महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-12, chapter-117
भीष्म उवाच ।
अत्राप्युदाहरन्तीममितिहासं पुरातनम् ।
निदर्शनकरं लोके सज्जनाचरितं सदा ॥१॥
अत्राप्युदाहरन्तीममितिहासं पुरातनम् ।
निदर्शनकरं लोके सज्जनाचरितं सदा ॥१॥
1. bhīṣma uvāca ,
atrāpyudāharantīmamitihāsaṁ purātanam ,
nidarśanakaraṁ loke sajjanācaritaṁ sadā.
atrāpyudāharantīmamitihāsaṁ purātanam ,
nidarśanakaraṁ loke sajjanācaritaṁ sadā.
1.
bhīṣmaḥ uvāca atra api udāharanti imam itihāsam
purātanam nidarśanakaram loke sajjana-ācaritam sadā
purātanam nidarśanakaram loke sajjana-ācaritam sadā
1.
bhīṣmaḥ uvāca.
atra api loke sadā nidarśanakaram sajjana-ācaritam imam purātanam itihāsam udāharanti
atra api loke sadā nidarśanakaram sajjana-ācaritam imam purātanam itihāsam udāharanti
1.
Bhishma said: In this context, they also recount this ancient narrative, which serves as a constant example in the world, embodying the conduct of virtuous individuals.
अस्यैवार्थस्य सदृशं यच्छ्रुतं मे तपोवने ।
जामदग्न्यस्य रामस्य यदुक्तमृषिसत्तमैः ॥२॥
जामदग्न्यस्य रामस्य यदुक्तमृषिसत्तमैः ॥२॥
2. asyaivārthasya sadṛśaṁ yacchrutaṁ me tapovane ,
jāmadagnyasya rāmasya yaduktamṛṣisattamaiḥ.
jāmadagnyasya rāmasya yaduktamṛṣisattamaiḥ.
2.
asya eva arthasya sadṛśam yat śrutam me tapovane
jāmadagnyasya rāmasya yat uktam ṛṣi-sattamaiḥ
jāmadagnyasya rāmasya yat uktam ṛṣi-sattamaiḥ
2.
yat me tapovane śrutam,
yat jāmadagnyasya rāmasya ṛṣi-sattamaiḥ uktam,
tat asya eva arthasya sadṛśam
yat jāmadagnyasya rāmasya ṛṣi-sattamaiḥ uktam,
tat asya eva arthasya sadṛśam
2.
Corresponding to this very subject matter is what I heard in the hermitage (tapovana), which was spoken by the most excellent sages regarding Rama, the son of Jamadagni.
वने महति कस्मिंश्चिदमनुष्यनिषेविते ।
ऋषिर्मूलफलाहारो नियतो नियतेन्द्रियः ॥३॥
ऋषिर्मूलफलाहारो नियतो नियतेन्द्रियः ॥३॥
3. vane mahati kasmiṁścidamanuṣyaniṣevite ,
ṛṣirmūlaphalāhāro niyato niyatendriyaḥ.
ṛṣirmūlaphalāhāro niyato niyatendriyaḥ.
3.
vane mahati kasmiñcit amanuṣya-niṣevite ṛṣiḥ
mūla-phala-āhāraḥ niyataḥ niyata-indriyaḥ
mūla-phala-āhāraḥ niyataḥ niyata-indriyaḥ
3.
mahati,
amanuṣya-niṣevite,
kasmiñcit vane,
mūla-phala-āhāraḥ,
niyataḥ,
niyata-indriyaḥ ṛṣiḥ
amanuṣya-niṣevite,
kasmiñcit vane,
mūla-phala-āhāraḥ,
niyataḥ,
niyata-indriyaḥ ṛṣiḥ
3.
In a certain vast forest, frequented by no humans, there lived a sage who subsisted on roots and fruits, disciplined and with his senses perfectly controlled.
दीक्षादमपरः शान्तः स्वाध्यायपरमः शुचिः ।
उपवासविशुद्धात्मा सततं सत्पथे स्थितः ॥४॥
उपवासविशुद्धात्मा सततं सत्पथे स्थितः ॥४॥
4. dīkṣādamaparaḥ śāntaḥ svādhyāyaparamaḥ śuciḥ ,
upavāsaviśuddhātmā satataṁ satpathe sthitaḥ.
upavāsaviśuddhātmā satataṁ satpathe sthitaḥ.
4.
dīkṣādamaparaḥ śāntaḥ svādhyāyaparamaḥ śuciḥ
upavāsaviśuddhātmā satataṃ satpathe sthitaḥ
upavāsaviśuddhātmā satataṃ satpathe sthitaḥ
4.
dīkṣādamaparaḥ śāntaḥ svādhyāyaparamaḥ śuciḥ
upavāsaviśuddhātmā satataṃ satpathe sthitaḥ
upavāsaviśuddhātmā satataṃ satpathe sthitaḥ
4.
Another person, dedicated to vows and self-control, peaceful, supremely devoted to self-study (svādhyāya), pure, whose inner self (ātman) is purified by fasting, remains constantly established on the path of righteousness.
तस्य संदृश्य सद्भावमुपविष्टस्य धीमतः ।
सर्वसत्त्वाः समीपस्था भवन्ति वनचारिणः ॥५॥
सर्वसत्त्वाः समीपस्था भवन्ति वनचारिणः ॥५॥
5. tasya saṁdṛśya sadbhāvamupaviṣṭasya dhīmataḥ ,
sarvasattvāḥ samīpasthā bhavanti vanacāriṇaḥ.
sarvasattvāḥ samīpasthā bhavanti vanacāriṇaḥ.
5.
tasya saṃdṛśya sadbhāvam upaviṣṭasya dhīmataḥ
sarvasattvāḥ samīpasthāḥ bhavanti vanacāriṇaḥ
sarvasattvāḥ samīpasthāḥ bhavanti vanacāriṇaḥ
5.
tasya dhīmataḥ upaviṣṭasya sadbhāvam saṃdṛśya
sarvasattvāḥ vanacāriṇaḥ samīpasthāḥ bhavanti
sarvasattvāḥ vanacāriṇaḥ samīpasthāḥ bhavanti
5.
Upon seeing the benevolent nature of that wise man, who is seated, all forest-dwelling creatures approach him and stay nearby.
सिंहव्याघ्राः सशरभा मत्ताश्चैव महागजाः ।
द्वीपिनः खड्गभल्लूका ये चान्ये भीमदर्शनाः ॥६॥
द्वीपिनः खड्गभल्लूका ये चान्ये भीमदर्शनाः ॥६॥
6. siṁhavyāghrāḥ saśarabhā mattāścaiva mahāgajāḥ ,
dvīpinaḥ khaḍgabhallūkā ye cānye bhīmadarśanāḥ.
dvīpinaḥ khaḍgabhallūkā ye cānye bhīmadarśanāḥ.
6.
siṃhavyāghrāḥ saśarabhāḥ mattāḥ ca eva mahāgajāḥ
dvīpinaḥ khaḍgabhallūkāḥ ye ca anye bhīmadarśanāḥ
dvīpinaḥ khaḍgabhallūkāḥ ye ca anye bhīmadarśanāḥ
6.
siṃhavyāghrāḥ saśarabhāḥ ca eva mattāḥ mahāgajāḥ
dvīpinaḥ khaḍgabhallūkāḥ ca ye anye bhīmadarśanāḥ
dvīpinaḥ khaḍgabhallūkāḥ ca ye anye bhīmadarśanāḥ
6.
Lions, tigers, and śarabhas, as well as enraged great elephants, leopards, rhinoceroses, bears, and any other creatures of terrifying appearance.
