Skip to content
אתר זה לא תומך בגרסאות ישנות של אינטרנט אקספלורר
מומלץ להשתמש בדפדפן גוגל כרום או פיירפוקס מוזילה
(או באינטרנט אקספלורר / edge עדכני)
Enjoy Learning Sanskrit tips, tools, resources and more...

महाभारतः       mahābhārataḥ - book-1, chapter-132

Use the following checkboxes to set the display options for this chapter (You can also control the display of each verse separately):
what would you like to see in each verse:
वैशंपायन उवाच ।
एवमुक्तेषु राज्ञा तु पाण्डवेषु महात्मसु ।
दुर्योधनः परं हर्षमाजगाम दुरात्मवान् ॥१॥
1. vaiśaṁpāyana uvāca ,
evamukteṣu rājñā tu pāṇḍaveṣu mahātmasu ,
duryodhanaḥ paraṁ harṣamājagāma durātmavān.
1. vaiśampāyanaḥ uvāca evam ukteṣu rājñā tu pāṇḍaveṣu
mahātmasu duryodhanaḥ param harṣam ājagāma durātmavān
1. Vaiśampāyana said: When the noble Pāṇḍavas had thus been addressed by the king, the wicked Duryodhana experienced immense joy.
स पुरोचनमेकान्तमानीय भरतर्षभ ।
गृहीत्वा दक्षिणे पाणौ सचिवं वाक्यमब्रवीत् ॥२॥
2. sa purocanamekāntamānīya bharatarṣabha ,
gṛhītvā dakṣiṇe pāṇau sacivaṁ vākyamabravīt.
2. सः पुरोचनम् एकान्तम् आनीय भरतर्षभ गृहीत्वा
दक्षिणे पाणौ सचिवम् वाक्यम् अब्रवीत्
2. O bull among Bharatas, having led Purocana to a private place and taking his minister's right hand, he spoke these words.
ममेयं वसुसंपूर्णा पुरोचन वसुंधरा ।
यथेयं मम तद्वत्ते स तां रक्षितुमर्हसि ॥३॥
3. mameyaṁ vasusaṁpūrṇā purocana vasuṁdharā ,
yatheyaṁ mama tadvatte sa tāṁ rakṣitumarhasi.
3. मम इयम् वसुसंपूर्णा पुरोचन वसुंधरा यथा
इयम् मम तद्वत् ते स ताम् रक्षितुम् अर्हसि
3. O Purocana, this earth (vasundharā), abundant in wealth, belongs to me. Just as it is mine, so it is yours; therefore, you must protect her.
न हि मे कश्चिदन्योऽस्ति वैश्वासिकतरस्त्वया ।
सहायो येन संधाय मन्त्रयेयं यथा त्वया ॥४॥
4. na hi me kaścidanyo'sti vaiśvāsikatarastvayā ,
sahāyo yena saṁdhāya mantrayeyaṁ yathā tvayā.
4. न हि मे कश्चित् अन्यः अस्ति वैश्वासिकतरः
त्वया सहायः येन संधाय मन्त्रयेयम् यथा त्वया
4. Indeed, for me, there is no other assistant more trustworthy than you, with whom I could deliberate as I do with you.
संरक्ष तात मन्त्रं च सपत्नांश्च ममोद्धर ।
निपुणेनाभ्युपायेन यद्ब्रवीमि तथा कुरु ॥५॥
5. saṁrakṣa tāta mantraṁ ca sapatnāṁśca mamoddhara ,
nipuṇenābhyupāyena yadbravīmi tathā kuru.
5. संरक्ष तात मन्त्रम् च सपत्नान् च मम उद्धर
निपुणेन अभ्युपायेन यत् ब्रवीमि तथा कुरु
5. Dear one (tāta), safeguard my counsel (mantram) and eliminate my rivals. Do exactly as I tell you, using a clever method.
पाण्डवा धृतराष्ट्रेण प्रेषिता वारणावतम् ।
उत्सवे विहरिष्यन्ति धृतराष्ट्रस्य शासनात् ॥६॥
6. pāṇḍavā dhṛtarāṣṭreṇa preṣitā vāraṇāvatam ,
utsave vihariṣyanti dhṛtarāṣṭrasya śāsanāt.
