महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-3, chapter-113
विभाण्डक उवाच ।
रक्षांसि चैतानि चरन्ति पुत्र रूपेण तेनाद्भुतदर्शनेन ।
अतुल्यरूपाण्यतिघोरवन्ति विघ्नं सदा तपसश्चिन्तयन्ति ॥१॥
रक्षांसि चैतानि चरन्ति पुत्र रूपेण तेनाद्भुतदर्शनेन ।
अतुल्यरूपाण्यतिघोरवन्ति विघ्नं सदा तपसश्चिन्तयन्ति ॥१॥
1. vibhāṇḍaka uvāca ,
rakṣāṁsi caitāni caranti putra; rūpeṇa tenādbhutadarśanena ,
atulyarūpāṇyatighoravanti; vighnaṁ sadā tapasaścintayanti.
rakṣāṁsi caitāni caranti putra; rūpeṇa tenādbhutadarśanena ,
atulyarūpāṇyatighoravanti; vighnaṁ sadā tapasaścintayanti.
1.
vibhāṇḍaka uvāca rakṣāṃsi ca etāni
caranti putra rūpeṇa tena
adbhutadarśanena atulyarūpāṇi atighoravanti
vighnaṃ sadā tapasaḥ cintayanti
caranti putra rūpeṇa tena
adbhutadarśanena atulyarūpāṇi atighoravanti
vighnaṃ sadā tapasaḥ cintayanti
1.
Vibhāṇḍaka said: "Son, these rākṣasas (demons) move about in that amazing form. They are of incomparable appearance, exceedingly terrible, and always contemplate creating obstacles to ascetic practices (tapas)."
सुरूपरूपाणि च तानि तात प्रलोभयन्ते विविधैरुपायैः ।
सुखाच्च लोकाच्च निपातयन्ति तान्युग्रकर्माणि मुनीन्वनेषु ॥२॥
सुखाच्च लोकाच्च निपातयन्ति तान्युग्रकर्माणि मुनीन्वनेषु ॥२॥
2. surūparūpāṇi ca tāni tāta; pralobhayante vividhairupāyaiḥ ,
sukhācca lokācca nipātayanti; tānyugrakarmāṇi munīnvaneṣu.
sukhācca lokācca nipātayanti; tānyugrakarmāṇi munīnvaneṣu.
2.
surūparūpāṇi ca tāni tāta pralobhayante vividhaiḥ upāyaiḥ
sukhāt ca lokāt ca nipātayanti tāni ugrakarmāṇi munīn vaneṣu
sukhāt ca lokāt ca nipātayanti tāni ugrakarmāṇi munīn vaneṣu
2.
And those beautiful-looking ones, my dear child, entice (monks) with various means. Those performing fierce deeds make the sages (munis) in the forests fall from happiness and from their spiritual world.
न तानि सेवेत मुनिर्यतात्मा सतां लोकान्प्रार्थयानः कथंचित् ।
कृत्वा विघ्नं तापसानां रमन्ते पापाचारास्तपसस्तान्यपाप ॥३॥
कृत्वा विघ्नं तापसानां रमन्ते पापाचारास्तपसस्तान्यपाप ॥३॥
3. na tāni seveta muniryatātmā; satāṁ lokānprārthayānaḥ kathaṁcit ,
kṛtvā vighnaṁ tāpasānāṁ ramante; pāpācārāstapasastānyapāpa.
kṛtvā vighnaṁ tāpasānāṁ ramante; pāpācārāstapasastānyapāpa.
3.
na tāni sevet muniḥ yatātmā
satām lokān prārthayānaḥ kathancit
kṛtvā vighnaṃ tāpasānām
ramante pāpācārāḥ tapasaḥ tāni apāpa
satām lokān prārthayānaḥ kathancit
kṛtvā vighnaṃ tāpasānām
ramante pāpācārāḥ tapasaḥ tāni apāpa
3.
