महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-5, chapter-154
जनमेजय उवाच ।
आपगेयं महात्मानं भीष्मं शस्त्रभृतां वरम् ।
पितामहं भारतानां ध्वजं सर्वमहीक्षिताम् ॥१॥
आपगेयं महात्मानं भीष्मं शस्त्रभृतां वरम् ।
पितामहं भारतानां ध्वजं सर्वमहीक्षिताम् ॥१॥
1. janamejaya uvāca ,
āpageyaṁ mahātmānaṁ bhīṣmaṁ śastrabhṛtāṁ varam ,
pitāmahaṁ bhāratānāṁ dhvajaṁ sarvamahīkṣitām.
āpageyaṁ mahātmānaṁ bhīṣmaṁ śastrabhṛtāṁ varam ,
pitāmahaṁ bhāratānāṁ dhvajaṁ sarvamahīkṣitām.
1.
janamejaya uvāca āpageyam mahātmānam bhīṣmam śastrabhṛtām
varam pitāmaham bhāratānām dhvajam sarvamahīkṣitām
varam pitāmaham bhāratānām dhvajam sarvamahīkṣitām
1.
janamejaya uvāca āpageyam mahātmānam śastrabhṛtām varam
bhāratānām pitāmaham sarvamahīkṣitām dhvajam bhīṣmam
bhāratānām pitāmaham sarvamahīkṣitām dhvajam bhīṣmam
1.
Janamejaya said: (He spoke of) the great-souled Bhīṣma, son of Gaṅgā, the foremost among weapon-wielders, the grandfather of the Bhāratas, and the emblem of all kings.
बृहस्पतिसमं बुद्ध्या क्षमया पृथिवीसमम् ।
समुद्रमिव गाम्भीर्ये हिमवन्तमिव स्थिरम् ॥२॥
समुद्रमिव गाम्भीर्ये हिमवन्तमिव स्थिरम् ॥२॥
2. bṛhaspatisamaṁ buddhyā kṣamayā pṛthivīsamam ,
samudramiva gāmbhīrye himavantamiva sthiram.
samudramiva gāmbhīrye himavantamiva sthiram.
2.
bṛhaspatisamam buddhyā kṣamayā pṛthivīsamam
samudram iva gāmbhīrye himavantam iva sthiram
samudram iva gāmbhīrye himavantam iva sthiram
2.
buddhyā bṛhaspatisamam kṣamayā pṛthivīsamam
gāmbhīrye samudram iva sthiram himavantam iva
gāmbhīrye samudram iva sthiram himavantam iva
2.
(He was) equal to Bṛhaspati in intellect, to the earth in patience; like the ocean in profundity, and like the Himālaya in steadfastness.
प्रजापतिमिवौदार्ये तेजसा भास्करोपमम् ।
महेन्द्रमिव शत्रूणां ध्वंसनं शरवृष्टिभिः ॥३॥
महेन्द्रमिव शत्रूणां ध्वंसनं शरवृष्टिभिः ॥३॥
3. prajāpatimivaudārye tejasā bhāskaropamam ,
mahendramiva śatrūṇāṁ dhvaṁsanaṁ śaravṛṣṭibhiḥ.
mahendramiva śatrūṇāṁ dhvaṁsanaṁ śaravṛṣṭibhiḥ.
3.
prajāpatim iva audārye tejasā bhāskaropamam
mahendram iva śatrūṇām dhvaṃsanam śaravṛṣṭibhiḥ
mahendram iva śatrūṇām dhvaṃsanam śaravṛṣṭibhiḥ
3.
audārye prajāpatim iva tejasā bhāskaropamam
śaravṛṣṭibhiḥ śatrūṇām dhvaṃsanam mahendram iva
śaravṛṣṭibhiḥ śatrūṇām dhvaṃsanam mahendram iva
3.
(He was) like Prajāpati in generosity, comparable to the sun in prowess; and like Mahendra in the destruction of enemies with showers of arrows.
रणयज्ञे प्रतिभये स्वाभीले लोमहर्षणे ।
दीक्षितं चिररात्राय श्रुत्वा राजा युधिष्ठिरः ॥४॥
दीक्षितं चिररात्राय श्रुत्वा राजा युधिष्ठिरः ॥४॥
4. raṇayajñe pratibhaye svābhīle lomaharṣaṇe ,
dīkṣitaṁ cirarātrāya śrutvā rājā yudhiṣṭhiraḥ.
dīkṣitaṁ cirarātrāya śrutvā rājā yudhiṣṭhiraḥ.
4.
raṇayajñe pratibhaye svābhīle lomaharṣaṇe
dīkṣitam cirarātrāya śrutvā rājā yudhiṣṭhiraḥ
dīkṣitam cirarātrāya śrutvā rājā yudhiṣṭhiraḥ
4.
rājā yudhiṣṭhiraḥ pratibhaye svābhīle
lomaharṣaṇe raṇayajñe cirarātrāya dīkṣitam śrutvā
lomaharṣaṇe raṇayajñe cirarātrāya dīkṣitam śrutvā
4.
King Yudhiṣṭhira, having heard that [someone] was consecrated for a long period to the battle-Vedic ritual (yajña), which was terrifying, truly terrible, and hair-raising...
किमब्रवीन्महाबाहुः सर्वधर्मविशारदः ।
भीमसेनार्जुनौ वापि कृष्णो वा प्रत्यपद्यत ॥५॥
भीमसेनार्जुनौ वापि कृष्णो वा प्रत्यपद्यत ॥५॥
5. kimabravīnmahābāhuḥ sarvadharmaviśāradaḥ ,
bhīmasenārjunau vāpi kṛṣṇo vā pratyapadyata.
bhīmasenārjunau vāpi kṛṣṇo vā pratyapadyata.
5.
kim abravīt mahābāhuḥ sarvadharmaśāradaḥ
bhīmasenārjunau vā api kṛṣṇaḥ vā pratyapadyata
bhīmasenārjunau vā api kṛṣṇaḥ vā pratyapadyata
5.
mahābāhuḥ sarvadharmaśāradaḥ (yudhiṣṭhiraḥ) kim abravīt?
vā api bhīmasenārjunau vā kṛṣṇaḥ pratyapadyata?
vā api bhīmasenārjunau vā kṛṣṇaḥ pratyapadyata?
