महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-5, chapter-166
भीष्म उवाच ।
समुद्यतोऽयं भारो मे सुमहान्सागरोपमः ।
धार्तराष्ट्रस्य संग्रामे वर्षपूगाभिचिन्तितः ॥१॥
समुद्यतोऽयं भारो मे सुमहान्सागरोपमः ।
धार्तराष्ट्रस्य संग्रामे वर्षपूगाभिचिन्तितः ॥१॥
1. bhīṣma uvāca ,
samudyato'yaṁ bhāro me sumahānsāgaropamaḥ ,
dhārtarāṣṭrasya saṁgrāme varṣapūgābhicintitaḥ.
samudyato'yaṁ bhāro me sumahānsāgaropamaḥ ,
dhārtarāṣṭrasya saṁgrāme varṣapūgābhicintitaḥ.
1.
bhīṣmaḥ uvāca | samudyataḥ ayam bhāraḥ me sumahān
sāgaropamaḥ | dhārtarāṣṭrasya saṃgrāme varṣapūgābhi-cintitaḥ
sāgaropamaḥ | dhārtarāṣṭrasya saṃgrāme varṣapūgābhi-cintitaḥ
1.
bhīṣmaḥ uvāca dhārtarāṣṭrasya saṃgrāme varṣapūgābhi-cintitaḥ
ayam me sumahān sāgaropamaḥ bhāraḥ samudyataḥ
ayam me sumahān sāgaropamaḥ bhāraḥ samudyataḥ
1.
Bhīṣma said: 'This immense, ocean-like burden of mine, undertaken for Dhṛtarāṣṭra in this war, has been contemplated for many years.'
तस्मिन्नभ्यागते काले प्रतप्ते लोमहर्षणे ।
मिथोभेदो न मे कार्यस्तेन जीवसि सूतज ॥२॥
मिथोभेदो न मे कार्यस्तेन जीवसि सूतज ॥२॥
2. tasminnabhyāgate kāle pratapte lomaharṣaṇe ,
mithobhedo na me kāryastena jīvasi sūtaja.
mithobhedo na me kāryastena jīvasi sūtaja.
2.
tasmin abhyāgate kāle pratapte lomaharṣaṇe |
mithaḥ-bhedaḥ na me kāryaḥ tena jīvasi sūtaja
mithaḥ-bhedaḥ na me kāryaḥ tena jīvasi sūtaja
2.
sūtaja tasmin pratapte lomaharṣaṇe kāle
abhyāgate me mithaḥ-bhedaḥ na kāryaḥ tena jīvasi
abhyāgate me mithaḥ-bhedaḥ na kāryaḥ tena jīvasi
2.
Now that this terrible, hair-raising time of war has arrived, I must not cause internal dissension. For this reason, O son of a charioteer, you remain alive.
न ह्यहं नाद्य विक्रम्य स्थविरोऽपि शिशोस्तव ।
युद्धश्रद्धां रणे छिन्द्यां जीवितस्य च सूतज ॥३॥
युद्धश्रद्धां रणे छिन्द्यां जीवितस्य च सूतज ॥३॥
3. na hyahaṁ nādya vikramya sthaviro'pi śiśostava ,
yuddhaśraddhāṁ raṇe chindyāṁ jīvitasya ca sūtaja.
yuddhaśraddhāṁ raṇe chindyāṁ jīvitasya ca sūtaja.
3.
na hi aham na adya vikramya sthaviraḥ api śiśoḥ tava
| yuddhaśraddhām raṇe chindyām jīvitasya ca sūtaja
| yuddhaśraddhām raṇe chindyām jīvitasya ca sūtaja
3.
sūtaja hi aham sthaviraḥ api tava śiśoḥ na adya
vikramya raṇe yuddhaśraddhām ca jīvitasya chindyām
vikramya raṇe yuddhaśraddhām ca jīvitasya chindyām
3.
Indeed, O son of a charioteer, I, though old, will not today, *by not exerting my prowess* against you who are but a youth, destroy your enthusiasm (śraddhā) for battle or your life in this conflict.
जामदग्न्येन रामेण महास्त्राणि प्रमुञ्चता ।
न मे व्यथाभवत्काचित्त्वं तु मे किं करिष्यसि ॥४॥
न मे व्यथाभवत्काचित्त्वं तु मे किं करिष्यसि ॥४॥
4. jāmadagnyena rāmeṇa mahāstrāṇi pramuñcatā ,
na me vyathābhavatkācittvaṁ tu me kiṁ kariṣyasi.
na me vyathābhavatkācittvaṁ tu me kiṁ kariṣyasi.
4.
jāmadagnyena rāmeṇa mahāstrāṇi pramuñcatā na me
vyathā abhavat kācit tvam tu me kim kariṣyasi
vyathā abhavat kācit tvam tu me kim kariṣyasi
4.
jāmadagnyena rāmeṇa mahāstrāṇi pramuñcatā me
kācit vyathā na abhavat tvam tu me kim kariṣyasi
kācit vyathā na abhavat tvam tu me kim kariṣyasi
4.
When Paraśurāma, son of Jamadagni, was releasing his great weapons, I did not feel any pain. What, then, will you be able to do to me?
कामं नैतत्प्रशंसन्ति सन्तोऽऽत्मबलसंस्तवम् ।
वक्ष्यामि तु त्वां संतप्तो निहीन कुलपांसन ॥५॥
वक्ष्यामि तु त्वां संतप्तो निहीन कुलपांसन ॥५॥
5. kāmaṁ naitatpraśaṁsanti santo''tmabalasaṁstavam ,
vakṣyāmi tu tvāṁ saṁtapto nihīna kulapāṁsana.
vakṣyāmi tu tvāṁ saṁtapto nihīna kulapāṁsana.
5.
kāmam na etat praśaṃsanti santaḥ ātma-bala-saṃstavam
vakṣyāmi tu tvām santaptaḥ nihīna kula-pāṃsana
vakṣyāmi tu tvām santaptaḥ nihīna kula-pāṃsana
5.
kāmam santaḥ etat ātma-bala-saṃstavam na praśaṃsanti
tu santaptaḥ nihīna kula-pāṃsana tvām vakṣyāmi
tu santaptaḥ nihīna kula-pāṃsana tvām vakṣyāmi
5.
Indeed, righteous persons do not praise this boasting of one's own self (ātman)'s strength. But, agitated as I am, I will speak to you, you degraded disgracer of your family.
समेतं पार्थिवं क्षत्रं काशिराज्ञः स्वयंवरे ।
निर्जित्यैकरथेनैव यत्कन्यास्तरसा हृताः ॥६॥
निर्जित्यैकरथेनैव यत्कन्यास्तरसा हृताः ॥६॥
6. sametaṁ pārthivaṁ kṣatraṁ kāśirājñaḥ svayaṁvare ,
nirjityaikarathenaiva yatkanyāstarasā hṛtāḥ.
nirjityaikarathenaiva yatkanyāstarasā hṛtāḥ.
