॥
चिन्ताव्याकुलितात्मानो जाताः स्मोऽङ्गिरसां वर ॥४३॥
43. mārute saṁnivṛtte ca balau ca pratipādite ,
cintāvyākulitātmāno jātāḥ smo'ṅgirasāṁ vara.
cintāvyākulitātmāno jātāḥ smo'ṅgirasāṁ vara.
मानवानां सहस्रेषु तेषु वै शुद्धयोनिषु ।
अस्मान्न कश्चिन्मनसा चक्षुषा वाप्यपूजयत् ॥४४॥
अस्मान्न कश्चिन्मनसा चक्षुषा वाप्यपूजयत् ॥४४॥
44. mānavānāṁ sahasreṣu teṣu vai śuddhayoniṣu ,
asmānna kaścinmanasā cakṣuṣā vāpyapūjayat.
asmānna kaścinmanasā cakṣuṣā vāpyapūjayat.
तेऽपि स्वस्था मुनिगणा एकभावमनुव्रताः ।
नास्मासु दधिरे भावं ब्रह्मभावमनुष्ठिताः ॥४५॥
नास्मासु दधिरे भावं ब्रह्मभावमनुष्ठिताः ॥४५॥
45. te'pi svasthā munigaṇā ekabhāvamanuvratāḥ ,
nāsmāsu dadhire bhāvaṁ brahmabhāvamanuṣṭhitāḥ.
nāsmāsu dadhire bhāvaṁ brahmabhāvamanuṣṭhitāḥ.
ततोऽस्मान्सुपरिश्रान्तांस्तपसा चापि कर्शितान् ।
उवाच खस्थं किमपि भूतं तत्राशरीरकम् ॥४६॥
उवाच खस्थं किमपि भूतं तत्राशरीरकम् ॥४६॥
46. tato'smānsupariśrāntāṁstapasā cāpi karśitān ,
uvāca khasthaṁ kimapi bhūtaṁ tatrāśarīrakam.
uvāca khasthaṁ kimapi bhūtaṁ tatrāśarīrakam.
दृष्टा वः पुरुषाः श्वेताः सर्वेन्द्रियविवर्जिताः ।
दृष्टो भवति देवेश एभिर्दृष्टैर्द्विजोत्तमाः ॥४७॥
दृष्टो भवति देवेश एभिर्दृष्टैर्द्विजोत्तमाः ॥४७॥
47. dṛṣṭā vaḥ puruṣāḥ śvetāḥ sarvendriyavivarjitāḥ ,
dṛṣṭo bhavati deveśa ebhirdṛṣṭairdvijottamāḥ.
dṛṣṭo bhavati deveśa ebhirdṛṣṭairdvijottamāḥ.
गच्छध्वं मुनयः सर्वे यथागतमितोऽचिरात् ।
न स शक्यो अभक्तेन द्रष्टुं देवः कथंचन ॥४८॥
न स शक्यो अभक्तेन द्रष्टुं देवः कथंचन ॥४८॥
48. gacchadhvaṁ munayaḥ sarve yathāgatamito'cirāt ,
na sa śakyo abhaktena draṣṭuṁ devaḥ kathaṁcana.
na sa śakyo abhaktena draṣṭuṁ devaḥ kathaṁcana.
कामं कालेन महता एकान्तित्वं समागतैः ।
शक्यो द्रष्टुं स भगवान्प्रभामण्डलदुर्दृशः ॥४९॥
शक्यो द्रष्टुं स भगवान्प्रभामण्डलदुर्दृशः ॥४९॥
49. kāmaṁ kālena mahatā ekāntitvaṁ samāgataiḥ ,
śakyo draṣṭuṁ sa bhagavānprabhāmaṇḍaladurdṛśaḥ.
śakyo draṣṭuṁ sa bhagavānprabhāmaṇḍaladurdṛśaḥ.
महत्कार्यं तु कर्तव्यं युष्माभिर्द्विजसत्तमाः ।
इतः कृतयुगेऽतीते विपर्यासं गतेऽपि च ॥५०॥
इतः कृतयुगेऽतीते विपर्यासं गतेऽपि च ॥५०॥
50. mahatkāryaṁ tu kartavyaṁ yuṣmābhirdvijasattamāḥ ,
itaḥ kṛtayuge'tīte viparyāsaṁ gate'pi ca.
itaḥ kṛtayuge'tīte viparyāsaṁ gate'pi ca.