5.
What did the mighty-armed Yudhishthira (yudhiṣṭhira), expert in all aspects of natural law (dharma), say? Or did Bhimasena and Arjuna, or even Krishna (kṛṣṇa), respond?
वैशंपायन उवाच ।
आपद्धर्मार्थकुशलो महाबुद्धिर्युधिष्ठिरः ।
सर्वान्भ्रातॄन्समानीय वासुदेवं च सात्वतम् ।
उवाच वदतां श्रेष्ठः सान्त्वपूर्वमिदं वचः ॥६॥
आपद्धर्मार्थकुशलो महाबुद्धिर्युधिष्ठिरः ।
सर्वान्भ्रातॄन्समानीय वासुदेवं च सात्वतम् ।
उवाच वदतां श्रेष्ठः सान्त्वपूर्वमिदं वचः ॥६॥
6. vaiśaṁpāyana uvāca ,
āpaddharmārthakuśalo mahābuddhiryudhiṣṭhiraḥ ,
sarvānbhrātṝnsamānīya vāsudevaṁ ca sātvatam ,
uvāca vadatāṁ śreṣṭhaḥ sāntvapūrvamidaṁ vacaḥ.
āpaddharmārthakuśalo mahābuddhiryudhiṣṭhiraḥ ,
sarvānbhrātṝnsamānīya vāsudevaṁ ca sātvatam ,
uvāca vadatāṁ śreṣṭhaḥ sāntvapūrvamidaṁ vacaḥ.
6.
vaiśaṃpāyanaḥ uvāca āpaddharmārthakuśalaḥ
mahābuddhiḥ yudhiṣṭhiraḥ sarvān bhrātṝn
samānīya vāsudevaṃ ca sātvatam uvāca
vadatām śreṣṭhaḥ sāntvapūrvam idaṃ vacaḥ
mahābuddhiḥ yudhiṣṭhiraḥ sarvān bhrātṝn
samānīya vāsudevaṃ ca sātvatam uvāca
vadatām śreṣṭhaḥ sāntvapūrvam idaṃ vacaḥ
6.
vaiśaṃpāyanaḥ uvāca.
mahābuddhiḥ āpaddharmārthakuśalaḥ vadatām śreṣṭhaḥ yudhiṣṭhiraḥ,
sarvān bhrātṝn ca sātvatam vāsudevaṃ samānīya,
idaṃ sāntvapūrvam vacaḥ uvāca.
mahābuddhiḥ āpaddharmārthakuśalaḥ vadatām śreṣṭhaḥ yudhiṣṭhiraḥ,
sarvān bhrātṝn ca sātvatam vāsudevaṃ samānīya,
idaṃ sāntvapūrvam vacaḥ uvāca.
6.
Vaishampayana (vaiśaṃpāyana) said: Yudhishthira (yudhiṣṭhira), the one with great intellect and the best among speakers, who was skilled in the conduct required in times of calamity (āpaddharma) and in matters of practical policy (artha), assembled all his brothers and Vasudeva (vāsudeva) (Krishna), the Satvata, and spoke these conciliatory words.
पर्याक्रामत सैन्यानि यत्तास्तिष्ठत दंशिताः ।
पितामहेन वो युद्धं पूर्वमेव भविष्यति ।
तस्मात्सप्तसु सेनासु प्रणेतॄन्मम पश्यत ॥७॥
पितामहेन वो युद्धं पूर्वमेव भविष्यति ।
तस्मात्सप्तसु सेनासु प्रणेतॄन्मम पश्यत ॥७॥
7. paryākrāmata sainyāni yattāstiṣṭhata daṁśitāḥ ,
pitāmahena vo yuddhaṁ pūrvameva bhaviṣyati ,
tasmātsaptasu senāsu praṇetṝnmama paśyata.
pitāmahena vo yuddhaṁ pūrvameva bhaviṣyati ,
tasmātsaptasu senāsu praṇetṝnmama paśyata.
7.
paryākrāmata sainyāni yattāḥ tiṣṭhata
daṃśitāḥ pitāmahena vaḥ yuddhaṃ
pūrvam eva bhaviṣyati tasmāt
saptasu senāsu praṇetṝn mama paśyata
daṃśitāḥ pitāmahena vaḥ yuddhaṃ
pūrvam eva bhaviṣyati tasmāt
saptasu senāsu praṇetṝn mama paśyata
7.
sainyāni paryākrāmata! yattāḥ daṃśitāḥ tiṣṭhata! vaḥ yuddhaṃ pitāmahena pūrvam eva bhaviṣyati.
tasmāt saptasu senāsu mama praṇetṝn paśyata.
tasmāt saptasu senāsu mama praṇetṝn paśyata.
7.
You all, take your positions among the armies! Stand ready and armored! Your battle will primarily be with Grandfather (pitāmaha) [Bhishma] himself. Therefore, behold my commanders in the seven armies!
वासुदेव उवाच ।
यथार्हति भवान्वक्तुमस्मिन्काल उपस्थिते ।
तथेदमर्थवद्वाक्यमुक्तं ते भरतर्षभ ॥८॥
यथार्हति भवान्वक्तुमस्मिन्काल उपस्थिते ।
तथेदमर्थवद्वाक्यमुक्तं ते भरतर्षभ ॥८॥
8. vāsudeva uvāca ,
yathārhati bhavānvaktumasminkāla upasthite ,
tathedamarthavadvākyamuktaṁ te bharatarṣabha.
yathārhati bhavānvaktumasminkāla upasthite ,
tathedamarthavadvākyamuktaṁ te bharatarṣabha.
8.
vāsudeva uvāca yathā arhati bhavān vaktum asmin kāle
upasthite tathā idam arthavat vākyam uktam te bharatarṣabha
upasthite tathā idam arthavat vākyam uktam te bharatarṣabha
8.
vāsudeva uvāca bharatarṣabha asmin kāle upasthite bhavān
vaktum yathā arhati tathā idam arthavat vākyam te uktam
vaktum yathā arhati tathā idam arthavat vākyam te uktam
8.