6.
sametam pārthivam kṣatram kāśirājñaḥ svayaṃvare
nirjitya eka-rathena eva yat kanyāḥ tarasā hṛtāḥ
nirjitya eka-rathena eva yat kanyāḥ tarasā hṛtāḥ
6.
kāśirājñaḥ svayaṃvare sametam pārthivam kṣatram
eka-rathena eva nirjitya yat kanyāḥ tarasā hṛtāḥ
eka-rathena eva nirjitya yat kanyāḥ tarasā hṛtāḥ
6.
At the self-choice ceremony (svayaṃvara) of the king of Kāśi, having conquered the assembled royal kṣatriyas with just a single chariot, (whose) daughters were then forcefully carried away.
ईदृशानां सहस्राणि विशिष्टानामथो पुनः ।
मयैकेन निरस्तानि ससैन्यानि रणाजिरे ॥७॥
मयैकेन निरस्तानि ससैन्यानि रणाजिरे ॥७॥
7. īdṛśānāṁ sahasrāṇi viśiṣṭānāmatho punaḥ ,
mayaikena nirastāni sasainyāni raṇājire.
mayaikena nirastāni sasainyāni raṇājire.
7.
īdṛśānām sahasrāṇi viśiṣṭānām atho punaḥ
mayā ekena nirastāni sa-sainyāni raṇājire
mayā ekena nirastāni sa-sainyāni raṇājire
7.
īdṛśānām viśiṣṭānām atho punaḥ sahasrāṇi
sa-sainyāni raṇājire mayā ekena nirastāni
sa-sainyāni raṇājire mayā ekena nirastāni
7.
Thousands of such (warriors), and moreover, even distinguished ones, along with their armies, have been cast aside by me alone in the battlefield.
त्वां प्राप्य वैरपुरुषं कुरूणामनयो महान् ।
उपस्थितो विनाशाय यतस्व पुरुषो भव ॥८॥
उपस्थितो विनाशाय यतस्व पुरुषो भव ॥८॥
8. tvāṁ prāpya vairapuruṣaṁ kurūṇāmanayo mahān ,
upasthito vināśāya yatasva puruṣo bhava.
upasthito vināśāya yatasva puruṣo bhava.
8.
tvām prāpya vairapuruṣam kurūṇām anayaḥ mahān
upasthitaḥ vināśāya yatasva puruṣaḥ bhava
upasthitaḥ vināśāya yatasva puruṣaḥ bhava
8.
tvām vairapuruṣam prāpya kurūṇām mahān anayaḥ vināśāya upasthitaḥ.
yatasva puruṣaḥ bhava.
yatasva puruṣaḥ bhava.
8.
You, having become the hostile person (vairapuruṣa), have caused a great impropriety (anaya) to arise among the Kurus, which is leading to their destruction. Therefore, strive and be a (true) man (puruṣa).
युध्यस्व पार्थं समरे येन विस्पर्धसे सह ।
द्रक्ष्यामि त्वां विनिर्मुक्तमस्माद्युद्धात्सुदुर्मते ॥९॥
द्रक्ष्यामि त्वां विनिर्मुक्तमस्माद्युद्धात्सुदुर्मते ॥९॥
9. yudhyasva pārthaṁ samare yena vispardhase saha ,
drakṣyāmi tvāṁ vinirmuktamasmādyuddhātsudurmate.
drakṣyāmi tvāṁ vinirmuktamasmādyuddhātsudurmate.
9.
yudhyasva pārtham samare yena vispardhase saha
drakṣyāmi tvām vinirmuktam asmāt yuddhāt sudurmate
drakṣyāmi tvām vinirmuktam asmāt yuddhāt sudurmate
9.
sudurmate,
yena saha pārtham samare vispardhase,
yudhyasva.
tvām asmāt yuddhāt vinirmuktam drakṣyāmi.
yena saha pārtham samare vispardhase,
yudhyasva.
tvām asmāt yuddhāt vinirmuktam drakṣyāmi.
9.
Fight against Partha (Arjuna) in battle, with whom you contend. O very evil-minded one, I will see you freed from this battle.
संजय उवाच ।
तमुवाच ततो राजा धार्तराष्ट्रो महामनाः ।
मामवेक्षस्व गाङ्गेय कार्यं हि महदुद्यतम् ॥१०॥
तमुवाच ततो राजा धार्तराष्ट्रो महामनाः ।
मामवेक्षस्व गाङ्गेय कार्यं हि महदुद्यतम् ॥१०॥
10. saṁjaya uvāca ,
tamuvāca tato rājā dhārtarāṣṭro mahāmanāḥ ,
māmavekṣasva gāṅgeya kāryaṁ hi mahadudyatam.
tamuvāca tato rājā dhārtarāṣṭro mahāmanāḥ ,
māmavekṣasva gāṅgeya kāryaṁ hi mahadudyatam.
10.
sañjayaḥ uvāca tam uvāca tataḥ rājā dhārtarāṣṭraḥ
mahāmanāḥ mām avekṣasva gāṅgeya kāryam hi mahat udyatam
mahāmanāḥ mām avekṣasva gāṅgeya kāryam hi mahat udyatam
10.
sañjayaḥ uvāca.
tataḥ rājā dhārtarāṣṭraḥ mahāmanāḥ tam uvāca: "gāṅgeya,
mām avekṣasva,
hi mahat kāryam udyatam.
"
tataḥ rājā dhārtarāṣṭraḥ mahāmanāḥ tam uvāca: "gāṅgeya,
mām avekṣasva,
hi mahat kāryam udyatam.
"
10.
Sanjaya said: Then King Dhārtarāṣṭra's son (Duryodhana), the great-minded one, said to him: 'O Gāṅgeya (son of Gaṅgā), consider me, for a great task has indeed arisen.'
चिन्त्यतामिदमेवाग्रे मम निःश्रेयसं परम् ।
उभावपि भवन्तौ मे महत्कर्म करिष्यतः ॥११॥
उभावपि भवन्तौ मे महत्कर्म करिष्यतः ॥११॥
11. cintyatāmidamevāgre mama niḥśreyasaṁ param ,
ubhāvapi bhavantau me mahatkarma kariṣyataḥ.
ubhāvapi bhavantau me mahatkarma kariṣyataḥ.
11.
cintyatām idam eva agre mama niḥśreyasam param
ubhau api bhavantau me mahat karma kariṣyataḥ
ubhau api bhavantau me mahat karma kariṣyataḥ
11.
agre mama param niḥśreyasam idam eva cintyatām.
ubhau api bhavantau me mahat karma kariṣyataḥ.
ubhau api bhavantau me mahat karma kariṣyataḥ.
11.
Let this supreme welfare (niḥśreyasa) of mine be considered first. Indeed, both of you will perform a great deed for me.