6. पाण्डवाः धृतराष्ट्रेण प्रेषिताः वारणावतम्
उत्सवे विहरिष्यन्ति धृतराष्ट्रस्य शासनात्
6. The Pāṇḍavas have been sent to Vāraṇāvata by Dhṛtarāṣṭra. They will reside there for the festival, by Dhṛtarāṣṭra's command.
स त्वं रासभयुक्तेन स्यन्दनेनाशुगामिना ।
वारणावतमद्यैव यथा यासि तथा कुरु ॥७॥
7. sa tvaṁ rāsabhayuktena syandanenāśugāminā ,
vāraṇāvatamadyaiva yathā yāsi tathā kuru.
7. saḥ tvam rāsabhayuktena syandanena āśugāminā
vāraṇāvatam adya eva yathā yāsi tathā kuru
7. Therefore, you should arrange it so that you go to Vāraṇāvata just today by a swift-moving chariot drawn by donkeys.
तत्र गत्वा चतुःशालं गृहं परमसंवृतम् ।
आयुधागारमाश्रित्य कारयेथा महाधनम् ॥८॥
8. tatra gatvā catuḥśālaṁ gṛhaṁ paramasaṁvṛtam ,
āyudhāgāramāśritya kārayethā mahādhanam.
8. tatra gatvā catuḥśālam gṛham paramasaṃvṛtam
āyudhāgāram āśritya kārayethāḥ mahādhanam
8. Having gone there, you should ensure that the extremely secure, four-roomed house, which also serves as an arsenal, is well-stocked (with valuable resources).
शणसर्जरसादीनि यानि द्रव्याणि कानिचित् ।
आग्नेयान्युत सन्तीह तानि सर्वाणि दापय ॥९॥
9. śaṇasarjarasādīni yāni dravyāṇi kānicit ,
āgneyānyuta santīha tāni sarvāṇi dāpaya.
9. śaṇasarjarasādīni yāni dravyāṇi kānicit
āgneyāni uta santi iha tāni sarvāṇi dāpaya
9. Whatever materials there are here, such as hemp, sarjarasa resin, and other similar things, or those that are combustible, you should ensure all of them are procured.
सर्पिषा च सतैलेन लाक्षया चाप्यनल्पया ।
मृत्तिकां मिश्रयित्वा त्वं लेपं कुड्येषु दापयेः ॥१०॥
10. sarpiṣā ca satailena lākṣayā cāpyanalpayā ,
mṛttikāṁ miśrayitvā tvaṁ lepaṁ kuḍyeṣu dāpayeḥ.
10. sarpiṣā ca satelena lākṣayā ca api analpayā
mṛttikām miśrayitvā tvam lepam kuḍyeṣu dāpayeḥ
10. You should mix earth with ghee, oil, and a substantial amount of lac, and then cause this plaster to be applied to the walls.
शणान्वंशं घृतं दारु यन्त्राणि विविधानि च ।
तस्मिन्वेश्मनि सर्वाणि निक्षिपेथाः समन्ततः ॥११॥
11. śaṇānvaṁśaṁ ghṛtaṁ dāru yantrāṇi vividhāni ca ,
tasminveśmani sarvāṇi nikṣipethāḥ samantataḥ.
11. śaṇān vaṃśam ghṛtam dāru yantrāṇi vividhāni ca
tasmin veśmani sarvāṇi nikṣipethāḥ samantataḥ
11. You should place all of these things – hemp, bamboo, ghee, wood, and various devices – everywhere in that house.
यथा च त्वां न शङ्केरन्परीक्षन्तोऽपि पाण्डवाः ।
आग्नेयमिति तत्कार्यमिति चान्ये च मानवाः ॥१२॥
12. yathā ca tvāṁ na śaṅkeranparīkṣanto'pi pāṇḍavāḥ ,
āgneyamiti tatkāryamiti cānye ca mānavāḥ.
12. yathā ca tvām na śaṅkeran parīkṣantaḥ api pāṇḍavāḥ
āgneyam iti tat kāryam iti ca anye ca mānavāḥ
12. And so that the Pandavas, even if they inspect it, do not suspect you, nor do other people realize that this construction is meant to be set ablaze.
वेश्मन्येवं कृते तत्र कृत्वा तान्परमार्चितान् ।
वासयेः पाण्डवेयांश्च कुन्तीं च ससुहृज्जनाम् ॥१३॥
13. veśmanyevaṁ kṛte tatra kṛtvā tānparamārcitān ,
vāsayeḥ pāṇḍaveyāṁśca kuntīṁ ca sasuhṛjjanām.