A sage (muni) who has controlled himself and seeks the worlds of the virtuous should not associate with them in any way. Those whose conduct is sinful delight in creating obstacles for ascetics (tapasvins); such (obstacles) are sinful regarding their (the ascetics') penance (tapas).
असज्जनेनाचरितानि पुत्र पापान्यपेयानि मधूनि तानि ।
माल्यानि चैतानि न वै मुनीनां स्मृतानि चित्रोज्ज्वलगन्धवन्ति ॥४॥
माल्यानि चैतानि न वै मुनीनां स्मृतानि चित्रोज्ज्वलगन्धवन्ति ॥४॥
4. asajjanenācaritāni putra; pāpānyapeyāni madhūni tāni ,
mālyāni caitāni na vai munīnāṁ; smṛtāni citrojjvalagandhavanti.
mālyāni caitāni na vai munīnāṁ; smṛtāni citrojjvalagandhavanti.
4.
asajjanena ācaritāni putra pāpāni apeyāni madhūni tāni mālyāni
ca etāni na vai munīnām smṛtāni citroujjvalagandhavanti
ca etāni na vai munīnām smṛtāni citroujjvalagandhavanti
4.
Son, those sins committed by evil people are like honey that should not be drunk. And these garlands, which possess various brilliant fragrances, are certainly not considered appropriate for sages (munis).
लोमश उवाच ।
रक्षांसि तानीति निवार्य पुत्रं विभाण्डकस्तां मृगयां बभूव ।
नासादयामास यदा त्र्यहेण तदा स पर्याववृतेऽऽश्रमाय ॥५॥
रक्षांसि तानीति निवार्य पुत्रं विभाण्डकस्तां मृगयां बभूव ।
नासादयामास यदा त्र्यहेण तदा स पर्याववृतेऽऽश्रमाय ॥५॥
5. lomaśa uvāca ,
rakṣāṁsi tānīti nivārya putraṁ; vibhāṇḍakastāṁ mṛgayāṁ babhūva ,
nāsādayāmāsa yadā tryaheṇa; tadā sa paryāvavṛte''śramāya.
rakṣāṁsi tānīti nivārya putraṁ; vibhāṇḍakastāṁ mṛgayāṁ babhūva ,
nāsādayāmāsa yadā tryaheṇa; tadā sa paryāvavṛte''śramāya.
5.
lomaśaḥ uvāca rakṣāṃsi tāni iti
nivārya putram vibhāṇḍakaḥ tām mṛgayām
babhūva na āsādayāmāsa yadā
tryaheṇa tadā saḥ paryāvavṛte āśramāya
nivārya putram vibhāṇḍakaḥ tām mṛgayām
babhūva na āsādayāmāsa yadā
tryaheṇa tadā saḥ paryāvavṛte āśramāya
5.
Lomasha said: Vibhāṇḍaka, preventing his son from going and thinking "those are rākṣasas," went on that hunt himself. When he could not find anything for three days, he then returned to his hermitage (āśrama).
यदा पुनः काश्यपो वै जगाम फलान्याहर्तुं विधिना श्रामणेन ।
तदा पुनर्लोभयितुं जगाम सा वेशयोषा मुनिमृश्यशृङ्गम् ॥६॥
तदा पुनर्लोभयितुं जगाम सा वेशयोषा मुनिमृश्यशृङ्गम् ॥६॥
6. yadā punaḥ kāśyapo vai jagāma; phalānyāhartuṁ vidhinā śrāmaṇena ,
tadā punarlobhayituṁ jagāma; sā veśayoṣā munimṛśyaśṛṅgam.
tadā punarlobhayituṁ jagāma; sā veśayoṣā munimṛśyaśṛṅgam.
6.
yadā punaḥ kāśyapaḥ vai jagāma
phalāni āhartum vidhinā śrāmaṇena
tadā punaḥ lobhayitum jagāma
sā veśayoṣā munim ṛṣyaśṛṅgam
phalāni āhartum vidhinā śrāmaṇena
tadā punaḥ lobhayitum jagāma
sā veśayoṣā munim ṛṣyaśṛṅgam
6.