भूयश्च श्रोतुमिच्छामि परेषां रथसत्तमान् ।
ये चैवातिरथास्तत्र तथैव रथयूथपाः ॥१२॥
ये चैवातिरथास्तत्र तथैव रथयूथपाः ॥१२॥
12. bhūyaśca śrotumicchāmi pareṣāṁ rathasattamān ,
ye caivātirathāstatra tathaiva rathayūthapāḥ.
ye caivātirathāstatra tathaiva rathayūthapāḥ.
12.
bhūyaḥ ca śrotum icchāmi pareṣām rathasattamān ye
ca eva atirathāḥ tatra tathā eva rathayūthapāḥ
ca eva atirathāḥ tatra tathā eva rathayūthapāḥ
12.
ca bhūyaḥ pareṣām rathasattamān ye ca eva tatra
atirathāḥ tathā eva rathayūthapāḥ śrotum icchāmi
atirathāḥ tathā eva rathayūthapāḥ śrotum icchāmi
12.
And I also wish to hear further about the foremost charioteers among the enemies, as well as those who are great charioteers (atirathāḥ) there, and similarly, the commanders of chariot divisions.
बलाबलममित्राणां श्रोतुमिच्छामि कौरव ।
प्रभातायां रजन्यां वै इदं युद्धं भविष्यति ॥१३॥
प्रभातायां रजन्यां वै इदं युद्धं भविष्यति ॥१३॥
13. balābalamamitrāṇāṁ śrotumicchāmi kaurava ,
prabhātāyāṁ rajanyāṁ vai idaṁ yuddhaṁ bhaviṣyati.
prabhātāyāṁ rajanyāṁ vai idaṁ yuddhaṁ bhaviṣyati.
13.
balābalam amitrāṇām śrotum icchāmi kaurava
prabhātāyām rajanyām vai idam yuddham bhaviṣyati
prabhātāyām rajanyām vai idam yuddham bhaviṣyati
13.
kaurava amitrāṇām balābalam śrotum icchāmi vai
rajanyām prabhātāyām idam yuddham bhaviṣyati
rajanyām prabhātāyām idam yuddham bhaviṣyati
13.
O Kaurava, I wish to hear about the strengths and weaknesses of the enemies. This battle will certainly take place when morning breaks.
भीष्म उवाच ।
एते रथास्ते संख्यातास्तथैवातिरथा नृप ।
ये चाप्यर्धरथा राजन्पाण्डवानामतः शृणु ॥१४॥
एते रथास्ते संख्यातास्तथैवातिरथा नृप ।
ये चाप्यर्धरथा राजन्पाण्डवानामतः शृणु ॥१४॥
14. bhīṣma uvāca ,
ete rathāste saṁkhyātāstathaivātirathā nṛpa ,
ye cāpyardharathā rājanpāṇḍavānāmataḥ śṛṇu.
ete rathāste saṁkhyātāstathaivātirathā nṛpa ,
ye cāpyardharathā rājanpāṇḍavānāmataḥ śṛṇu.
14.
bhīṣmaḥ uvāca ete rathāḥ te saṃkhyātāḥ tathā eva atirathāḥ
nṛpa ye ca api ardharathāḥ rājan pāṇḍavānām ataḥ śṛṇu
nṛpa ye ca api ardharathāḥ rājan pāṇḍavānām ataḥ śṛṇu
14.
bhīṣmaḥ uvāca nṛpa te ete rathāḥ tathā eva atirathāḥ
saṃkhyātāḥ rājan ataḥ pāṇḍavānām ye ca api ardharathāḥ śṛṇu
saṃkhyātāḥ rājan ataḥ pāṇḍavānām ye ca api ardharathāḥ śṛṇu
14.
Bhishma said: 'O King (nṛpa), these charioteers and also the great charioteers (atirathāḥ) have been enumerated to you. Now, O King (rājan), listen to those who are half-charioteers (ardharathāḥ) among the Pandavas.'
यदि कौतूहलं तेऽद्य पाण्डवानां बले नृप ।
रथसंख्यां महाबाहो सहैभिर्वसुधाधिपैः ॥१५॥
रथसंख्यां महाबाहो सहैभिर्वसुधाधिपैः ॥१५॥
15. yadi kautūhalaṁ te'dya pāṇḍavānāṁ bale nṛpa ,
rathasaṁkhyāṁ mahābāho sahaibhirvasudhādhipaiḥ.
rathasaṁkhyāṁ mahābāho sahaibhirvasudhādhipaiḥ.
15.
yadi kautūhalam te adya pāṇḍavānām bale nṛpa
rathasaṃkhyām mahābāho saha ebhiḥ vasudhādhipaiḥ
rathasaṃkhyām mahābāho saha ebhiḥ vasudhādhipaiḥ
15.
nṛpa yadi adya te pāṇḍavānām bale kautūhalam
mahābāho ebhiḥ vasudhādhipaiḥ saha rathasaṃkhyām
mahābāho ebhiḥ vasudhādhipaiḥ saha rathasaṃkhyām
15.
O King (nṛpa), if you now have curiosity about the strength (bale) of the Pandavas, then, O mighty-armed one (mahābāho), listen to the enumeration of charioteers, along with these kings.
स्वयं राजा रथोदारः पाण्डवः कुन्तिनन्दनः ।
अग्निवत्समरे तात चरिष्यति न संशयः ॥१६॥
अग्निवत्समरे तात चरिष्यति न संशयः ॥१६॥
16. svayaṁ rājā rathodāraḥ pāṇḍavaḥ kuntinandanaḥ ,
agnivatsamare tāta cariṣyati na saṁśayaḥ.
agnivatsamare tāta cariṣyati na saṁśayaḥ.
16.
svayam rājā rathodāraḥ pāṇḍavaḥ kuntinandanaḥ
agnivat samare tāta cariṣyati na saṃśayaḥ
agnivat samare tāta cariṣyati na saṃśayaḥ
16.
tāta svayam rājā kuntinandanaḥ pāṇḍavaḥ
rathodāraḥ samare agnivat cariṣyati saṃśayaḥ na
rathodāraḥ samare agnivat cariṣyati saṃśayaḥ na
16.
O dear father, King Yudhiṣṭhira, the son of Kunti, who is a magnificent charioteer, will certainly act like fire in battle; there is no doubt about it.
भीमसेनस्तु राजेन्द्र रथोऽष्टगुणसंमितः ।
नागायुतबलो मानी तेजसा न स मानुषः ॥१७॥
नागायुतबलो मानी तेजसा न स मानुषः ॥१७॥
17. bhīmasenastu rājendra ratho'ṣṭaguṇasaṁmitaḥ ,
nāgāyutabalo mānī tejasā na sa mānuṣaḥ.
nāgāyutabalo mānī tejasā na sa mānuṣaḥ.
17.
bhīmasenaḥ tu rājendra rathaḥ aṣṭaguṇasammitaḥ
nāgāyutabalaḥ mānī tejasā na saḥ mānuṣaḥ
nāgāyutabalaḥ mānī tejasā na saḥ mānuṣaḥ
17.
rājendra tu bhīmasenaḥ aṣṭaguṇasammitaḥ rathaḥ
nāgāyutabalaḥ mānī saḥ tejasā mānuṣaḥ na
nāgāyutabalaḥ mānī saḥ tejasā mānuṣaḥ na
17.