ते सुखप्रश्नदाः सर्वे भवन्ति क्षतजाशनाः ।
तस्यर्षेः शिष्यवच्चैव न्यग्भूताः प्रियकारिणः ॥७॥
तस्यर्षेः शिष्यवच्चैव न्यग्भूताः प्रियकारिणः ॥७॥
7. te sukhapraśnadāḥ sarve bhavanti kṣatajāśanāḥ ,
tasyarṣeḥ śiṣyavaccaiva nyagbhūtāḥ priyakāriṇaḥ.
tasyarṣeḥ śiṣyavaccaiva nyagbhūtāḥ priyakāriṇaḥ.
7.
te sukhapraśnadāḥ sarve bhavanti kṣatajāśanāḥ
tasya ṛṣeḥ śiṣyavat ca eva nyagbhūtāḥ priyakāriṇaḥ
tasya ṛṣeḥ śiṣyavat ca eva nyagbhūtāḥ priyakāriṇaḥ
7.
te sarve kṣatajāśanāḥ sukhapraśnadāḥ bhavanti ca eva
tasya ṛṣeḥ śiṣyavat nyagbhūtāḥ priyakāriṇaḥ (bhavanti)
tasya ṛṣeḥ śiṣyavat nyagbhūtāḥ priyakāriṇaḥ (bhavanti)
7.
All those carnivorous creatures become gentle and harmless, and like disciples, they become subdued and eager to please that sage (ṛṣi).
दत्त्वा च ते सुखप्रश्नं सर्वे यान्ति यथागतम् ।
ग्राम्यस्त्वेकः पशुस्तत्र नाजहाच्छ्वा महामुनिम् ॥८॥
ग्राम्यस्त्वेकः पशुस्तत्र नाजहाच्छ्वा महामुनिम् ॥८॥
8. dattvā ca te sukhapraśnaṁ sarve yānti yathāgatam ,
grāmyastvekaḥ paśustatra nājahācchvā mahāmunim.
grāmyastvekaḥ paśustatra nājahācchvā mahāmunim.
8.
dattvā ca te sukhapraśnam sarve yānti yathāgatam
grāmyaḥ tu ekaḥ paśuḥ tatra na ajahāt śvā mahāmunim
grāmyaḥ tu ekaḥ paśuḥ tatra na ajahāt śvā mahāmunim
8.
te sukhapraśnam dattvā ca sarve yathāgatam yānti tu
tatra ekaḥ grāmyaḥ paśuḥ śvā mahāmunim na ajahāt
tatra ekaḥ grāmyaḥ paśuḥ śvā mahāmunim na ajahāt
8.
And after offering him a pleasant inquiry, all of them went back the way they came. But one rural animal there, a dog, did not abandon the great sage.
भक्तोऽनुरक्तः सततमुपवासकृशोऽबलः ।
फलमूलोत्कराहारः शान्तः शिष्टाकृतिर्यथा ॥९॥
फलमूलोत्कराहारः शान्तः शिष्टाकृतिर्यथा ॥९॥
9. bhakto'nuraktaḥ satatamupavāsakṛśo'balaḥ ,
phalamūlotkarāhāraḥ śāntaḥ śiṣṭākṛtiryathā.
phalamūlotkarāhāraḥ śāntaḥ śiṣṭākṛtiryathā.
9.
bhaktaḥ anuraktaḥ satatam upavāsakṛśaḥ abalaḥ
phalamūlotkarāhāraḥ śāntaḥ śiṣṭākṛtiḥ yathā
phalamūlotkarāhāraḥ śāntaḥ śiṣṭākṛtiḥ yathā
9.
bhaktaḥ anuraktaḥ satatam upavāsakṛśaḥ abalaḥ
phalamūlotkarāhāraḥ śāntaḥ śiṣṭākṛtiḥ yathā [saḥ abhavat]
phalamūlotkarāhāraḥ śāntaḥ śiṣṭākṛtiḥ yathā [saḥ abhavat]
9.
[The dog was] devoted, deeply attached, always emaciated from fasting, weak, subsisting on heaps of fruits and roots, peaceful, and of a disciplined appearance.
तस्यर्षेरुपविष्टस्य पादमूले महामुनेः ।
मनुष्यवद्गतो भावः स्नेहबद्धोऽभवद्भृशम् ॥१०॥
मनुष्यवद्गतो भावः स्नेहबद्धोऽभवद्भृशम् ॥१०॥
10. tasyarṣerupaviṣṭasya pādamūle mahāmuneḥ ,
manuṣyavadgato bhāvaḥ snehabaddho'bhavadbhṛśam.
manuṣyavadgato bhāvaḥ snehabaddho'bhavadbhṛśam.
10.
tasya ṛṣeḥ upaviṣṭasya pādamūle mahāmuneḥ
manuṣyavat gataḥ bhāvaḥ snehabaddhaḥ abhavat bhṛśam
manuṣyavat gataḥ bhāvaḥ snehabaddhaḥ abhavat bhṛśam
10.
upaviṣṭasya tasya mahāmuneḥ ṛṣeḥ pādamūle
manuṣyavat gataḥ snehabaddhaḥ bhāvaḥ bhṛśam abhavat
manuṣyavat gataḥ snehabaddhaḥ bhāvaḥ bhṛśam abhavat
10.
As that great sage was seated at the base of a tree, a human-like emotion, intensely bound by affection, developed in the dog.
ततोऽभ्ययान्महावीर्यो द्वीपी क्षतजभोजनः ।
श्वार्थमत्यन्तसंदुष्टः क्रूरः काल इवान्तकः ॥११॥
श्वार्थमत्यन्तसंदुष्टः क्रूरः काल इवान्तकः ॥११॥
11. tato'bhyayānmahāvīryo dvīpī kṣatajabhojanaḥ ,
śvārthamatyantasaṁduṣṭaḥ krūraḥ kāla ivāntakaḥ.
śvārthamatyantasaṁduṣṭaḥ krūraḥ kāla ivāntakaḥ.
11.
tataḥ abhyayāt mahāvīryaḥ dvīpī kṣatajabhojanaḥ
śvārtham atyantasaṃduṣṭaḥ krūraḥ kālaḥ iva antakaḥ
śvārtham atyantasaṃduṣṭaḥ krūraḥ kālaḥ iva antakaḥ
11.
tataḥ mahāvīryaḥ kṣatajabhojanaḥ krūraḥ kālaḥ
antakaḥ iva atyantasaṃduṣṭaḥ dvīpī śvārtham abhyayāt
antakaḥ iva atyantasaṃduṣṭaḥ dvīpī śvārtham abhyayāt
11.
Then a very powerful, cruel leopard, whose food was blood, approached, exceedingly enraged for the sake of the dog, like the destructive time itself (kāla) or the god of death (antaka).
लेलिह्यमानस्तृषितः पुच्छास्फोटनतत्परः ।
व्यादितास्यः क्षुधाभग्नः प्रार्थयानस्तदामिषम् ॥१२॥
व्यादितास्यः क्षुधाभग्नः प्रार्थयानस्तदामिषम् ॥१२॥
12. lelihyamānastṛṣitaḥ pucchāsphoṭanatatparaḥ ,
vyāditāsyaḥ kṣudhābhagnaḥ prārthayānastadāmiṣam.
vyāditāsyaḥ kṣudhābhagnaḥ prārthayānastadāmiṣam.