13. veśmani evam kṛte tatra kṛtvā tān parama arcitān
vāsayeḥ pāṇḍaveyān ca kuntīm ca sasuhṛjjanām
13. When such a house has been constructed there, you should highly honor the Pandavas, Kunti, and their friends, and then arrange for them to reside in it.
तत्रासनानि मुख्यानि यानानि शयनानि च ।
विधातव्यानि पाण्डूनां यथा तुष्येत मे पिता ॥१४॥
14. tatrāsanāni mukhyāni yānāni śayanāni ca ,
vidhātavyāni pāṇḍūnāṁ yathā tuṣyeta me pitā.
14. tatra āsanāni mukhyāni yānāni śayanāni ca
vidhātavyāni pāṇḍūnām yathā tuṣyeta me pitā
14. In that place, principal seats, vehicles, and beds should be arranged for the Pandavas, so that my father may be pleased.
यथा रमेरन्विश्रब्धा नगरे वारणावते ।
तथा सर्वं विधातव्यं यावत्कालस्य पर्ययः ॥१५॥
15. yathā rameranviśrabdhā nagare vāraṇāvate ,
tathā sarvaṁ vidhātavyaṁ yāvatkālasya paryayaḥ.
15. yathā rameran viśrabdhāḥ nagare vāraṇāvate
tathā sarvam vidhātavyam yāvat kālasya paryayaḥ
15. Everything should be arranged so that they may confidently enjoy themselves in the city of Vāraṇāvata, until the opportune time arrives.
ज्ञात्वा तु तान्सुविश्वस्ताञ्शयानानकुतोभयान् ।
अग्निस्ततस्त्वया देयो द्वारतस्तस्य वेश्मनः ॥१६॥
16. jñātvā tu tānsuviśvastāñśayānānakutobhayān ,
agnistatastvayā deyo dvāratastasya veśmanaḥ.
16. jñātvā tu tān suviśvastān śayānān akutobhayān
agniḥ tataḥ tvayā deyaḥ dvārataḥ tasya veśmanaḥ
16. But, having observed that they are soundly sleeping, utterly confident and without any fear, you should then set fire to that house from its entrance.
दग्धानेवं स्वके गेहे दग्धा इति ततो जनाः ।
ज्ञातयो वा वदिष्यन्ति पाण्डवार्थाय कर्हिचित् ॥१७॥
17. dagdhānevaṁ svake gehe dagdhā iti tato janāḥ ,
jñātayo vā vadiṣyanti pāṇḍavārthāya karhicit.
17. dagdhān evam svake gehe dagdhāḥ iti tataḥ janāḥ
jñātayaḥ vā vadiṣyanti pāṇḍavārthāya karhicit
17. Thus, when they are burnt in their own house, people will then say, 'They have been burnt.' And their relatives will also, at some point, speak of the Pāṇḍavas in this way.
तत्तथेति प्रतिज्ञाय कौरवाय पुरोचनः ।
प्रायाद्रासभयुक्तेन नगरं वारणावतम् ॥१८॥
18. tattatheti pratijñāya kauravāya purocanaḥ ,
prāyādrāsabhayuktena nagaraṁ vāraṇāvatam.
18. tat tathā iti pratijñāya kauravāya purocanaḥ
prāyāt rāsabhayuktena nagaram vāraṇāvatam
18. Purocana, having promised 'So be it' to the Kuru prince (Duryodhana), then set out for the city of Vāraṇāvata in a chariot drawn by donkeys.
स गत्वा त्वरितो राजन्दुर्योधनमते स्थितः ।
यथोक्तं राजपुत्रेण सर्वं चक्रे पुरोचनः ॥१९॥
19. sa gatvā tvarito rājanduryodhanamate sthitaḥ ,
yathoktaṁ rājaputreṇa sarvaṁ cakre purocanaḥ.
19. sa gatvā tvaritaḥ rājan duryodhanamate sthitaḥ
yathoktam rājaputreṇa sarvam cakre purocanaḥ
19. Having arrived swiftly, O King, Purocana remained committed to Duryodhana's instructions. He then carried out everything exactly as the prince had ordered.