O king of kings, Bhīmasena is indeed a warrior equivalent to eight charioteers. He possesses the strength of ten thousand elephants and is full of pride. By his might, he is not merely a human being.
माद्रीपुत्रौ तु रथिनौ द्वावेव पुरुषर्षभौ ।
अश्विनाविव रूपेण तेजसा च समन्वितौ ॥१८॥
अश्विनाविव रूपेण तेजसा च समन्वितौ ॥१८॥
18. mādrīputrau tu rathinau dvāveva puruṣarṣabhau ,
aśvināviva rūpeṇa tejasā ca samanvitau.
aśvināviva rūpeṇa tejasā ca samanvitau.
18.
mādrīputrau tu rathinau dvau eva puruṣarṣabhau
aśvinau iva rūpeṇa tejasā ca samanvitau
aśvinau iva rūpeṇa tejasā ca samanvitau
18.
tu mādrīputrau dvau eva puruṣarṣabhau rathinau
rūpeṇa ca tejasā aśvinau iva samanvitau
rūpeṇa ca tejasā aśvinau iva samanvitau
18.
And the two sons of Mādrī, both indeed excellent warriors and best among men, are endowed with beauty and might like the two Aśvins.
एते चमूमुखगताः स्मरन्तः क्लेशमात्मनः ।
रुद्रवत्प्रचरिष्यन्ति तत्र मे नास्ति संशयः ॥१९॥
रुद्रवत्प्रचरिष्यन्ति तत्र मे नास्ति संशयः ॥१९॥
19. ete camūmukhagatāḥ smarantaḥ kleśamātmanaḥ ,
rudravatpracariṣyanti tatra me nāsti saṁśayaḥ.
rudravatpracariṣyanti tatra me nāsti saṁśayaḥ.
19.
ete camūmukhagatāḥ smarantaḥ kleśam ātmanaḥ
rudravat pracariṣyanti tatra me na asti saṃśayaḥ
rudravat pracariṣyanti tatra me na asti saṃśayaḥ
19.
ātmanaḥ kleśam smarantaḥ ete camūmukhagatāḥ
rudravat pracariṣyanti tatra me saṃśayaḥ na asti
rudravat pracariṣyanti tatra me saṃśayaḥ na asti
19.
Remembering their own suffering (ātman), these warriors, positioned at the forefront of the army, will rage like Rudra. In this matter, I have no doubt.
सर्व एव महात्मानः शालस्कन्धा इवोद्गताः ।
प्रादेशेनाधिकाः पुम्भिरन्यैस्ते च प्रमाणतः ॥२०॥
प्रादेशेनाधिकाः पुम्भिरन्यैस्ते च प्रमाणतः ॥२०॥
20. sarva eva mahātmānaḥ śālaskandhā ivodgatāḥ ,
prādeśenādhikāḥ pumbhiranyaiste ca pramāṇataḥ.
prādeśenādhikāḥ pumbhiranyaiste ca pramāṇataḥ.
20.
sarve eva mahātmānaḥ śālaskandhāḥ iva udgatāḥ
prādeśena adhikāḥ pumbhiḥ anyaiḥ te ca pramāṇataḥ
prādeśena adhikāḥ pumbhiḥ anyaiḥ te ca pramāṇataḥ
20.
sarve eva mahātmānaḥ śālaskandhāḥ iva udgatāḥ te
ca anyaiḥ pumbhiḥ prādeśena pramāṇataḥ adhikāḥ
ca anyaiḥ pumbhiḥ prādeśena pramāṇataḥ adhikāḥ
20.
All these great-souled men (mahātmānaḥ) stood out like tall śāla trees (śālaskandhāḥ), taller than other men by a span in their stature.
सिंहसंहननाः सर्वे पाण्डुपुत्रा महाबलाः ।
चरितब्रह्मचर्याश्च सर्वे चातितपस्विनः ॥२१॥
चरितब्रह्मचर्याश्च सर्वे चातितपस्विनः ॥२१॥
21. siṁhasaṁhananāḥ sarve pāṇḍuputrā mahābalāḥ ,
caritabrahmacaryāśca sarve cātitapasvinaḥ.
caritabrahmacaryāśca sarve cātitapasvinaḥ.
21.
siṃhasaṃhananāḥ sarve pāṇḍuputrāḥ mahābalāḥ
caritabrahmacaryāḥ ca sarve ca atitapasvinaḥ
caritabrahmacaryāḥ ca sarve ca atitapasvinaḥ
21.
sarve pāṇḍuputrāḥ siṃhasaṃhananāḥ mahābalāḥ
ca sarve caritabrahmacaryāḥ ca atitapasvinaḥ
ca sarve caritabrahmacaryāḥ ca atitapasvinaḥ
21.
All the sons of Pāṇḍu (pāṇḍuputrāḥ) were immensely powerful (mahābalāḥ), possessing frames as robust as lions. They had all practiced brahmacarya (celibacy) and were exceedingly austere (atitapasvinaḥ).
ह्रीमन्तः पुरुषव्याघ्रा व्याघ्रा इव बलोत्कटाः ।
जवे प्रहारे संमर्दे सर्व एवातिमानुषाः ।
सर्वे जितमहीपाला दिग्जये भरतर्षभ ॥२२॥
जवे प्रहारे संमर्दे सर्व एवातिमानुषाः ।
सर्वे जितमहीपाला दिग्जये भरतर्षभ ॥२२॥
22. hrīmantaḥ puruṣavyāghrā vyāghrā iva balotkaṭāḥ ,
jave prahāre saṁmarde sarva evātimānuṣāḥ ,
sarve jitamahīpālā digjaye bharatarṣabha.
jave prahāre saṁmarde sarva evātimānuṣāḥ ,
sarve jitamahīpālā digjaye bharatarṣabha.
22.
hrīmantaḥ puruṣavyāghrāḥ vyāghrāḥ
iva balotkaṭāḥ jave prahāre saṃmarde
sarve eva atimānuṣāḥ sarve
jitamahīpālāḥ digjaye bharatarṣabha
iva balotkaṭāḥ jave prahāre saṃmarde
sarve eva atimānuṣāḥ sarve
jitamahīpālāḥ digjaye bharatarṣabha
22.
hrīmantaḥ puruṣavyāghrāḥ vyāghrāḥ
iva balotkaṭāḥ sarve eva jave prahāre
saṃmarde atimānuṣāḥ he bharatarṣabha
sarve digjaye jitamahīpālāḥ
iva balotkaṭāḥ sarve eva jave prahāre
saṃmarde atimānuṣāḥ he bharatarṣabha
sarve digjaye jitamahīpālāḥ
22.