Vāsudeva said: "O chief of the Bhāratas, as you are indeed qualified to speak, now that this crucial time has arrived, so this meaningful statement has been spoken by you."
रोचते मे महाबाहो क्रियतां यदनन्तरम् ।
नायकास्तव सेनायामभिषिच्यन्तु सप्त वै ॥९॥
नायकास्तव सेनायामभिषिच्यन्तु सप्त वै ॥९॥
9. rocate me mahābāho kriyatāṁ yadanantaram ,
nāyakāstava senāyāmabhiṣicyantu sapta vai.
nāyakāstava senāyāmabhiṣicyantu sapta vai.
9.
rocate me mahābāho kriyatām yat anantaram
nāyakāḥ tava senāyām abhiṣicyantu sapta vai
nāyakāḥ tava senāyām abhiṣicyantu sapta vai
9.
mahābāho yat anantaram me rocate kriyatām
sapta nāyakāḥ vai tava senāyām abhiṣicyantu
sapta nāyakāḥ vai tava senāyām abhiṣicyantu
9.
"O mighty-armed one, what comes next pleases me; let it be done. Indeed, let seven commanders be anointed in your army."
वैशंपायन उवाच ।
ततो द्रुपदमानाय्य विराटं शिनिपुंगवम् ।
धृष्टद्युम्नं च पाञ्चाल्यं धृष्टकेतुं च पार्थिवम् ।
शिखण्डिनं च पाञ्चाल्यं सहदेवं च मागधम् ॥१०॥
ततो द्रुपदमानाय्य विराटं शिनिपुंगवम् ।
धृष्टद्युम्नं च पाञ्चाल्यं धृष्टकेतुं च पार्थिवम् ।
शिखण्डिनं च पाञ्चाल्यं सहदेवं च मागधम् ॥१०॥
10. vaiśaṁpāyana uvāca ,
tato drupadamānāyya virāṭaṁ śinipuṁgavam ,
dhṛṣṭadyumnaṁ ca pāñcālyaṁ dhṛṣṭaketuṁ ca pārthivam ,
śikhaṇḍinaṁ ca pāñcālyaṁ sahadevaṁ ca māgadham.
tato drupadamānāyya virāṭaṁ śinipuṁgavam ,
dhṛṣṭadyumnaṁ ca pāñcālyaṁ dhṛṣṭaketuṁ ca pārthivam ,
śikhaṇḍinaṁ ca pāñcālyaṁ sahadevaṁ ca māgadham.
10.
vaiśampāyana uvāca tataḥ drupadam ānāyya
virāṭam śinipuṅgavam dhṛṣṭadyumnam ca
pāñcālyam dhṛṣṭaketum ca pārthivam śikhaṇḍinam
ca pāñcālyam sahadevam ca māgadham
virāṭam śinipuṅgavam dhṛṣṭadyumnam ca
pāñcālyam dhṛṣṭaketum ca pārthivam śikhaṇḍinam
ca pāñcālyam sahadevam ca māgadham
10.
vaiśampāyana uvāca tataḥ drupadam virāṭam
śinipuṅgavam ca dhṛṣṭadyumnam pāñcālyam
ca dhṛṣṭaketum pārthivam ca śikhaṇḍinam
pāñcālyam ca sahadevam māgadham ca ānāyya
śinipuṅgavam ca dhṛṣṭadyumnam pāñcālyam
ca dhṛṣṭaketum pārthivam ca śikhaṇḍinam
pāñcālyam ca sahadevam māgadham ca ānāyya
10.
Vaiśampāyana said: "Then, (Yudhiṣṭhira) summoned Drupada, Virāṭa (the foremost of the Śinis), Dhṛṣṭadyumna (the Pāñcāla prince), Dhṛṣṭaketu (the king), Śikhaṇḍin (the Pāñcāla prince), and Sahadeva (the king of Magadha."
एतान्सप्त महेष्वासान्वीरान्युद्धाभिनन्दिनः ।
सेनाप्रणेतॄन्विधिवदभ्यषिञ्चद्युधिष्ठिरः ॥११॥
सेनाप्रणेतॄन्विधिवदभ्यषिञ्चद्युधिष्ठिरः ॥११॥
11. etānsapta maheṣvāsānvīrānyuddhābhinandinaḥ ,
senāpraṇetṝnvidhivadabhyaṣiñcadyudhiṣṭhiraḥ.
senāpraṇetṝnvidhivadabhyaṣiñcadyudhiṣṭhiraḥ.
11.
etān sapta mahā iṣvāsān vīrān yuddha abhinandinaḥ
senāpraṇetṝn vidhivat abhyaṣiñcat yudhiṣṭhiraḥ
senāpraṇetṝn vidhivat abhyaṣiñcat yudhiṣṭhiraḥ
11.
yudhiṣṭhiraḥ etān sapta mahā iṣvāsān yuddha
abhinandinaḥ vīrān senāpraṇetṝn vidhivat abhyaṣiñcat
abhinandinaḥ vīrān senāpraṇetṝn vidhivat abhyaṣiñcat
11.
Yudhiṣṭhira then duly anointed these seven great archers, these heroes who delight in battle, as the commanders of the army.
सर्वसेनापतिं चात्र धृष्टद्युम्नमुपादिशत् ।
द्रोणान्तहेतोरुत्पन्नो य इद्धाज्जातवेदसः ॥१२॥
द्रोणान्तहेतोरुत्पन्नो य इद्धाज्जातवेदसः ॥१२॥
12. sarvasenāpatiṁ cātra dhṛṣṭadyumnamupādiśat ,
droṇāntahetorutpanno ya iddhājjātavedasaḥ.
droṇāntahetorutpanno ya iddhājjātavedasaḥ.
12.
sarvasenāpatim ca atra dhṛṣṭadyumnam upādiśat
| droṇāntahetoḥ utpannaḥ yaḥ iddhāt jātavedasaḥ
| droṇāntahetoḥ utpannaḥ yaḥ iddhāt jātavedasaḥ
12.
atra sarvasenāpatim dhṛṣṭadyumnam ca upādiśat yaḥ droṇāntahetoḥ iddhāt jātavedasaḥ utpannaḥ.