वैवस्वतेऽन्तरे विप्राः प्राप्ते त्रेतायुगे ततः ।
सुराणां कार्यसिद्ध्यर्थं सहाया वै भविष्यथ ॥५१॥
सुराणां कार्यसिद्ध्यर्थं सहाया वै भविष्यथ ॥५१॥
51. vaivasvate'ntare viprāḥ prāpte tretāyuge tataḥ ,
surāṇāṁ kāryasiddhyarthaṁ sahāyā vai bhaviṣyatha.
surāṇāṁ kāryasiddhyarthaṁ sahāyā vai bhaviṣyatha.
ततस्तदद्भुतं वाक्यं निशम्यैवं स्म सोमप ।
तस्य प्रसादात्प्राप्ताः स्मो देशमीप्सितमञ्जसा ॥५२॥
तस्य प्रसादात्प्राप्ताः स्मो देशमीप्सितमञ्जसा ॥५२॥
52. tatastadadbhutaṁ vākyaṁ niśamyaivaṁ sma somapa ,
tasya prasādātprāptāḥ smo deśamīpsitamañjasā.
tasya prasādātprāptāḥ smo deśamīpsitamañjasā.
एवं सुतपसा चैव हव्यकव्यैस्तथैव च ।
देवोऽस्माभिर्न दृष्टः स कथं त्वं द्रष्टुमर्हसि ।
नारायणो महद्भूतं विश्वसृग्घव्यकव्यभुक् ॥५३॥
देवोऽस्माभिर्न दृष्टः स कथं त्वं द्रष्टुमर्हसि ।
नारायणो महद्भूतं विश्वसृग्घव्यकव्यभुक् ॥५३॥
53. evaṁ sutapasā caiva havyakavyaistathaiva ca ,
devo'smābhirna dṛṣṭaḥ sa kathaṁ tvaṁ draṣṭumarhasi ,
nārāyaṇo mahadbhūtaṁ viśvasṛgghavyakavyabhuk.
devo'smābhirna dṛṣṭaḥ sa kathaṁ tvaṁ draṣṭumarhasi ,
nārāyaṇo mahadbhūtaṁ viśvasṛgghavyakavyabhuk.
भीष्म उवाच ।
एवमेकतवाक्येन द्वितत्रितमतेन च ।
अनुनीतः सदस्यैश्च बृहस्पतिरुदारधीः ।
समानीय ततो यज्ञं दैवतं समपूजयत् ॥५४॥
एवमेकतवाक्येन द्वितत्रितमतेन च ।
अनुनीतः सदस्यैश्च बृहस्पतिरुदारधीः ।
समानीय ततो यज्ञं दैवतं समपूजयत् ॥५४॥
54. bhīṣma uvāca ,
evamekatavākyena dvitatritamatena ca ,
anunītaḥ sadasyaiśca bṛhaspatirudāradhīḥ ,
samānīya tato yajñaṁ daivataṁ samapūjayat.
evamekatavākyena dvitatritamatena ca ,
anunītaḥ sadasyaiśca bṛhaspatirudāradhīḥ ,
samānīya tato yajñaṁ daivataṁ samapūjayat.
समाप्तयज्ञो राजापि प्रजाः पालितवान्वसुः ।
ब्रह्मशापाद्दिवो भ्रष्टः प्रविवेश महीं ततः ॥५५॥
ब्रह्मशापाद्दिवो भ्रष्टः प्रविवेश महीं ततः ॥५५॥
55. samāptayajño rājāpi prajāḥ pālitavānvasuḥ ,
brahmaśāpāddivo bhraṣṭaḥ praviveśa mahīṁ tataḥ.
brahmaśāpāddivo bhraṣṭaḥ praviveśa mahīṁ tataḥ.