When Kaśyapa again went to gather fruits, following the ascetic's practice, that courtesan once more went to tempt the sage Ṛṣyaśṛṅga.
दृष्ट्वैव तामृश्यशृङ्गः प्रहृष्टः संभ्रान्तरूपोऽभ्यपतत्तदानीम् ।
प्रोवाच चैनां भवतोऽऽश्रमाय गच्छाव यावन्न पिता ममैति ॥७॥
प्रोवाच चैनां भवतोऽऽश्रमाय गच्छाव यावन्न पिता ममैति ॥७॥
7. dṛṣṭvaiva tāmṛśyaśṛṅgaḥ prahṛṣṭaḥ; saṁbhrāntarūpo'bhyapatattadānīm ,
provāca caināṁ bhavato''śramāya; gacchāva yāvanna pitā mamaiti.
provāca caināṁ bhavato''śramāya; gacchāva yāvanna pitā mamaiti.
7.
dṛṣṭvā eva tām ṛṣyaśṛṅgaḥ prahṛṣṭaḥ
saṃbhrānta rūpaḥ abhyapatat tadānīm
provāca ca enām bhavataḥ āśramāya
gacchāva yāvat na pitā mama eti
saṃbhrānta rūpaḥ abhyapatat tadānīm
provāca ca enām bhavataḥ āśramāya
gacchāva yāvat na pitā mama eti
7.
Upon seeing her, Ṛṣyaśṛṅga, greatly delighted and looking bewildered, rushed towards her at that moment. He then said to her, "Let us go to your hermitage (āśrama) before my father returns."
ततो राजन्काश्यपस्यैकपुत्रं प्रवेश्य योगेन विमुच्य नावम् ।
प्रलोभयन्त्यो विविधैरुपायैराजग्मुरङ्गाधिपतेः समीपम् ॥८॥
प्रलोभयन्त्यो विविधैरुपायैराजग्मुरङ्गाधिपतेः समीपम् ॥८॥
8. tato rājankāśyapasyaikaputraṁ; praveśya yogena vimucya nāvam ,
pralobhayantyo vividhairupāyai;rājagmuraṅgādhipateḥ samīpam.
pralobhayantyo vividhairupāyai;rājagmuraṅgādhipateḥ samīpam.
8.
tataḥ rājan kāśyapasya ekaputram
praveśya yogena vimucya nāvam
pralobhayantyaḥ vividhaiḥ upāyaiḥ
ājagmuḥ aṅgādhipateḥ samīpam
praveśya yogena vimucya nāvam
pralobhayantyaḥ vividhaiḥ upāyaiḥ
ājagmuḥ aṅgādhipateḥ samīpam
8.
Then, O King, having skillfully (yoga) brought the sole son of Kaśyapa (Ṛṣyaśṛṅga) onto their boat and then setting it free, they (the courtesans), tempting him with various stratagems, arrived near the king of Aṅga.
संस्थाप्य तामाश्रमदर्शने तु संतारितां नावमतीव शुभ्राम् ।
तीरादुपादाय तथैव चक्रे राजाश्रमं नाम वनं विचित्रम् ॥९॥
तीरादुपादाय तथैव चक्रे राजाश्रमं नाम वनं विचित्रम् ॥९॥
9. saṁsthāpya tāmāśramadarśane tu; saṁtāritāṁ nāvamatīva śubhrām ,
tīrādupādāya tathaiva cakre; rājāśramaṁ nāma vanaṁ vicitram.
tīrādupādāya tathaiva cakre; rājāśramaṁ nāma vanaṁ vicitram.
9.
saṃsthāpya tām āśramadarśane tu
saṃtāritām nāvam atīva śubhrām
tīrāt upādāya tatha eva cakre
rājāśramam nāma vanam vicitram
saṃtāritām nāvam atīva śubhrām
tīrāt upādāya tatha eva cakre
rājāśramam nāma vanam vicitram
9.