12.
Here, he appointed Dhrishtadyumna as the general of all armies, the one who was born from the blazing fire (jātavedas) specifically for the purpose of Drona's demise.
सर्वेषामेव तेषां तु समस्तानां महात्मनाम् ।
सेनापतिपतिं चक्रे गुडाकेशं धनंजयम् ॥१३॥
सेनापतिपतिं चक्रे गुडाकेशं धनंजयम् ॥१३॥
13. sarveṣāmeva teṣāṁ tu samastānāṁ mahātmanām ,
senāpatipatiṁ cakre guḍākeśaṁ dhanaṁjayam.
senāpatipatiṁ cakre guḍākeśaṁ dhanaṁjayam.
13.
sarveṣām eva teṣām tu samastānām mahātmanām
| senāpatipatim cakre guḍākeśam dhanañjayam
| senāpatipatim cakre guḍākeśam dhanañjayam
13.
tu teṣām sarveṣām eva samastānām mahātmanām guḍākeśam dhanañjayam senāpatipatim cakre.
13.
Among all those great souls assembled there, he certainly appointed Dhananjaya (Guḍākeśa) as the commander-in-chief.
अर्जुनस्यापि नेता च संयन्ता चैव वाजिनाम् ।
संकर्षणानुजः श्रीमान्महाबुद्धिर्जनार्दनः ॥१४॥
संकर्षणानुजः श्रीमान्महाबुद्धिर्जनार्दनः ॥१४॥
14. arjunasyāpi netā ca saṁyantā caiva vājinām ,
saṁkarṣaṇānujaḥ śrīmānmahābuddhirjanārdanaḥ.
saṁkarṣaṇānujaḥ śrīmānmahābuddhirjanārdanaḥ.
14.
arjunasya api netā ca saṃyantā ca eva vājinām
| saṃkarṣaṇānujaḥ śrīmān mahābuddhiḥ janārdanaḥ
| saṃkarṣaṇānujaḥ śrīmān mahābuddhiḥ janārdanaḥ
14.
śrīmān mahābuddhiḥ saṃkarṣaṇānujaḥ janārdanaḥ arjunasya vājinām netā ca saṃyantā ca eva api.
14.
Indeed, the glorious and greatly intelligent Janardana (Krishna), younger brother of Sankarshana (Balarama), was also the leader and charioteer of Arjuna's horses.
तद्दृष्ट्वोपस्थितं युद्धं समासन्नं महात्ययम् ।
प्राविशद्भवनं राज्ञः पाण्डवस्य हलायुधः ॥१५॥
प्राविशद्भवनं राज्ञः पाण्डवस्य हलायुधः ॥१५॥
15. taddṛṣṭvopasthitaṁ yuddhaṁ samāsannaṁ mahātyayam ,
prāviśadbhavanaṁ rājñaḥ pāṇḍavasya halāyudhaḥ.
prāviśadbhavanaṁ rājñaḥ pāṇḍavasya halāyudhaḥ.
15.
tat dṛṣṭvā upasthitam yuddham samāsannam mahātyayam
| prāviśat bhavanam rājñaḥ pāṇḍavasya halāyudhaḥ
| prāviśat bhavanam rājñaḥ pāṇḍavasya halāyudhaḥ
15.
halāyudhaḥ tat upasthitam samāsannam mahātyayam yuddham dṛṣṭvā,
pāṇḍavasya rājñaḥ bhavanam prāviśat.
pāṇḍavasya rājñaḥ bhavanam prāviśat.
15.
Having seen that war, which was imminent and portending great destruction, Halayudha (Balarama) entered the palace of the Pāṇḍava king.
सहाक्रूरप्रभृतिभिर्गदसाम्बोल्मुकादिभिः ।
रौक्मिणेयाहुकसुतैश्चारुदेष्णपुरोगमैः ॥१६॥
रौक्मिणेयाहुकसुतैश्चारुदेष्णपुरोगमैः ॥१६॥
16. sahākrūraprabhṛtibhirgadasāmbolmukādibhiḥ ,
raukmiṇeyāhukasutaiścārudeṣṇapurogamaiḥ.
raukmiṇeyāhukasutaiścārudeṣṇapurogamaiḥ.
16.
saha akrūraprabhṛtibhiḥ gadasāmbolmukādibhiḥ
raukmiṇeyāhukasutaiḥ ca cārudeṣṇapurogamaiḥ
raukmiṇeyāhukasutaiḥ ca cārudeṣṇapurogamaiḥ
16.
saha akrūraprabhṛtibhiḥ gadasāmbolmukādibhiḥ
raukmiṇeyāhukasutaiḥ ca cārudeṣṇapurogamaiḥ
raukmiṇeyāhukasutaiḥ ca cārudeṣṇapurogamaiḥ
16.
Accompanied by Akrūra and other leading figures, including Gada, Sāmba, and Ulmuka, as well as by the sons of Pradyumna (Raukmiṇeya) and Āhuka, with Cārudeṣṇa prominent among them.
वृष्णिमुख्यैरभिगतैर्व्याघ्रैरिव बलोत्कटैः ।
अभिगुप्तो महाबाहुर्मरुद्भिरिव वासवः ॥१७॥
अभिगुप्तो महाबाहुर्मरुद्भिरिव वासवः ॥१७॥
17. vṛṣṇimukhyairabhigatairvyāghrairiva balotkaṭaiḥ ,
abhigupto mahābāhurmarudbhiriva vāsavaḥ.
abhigupto mahābāhurmarudbhiriva vāsavaḥ.
17.
vṛṣṇimukhyaiḥ abhigataiḥ vyāghraiḥ iva balotkaṭaiḥ
abhigaptaḥ mahābāhuḥ marudbhiḥ iva vāsavaḥ
abhigaptaḥ mahābāhuḥ marudbhiḥ iva vāsavaḥ
17.
mahābāhuḥ vṛṣṇimukhyaiḥ abhigataiḥ balotkaṭaiḥ
vyāghraiḥ iva abhigaptaḥ vāsavaḥ marudbhiḥ iva
vyāghraiḥ iva abhigaptaḥ vāsavaḥ marudbhiḥ iva
17.