They were modest (hrīmantaḥ), tiger-like among men (puruṣavyāghrāḥ), and exceedingly powerful like tigers. In speed, striking, and tumultuous battle (saṃmarde), all of them were indeed superhuman (atimānuṣāḥ). O best of Bharatas (bharatarṣabha), all of them conquered kings in their conquests of the various regions (digjaye).
न चैषां पुरुषाः केचिदायुधानि गदाः शरान् ।
विषहन्ति सदा कर्तुमधिज्यान्यपि कौरव ।
उद्यन्तुं वा गदां गुर्वीं शरान्वापि प्रकर्षितुम् ॥२३॥
विषहन्ति सदा कर्तुमधिज्यान्यपि कौरव ।
उद्यन्तुं वा गदां गुर्वीं शरान्वापि प्रकर्षितुम् ॥२३॥
23. na caiṣāṁ puruṣāḥ kecidāyudhāni gadāḥ śarān ,
viṣahanti sadā kartumadhijyānyapi kaurava ,
udyantuṁ vā gadāṁ gurvīṁ śarānvāpi prakarṣitum.
viṣahanti sadā kartumadhijyānyapi kaurava ,
udyantuṁ vā gadāṁ gurvīṁ śarānvāpi prakarṣitum.
23.
na ca eṣām puruṣāḥ kecit āyudhāni
gadāḥ śarān viṣahanti sadā kartum
adhijyāni api kaurava udyantum vā
gadām gurvīm śarān vā api prakarṣitum
gadāḥ śarān viṣahanti sadā kartum
adhijyāni api kaurava udyantum vā
gadām gurvīm śarān vā api prakarṣitum
23.
he kaurava ca eṣām kecit puruṣāḥ sadā āyudhāni gadāḥ śarān (ca) na viṣahanti,
adhijyāni api kartum (na viṣahanti) vā gurvīṃ gadām udyantum (na viṣahanti) vā śarān api prakarṣitum (na viṣahanti)
adhijyāni api kartum (na viṣahanti) vā gurvīṃ gadām udyantum (na viṣahanti) vā śarān api prakarṣitum (na viṣahanti)
23.
And, O Kaurava, no other men can ever wield their weapons, maces, or arrows. Nor can they even make their bows ready (adhijyāni api), or lift a heavy mace, or even draw arrows.
जवे लक्ष्यस्य हरणे भोज्ये पांसुविकर्षणे ।
बालैरपि भवन्तस्तैः सर्व एव विशेषिताः ॥२४॥
बालैरपि भवन्तस्तैः सर्व एव विशेषिताः ॥२४॥
24. jave lakṣyasya haraṇe bhojye pāṁsuvikarṣaṇe ,
bālairapi bhavantastaiḥ sarva eva viśeṣitāḥ.
bālairapi bhavantastaiḥ sarva eva viśeṣitāḥ.
24.
jave lakṣyasya haraṇe bhojye pāṃsuvikarṣaṇe
bālaiḥ api bhavantaḥ taiḥ sarve eva viśeṣitāḥ
bālaiḥ api bhavantaḥ taiḥ sarve eva viśeṣitāḥ
24.
bālaiḥ api taiḥ jave lakṣyasya haraṇe bhojye
pāṃsuvikarṣaṇe sarve eva bhavantaḥ viśeṣitāḥ
pāṃsuvikarṣaṇe sarve eva bhavantaḥ viśeṣitāḥ
24.
Even as children, they surpassed all of you and showed their distinct excellence in speed, target practice, eating, and kicking up dust.
ते ते सैन्यं समासाद्य व्याघ्रा इव बलोत्कटाः ।
विध्वंसयिष्यन्ति रणे मा स्म तैः सह संगमः ॥२५॥
विध्वंसयिष्यन्ति रणे मा स्म तैः सह संगमः ॥२५॥
25. te te sainyaṁ samāsādya vyāghrā iva balotkaṭāḥ ,
vidhvaṁsayiṣyanti raṇe mā sma taiḥ saha saṁgamaḥ.
vidhvaṁsayiṣyanti raṇe mā sma taiḥ saha saṁgamaḥ.
25.
te te sainyaṃ samāsādya vyāghrā iva balotkaṭāḥ
vidhvaṃsayiṣyanti raṇe mā sma taiḥ saha saṅgamaḥ
vidhvaṃsayiṣyanti raṇe mā sma taiḥ saha saṅgamaḥ
25.
te te balotkaṭāḥ vyāghrā iva sainyaṃ samāsādya raṇe vidhvaṃsayiṣyanti.
taiḥ saha saṅgamaḥ mā sma.
taiḥ saha saṅgamaḥ mā sma.
25.
They will approach the army and, like mighty tigers, will destroy it in battle. Therefore, do not engage in combat with them.
एकैकशस्ते संग्रामे हन्युः सर्वान्महीक्षितः ।
प्रत्यक्षं तव राजेन्द्र राजसूये यथाभवत् ॥२६॥
प्रत्यक्षं तव राजेन्द्र राजसूये यथाभवत् ॥२६॥
26. ekaikaśaste saṁgrāme hanyuḥ sarvānmahīkṣitaḥ ,
pratyakṣaṁ tava rājendra rājasūye yathābhavat.
pratyakṣaṁ tava rājendra rājasūye yathābhavat.
26.
ekaikaśaḥ te saṅgrāme hanyuḥ sarvān mahīkṣitaḥ
pratyakṣaṃ tava rājendra rājasūye yathā abhavat
pratyakṣaṃ tava rājendra rājasūye yathā abhavat
26.
rājendra,
ekaikaśaḥ te saṅgrāme sarvān mahīkṣitaḥ hanyuḥ.
yathā rājasūye abhavat,
tava pratyakṣaṃ.
ekaikaśaḥ te saṅgrāme sarvān mahīkṣitaḥ hanyuḥ.
yathā rājasūye abhavat,
tava pratyakṣaṃ.
26.
One by one, they would indeed kill all kings in battle. You yourself witnessed this, O King of kings (rājendra), just as it occurred at the Rājasūya (royal consecration ritual).
द्रौपद्याश्च परिक्लेशं द्यूते च परुषा गिरः ।
ते संस्मरन्तः संग्रामे विचरिष्यन्ति कालवत् ॥२७॥
ते संस्मरन्तः संग्रामे विचरिष्यन्ति कालवत् ॥२७॥
27. draupadyāśca parikleśaṁ dyūte ca paruṣā giraḥ ,
te saṁsmarantaḥ saṁgrāme vicariṣyanti kālavat.
te saṁsmarantaḥ saṁgrāme vicariṣyanti kālavat.
27.
draupadyāḥ ca parikleśaṃ dyūte ca paruṣā giraḥ
te saṃsmarantaḥ saṅgrāme vicariṣyanti kālavat
te saṃsmarantaḥ saṅgrāme vicariṣyanti kālavat
27.
te draupadyāḥ ca parikleśaṃ dyūte ca paruṣā giraḥ saṃsmarantaḥ saṅgrāme kālavat vicariṣyanti.
27.