अन्तर्भूमिगतश्चैव सततं धर्मवत्सलः ।
नारायणपरो भूत्वा नारायणपदं जगौ ॥५६॥
नारायणपरो भूत्वा नारायणपदं जगौ ॥५६॥
56. antarbhūmigataścaiva satataṁ dharmavatsalaḥ ,
nārāyaṇaparo bhūtvā nārāyaṇapadaṁ jagau.
nārāyaṇaparo bhūtvā nārāyaṇapadaṁ jagau.
Links to all chapters:
ādi parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
sabhā parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
vana parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
Chapter 226
Chapter 227
Chapter 228
Chapter 229
Chapter 230
Chapter 231
Chapter 232
Chapter 233
Chapter 234
Chapter 235
Chapter 236
Chapter 237
Chapter 238
Chapter 239
Chapter 240
Chapter 241
Chapter 242
Chapter 243
Chapter 244
Chapter 245
Chapter 246
Chapter 247
Chapter 248
Chapter 249
Chapter 250
Chapter 251
Chapter 252
Chapter 253
Chapter 254
Chapter 255
Chapter 256
Chapter 257
Chapter 258
Chapter 259
Chapter 260
Chapter 261
Chapter 262
Chapter 263
Chapter 264
Chapter 265
Chapter 266
Chapter 267
Chapter 268
Chapter 269
Chapter 270
Chapter 271
Chapter 272
Chapter 273
Chapter 274
Chapter 275
Chapter 276
Chapter 277
Chapter 278
Chapter 279
Chapter 280
Chapter 281
Chapter 282
Chapter 283
Chapter 284
Chapter 285
Chapter 286
Chapter 287
Chapter 288
Chapter 289
Chapter 290
Chapter 291
Chapter 292
Chapter 293
Chapter 294
Chapter 295
Chapter 296
Chapter 297
Chapter 298
Chapter 299
virāṭa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
udyoga parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
bhīṣma parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
droṇa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
karṇa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
śalya parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
sauptika parva
strī parva
śānti parva (current book)
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
Chapter 226
Chapter 227
Chapter 228
Chapter 229
Chapter 230
Chapter 231
Chapter 232
Chapter 233
Chapter 234
Chapter 235
Chapter 236
Chapter 237
Chapter 238
Chapter 239
Chapter 240
Chapter 241
Chapter 242
Chapter 243
Chapter 244
Chapter 245
Chapter 246
Chapter 247
Chapter 248
Chapter 249
Chapter 250
Chapter 251
Chapter 252
Chapter 253
Chapter 254
Chapter 255
Chapter 256
Chapter 257
Chapter 258
Chapter 259
Chapter 260
Chapter 261
Chapter 262
Chapter 263
Chapter 264
Chapter 265
Chapter 266
Chapter 267
Chapter 268
Chapter 269
Chapter 270
Chapter 271
Chapter 272
Chapter 273
Chapter 274
Chapter 275
Chapter 276
Chapter 277
Chapter 278
Chapter 279
Chapter 280
Chapter 281
Chapter 282
Chapter 283
Chapter 284
Chapter 285
Chapter 286
Chapter 287
Chapter 288
Chapter 289
Chapter 290
Chapter 291
Chapter 292
Chapter 293
Chapter 294
Chapter 295
Chapter 296
Chapter 297
Chapter 298
Chapter 299
Chapter 300
Chapter 301
Chapter 302
Chapter 303
Chapter 304
Chapter 305
Chapter 306
Chapter 307
Chapter 308
Chapter 309
Chapter 310
Chapter 311
Chapter 312
Chapter 313
Chapter 314
Chapter 315
Chapter 316
Chapter 317
Chapter 318
Chapter 319
Chapter 320
Chapter 321
Chapter 322
Chapter 323 (current chapter)
Chapter 324
Chapter 325
Chapter 326
Chapter 327
Chapter 328
Chapter 329
Chapter 330
Chapter 331
Chapter 332
Chapter 333
Chapter 334
Chapter 335
Chapter 336
Chapter 337
Chapter 338
Chapter 339
Chapter 340
Chapter 341
Chapter 342
Chapter 343
Chapter 344
Chapter 345
Chapter 346
Chapter 347
Chapter 348
Chapter 349
Chapter 350
Chapter 351
Chapter 352
Chapter 353
anuśāsana parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
aśvamedhika parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
āśramavāsika parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47