The mighty-armed one (Kṛṣṇa), attended by the chief Vṛṣṇis, who were as powerful as tigers, was protected just as Indra is by the Maruts.
नीलकौशेयवसनः कैलासशिखरोपमः ।
सिंहखेलगतिः श्रीमान्मदरक्तान्तलोचनः ॥१८॥
सिंहखेलगतिः श्रीमान्मदरक्तान्तलोचनः ॥१८॥
18. nīlakauśeyavasanaḥ kailāsaśikharopamaḥ ,
siṁhakhelagatiḥ śrīmānmadaraktāntalocanaḥ.
siṁhakhelagatiḥ śrīmānmadaraktāntalocanaḥ.
18.
nīlakauśeyavasanaḥ kailāsaśikharopamaḥ
siṃhakhelagatiḥ śrīmān madaraktāntalocanaḥ
siṃhakhelagatiḥ śrīmān madaraktāntalocanaḥ
18.
nīlakauśeyavasanaḥ kailāsaśikharopamaḥ
siṃhakhelagatiḥ śrīmān madaraktāntalocanaḥ
siṃhakhelagatiḥ śrīmān madaraktāntalocanaḥ
18.
He wore blue silk garments and resembled the peak of Mount Kailāsa. Glorious, with the majestic gait of a lion, his eyes were red at the corners, expressive of joy or passion.
तं दृष्ट्वा धर्मराजश्च केशवश्च महाद्युतिः ।
उदतिष्ठत्तदा पार्थो भीमकर्मा वृकोदरः ॥१९॥
उदतिष्ठत्तदा पार्थो भीमकर्मा वृकोदरः ॥१९॥
19. taṁ dṛṣṭvā dharmarājaśca keśavaśca mahādyutiḥ ,
udatiṣṭhattadā pārtho bhīmakarmā vṛkodaraḥ.
udatiṣṭhattadā pārtho bhīmakarmā vṛkodaraḥ.
19.
tam dṛṣṭvā dharmarājaḥ ca keśavaḥ ca mahādyutiḥ
udatiṣṭhat tadā pārthaḥ bhīmakarmā vṛkodaraḥ
udatiṣṭhat tadā pārthaḥ bhīmakarmā vṛkodaraḥ
19.
dharmarājaḥ ca keśavaḥ ca mahādyutiḥ pārthaḥ
bhīmakarmā vṛkodaraḥ tam dṛṣṭvā tadā udatiṣṭhat
bhīmakarmā vṛkodaraḥ tam dṛṣṭvā tadā udatiṣṭhat
19.
Having seen him (Kṛṣṇa), Dharmarāja (Yudhiṣṭhira), and Keśava (Kṛṣṇa) himself, the greatly splendid one, then Pārtha (Arjuna) and Bhīmasena, the wolf-bellied one (Vṛkodara) of terrible deeds (karma), rose up.
गाण्डीवधन्वा ये चान्ये राजानस्तत्र केचन ।
पूजयां चक्रुरभ्येत्य ते स्म सर्वे हलायुधम् ॥२०॥
पूजयां चक्रुरभ्येत्य ते स्म सर्वे हलायुधम् ॥२०॥
20. gāṇḍīvadhanvā ye cānye rājānastatra kecana ,
pūjayāṁ cakrurabhyetya te sma sarve halāyudham.
pūjayāṁ cakrurabhyetya te sma sarve halāyudham.
20.
gāṇḍīvadhanvā ye ca anye rājānaḥ tatra kecana
pūjayām cakruḥ abhyetya te sma sarve halāyudham
pūjayām cakruḥ abhyetya te sma sarve halāyudham
20.
gāṇḍīvadhanvā ye ca anye kecana rājānaḥ tatra
te sarve abhyetya halāyudham pūjayām cakruḥ sma
te sarve abhyetya halāyudham pūjayām cakruḥ sma
20.
Arjuna, the wielder of the Gaṇḍīva bow, and some other kings present there, all of them approached and worshiped Halāyudha (Balarāma).
ततस्तं पाण्डवो राजा करे पस्पर्श पाणिना ।
वासुदेवपुरोगास्तु सर्व एवाभ्यवादयन् ॥२१॥
वासुदेवपुरोगास्तु सर्व एवाभ्यवादयन् ॥२१॥
21. tatastaṁ pāṇḍavo rājā kare pasparśa pāṇinā ,
vāsudevapurogāstu sarva evābhyavādayan.
vāsudevapurogāstu sarva evābhyavādayan.
21.
tataḥ tam pāṇḍavaḥ rājā kare pasparśa pāṇinā
vāsudevapuragāḥ tu sarve eva abhyavādayan
vāsudevapuragāḥ tu sarve eva abhyavādayan
21.
tataḥ pāṇḍavaḥ rājā pāṇinā kare tam pasparśa
tu vāsudevapuragāḥ sarve eva abhyavādayan
tu vāsudevapuragāḥ sarve eva abhyavādayan
21.
Then the Pāṇḍava king (Yudhiṣṭhira) touched his (Balarāma's) hand with his own hand. But all those led by Vāsudeva (Kṛṣṇa) paid homage.
विराटद्रुपदौ वृद्धावभिवाद्य हलायुधः ।
युधिष्ठिरेण सहित उपाविशदरिंदमः ॥२२॥
युधिष्ठिरेण सहित उपाविशदरिंदमः ॥२२॥
22. virāṭadrupadau vṛddhāvabhivādya halāyudhaḥ ,
yudhiṣṭhireṇa sahita upāviśadariṁdamaḥ.
yudhiṣṭhireṇa sahita upāviśadariṁdamaḥ.
22.
virāṭadrupadau vṛddhau abhivādya halāyudhaḥ
yudhiṣṭhireṇa sahitaḥ upāviśat arimdamah
yudhiṣṭhireṇa sahitaḥ upāviśat arimdamah
22.
arimdamah halāyudhaḥ vṛddhau virāṭadrupadau
abhivādya yudhiṣṭhireṇa sahitaḥ upāviśat
abhivādya yudhiṣṭhireṇa sahitaḥ upāviśat
22.