12.
lelihyamānaḥ tṛṣitaḥ pucchāsphoṭanatataparaḥ
vyāditāsyaḥ kṣudhābhagnaḥ prārthayānaḥ tat āmiṣam
vyāditāsyaḥ kṣudhābhagnaḥ prārthayānaḥ tat āmiṣam
12.
lelihyamānaḥ tṛṣitaḥ pucchāsphoṭanatataparaḥ
vyāditāsyaḥ kṣudhābhagnaḥ tat āmiṣam prārthayānaḥ
vyāditāsyaḥ kṣudhābhagnaḥ tat āmiṣam prārthayānaḥ
12.
Licking (its lips) repeatedly, thirsty, focused on lashing its tail, with its mouth wide open, overcome by hunger, and desiring that piece of meat.
तं दृष्ट्वा क्रूरमायान्तं जीवितार्थी नराधिप ।
प्रोवाच श्वा मुनिं तत्र यत्तच्छृणु महामते ॥१३॥
प्रोवाच श्वा मुनिं तत्र यत्तच्छृणु महामते ॥१३॥
13. taṁ dṛṣṭvā krūramāyāntaṁ jīvitārthī narādhipa ,
provāca śvā muniṁ tatra yattacchṛṇu mahāmate.
provāca śvā muniṁ tatra yattacchṛṇu mahāmate.
13.
tam dṛṣṭvā krūram āyāntam jīvitārthī narādhipa
provāca śvā munim tatra yat tat śṛṇu mahāmate
provāca śvā munim tatra yat tat śṛṇu mahāmate
13.
narādhipa mahāmate,
tam krūram āyāntam dṛṣṭvā jīvitārthī śvā tatra munim provāca yat tat śṛṇu
tam krūram āyāntam dṛṣṭvā jīvitārthī śvā tatra munim provāca yat tat śṛṇu
13.
O King, having seen that cruel (creature) approaching, the dog, desiring to save its life, spoke to the sage there. O great-minded one, listen to what he said.
श्वशत्रुर्भगवन्नत्र द्वीपी मां हन्तुमिच्छति ।
त्वत्प्रसादाद्भयं न स्यात्तस्मान्मम महामुने ॥१४॥
त्वत्प्रसादाद्भयं न स्यात्तस्मान्मम महामुने ॥१४॥
14. śvaśatrurbhagavannatra dvīpī māṁ hantumicchati ,
tvatprasādādbhayaṁ na syāttasmānmama mahāmune.
tvatprasādādbhayaṁ na syāttasmānmama mahāmune.
14.
śvaśatruḥ bhagavan atra dvīpī mām hantum icchati
tvatprasādāt bhayam na syāt tasmāt mama mahāmune
tvatprasādāt bhayam na syāt tasmāt mama mahāmune
14.
bhagavan mahāmune,
atra śvaśatruḥ dvīpī mām hantum icchati.
tasmāt tvatprasādāt mama bhayam na syāt.
atra śvaśatruḥ dvīpī mām hantum icchati.
tasmāt tvatprasādāt mama bhayam na syāt.
14.
O revered one, O great sage, a leopard, which is an enemy of dogs, wishes to kill me here. Therefore, by your grace, there should be no fear for me.
मुनिरुवाच ।
न भयं द्वीपिनः कार्यं मृत्युतस्ते कथंचन ।
एष श्वरूपरहितो द्वीपी भवसि पुत्रक ॥१५॥
न भयं द्वीपिनः कार्यं मृत्युतस्ते कथंचन ।
एष श्वरूपरहितो द्वीपी भवसि पुत्रक ॥१५॥
15. muniruvāca ,
na bhayaṁ dvīpinaḥ kāryaṁ mṛtyutaste kathaṁcana ,
eṣa śvarūparahito dvīpī bhavasi putraka.
na bhayaṁ dvīpinaḥ kāryaṁ mṛtyutaste kathaṁcana ,
eṣa śvarūparahito dvīpī bhavasi putraka.
15.
muniḥ uvāca na bhayam dvīpinaḥ kāryam mṛtyutaḥ te
kathañcana eṣaḥ śvarūparahitaḥ dvīpī bhavasi putraka
kathañcana eṣaḥ śvarūparahitaḥ dvīpī bhavasi putraka
15.
muniḥ uvāca.
te mṛtyutaḥ kathañcana dvīpinaḥ bhayam na kāryam.
putraka,
eṣaḥ śvarūparahitaḥ dvīpī bhavasi.
te mṛtyutaḥ kathañcana dvīpinaḥ bhayam na kāryam.
putraka,
eṣaḥ śvarūparahitaḥ dvīpī bhavasi.
15.
The sage said: 'You should not fear the leopard, nor should you fear death in any way. O son, you are now this leopard, free from your dog-form.'
भीष्म उवाच ।
ततः श्वा द्वीपितां नीतो जाम्बूनदनिभाकृतिः ।
चित्राङ्गो विस्फुरन्हृष्टो वने वसति निर्भयः ॥१६॥
ततः श्वा द्वीपितां नीतो जाम्बूनदनिभाकृतिः ।
चित्राङ्गो विस्फुरन्हृष्टो वने वसति निर्भयः ॥१६॥
16. bhīṣma uvāca ,
tataḥ śvā dvīpitāṁ nīto jāmbūnadanibhākṛtiḥ ,
citrāṅgo visphuranhṛṣṭo vane vasati nirbhayaḥ.
tataḥ śvā dvīpitāṁ nīto jāmbūnadanibhākṛtiḥ ,
citrāṅgo visphuranhṛṣṭo vane vasati nirbhayaḥ.
16.
bhīṣmaḥ uvāca | tataḥ śvā dvīpitām nītaḥ | jāmbūnadanibhākṛtiḥ
| citrāṅgaḥ visphuran hṛṣṭaḥ vane vasati nirbhayaḥ
| citrāṅgaḥ visphuran hṛṣṭaḥ vane vasati nirbhayaḥ
16.
Bhishma said: Then the dog, transformed into a leopard, with a body resembling gold and variegated spots, lived joyfully and fearlessly in the forest, gleaming brilliantly.
ततोऽभ्ययान्महारौद्रो व्यादितास्यः क्षुधान्वितः ।
द्वीपिनं लेलिहद्वक्त्रो व्याघ्रो रुधिरलालसः ॥१७॥
द्वीपिनं लेलिहद्वक्त्रो व्याघ्रो रुधिरलालसः ॥१७॥
17. tato'bhyayānmahāraudro vyāditāsyaḥ kṣudhānvitaḥ ,
dvīpinaṁ lelihadvaktro vyāghro rudhiralālasaḥ.
dvīpinaṁ lelihadvaktro vyāghro rudhiralālasaḥ.
17.
tataḥ abhyayāt mahāraudraḥ vyāditāsyaḥ kṣudhānvitaḥ
dvīpinam lelihatvaktraḥ vyāghraḥ rudhiralālasaḥ
dvīpinam lelihatvaktraḥ vyāghraḥ rudhiralālasaḥ
17.
Then an extremely fierce, hungry tiger, with its mouth wide open and licking its jaws, bloodthirsty, approached the leopard.
व्याघ्रं दृष्ट्वा क्षुधाभग्नं दंष्ट्रिणं वनगोचरम् ।
द्वीपी जीवितरक्षार्थमृषिं शरणमेयिवान् ॥१८॥
द्वीपी जीवितरक्षार्थमृषिं शरणमेयिवान् ॥१८॥
18. vyāghraṁ dṛṣṭvā kṣudhābhagnaṁ daṁṣṭriṇaṁ vanagocaram ,
dvīpī jīvitarakṣārthamṛṣiṁ śaraṇameyivān.
dvīpī jīvitarakṣārthamṛṣiṁ śaraṇameyivān.