Remembering Draupadī's great suffering and the harsh words spoken during the gambling match, they will roam the battlefield like Death (Kāla).
लोहिताक्षो गुडाकेशो नारायणसहायवान् ।
उभयोः सेनयोर्वीर रथो नास्तीह तादृशः ॥२८॥
उभयोः सेनयोर्वीर रथो नास्तीह तादृशः ॥२८॥
28. lohitākṣo guḍākeśo nārāyaṇasahāyavān ,
ubhayoḥ senayorvīra ratho nāstīha tādṛśaḥ.
ubhayoḥ senayorvīra ratho nāstīha tādṛśaḥ.
28.
lohitākṣaḥ guḍākeśaḥ nārāyaṇasahāyavān ubhayoḥ
senayoḥ vīra rathaḥ na asti iha tādṛśaḥ
senayoḥ vīra rathaḥ na asti iha tādṛśaḥ
28.
vīra ubhayoḥ senayoḥ iha tādṛśaḥ rathaḥ
lohitākṣaḥ guḍākeśaḥ nārāyaṇasahāyavān na asti
lohitākṣaḥ guḍākeśaḥ nārāyaṇasahāyavān na asti
28.
O hero (Dhṛtarāṣṭra), among both armies, there is no such chariot here as that of the red-eyed one (Kṛṣṇa), the conqueror of sleep (Arjuna), who has Nārāyaṇa (Kṛṣṇa) as his ally.
न हि देवेषु वा पूर्वं दानवेषूरगेषु वा ।
राक्षसेष्वथ यक्षेषु नरेषु कुत एव तु ॥२९॥
राक्षसेष्वथ यक्षेषु नरेषु कुत एव तु ॥२९॥
29. na hi deveṣu vā pūrvaṁ dānaveṣūrageṣu vā ,
rākṣaseṣvatha yakṣeṣu nareṣu kuta eva tu.
rākṣaseṣvatha yakṣeṣu nareṣu kuta eva tu.
29.
na hi deveṣu vā pūrvam dānaveṣu urageṣu vā
rākṣaseṣu atha yakṣeṣu nareṣu kutaḥ eva tu
rākṣaseṣu atha yakṣeṣu nareṣu kutaḥ eva tu
29.
hi pūrvam na deveṣu vā dānaveṣu urageṣu vā
rākṣaseṣu atha yakṣeṣu kutaḥ eva tu nareṣu
rākṣaseṣu atha yakṣeṣu kutaḥ eva tu nareṣu
29.
Indeed, formerly, such a chariot was not found among the gods, or among the Dānavas, or among the Uragas, or among the Rākṣasas, or among the Yakṣas. How much less so among men!
भूतोऽथ वा भविष्यो वा रथः कश्चिन्मया श्रुतः ।
समायुक्तो महाराज यथा पार्थस्य धीमतः ॥३०॥
समायुक्तो महाराज यथा पार्थस्य धीमतः ॥३०॥
30. bhūto'tha vā bhaviṣyo vā rathaḥ kaścinmayā śrutaḥ ,
samāyukto mahārāja yathā pārthasya dhīmataḥ.
samāyukto mahārāja yathā pārthasya dhīmataḥ.
30.
bhūtaḥ atha vā bhaviṣyaḥ vā rathaḥ kaścit mayā
śrutaḥ samāyuktaḥ mahārāja yathā pārthasya dhīmataḥ
śrutaḥ samāyuktaḥ mahārāja yathā pārthasya dhīmataḥ
30.
mahārāja mayā kaścit rathaḥ bhūtaḥ atha vā bhaviṣyaḥ
vā samāyuktaḥ yathā dhīmataḥ pārthasya śrutaḥ
vā samāyuktaḥ yathā dhīmataḥ pārthasya śrutaḥ
30.
O great king, I have heard of no such chariot, either past or future, that is equipped like that of the wise Pārtha (Arjuna).
वासुदेवश्च संयन्ता योद्धा चैव धनंजयः ।
गाण्डीवं च धनुर्दिव्यं ते चाश्वा वातरंहसः ॥३१॥
गाण्डीवं च धनुर्दिव्यं ते चाश्वा वातरंहसः ॥३१॥
31. vāsudevaśca saṁyantā yoddhā caiva dhanaṁjayaḥ ,
gāṇḍīvaṁ ca dhanurdivyaṁ te cāśvā vātaraṁhasaḥ.
gāṇḍīvaṁ ca dhanurdivyaṁ te cāśvā vātaraṁhasaḥ.
31.
vāsudevaḥ ca saṃyantā yoddhā ca eva dhanaṃjayaḥ
gāṇḍīvam ca dhanuḥ divyam te ca aśvāḥ vātarṃhasaḥ
gāṇḍīvam ca dhanuḥ divyam te ca aśvāḥ vātarṃhasaḥ
31.
ca vāsudevaḥ saṃyantā ca dhanaṃjayaḥ eva yoddhā
ca divyam dhanuḥ gāṇḍīvam ca te aśvāḥ vātarṃhasaḥ
ca divyam dhanuḥ gāṇḍīvam ca te aśvāḥ vātarṃhasaḥ
31.
And Vāsudeva (Kṛṣṇa) is the charioteer, and Dhanañjaya (Arjuna) is indeed the warrior. And the bow is the divine Gāṇḍīva, and those horses are swift as the wind.
अभेद्यं कवचं दिव्यमक्षय्यौ च महेषुधी ।
अस्त्रग्रामश्च माहेन्द्रो रौद्रः कौबेर एव च ॥३२॥
अस्त्रग्रामश्च माहेन्द्रो रौद्रः कौबेर एव च ॥३२॥
32. abhedyaṁ kavacaṁ divyamakṣayyau ca maheṣudhī ,
astragrāmaśca māhendro raudraḥ kaubera eva ca.
astragrāmaśca māhendro raudraḥ kaubera eva ca.
32.
abhedyam kavacam divyam akṣayyau ca maheṣudhī
astragrāmaḥ ca māhendraḥ raudraḥ kauberaḥ eva ca
astragrāmaḥ ca māhendraḥ raudraḥ kauberaḥ eva ca
32.
abhedyam divyam kavacam ca akṣayyau maheṣudhī
ca māhendraḥ raudraḥ kauberaḥ eva astragrāmaḥ
ca māhendraḥ raudraḥ kauberaḥ eva astragrāmaḥ
32.
This (chariot has) an impenetrable, divine armor, and two inexhaustible great quivers. It also possesses a collection of weapons (including) those of Indra, Rudra, and Kubera, too.
याम्यश्च वारुणश्चैव गदाश्चोग्रप्रदर्शनाः ।
वज्रादीनि च मुख्यानि नानाप्रहरणानि वै ॥३३॥
वज्रादीनि च मुख्यानि नानाप्रहरणानि वै ॥३३॥
33. yāmyaśca vāruṇaścaiva gadāścograpradarśanāḥ ,
vajrādīni ca mukhyāni nānāpraharaṇāni vai.
vajrādīni ca mukhyāni nānāpraharaṇāni vai.