Having saluted the elderly Virāṭa and Drupada, Halāyudha (Balarāma), the subjugator of enemies, sat down together with Yudhiṣṭhira.
ततस्तेषूपविष्टेषु पार्थिवेषु समन्ततः ।
वासुदेवमभिप्रेक्ष्य रौहिणेयोऽभ्यभाषत ॥२३॥
वासुदेवमभिप्रेक्ष्य रौहिणेयोऽभ्यभाषत ॥२३॥
23. tatasteṣūpaviṣṭeṣu pārthiveṣu samantataḥ ,
vāsudevamabhiprekṣya rauhiṇeyo'bhyabhāṣata.
vāsudevamabhiprekṣya rauhiṇeyo'bhyabhāṣata.
23.
tataḥ teṣu upaviṣṭeṣu pārthiveṣu samantataḥ
vāsudevam abhiprekṣya rauhiṇeyaḥ abhyabhāṣata
vāsudevam abhiprekṣya rauhiṇeyaḥ abhyabhāṣata
23.
tataḥ teṣu pārthiveṣu samantataḥ upaviṣṭeṣu
rauhiṇeyaḥ vāsudevam abhiprekṣya abhyabhāṣata
rauhiṇeyaḥ vāsudevam abhiprekṣya abhyabhāṣata
23.
Then, after those kings had sat down all around, Rohiṇī's son (Balarāma), having looked at Vāsudeva (Kṛṣṇa), spoke.
भवितायं महारौद्रो दारुणः पुरुषक्षयः ।
दिष्टमेतद्ध्रुवं मन्ये न शक्यमतिवर्तितुम् ॥२४॥
दिष्टमेतद्ध्रुवं मन्ये न शक्यमतिवर्तितुम् ॥२४॥
24. bhavitāyaṁ mahāraudro dāruṇaḥ puruṣakṣayaḥ ,
diṣṭametaddhruvaṁ manye na śakyamativartitum.
diṣṭametaddhruvaṁ manye na śakyamativartitum.
24.
bhavitā ayam mahāraudraḥ dāruṇaḥ puruṣakṣayaḥ
diṣṭam etat dhruvam manye na śakyam ativartitum
diṣṭam etat dhruvam manye na śakyam ativartitum
24.
ayam mahāraudraḥ dāruṇaḥ puruṣakṣayaḥ bhavitā.
etat diṣṭam dhruvam manye.
ativartitum na śakyam.
etat diṣṭam dhruvam manye.
ativartitum na śakyam.
24.
This exceedingly dreadful and terrible destruction of men will come to pass. I consider this fate to be certain, and it cannot be averted.
अस्माद्युद्धात्समुत्तीर्णानपि वः ससुहृज्जनान् ।
अरोगानक्षतैर्देहैः पश्येयमिति मे मतिः ॥२५॥
अरोगानक्षतैर्देहैः पश्येयमिति मे मतिः ॥२५॥
25. asmādyuddhātsamuttīrṇānapi vaḥ sasuhṛjjanān ,
arogānakṣatairdehaiḥ paśyeyamiti me matiḥ.
arogānakṣatairdehaiḥ paśyeyamiti me matiḥ.
25.
asmāt yuddhāt samuttīrṇān api vaḥ sasuhṛjjanān
arogān akṣataiḥ dehaiḥ paśyeyam iti me matiḥ
arogān akṣataiḥ dehaiḥ paśyeyam iti me matiḥ
25.
me matiḥ iti (yad) aham vaḥ sasuhṛjjanān asmāt yuddhāt samuttīrṇān api arogān akṣataiḥ dehaiḥ paśyeyam.
25.
This is my desire: that I may see all of you, along with your friends and relatives, even after you have emerged from this war, healthy and with uninjured bodies.
समेतं पार्थिवं क्षत्रं कालपक्वमसंशयम् ।
विमर्दः सुमहान्भावी मांसशोणितकर्दमः ॥२६॥
विमर्दः सुमहान्भावी मांसशोणितकर्दमः ॥२६॥
26. sametaṁ pārthivaṁ kṣatraṁ kālapakvamasaṁśayam ,
vimardaḥ sumahānbhāvī māṁsaśoṇitakardamaḥ.
vimardaḥ sumahānbhāvī māṁsaśoṇitakardamaḥ.
26.
sametam pārthivam kṣatram kālapakvam asaṃśayam
vimardaḥ sumahān bhāvī māṃsaśoṇitakardamaḥ
vimardaḥ sumahān bhāvī māṃsaśoṇitakardamaḥ
26.
sametam pārthivam kṣatram asaṃśayam kālapakvam (asti).
sumahān māṃsaśoṇitakardamaḥ vimardaḥ bhāvī.
sumahān māṃsaśoṇitakardamaḥ vimardaḥ bhāvī.
26.
Without a doubt, the assembled warrior class (kṣatra) of kings is ripe for its destined end. A very great conflict, a mire of flesh and blood, is impending.
उक्तो मया वासुदेवः पुनः पुनरुपह्वरे ।
संबन्धिषु समां वृत्तिं वर्तस्व मधुसूदन ॥२७॥
संबन्धिषु समां वृत्तिं वर्तस्व मधुसूदन ॥२७॥
27. ukto mayā vāsudevaḥ punaḥ punarupahvare ,
saṁbandhiṣu samāṁ vṛttiṁ vartasva madhusūdana.
saṁbandhiṣu samāṁ vṛttiṁ vartasva madhusūdana.
27.
uktaḥ mayā vāsudevaḥ punaḥ punaḥ upahvare
sambandhiṣu samām vṛttim vartasva madhusūdana
sambandhiṣu samām vṛttim vartasva madhusūdana
27.
mayā vāsudevaḥ punaḥ punaḥ upahvare uktaḥ: "he madhusūdana,
sambandhiṣu samām vṛttim vartasva.
"
sambandhiṣu samām vṛttim vartasva.
"
27.
I have repeatedly spoken to Vāsudeva (Krishna) privately, saying, "O Madhusūdana, maintain an impartial attitude towards your relatives."