18.
vyāghram dṛṣṭvā kṣudhābhagnam daṃṣṭriṇam vanagocaram
| dvīpī jīvitarakṣārtham ṛṣim śaraṇam eyivān
| dvīpī jīvitarakṣārtham ṛṣim śaraṇam eyivān
18.
Seeing the fanged tiger, distressed by hunger and roaming the forest, the leopard sought refuge with the sage to protect its life.
ततः संवासजं स्नेहमृषिणा कुर्वता सदा ।
स द्वीपी व्याघ्रतां नीतो रिपुभिर्बलवत्तरः ।
ततो दृष्ट्वा स शार्दूलो नाभ्यहंस्तं विशां पते ॥१९॥
स द्वीपी व्याघ्रतां नीतो रिपुभिर्बलवत्तरः ।
ततो दृष्ट्वा स शार्दूलो नाभ्यहंस्तं विशां पते ॥१९॥
19. tataḥ saṁvāsajaṁ snehamṛṣiṇā kurvatā sadā ,
sa dvīpī vyāghratāṁ nīto ripubhirbalavattaraḥ ,
tato dṛṣṭvā sa śārdūlo nābhyahaṁstaṁ viśāṁ pate.
sa dvīpī vyāghratāṁ nīto ripubhirbalavattaraḥ ,
tato dṛṣṭvā sa śārdūlo nābhyahaṁstaṁ viśāṁ pate.
19.
tataḥ saṃvāsajam sneham ṛṣiṇā kurvatā
sadā | sa dvīpī vyāghratām nītaḥ
ripubhiḥ balavattaraḥ | tataḥ dṛṣṭvā
sa śārdūlaḥ na abhyahan tam viśām pate
sadā | sa dvīpī vyāghratām nītaḥ
ripubhiḥ balavattaraḥ | tataḥ dṛṣṭvā
sa śārdūlaḥ na abhyahan tam viśām pate
19.
Then, due to the constant affection shown by the sage, which arose from their living together, that leopard was transformed into a tiger, becoming stronger than its enemies. Therefore, O lord of the people, seeing him, that (new) tiger did not attack him.
स तु श्वा व्याघ्रतां प्राप्य बलवान्पिशिताशनः ।
न मूलफलभोगेषु स्पृहामप्यकरोत्तदा ॥२०॥
न मूलफलभोगेषु स्पृहामप्यकरोत्तदा ॥२०॥
20. sa tu śvā vyāghratāṁ prāpya balavānpiśitāśanaḥ ,
na mūlaphalabhogeṣu spṛhāmapyakarottadā.
na mūlaphalabhogeṣu spṛhāmapyakarottadā.
20.
saḥ tu śvā vyāghratām prāpya balavān piśitāśanaḥ
na mūlaphalabhogeṣu spṛhām api akarot tadā
na mūlaphalabhogeṣu spṛhām api akarot tadā
20.
saḥ śvā tu balavān piśitāśanaḥ vyāghratām prāpya
tadā mūlaphalabhogeṣu spṛhām api na akarot
tadā mūlaphalabhogeṣu spṛhām api na akarot
20.
But that dog, having become a mighty, flesh-eating tiger, then felt no desire even for the enjoyment of roots and fruits.
यथा मृगपतिर्नित्यं प्रकाङ्क्षति वनौकसः ।
तथैव स महाराज व्याघ्रः समभवत्तदा ॥२१॥
तथैव स महाराज व्याघ्रः समभवत्तदा ॥२१॥
21. yathā mṛgapatirnityaṁ prakāṅkṣati vanaukasaḥ ,
tathaiva sa mahārāja vyāghraḥ samabhavattadā.
tathaiva sa mahārāja vyāghraḥ samabhavattadā.
21.
yathā mṛgapatiḥ nityam prakāṅkṣati vanaukasaḥ
tathā eva saḥ mahārāja vyāghraḥ samabhavat tadā
tathā eva saḥ mahārāja vyāghraḥ samabhavat tadā
21.
mahārāja yathā mṛgapatiḥ nityam vanaukasaḥ prakāṅkṣati,
tathā eva saḥ vyāghraḥ tadā samabhavat
tathā eva saḥ vyāghraḥ tadā samabhavat
21.
Just as the lord of beasts (lion) constantly desires forest-dwelling animals, so indeed, O great king, that tiger then became exactly like that.
व्याघ्रस्तूटजमूलस्थस्तृप्तः सुप्तो हतैर्मृगैः ।
नागश्चागात्तमुद्देशं मत्तो मेघ इवोत्थितः ॥२२॥
नागश्चागात्तमुद्देशं मत्तो मेघ इवोत्थितः ॥२२॥
22. vyāghrastūṭajamūlasthastṛptaḥ supto hatairmṛgaiḥ ,
nāgaścāgāttamuddeśaṁ matto megha ivotthitaḥ.
nāgaścāgāttamuddeśaṁ matto megha ivotthitaḥ.
22.
vyāghraḥ tūṭajamūlasthaḥ tṛptaḥ suptaḥ hataiḥ mṛgaiḥ
nāgaḥ ca agāt tam uddeśam mattaḥ meghaḥ iva utthitaḥ
nāgaḥ ca agāt tam uddeśam mattaḥ meghaḥ iva utthitaḥ
22.
vyāghraḥ tūṭajamūlasthaḥ hataiḥ mṛgaiḥ tṛptaḥ suptaḥ (āsīt)
ca mattaḥ utthitaḥ meghaḥ iva nāgaḥ tam uddeśam agāt
ca mattaḥ utthitaḥ meghaḥ iva nāgaḥ tam uddeśam agāt
22.
The tiger, satiated and asleep amidst the slain deer, was resting at the base of a hut. Then, an intoxicated elephant, resembling a rising cloud, came to that very spot.
प्रभिन्नकरटः प्रांशुः पद्मी विततमस्तकः ।
सुविषाणो महाकायो मेघगम्भीरनिस्वनः ॥२३॥
सुविषाणो महाकायो मेघगम्भीरनिस्वनः ॥२३॥
23. prabhinnakaraṭaḥ prāṁśuḥ padmī vitatamastakaḥ ,
suviṣāṇo mahākāyo meghagambhīranisvanaḥ.
suviṣāṇo mahākāyo meghagambhīranisvanaḥ.
23.
prabhinnakaraṭaḥ prāṃśuḥ padmī vitatamastakaḥ
suviṣāṇaḥ mahākāyaḥ meghagambhīranisvanaḥ
suviṣāṇaḥ mahākāyaḥ meghagambhīranisvanaḥ
23.
(saḥ nāgaḥ) prabhinnakaraṭaḥ prāṃśuḥ padmī vitatamastakaḥ
suviṣāṇaḥ mahākāyaḥ meghagambhīranisvanaḥ (āsīt)
suviṣāṇaḥ mahākāyaḥ meghagambhīranisvanaḥ (āsīt)
23.
Its temples were exuding ichor, it was tall and majestic, with a broad forehead and excellent tusks, possessing a massive body, and its roar was deep like that of a thunderous cloud.
तं दृष्ट्वा कुञ्जरं मत्तमायान्तं मदगर्वितम् ।
व्याघ्रो हस्तिभयात्त्रस्तस्तमृषिं शरणं ययौ ॥२४॥
व्याघ्रो हस्तिभयात्त्रस्तस्तमृषिं शरणं ययौ ॥२४॥
24. taṁ dṛṣṭvā kuñjaraṁ mattamāyāntaṁ madagarvitam ,
vyāghro hastibhayāttrastastamṛṣiṁ śaraṇaṁ yayau.
vyāghro hastibhayāttrastastamṛṣiṁ śaraṇaṁ yayau.