33.
yāmyaḥ ca vāruṇaḥ ca eva gadāḥ ca ugrapradarśanāḥ
vajrādīni ca mukhyāni nānāpraharaṇāni vai
vajrādīni ca mukhyāni nānāpraharaṇāni vai
33.
ca yāmyaḥ ca vāruṇaḥ eva (astragrāmaḥ),
ca ugrapradarśanāḥ gadāḥ,
ca mukhyāni vajrādīni vai nānāpraharaṇāni (santi)
ca ugrapradarśanāḥ gadāḥ,
ca mukhyāni vajrādīni vai nānāpraharaṇāni (santi)
33.
And it has (weapons) from Yama and Varuṇa, as well as maces that appear formidable. There are also many main weapons, such as the Vajra and various other kinds of missiles.
दानवानां सहस्राणि हिरण्यपुरवासिनाम् ।
हतान्येकरथेनाजौ कस्तस्य सदृशो रथः ॥३४॥
हतान्येकरथेनाजौ कस्तस्य सदृशो रथः ॥३४॥
34. dānavānāṁ sahasrāṇi hiraṇyapuravāsinām ,
hatānyekarathenājau kastasya sadṛśo rathaḥ.
hatānyekarathenājau kastasya sadṛśo rathaḥ.
34.
dānavānām sahasrāṇi hiraṇyapuravāsinām hatāni
ekarathena ājau kaḥ tasya sadṛśaḥ rathaḥ
ekarathena ājau kaḥ tasya sadṛśaḥ rathaḥ
34.
hiraṇyapuravāsinām dānavānām sahasrāṇi ājau
ekarathena hatāni tasya sadṛśaḥ rathaḥ kaḥ
ekarathena hatāni tasya sadṛśaḥ rathaḥ kaḥ
34.
Thousands of Dānavas, inhabitants of Hiraṇyapura, were slain in battle by a single chariot. What other chariot can be compared to it?
एष हन्याद्धि संरम्भी बलवान्सत्यविक्रमः ।
तव सेनां महाबाहुः स्वां चैव परिपालयन् ॥३५॥
तव सेनां महाबाहुः स्वां चैव परिपालयन् ॥३५॥
35. eṣa hanyāddhi saṁrambhī balavānsatyavikramaḥ ,
tava senāṁ mahābāhuḥ svāṁ caiva paripālayan.
tava senāṁ mahābāhuḥ svāṁ caiva paripālayan.
35.
eṣaḥ hanyāt hi saṃrambhī balavān satyavikramaḥ
tava senām mahābāhuḥ svān ca eva paripālayan
tava senām mahābāhuḥ svān ca eva paripālayan
35.
eṣaḥ saṃrambhī balavān satyavikramaḥ mahābāhuḥ
tava senām hi hanyāt ca eva svān paripālayan
tava senām hi hanyāt ca eva svān paripālayan
35.
This furious, mighty-armed one, who is strong and of true valor, would indeed destroy your army while also protecting his own (people).
अहं चैनं प्रत्युदियामाचार्यो वा धनंजयम् ।
न तृतीयोऽस्ति राजेन्द्र सेनयोरुभयोरपि ।
य एनं शरवर्षाणि वर्षन्तमुदियाद्रथी ॥३६॥
न तृतीयोऽस्ति राजेन्द्र सेनयोरुभयोरपि ।
य एनं शरवर्षाणि वर्षन्तमुदियाद्रथी ॥३६॥
36. ahaṁ cainaṁ pratyudiyāmācāryo vā dhanaṁjayam ,
na tṛtīyo'sti rājendra senayorubhayorapi ,
ya enaṁ śaravarṣāṇi varṣantamudiyādrathī.
na tṛtīyo'sti rājendra senayorubhayorapi ,
ya enaṁ śaravarṣāṇi varṣantamudiyādrathī.
36.
aham ca enam pratyudiyām ācāryaḥ vā
dhanañjayam na tṛtīyaḥ asti rājendra
senayoḥ ubhayoḥ api yaḥ enam
śaravarṣāṇi varṣantam udiyāt rathī
dhanañjayam na tṛtīyaḥ asti rājendra
senayoḥ ubhayoḥ api yaḥ enam
śaravarṣāṇi varṣantam udiyāt rathī
36.
rājendra aham ca ācāryaḥ vā enam
dhanañjayam pratyudiyām ubhayoḥ senayoḥ
api yaḥ rathī enam śaravarṣāṇi
varṣantam udiyāt saḥ tṛtīyaḥ na asti
dhanañjayam pratyudiyām ubhayoḥ senayoḥ
api yaḥ rathī enam śaravarṣāṇi
varṣantam udiyāt saḥ tṛtīyaḥ na asti
36.
Only I or the preceptor (ācārya) Drona can confront Dhananjaya (Arjuna). O King, there is no third charioteer in either of the two armies who could face him when he rains down showers of arrows.
जीमूत इव घर्मान्ते महावातसमीरितः ।
समायुक्तस्तु कौन्तेयो वासुदेवसहायवान् ।
तरुणश्च कृती चैव जीर्णावावामुभावपि ॥३७॥
समायुक्तस्तु कौन्तेयो वासुदेवसहायवान् ।
तरुणश्च कृती चैव जीर्णावावामुभावपि ॥३७॥
37. jīmūta iva gharmānte mahāvātasamīritaḥ ,
samāyuktastu kaunteyo vāsudevasahāyavān ,
taruṇaśca kṛtī caiva jīrṇāvāvāmubhāvapi.
samāyuktastu kaunteyo vāsudevasahāyavān ,
taruṇaśca kṛtī caiva jīrṇāvāvāmubhāvapi.
37.
jīmūtaḥ iva gharmānte mahāvātasamīritaḥ
samāyuktaḥ tu kaunteyaḥ
vāsudevasahāyavān taruṇaḥ ca
kṛtī ca eva jīrṇau āvām ubhau api
samāyuktaḥ tu kaunteyaḥ
vāsudevasahāyavān taruṇaḥ ca
kṛtī ca eva jīrṇau āvām ubhau api
37.
kaunteyaḥ gharmānte mahāvātasamīritaḥ
jīmūtaḥ iva asti tu vāsudevasahāyavān
samāyuktaḥ ca (asti) saḥ taruṇaḥ ca kṛtī
ca eva (asti) āvām ubhau api jīrṇau (svaḥ)
jīmūtaḥ iva asti tu vāsudevasahāyavān
samāyuktaḥ ca (asti) saḥ taruṇaḥ ca kṛtī
ca eva (asti) āvām ubhau api jīrṇau (svaḥ)
37.
Kaunteya (Arjuna) is like a cloud at the end of summer (gharma), agitated by a mighty wind; moreover, he is accompanied by Vasudeva (Krishna). He is young and accomplished, whereas we two are both old.