पाण्डवा हि यथास्माकं तथा दुर्योधनो नृपः ।
तस्यापि क्रियतां युक्त्या सपर्येति पुनः पुनः ॥२८॥
तस्यापि क्रियतां युक्त्या सपर्येति पुनः पुनः ॥२८॥
28. pāṇḍavā hi yathāsmākaṁ tathā duryodhano nṛpaḥ ,
tasyāpi kriyatāṁ yuktyā saparyeti punaḥ punaḥ.
tasyāpi kriyatāṁ yuktyā saparyeti punaḥ punaḥ.
28.
pāṇḍavāḥ hi yathā asmākam tathā duryodhanaḥ nṛpaḥ
tasya api kriyatām yuktyā saparyā iti punaḥ punaḥ
tasya api kriyatām yuktyā saparyā iti punaḥ punaḥ
28.
hi yathā asmākam pāṇḍavāḥ tathā nṛpaḥ duryodhanaḥ
tasya api yuktyā saparyā kriyatām punaḥ punaḥ iti
tasya api yuktyā saparyā kriyatām punaḥ punaḥ iti
28.
The Pāṇḍavas are certainly ours, and so too is King Duryodhana. Therefore, I repeatedly emphasize that he should also be honored appropriately.
तच्च मे नाकरोद्वाक्यं त्वदर्थे मधुसूदनः ।
निविष्टः सर्वभावेन धनंजयमवेक्ष्य च ॥२९॥
निविष्टः सर्वभावेन धनंजयमवेक्ष्य च ॥२९॥
29. tacca me nākarodvākyaṁ tvadarthe madhusūdanaḥ ,
niviṣṭaḥ sarvabhāvena dhanaṁjayamavekṣya ca.
niviṣṭaḥ sarvabhāvena dhanaṁjayamavekṣya ca.
29.
tat ca me na akarot vākyam tvad-arthe madhusūdanaḥ
niviṣṭaḥ sarva-bhāvena dhanañjayam avekṣya ca
niviṣṭaḥ sarva-bhāvena dhanañjayam avekṣya ca
29.
ca madhusūdanaḥ me tat vākyam tvad-arthe na akarot
sarva-bhāvena dhanañjayam avekṣya niviṣṭaḥ ca
sarva-bhāvena dhanañjayam avekṣya niviṣṭaḥ ca
29.
And Kṛṣṇa (madhusūdana) did not follow that advice of mine for your benefit, as he was entirely devoted to and focused on Dhanañjaya (Arjuna).
ध्रुवो जयः पाण्डवानामिति मे निश्चिता मतिः ।
तथा ह्यभिनिवेशोऽयं वासुदेवस्य भारत ॥३०॥
तथा ह्यभिनिवेशोऽयं वासुदेवस्य भारत ॥३०॥
30. dhruvo jayaḥ pāṇḍavānāmiti me niścitā matiḥ ,
tathā hyabhiniveśo'yaṁ vāsudevasya bhārata.
tathā hyabhiniveśo'yaṁ vāsudevasya bhārata.
30.
dhruvaḥ jayaḥ pāṇḍavānām iti me niścitā matiḥ
tathā hi abhiniveśaḥ ayam vāsudevasya bhārata
tathā hi abhiniveśaḥ ayam vāsudevasya bhārata
30.
bhārata me matiḥ niścitā iti pāṇḍavānām jayaḥ
dhruvaḥ hi tathā ayam vāsudevasya abhiniveśaḥ
dhruvaḥ hi tathā ayam vāsudevasya abhiniveśaḥ
30.
My firm opinion is that the victory of the Pāṇḍavas is certain. This is because Kṛṣṇa (vāsudeva) indeed has such a resolute commitment, O descendant of Bharata (bhārata).
न चाहमुत्सहे कृष्णमृते लोकमुदीक्षितुम् ।
ततोऽहमनुवर्तामि केशवस्य चिकीर्षितम् ॥३१॥
ततोऽहमनुवर्तामि केशवस्य चिकीर्षितम् ॥३१॥
31. na cāhamutsahe kṛṣṇamṛte lokamudīkṣitum ,
tato'hamanuvartāmi keśavasya cikīrṣitam.
tato'hamanuvartāmi keśavasya cikīrṣitam.
31.
na ca aham utsahe kṛṣṇam ṛte lokam udīkṣitum
tataḥ aham anuvartāmi keśavasya cikīrṣitam
tataḥ aham anuvartāmi keśavasya cikīrṣitam
31.
ca aham kṛṣṇam ṛte lokam udīkṣitum na utsahe
tataḥ aham keśavasya cikīrṣitam anuvartāmi
tataḥ aham keśavasya cikīrṣitam anuvartāmi
31.
And I am unable to look upon the world without Kṛṣṇa. Therefore, I shall abide by the will of Keśava (Kṛṣṇa).
उभौ शिष्यौ हि मे वीरौ गदायुद्धविशारदौ ।
तुल्यस्नेहोऽस्म्यतो भीमे तथा दुर्योधने नृपे ॥३२॥
तुल्यस्नेहोऽस्म्यतो भीमे तथा दुर्योधने नृपे ॥३२॥
32. ubhau śiṣyau hi me vīrau gadāyuddhaviśāradau ,
tulyasneho'smyato bhīme tathā duryodhane nṛpe.
tulyasneho'smyato bhīme tathā duryodhane nṛpe.
32.
ubhau śiṣyau hi me vīrau gadāyuddhaviśāradau
tulya_snehaḥ asmi ataḥ bhīme tathā duryodhane nṛpe
tulya_snehaḥ asmi ataḥ bhīme tathā duryodhane nṛpe
32.
hi me ubhau vīrau gadāyuddhaviśāradau śiṣyau (sthaḥ) ataḥ
bhīme tathā nṛpe duryodhane (aham) tulya_snehaḥ asmi
bhīme tathā nṛpe duryodhane (aham) tulya_snehaḥ asmi
32.
Both these heroic disciples of mine are indeed experts in mace-fighting. Therefore, I have equal affection for Bhīma and King Duryodhana.