24.
tam dṛṣṭvā kuñjaram mattam āyāntam madagarvitam
vyāghraḥ hastibhayāt trastaḥ tam ṛṣim śaraṇam yayau
vyāghraḥ hastibhayāt trastaḥ tam ṛṣim śaraṇam yayau
24.
vyāghraḥ madagarvitam mattam āyāntam tam kuñjaram
dṛṣṭvā hastibhayāt trastaḥ tam ṛṣim śaraṇam yayau
dṛṣṭvā hastibhayāt trastaḥ tam ṛṣim śaraṇam yayau
24.
Seeing that intoxicated elephant, arrogant with its rut, approaching, the tiger, terrified by fear of the elephant, went to that sage for refuge.
ततोऽनयत्कुञ्जरतां तं व्याघ्रमृषिसत्तमः ।
महामेघोपमं दृष्ट्वा तं स भीतोऽभवद्गजः ॥२५॥
महामेघोपमं दृष्ट्वा तं स भीतोऽभवद्गजः ॥२५॥
25. tato'nayatkuñjaratāṁ taṁ vyāghramṛṣisattamaḥ ,
mahāmeghopamaṁ dṛṣṭvā taṁ sa bhīto'bhavadgajaḥ.
mahāmeghopamaṁ dṛṣṭvā taṁ sa bhīto'bhavadgajaḥ.
25.
tataḥ anayat kuñjaratām tam vyāghram ṛṣisattamaḥ
mahāmeghopamam dṛṣṭvā tam saḥ bhītaḥ abhavat gajaḥ
mahāmeghopamam dṛṣṭvā tam saḥ bhītaḥ abhavat gajaḥ
25.
tataḥ ṛṣisattamaḥ tam vyāghram kuñjaratām anayat
mahāmeghopamam tam dṛṣṭvā saḥ gajaḥ bhītaḥ abhavat
mahāmeghopamam tam dṛṣṭvā saḥ gajaḥ bhītaḥ abhavat
25.
Then, that best of sages transformed that tiger into an elephant. Seeing this (new) elephant, which resembled a great cloud, the other (original) elephant became afraid.
ततः कमलषण्डानि शल्लकीगहनानि च ।
व्यचरत्स मुदा युक्तः पद्मरेणुविभूषितः ॥२६॥
व्यचरत्स मुदा युक्तः पद्मरेणुविभूषितः ॥२६॥
26. tataḥ kamalaṣaṇḍāni śallakīgahanāni ca ,
vyacaratsa mudā yuktaḥ padmareṇuvibhūṣitaḥ.
vyacaratsa mudā yuktaḥ padmareṇuvibhūṣitaḥ.
26.
tataḥ kamalaṣaṇḍāni śallakīgahanāni ca
vyacarat saḥ mudā yuktaḥ padmareṇuvibhūṣitaḥ
vyacarat saḥ mudā yuktaḥ padmareṇuvibhūṣitaḥ
26.
tataḥ saḥ mudā yuktaḥ padmareṇuvibhūṣitaḥ
kamalaṣaṇḍāni śallakīgahanāni ca vyacarat
kamalaṣaṇḍāni śallakīgahanāni ca vyacarat
26.
Then, endowed with joy and adorned with lotus pollen, he (the new elephant) roamed through lotus thickets and dense "śallakī" forests.
कदाचिद्रममाणस्य हस्तिनः सुमुखं तदा ।
ऋषेस्तस्योटजस्थस्य कालोऽगच्छन्निशानिशम् ॥२७॥
ऋषेस्तस्योटजस्थस्य कालोऽगच्छन्निशानिशम् ॥२७॥
27. kadācidramamāṇasya hastinaḥ sumukhaṁ tadā ,
ṛṣestasyoṭajasthasya kālo'gacchanniśāniśam.
ṛṣestasyoṭajasthasya kālo'gacchanniśāniśam.
27.
kadācit ramamāṇasya hastinaḥ sumukham tadā ṛṣeḥ
tasya uṭajasthasya kālaḥ agacchat niśāniśam
tasya uṭajasthasya kālaḥ agacchat niśāniśam
27.
tadā kadācit ramamāṇasya hastinaḥ sumukham
niśāniśam kālaḥ agacchat ṛṣeḥ tasya uṭajasthasya
niśāniśam kālaḥ agacchat ṛṣeḥ tasya uṭajasthasya
27.
Then, one day, while the elephant was enjoying himself, time passed pleasantly, night after night, for that sage residing in his hut.
अथाजगाम तं देशं केसरी केसरारुणः ।
गिरिकन्दरजो भीमः सिंहो नागकुलान्तकः ॥२८॥
गिरिकन्दरजो भीमः सिंहो नागकुलान्तकः ॥२८॥
28. athājagāma taṁ deśaṁ kesarī kesarāruṇaḥ ,
girikandarajo bhīmaḥ siṁho nāgakulāntakaḥ.
girikandarajo bhīmaḥ siṁho nāgakulāntakaḥ.
28.
atha ājagāma tam deśam kesarī kesarāruṇaḥ
girikandarajaḥ bhīmaḥ siṃhaḥ nāgakulāntakaḥ
girikandarajaḥ bhīmaḥ siṃhaḥ nāgakulāntakaḥ
28.
atha kesarī kesarāruṇaḥ girikandarajaḥ bhīmaḥ
siṃhaḥ nāgakulāntakaḥ tam deśam ājagāma
siṃhaḥ nāgakulāntakaḥ tam deśam ājagāma
28.
Then, a formidable lion, tawny-maned and born in mountain caves, a destroyer of the serpent race, arrived in that region.
तं दृष्ट्वा सिंहमायान्तं नागः सिंहभयाकुलः ।
ऋषिं शरणमापेदे वेपमानो भयातुरः ॥२९॥
ऋषिं शरणमापेदे वेपमानो भयातुरः ॥२९॥
29. taṁ dṛṣṭvā siṁhamāyāntaṁ nāgaḥ siṁhabhayākulaḥ ,
ṛṣiṁ śaraṇamāpede vepamāno bhayāturaḥ.
ṛṣiṁ śaraṇamāpede vepamāno bhayāturaḥ.
29.
tam dṛṣṭvā siṃham āyāntam nāgaḥ siṃhabhayākulaḥ
ṛṣim śaraṇam āpede vepamānaḥ bhayāturaḥ
ṛṣim śaraṇam āpede vepamānaḥ bhayāturaḥ
29.
tam āyāntam siṃham dṛṣṭvā,
siṃhabhayākulaḥ bhayāturaḥ vepamānaḥ nāgaḥ ṛṣim śaraṇam āpede
siṃhabhayākulaḥ bhayāturaḥ vepamānaḥ nāgaḥ ṛṣim śaraṇam āpede
29.
Upon seeing that lion approaching, the serpent, greatly agitated by the fear of the lion, trembling and distressed by fear, sought refuge with the sage.
ततः स सिंहतां नीतो नागेन्द्रो मुनिना तदा ।
वन्यं नागणयत्सिंहं तुल्यजातिसमन्वयात् ॥३०॥
वन्यं नागणयत्सिंहं तुल्यजातिसमन्वयात् ॥३०॥
30. tataḥ sa siṁhatāṁ nīto nāgendro muninā tadā ,
vanyaṁ nāgaṇayatsiṁhaṁ tulyajātisamanvayāt.
vanyaṁ nāgaṇayatsiṁhaṁ tulyajātisamanvayāt.
30.
tataḥ saḥ siṃhatām nītaḥ nāgendraḥ muninā tadā
vanyam na agaṇayat siṃham tulyajātisamanvayāt
vanyam na agaṇayat siṃham tulyajātisamanvayāt
30.
tataḥ tadā muninā siṃhatām nītaḥ saḥ nāgendraḥ
tulyajātisamanvayāt vanyam siṃham na agaṇayat
tulyajātisamanvayāt vanyam siṃham na agaṇayat
30.