संजय उवाच ।
एतच्छ्रुत्वा तु भीष्मस्य राज्ञां दध्वंसिरे तदा ।
काञ्चनाङ्गदिनः पीना भुजाश्चन्दनरूषिताः ॥३८॥
एतच्छ्रुत्वा तु भीष्मस्य राज्ञां दध्वंसिरे तदा ।
काञ्चनाङ्गदिनः पीना भुजाश्चन्दनरूषिताः ॥३८॥
38. saṁjaya uvāca ,
etacchrutvā tu bhīṣmasya rājñāṁ dadhvaṁsire tadā ,
kāñcanāṅgadinaḥ pīnā bhujāścandanarūṣitāḥ.
etacchrutvā tu bhīṣmasya rājñāṁ dadhvaṁsire tadā ,
kāñcanāṅgadinaḥ pīnā bhujāścandanarūṣitāḥ.
38.
sañjayaḥ uvāca etat śrutvā tu bhīṣmasya rājñām dadhvaṃsire
tadā kāñcanāṅgadinaḥ pīnāḥ bhujāḥ ca candanarūṣitāḥ
tadā kāñcanāṅgadinaḥ pīnāḥ bhujāḥ ca candanarūṣitāḥ
38.
sañjayaḥ uvāca tu etat bhīṣmasya (vākyam) śrutvā tadā rājñām
kāñcanāṅgadinaḥ pīnāḥ ca candanarūṣitāḥ bhujāḥ dadhvaṃsire
kāñcanāṅgadinaḥ pīnāḥ ca candanarūṣitāḥ bhujāḥ dadhvaṃsire
38.
Sanjaya said: Upon hearing Bhishma's words, the kings' stout arms, adorned with golden armlets and smeared with sandalwood, then lost their vigor.
मनोभिः सह सावेगैः संस्मृत्य च पुरातनम् ।
सामर्थ्यं पाण्डवेयानां यथाप्रत्यक्षदर्शनात् ॥३९॥
सामर्थ्यं पाण्डवेयानां यथाप्रत्यक्षदर्शनात् ॥३९॥
39. manobhiḥ saha sāvegaiḥ saṁsmṛtya ca purātanam ,
sāmarthyaṁ pāṇḍaveyānāṁ yathāpratyakṣadarśanāt.
sāmarthyaṁ pāṇḍaveyānāṁ yathāpratyakṣadarśanāt.
39.
manobhiḥ saha sāvegaiḥ saṃsmṛtya ca purātanam
sāmarthyam pāṇḍaveyānām yathāpratyakṣadarśanāt
sāmarthyam pāṇḍaveyānām yathāpratyakṣadarśanāt
39.
ca sāvegaiḥ manobhiḥ saha,
purātanam pāṇḍaveyānām sāmarthyam yathāpratyakṣadarśanāt saṃsmṛtya (teṣāṃ bhujāḥ dadhvaṃsire)
purātanam pāṇḍaveyānām sāmarthyam yathāpratyakṣadarśanāt saṃsmṛtya (teṣāṃ bhujāḥ dadhvaṃsire)
39.
This occurred, as their minds became agitated upon remembering the ancient prowess (sāmarthya) of the Pāṇḍavas, which they had directly witnessed.
Links to all chapters:
ādi parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
sabhā parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
vana parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
Chapter 226
Chapter 227
Chapter 228
Chapter 229
Chapter 230
Chapter 231
Chapter 232
Chapter 233
Chapter 234
Chapter 235
Chapter 236
Chapter 237
Chapter 238
Chapter 239
Chapter 240
Chapter 241
Chapter 242
Chapter 243
Chapter 244
Chapter 245
Chapter 246
Chapter 247
Chapter 248
Chapter 249
Chapter 250
Chapter 251
Chapter 252
Chapter 253
Chapter 254
Chapter 255
Chapter 256
Chapter 257
Chapter 258
Chapter 259
Chapter 260
Chapter 261
Chapter 262
Chapter 263
Chapter 264
Chapter 265
Chapter 266
Chapter 267
Chapter 268
Chapter 269
Chapter 270
Chapter 271
Chapter 272
Chapter 273
Chapter 274
Chapter 275
Chapter 276
Chapter 277
Chapter 278
Chapter 279
Chapter 280
Chapter 281
Chapter 282
Chapter 283
Chapter 284
Chapter 285
Chapter 286
Chapter 287
Chapter 288
Chapter 289
Chapter 290
Chapter 291
Chapter 292
Chapter 293
Chapter 294
Chapter 295
Chapter 296
Chapter 297
Chapter 298
Chapter 299
virāṭa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
udyoga parva (current book)
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166 (current chapter)
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
bhīṣma parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
droṇa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
karṇa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
śalya parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
sauptika parva
strī parva
śānti parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
Chapter 226
Chapter 227
Chapter 228
Chapter 229
Chapter 230
Chapter 231
Chapter 232
Chapter 233
Chapter 234
Chapter 235
Chapter 236
Chapter 237
Chapter 238
Chapter 239
Chapter 240
Chapter 241
Chapter 242
Chapter 243
Chapter 244
Chapter 245
Chapter 246
Chapter 247
Chapter 248
Chapter 249
Chapter 250
Chapter 251
Chapter 252
Chapter 253
Chapter 254
Chapter 255
Chapter 256
Chapter 257
Chapter 258
Chapter 259
Chapter 260
Chapter 261
Chapter 262
Chapter 263
Chapter 264
Chapter 265
Chapter 266
Chapter 267
Chapter 268
Chapter 269
Chapter 270
Chapter 271
Chapter 272
Chapter 273
Chapter 274
Chapter 275
Chapter 276
Chapter 277
Chapter 278
Chapter 279
Chapter 280
Chapter 281
Chapter 282
Chapter 283
Chapter 284
Chapter 285
Chapter 286
Chapter 287
Chapter 288
Chapter 289
Chapter 290
Chapter 291
Chapter 292
Chapter 293
Chapter 294
Chapter 295
Chapter 296
Chapter 297
Chapter 298
Chapter 299
Chapter 300
Chapter 301
Chapter 302
Chapter 303
Chapter 304
Chapter 305
Chapter 306
Chapter 307
Chapter 308
Chapter 309
Chapter 310
Chapter 311
Chapter 312
Chapter 313
Chapter 314
Chapter 315
Chapter 316
Chapter 317
Chapter 318
Chapter 319
Chapter 320
Chapter 321
Chapter 322
Chapter 323
Chapter 324
Chapter 325
Chapter 326
Chapter 327
Chapter 328
Chapter 329
Chapter 330
Chapter 331
Chapter 332
Chapter 333
Chapter 334
Chapter 335
Chapter 336
Chapter 337
Chapter 338
Chapter 339
Chapter 340
Chapter 341
Chapter 342
Chapter 343
Chapter 344
Chapter 345
Chapter 346
Chapter 347
Chapter 348
Chapter 349
Chapter 350
Chapter 351
Chapter 352
Chapter 353
anuśāsana parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
aśvamedhika parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
āśramavāsika parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47