तस्माद्यास्यामि तीर्थानि सरस्वत्या निषेवितुम् ।
न हि शक्ष्यामि कौरव्यान्नश्यमानानुपेक्षितुम् ॥३३॥
न हि शक्ष्यामि कौरव्यान्नश्यमानानुपेक्षितुम् ॥३३॥
33. tasmādyāsyāmi tīrthāni sarasvatyā niṣevitum ,
na hi śakṣyāmi kauravyānnaśyamānānupekṣitum.
na hi śakṣyāmi kauravyānnaśyamānānupekṣitum.
33.
tasmāt yāsyāmi tīrthāni sarasvatyā niṣevitum
na hi śakṣyāmi kauravyān naśyamānān upekṣitum
na hi śakṣyāmi kauravyān naśyamānān upekṣitum
33.
tasmāt sarasvatyā tīrthāni niṣevitum (aham) yāsyāmi
hi (aham) naśyamānān kauravyān upekṣitum na śakṣyāmi
hi (aham) naśyamānān kauravyān upekṣitum na śakṣyāmi
33.
Therefore, I will go to visit the holy places (tīrtha) along the Sarasvatī. For I will not be able to bear seeing the Kauravas perishing.
एवमुक्त्वा महाबाहुरनुज्ञातश्च पाण्डवैः ।
तीर्थयात्रां ययौ रामो निवर्त्य मधुसूदनम् ॥३४॥
तीर्थयात्रां ययौ रामो निवर्त्य मधुसूदनम् ॥३४॥
34. evamuktvā mahābāhuranujñātaśca pāṇḍavaiḥ ,
tīrthayātrāṁ yayau rāmo nivartya madhusūdanam.
tīrthayātrāṁ yayau rāmo nivartya madhusūdanam.
34.
evam uktvā mahābāhuḥ anujñātaḥ ca pāṇḍavaiḥ
tīrthayātrām yayau rāmaḥ nivartya madhusūdanam
tīrthayātrām yayau rāmaḥ nivartya madhusūdanam
34.
mahābāhuḥ rāmaḥ evam uktvā ca pāṇḍavaiḥ anujñātaḥ
madhusūdanam nivartya tīrthayātrām yayau
madhusūdanam nivartya tīrthayātrām yayau
34.
Having thus spoken, the mighty-armed one (Balarāma), and permitted by the Pāṇḍavas, Balarāma departed on a pilgrimage (tīrthayātrā), having sent Madhusūdana (Kṛṣṇa) back.
Links to all chapters:
ādi parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
sabhā parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
vana parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
Chapter 226
Chapter 227
Chapter 228
Chapter 229
Chapter 230
Chapter 231
Chapter 232
Chapter 233
Chapter 234
Chapter 235
Chapter 236
Chapter 237
Chapter 238
Chapter 239
Chapter 240
Chapter 241
Chapter 242
Chapter 243
Chapter 244
Chapter 245
Chapter 246
Chapter 247
Chapter 248
Chapter 249
Chapter 250
Chapter 251
Chapter 252
Chapter 253
Chapter 254
Chapter 255
Chapter 256
Chapter 257
Chapter 258
Chapter 259
Chapter 260
Chapter 261
Chapter 262
Chapter 263
Chapter 264
Chapter 265
Chapter 266
Chapter 267
Chapter 268
Chapter 269
Chapter 270
Chapter 271
Chapter 272
Chapter 273
Chapter 274
Chapter 275
Chapter 276
Chapter 277
Chapter 278
Chapter 279
Chapter 280
Chapter 281
Chapter 282
Chapter 283
Chapter 284
Chapter 285
Chapter 286
Chapter 287
Chapter 288
Chapter 289
Chapter 290
Chapter 291
Chapter 292
Chapter 293
Chapter 294
Chapter 295
Chapter 296
Chapter 297
Chapter 298
Chapter 299
virāṭa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
udyoga parva (current book)
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154 (current chapter)
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
bhīṣma parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
droṇa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
karṇa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
śalya parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
sauptika parva
strī parva
śānti parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
Chapter 226
Chapter 227
Chapter 228
Chapter 229
Chapter 230
Chapter 231
Chapter 232
Chapter 233
Chapter 234
Chapter 235
Chapter 236
Chapter 237
Chapter 238
Chapter 239
Chapter 240
Chapter 241
Chapter 242
Chapter 243
Chapter 244
Chapter 245
Chapter 246
Chapter 247
Chapter 248
Chapter 249
Chapter 250
Chapter 251
Chapter 252
Chapter 253
Chapter 254
Chapter 255
Chapter 256
Chapter 257
Chapter 258
Chapter 259
Chapter 260
Chapter 261
Chapter 262
Chapter 263
Chapter 264
Chapter 265
Chapter 266
Chapter 267
Chapter 268
Chapter 269
Chapter 270
Chapter 271
Chapter 272
Chapter 273
Chapter 274
Chapter 275
Chapter 276
Chapter 277
Chapter 278
Chapter 279
Chapter 280
Chapter 281
Chapter 282
Chapter 283
Chapter 284
Chapter 285
Chapter 286
Chapter 287
Chapter 288
Chapter 289
Chapter 290
Chapter 291
Chapter 292
Chapter 293
Chapter 294
Chapter 295
Chapter 296
Chapter 297
Chapter 298
Chapter 299
Chapter 300
Chapter 301
Chapter 302
Chapter 303
Chapter 304
Chapter 305
Chapter 306
Chapter 307
Chapter 308
Chapter 309
Chapter 310
Chapter 311
Chapter 312
Chapter 313
Chapter 314
Chapter 315
Chapter 316
Chapter 317
Chapter 318
Chapter 319
Chapter 320
Chapter 321
Chapter 322
Chapter 323
Chapter 324
Chapter 325
Chapter 326
Chapter 327
Chapter 328
Chapter 329
Chapter 330
Chapter 331
Chapter 332
Chapter 333
Chapter 334
Chapter 335
Chapter 336
Chapter 337
Chapter 338
Chapter 339
Chapter 340
Chapter 341
Chapter 342
Chapter 343
Chapter 344
Chapter 345
Chapter 346
Chapter 347
Chapter 348
Chapter 349
Chapter 350
Chapter 351
Chapter 352
Chapter 353
anuśāsana parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
aśvamedhika parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
āśramavāsika parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47