Then, the king of serpents, transformed into a lion by the sage at that time, did not fear the wild lion, due to the connection of being of the same species (jāti).
दृष्ट्वा च सोऽनशत्सिंहो वन्यो भीसन्नवाग्बलः ।
स चाश्रमेऽवसत्सिंहस्तस्मिन्नेव वने सुखी ॥३१॥
स चाश्रमेऽवसत्सिंहस्तस्मिन्नेव वने सुखी ॥३१॥
31. dṛṣṭvā ca so'naśatsiṁho vanyo bhīsannavāgbalaḥ ,
sa cāśrame'vasatsiṁhastasminneva vane sukhī.
sa cāśrame'vasatsiṁhastasminneva vane sukhī.
31.
dṛṣṭvā ca saḥ anaśat siṃhaḥ vanyaḥ bhīsannavāgbalaḥ
saḥ ca āśrame avasat siṃhaḥ tasmin eva vane sukhī
saḥ ca āśrame avasat siṃhaḥ tasmin eva vane sukhī
31.
ca dṛṣṭvā,
saḥ vanyaḥ bhīsannavāgbalaḥ siṃhaḥ anaśat; ca saḥ siṃhaḥ tasmin eva vane āśrame sukhī avasat.
saḥ vanyaḥ bhīsannavāgbalaḥ siṃhaḥ anaśat; ca saḥ siṃhaḥ tasmin eva vane āśrame sukhī avasat.
31.
And, upon seeing [the transformed serpent], that wild lion, with its roar and strength paralyzed by fear, disappeared. And that (former serpent) lion lived happily in that very forest, within the hermitage (āśrama).
न त्वन्ये क्षुद्रपशवस्तपोवननिवासिनः ।
व्यदृश्यन्त भयत्रस्ता जीविताकाङ्क्षिणः सदा ॥३२॥
व्यदृश्यन्त भयत्रस्ता जीविताकाङ्क्षिणः सदा ॥३२॥
32. na tvanye kṣudrapaśavastapovananivāsinaḥ ,
vyadṛśyanta bhayatrastā jīvitākāṅkṣiṇaḥ sadā.
vyadṛśyanta bhayatrastā jīvitākāṅkṣiṇaḥ sadā.
32.
na tu anye kṣudrapashavaḥ tapovananivāsinaḥ
vyadṛśyanta bhayatrastāḥ jīvitākāṅkṣiṇaḥ sadā
vyadṛśyanta bhayatrastāḥ jīvitākāṅkṣiṇaḥ sadā
32.
tu anye tapovananivāsinaḥ kṣudrapashavaḥ
bhayatrastāḥ jīvitākāṅkṣiṇaḥ sadā na vyadṛśyanta
bhayatrastāḥ jīvitākāṅkṣiṇaḥ sadā na vyadṛśyanta
32.
However, other small animals residing in the penance grove were always seen to be terrified and longing for their lives.
कदाचित्कालयोगेन सर्वप्राणिविहिंसकः ।
बलवान्क्षतजाहारो नानासत्त्वभयंकरः ॥३३॥
बलवान्क्षतजाहारो नानासत्त्वभयंकरः ॥३३॥
33. kadācitkālayogena sarvaprāṇivihiṁsakaḥ ,
balavānkṣatajāhāro nānāsattvabhayaṁkaraḥ.
balavānkṣatajāhāro nānāsattvabhayaṁkaraḥ.
33.
kadācit kālayogena sarvaprāṇivihiṃsakaḥ
balavān kṣatajāhāraḥ nānāsattvabhayaṃkaraḥ
balavān kṣatajāhāraḥ nānāsattvabhayaṃkaraḥ
33.
kadācit kālayogena sarvaprāṇivihiṃsakaḥ
balavān kṣatajāhāraḥ nānāsattvabhayaṃkaraḥ
balavān kṣatajāhāraḥ nānāsattvabhayaṃkaraḥ
33.
Once, by chance, a powerful being, an injurer of all living creatures, whose food was blood, and who was terrifying to various beings (appeared).
अष्टपादूर्ध्वचरणः शरभो वनगोचरः ।
तं सिंहं हन्तुमागच्छन्मुनेस्तस्य निवेशनम् ॥३४॥
तं सिंहं हन्तुमागच्छन्मुनेस्तस्य निवेशनम् ॥३४॥
34. aṣṭapādūrdhvacaraṇaḥ śarabho vanagocaraḥ ,
taṁ siṁhaṁ hantumāgacchanmunestasya niveśanam.
taṁ siṁhaṁ hantumāgacchanmunestasya niveśanam.
34.
aṣṭapādūrdhvacaraṇaḥ śarabhaḥ vanagocaraḥ tam
siṃham hantum āgacchan muneḥ tasya niveśanam
siṃham hantum āgacchan muneḥ tasya niveśanam
34.
aṣṭapādūrdhvacaraṇaḥ vanagocaraḥ śarabhaḥ tam
siṃham hantum tasya muneḥ niveśanam āgacchan
siṃham hantum tasya muneḥ niveśanam āgacchan
34.
Then a Sharabha, an eight-footed creature with upraised limbs, a forest-dweller, came to that sage's dwelling to kill that lion.
तं मुनिः शरभं चक्रे बलोत्कटमरिंदम ।
ततः स शरभो वन्यो मुनेः शरभमग्रतः ।
दृष्ट्वा बलिनमत्युग्रं द्रुतं संप्राद्रवद्भयात् ॥३५॥
ततः स शरभो वन्यो मुनेः शरभमग्रतः ।
दृष्ट्वा बलिनमत्युग्रं द्रुतं संप्राद्रवद्भयात् ॥३५॥
35. taṁ muniḥ śarabhaṁ cakre balotkaṭamariṁdama ,
tataḥ sa śarabho vanyo muneḥ śarabhamagrataḥ ,
dṛṣṭvā balinamatyugraṁ drutaṁ saṁprādravadbhayāt.
tataḥ sa śarabho vanyo muneḥ śarabhamagrataḥ ,
dṛṣṭvā balinamatyugraṁ drutaṁ saṁprādravadbhayāt.
35.
tam muniḥ śarabham cakre balotkaṭam
arimdamam tataḥ saḥ śarabhaḥ vanyaḥ
muneḥ śarabham agrataḥ dṛṣṭvā balinam
atyugram drutam samprādravat bhayāt
arimdamam tataḥ saḥ śarabhaḥ vanyaḥ
muneḥ śarabham agrataḥ dṛṣṭvā balinam
atyugram drutam samprādravat bhayāt
35.
muniḥ tam balotkaṭam arimdamam śarabham cakre.
tataḥ saḥ vanyaḥ śarabhaḥ muneḥ agrataḥ balinam atyugram śarabham dṛṣṭvā bhayāt drutam samprādravat
tataḥ saḥ vanyaḥ śarabhaḥ muneḥ agrataḥ balinam atyugram śarabham dṛṣṭvā bhayāt drutam samprādravat
35.
The sage then created an extremely powerful Sharabha, a subduer of enemies. Thereupon, the wild Sharabha (that had come), seeing the sage's newly created Sharabha before it - who was mighty and exceedingly fierce - quickly fled in fear.
स एवं शरभस्थाने न्यस्तो वै मुनिना तदा ।
मुनेः पार्श्वगतो नित्यं शारभ्यं सुखमाप्तवान् ॥३६॥
मुनेः पार्श्वगतो नित्यं शारभ्यं सुखमाप्तवान् ॥३६॥
36. sa evaṁ śarabhasthāne nyasto vai muninā tadā ,
muneḥ pārśvagato nityaṁ śārabhyaṁ sukhamāptavān.
muneḥ pārśvagato nityaṁ śārabhyaṁ sukhamāptavān.
36.
sa evam śarabha-sthāne nyastaḥ vai muninā tadā
muneḥ pārśva-gataḥ nityam śārabhyam sukham āptavān
muneḥ pārśva-gataḥ nityam śārabhyam sukham āptavān
36.
sa tadā muninā evam śarabha-sthāne nyastaḥ vai
muneḥ pārśva-gataḥ nityam śārabhyam sukham āptavān
muneḥ pārśva-gataḥ nityam śārabhyam sukham āptavān
36.
He, having been thus placed in the position of a śarabha by the sage at that time, constantly accompanying the sage, experienced the comfort inherent to a śarabha.
ततः शरभसंत्रस्ताः सर्वे मृगगणा वनात् ।
दिशः संप्राद्रवन्राजन्भयाज्जीवितकाङ्क्षिणः ॥३७॥
दिशः संप्राद्रवन्राजन्भयाज्जीवितकाङ्क्षिणः ॥३७॥
37. tataḥ śarabhasaṁtrastāḥ sarve mṛgagaṇā vanāt ,
diśaḥ saṁprādravanrājanbhayājjīvitakāṅkṣiṇaḥ.
diśaḥ saṁprādravanrājanbhayājjīvitakāṅkṣiṇaḥ.
37.
tataḥ śarabha-santrastāḥ sarve mṛga-gaṇāḥ vanāt
diśaḥ samprādravan rājan bhayāt jīvita-kāṅkṣiṇaḥ
diśaḥ samprādravan rājan bhayāt jīvita-kāṅkṣiṇaḥ
37.
tataḥ rājan śarabha-santrastāḥ jīvita-kāṅkṣiṇaḥ
sarve mṛga-gaṇāḥ bhayāt vanāt diśaḥ samprādravan
sarve mṛga-gaṇāḥ bhayāt vanāt diśaḥ samprādravan
37.
Then, O King, all the animal herds, terrified by the śarabha, and desiring to live, fled from the forest in all directions out of fear.
शरभोऽप्यतिसंदुष्टो नित्यं प्राणिवधे रतः ।
फलमूलाशनं शान्तं नैच्छत्स पिशिताशनः ॥३८॥
फलमूलाशनं शान्तं नैच्छत्स पिशिताशनः ॥३८॥
38. śarabho'pyatisaṁduṣṭo nityaṁ prāṇivadhe rataḥ ,
phalamūlāśanaṁ śāntaṁ naicchatsa piśitāśanaḥ.
phalamūlāśanaṁ śāntaṁ naicchatsa piśitāśanaḥ.
38.
śarabhaḥ api ati-sanduṣṭaḥ nityam prāṇi-vadhe rataḥ
phala-mūla-aśanam śāntam na aicchat saḥ piśita-aśanaḥ
phala-mūla-aśanam śāntam na aicchat saḥ piśita-aśanaḥ
38.
śarabhaḥ api ati-sanduṣṭaḥ nityam prāṇi-vadhe rataḥ
saḥ piśita-aśanaḥ śāntam phala-mūla-aśanam na aicchat
saḥ piśita-aśanaḥ śāntam phala-mūla-aśanam na aicchat
38.
The śarabha, being extremely wicked and constantly engrossed in the killing of creatures, did not desire a peaceful diet of fruits and roots, as he was a flesh-eater.
ततो रुधिरतर्षेण बलिना शरभोऽन्वितः ।
इयेष तं मुनिं हन्तुमकृतज्ञः श्वयोनिजः ॥३९॥
इयेष तं मुनिं हन्तुमकृतज्ञः श्वयोनिजः ॥३९॥
39. tato rudhiratarṣeṇa balinā śarabho'nvitaḥ ,
iyeṣa taṁ muniṁ hantumakṛtajñaḥ śvayonijaḥ.
iyeṣa taṁ muniṁ hantumakṛtajñaḥ śvayonijaḥ.
39.
tataḥ rudhira-tarṣeṇa balinā śarabhaḥ anvitaḥ
iyeṣa tam munim hantum akṛtajñaḥ śva-yonijaḥ
iyeṣa tam munim hantum akṛtajñaḥ śva-yonijaḥ
39.
tataḥ balinā rudhira-tarṣeṇa anvitaḥ akṛtajñaḥ
śva-yonijaḥ śarabhaḥ tam munim hantum iyeṣa
śva-yonijaḥ śarabhaḥ tam munim hantum iyeṣa
39.
Then, the śarabha, powerful and overcome by a thirst for blood, desired to kill that sage, for he was ungrateful and of canine birth.
ततस्तेन तपःशक्त्या विदितो ज्ञानचक्षुषा ।
विज्ञाय च महाप्राज्ञो मुनिः श्वानं तमुक्तवान् ॥४०॥
विज्ञाय च महाप्राज्ञो मुनिः श्वानं तमुक्तवान् ॥४०॥
40. tatastena tapaḥśaktyā vidito jñānacakṣuṣā ,
vijñāya ca mahāprājño muniḥ śvānaṁ tamuktavān.
vijñāya ca mahāprājño muniḥ śvānaṁ tamuktavān.
40.
tataḥ tena tapaḥśaktyā viditaḥ jñānacakṣuṣā
vijñāya ca mahāprājñaḥ muniḥ śvānam tam uktavān
vijñāya ca mahāprājñaḥ muniḥ śvānam tam uktavān
40.
tataḥ tena tapaḥśaktyā jñānacakṣuṣā viditaḥ ca
mahāprājñaḥ muniḥ tam śvānam vijñāya uktavān
mahāprājñaḥ muniḥ tam śvānam vijñāya uktavān
40.
Then, that greatly wise sage, having known (the truth) through the power of his asceticism (tapas) and with his eye of knowledge, spoke to that dog.
श्वा त्वं द्वीपित्वमापन्नो द्वीपी व्याघ्रत्वमागतः ।
व्याघ्रो नागो मदपटुर्नागः सिंहत्वमाप्तवान् ॥४१॥
व्याघ्रो नागो मदपटुर्नागः सिंहत्वमाप्तवान् ॥४१॥
41. śvā tvaṁ dvīpitvamāpanno dvīpī vyāghratvamāgataḥ ,
vyāghro nāgo madapaṭurnāgaḥ siṁhatvamāptavān.
vyāghro nāgo madapaṭurnāgaḥ siṁhatvamāptavān.
41.
śvā tvam dvīpitvam āpannaḥ dvīpī vyāghratvam āgataḥ
vyāghraḥ nāgaḥ madapaṭuḥ nāgaḥ siṃhatvam āptavān
vyāghraḥ nāgaḥ madapaṭuḥ nāgaḥ siṃhatvam āptavān
41.
tvam śvā dvīpitvam āpannaḥ dvīpī vyāghratvam āgataḥ
vyāghraḥ madapaṭuḥ nāgaḥ nāgaḥ siṃhatvam āptavān
vyāghraḥ madapaṭuḥ nāgaḥ nāgaḥ siṃhatvam āptavān
41.
You, (who are now) a dog, attained the state of a leopard; that leopard became a tiger; that tiger became an elephant powerful in rut; and that elephant then obtained the state of a lion.
सिंहोऽतिबलसंयुक्तो भूयः शरभतां गतः ।
मया स्नेहपरीतेन न विमृष्टः कुलान्वयः ॥४२॥
मया स्नेहपरीतेन न विमृष्टः कुलान्वयः ॥४२॥
42. siṁho'tibalasaṁyukto bhūyaḥ śarabhatāṁ gataḥ ,
mayā snehaparītena na vimṛṣṭaḥ kulānvayaḥ.
mayā snehaparītena na vimṛṣṭaḥ kulānvayaḥ.
42.
siṃhaḥ atibalasaṃyuktaḥ bhūyaḥ śarabhātām
gataḥ mayā snehaparītena na vimṛṣṭaḥ kulānvayaḥ
gataḥ mayā snehaparītena na vimṛṣṭaḥ kulānvayaḥ
42.
atibalasaṃyuktaḥ siṃhaḥ bhūyaḥ śarabhātām
gataḥ mayā snehaparītena kulānvayaḥ na vimṛṣṭaḥ
gataḥ mayā snehaparītena kulānvayaḥ na vimṛṣṭaḥ
42.
The lion, endowed with immense strength, then became a Śarabha (mythical beast). However, out of affection, I did not investigate your lineage (kulānvaya).
यस्मादेवमपापं मां पाप हिंसितुमिच्छसि ।
तस्मात्स्वयोनिमापन्नः श्वैव त्वं हि भविष्यसि ॥४३॥
तस्मात्स्वयोनिमापन्नः श्वैव त्वं हि भविष्यसि ॥४३॥
43. yasmādevamapāpaṁ māṁ pāpa hiṁsitumicchasi ,
tasmātsvayonimāpannaḥ śvaiva tvaṁ hi bhaviṣyasi.
tasmātsvayonimāpannaḥ śvaiva tvaṁ hi bhaviṣyasi.
43.
yasmāt evam apāpam mām pāpa hiṃsitum icchasi
tasmāt svayonim āpannaḥ śvā eva tvam hi bhaviṣyasi
tasmāt svayonim āpannaḥ śvā eva tvam hi bhaviṣyasi
43.
yasmāt he pāpa,
tvam evam apāpam mām hiṃsitum icchasi,
tasmāt tvam svayonim āpannaḥ śvā eva hi bhaviṣyasi
tvam evam apāpam mām hiṃsitum icchasi,
tasmāt tvam svayonim āpannaḥ śvā eva hi bhaviṣyasi
43.
Since you, O sinful one (pāpa), thus wish to harm me, who am blameless (apāpam), therefore, you shall certainly return to your original species (svayoni) and be a dog (śvā) again.
ततो मुनिजनद्वेषाद्दुष्टात्मा श्वाकृतोऽबुधः ।
ऋषिणा शरभः शप्तः स्वं रूपं पुनराप्तवान् ॥४४॥
ऋषिणा शरभः शप्तः स्वं रूपं पुनराप्तवान् ॥४४॥
44. tato munijanadveṣādduṣṭātmā śvākṛto'budhaḥ ,
ṛṣiṇā śarabhaḥ śaptaḥ svaṁ rūpaṁ punarāptavān.
ṛṣiṇā śarabhaḥ śaptaḥ svaṁ rūpaṁ punarāptavān.
44.
tataḥ munijanadveṣāt duṣṭātmā śvākṛtaḥ abudhaḥ
ṛṣiṇā śarabhaḥ śaptaḥ svam rūpam punar āptavān
ṛṣiṇā śarabhaḥ śaptaḥ svam rūpam punar āptavān
44.
tataḥ munijanadveṣāt duṣṭātmā abudhaḥ śarabhaḥ
ṛṣiṇā śaptaḥ śvākṛtaḥ svam rūpam punar āptavān
ṛṣiṇā śaptaḥ śvākṛtaḥ svam rūpam punar āptavān
44.
Then, Sharabha, the wicked-minded and foolish one, who had been transformed into a dog by a sage's curse due to his hatred for ascetics, regained his own form.
Links to all chapters:
ādi parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
sabhā parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
vana parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
Chapter 226
Chapter 227
Chapter 228
Chapter 229
Chapter 230
Chapter 231
Chapter 232
Chapter 233
Chapter 234
Chapter 235
Chapter 236
Chapter 237
Chapter 238
Chapter 239
Chapter 240
Chapter 241
Chapter 242
Chapter 243
Chapter 244
Chapter 245
Chapter 246
Chapter 247
Chapter 248
Chapter 249
Chapter 250
Chapter 251
Chapter 252
Chapter 253
Chapter 254
Chapter 255
Chapter 256
Chapter 257
Chapter 258
Chapter 259
Chapter 260
Chapter 261
Chapter 262
Chapter 263
Chapter 264
Chapter 265
Chapter 266
Chapter 267
Chapter 268
Chapter 269
Chapter 270
Chapter 271
Chapter 272
Chapter 273
Chapter 274
Chapter 275
Chapter 276
Chapter 277
Chapter 278
Chapter 279
Chapter 280
Chapter 281
Chapter 282
Chapter 283
Chapter 284
Chapter 285
Chapter 286
Chapter 287
Chapter 288
Chapter 289
Chapter 290
Chapter 291
Chapter 292
Chapter 293
Chapter 294
Chapter 295
Chapter 296
Chapter 297
Chapter 298
Chapter 299
virāṭa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
udyoga parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
bhīṣma parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
droṇa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
karṇa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
śalya parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
sauptika parva
strī parva
śānti parva (current book)
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117 (current chapter)
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
Chapter 226
Chapter 227
Chapter 228
Chapter 229
Chapter 230
Chapter 231
Chapter 232
Chapter 233
Chapter 234
Chapter 235
Chapter 236
Chapter 237
Chapter 238
Chapter 239
Chapter 240
Chapter 241
Chapter 242
Chapter 243
Chapter 244
Chapter 245
Chapter 246
Chapter 247
Chapter 248
Chapter 249
Chapter 250
Chapter 251
Chapter 252
Chapter 253
Chapter 254
Chapter 255
Chapter 256
Chapter 257
Chapter 258
Chapter 259
Chapter 260
Chapter 261
Chapter 262
Chapter 263
Chapter 264
Chapter 265
Chapter 266
Chapter 267
Chapter 268
Chapter 269
Chapter 270
Chapter 271
Chapter 272
Chapter 273
Chapter 274
Chapter 275
Chapter 276
Chapter 277
Chapter 278
Chapter 279
Chapter 280
Chapter 281
Chapter 282
Chapter 283
Chapter 284
Chapter 285
Chapter 286
Chapter 287
Chapter 288
Chapter 289
Chapter 290
Chapter 291
Chapter 292
Chapter 293
Chapter 294
Chapter 295
Chapter 296
Chapter 297
Chapter 298
Chapter 299
Chapter 300
Chapter 301
Chapter 302
Chapter 303
Chapter 304
Chapter 305
Chapter 306
Chapter 307
Chapter 308
Chapter 309
Chapter 310
Chapter 311
Chapter 312
Chapter 313
Chapter 314
Chapter 315
Chapter 316
Chapter 317
Chapter 318
Chapter 319
Chapter 320
Chapter 321
Chapter 322
Chapter 323
Chapter 324
Chapter 325
Chapter 326
Chapter 327
Chapter 328
Chapter 329
Chapter 330
Chapter 331
Chapter 332
Chapter 333
Chapter 334
Chapter 335
Chapter 336
Chapter 337
Chapter 338
Chapter 339
Chapter 340
Chapter 341
Chapter 342
Chapter 343
Chapter 344
Chapter 345
Chapter 346
Chapter 347
Chapter 348
Chapter 349
Chapter 350
Chapter 351
Chapter 352
Chapter 353
anuśāsana parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
aśvamedhika parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
āśramavāsika parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47