Having placed that exceedingly pure boat, which had been brought across, in view of the hermitage (āśrama), the king, having taken (resources) from the bank, likewise created a beautiful forest named Rājāśrama.
अन्तःपुरे तं तु निवेश्य राजा विभाण्डकस्यात्मजमेकपुत्रम् ।
ददर्श देवं सहसा प्रवृष्टमापूर्यमाणं च जगज्जलेन ॥१०॥
ददर्श देवं सहसा प्रवृष्टमापूर्यमाणं च जगज्जलेन ॥१०॥
10. antaḥpure taṁ tu niveśya rājā; vibhāṇḍakasyātmajamekaputram ,
dadarśa devaṁ sahasā pravṛṣṭa;māpūryamāṇaṁ ca jagajjalena.
dadarśa devaṁ sahasā pravṛṣṭa;māpūryamāṇaṁ ca jagajjalena.
10.
antaḥpure tam tu niveśya rājā vibhāṇḍakasya ātmajam ekaputram
dadarśa devam sahasā pravṛṣṭam āpūryamāṇam ca jagat jalena
dadarśa devam sahasā pravṛṣṭam āpūryamāṇam ca jagat jalena
10.
Having settled him, the only son of Vibhāṇḍaka, in the inner palace, the king suddenly saw that the god (Indra) had sent rain and the world was being filled with water.
स लोमपादः परिपूर्णकामः सुतां ददावृश्यशृङ्गाय शान्ताम् ।
क्रोधप्रतीकारकरं च चक्रे गोभिश्च मार्गेष्वभिकर्षणं च ॥११॥
क्रोधप्रतीकारकरं च चक्रे गोभिश्च मार्गेष्वभिकर्षणं च ॥११॥
11. sa lomapādaḥ paripūrṇakāmaḥ; sutāṁ dadāvṛśyaśṛṅgāya śāntām ,
krodhapratīkārakaraṁ ca cakre; gobhiśca mārgeṣvabhikarṣaṇaṁ ca.
krodhapratīkārakaraṁ ca cakre; gobhiśca mārgeṣvabhikarṣaṇaṁ ca.
11.
sa lomapādaḥ paripūrṇakāmaḥ
sutām dadau ṛṣyaśṛṅgāya śāntām
krodhapratīkārakaram ca cakre
gobhiḥ ca mārgeṣu abhikarṣaṇam ca
sutām dadau ṛṣyaśṛṅgāya śāntām
krodhapratīkārakaram ca cakre
gobhiḥ ca mārgeṣu abhikarṣaṇam ca
11.
With his desires completely fulfilled, King Lomapāda gave his daughter Śāntā to Ṛṣyaśṛṅga. He also arranged for measures to counteract anger and for the ceremonial pulling (plowing) with cows on the roads.
विभाण्डकस्याव्रजतः स राजा पशून्प्रभूतान्पशुपांश्च वीरान् ।
समादिशत्पुत्रगृद्धी महर्षिर्विभाण्डकः परिपृच्छेद्यदा वः ॥१२॥
समादिशत्पुत्रगृद्धी महर्षिर्विभाण्डकः परिपृच्छेद्यदा वः ॥१२॥
12. vibhāṇḍakasyāvrajataḥ sa rājā; paśūnprabhūtānpaśupāṁśca vīrān ,
samādiśatputragṛddhī maharṣi;rvibhāṇḍakaḥ paripṛcchedyadā vaḥ.
samādiśatputragṛddhī maharṣi;rvibhāṇḍakaḥ paripṛcchedyadā vaḥ.
12.
vibhāṇḍakasya avrajataḥ sa rājā
paśūn prabhūtān paśupān ca vīrān
samādiśat putragṛddhī maharṣiḥ
vibhāṇḍakaḥ paripṛcchet yadā vaḥ
paśūn prabhūtān paśupān ca vīrān
samādiśat putragṛddhī maharṣiḥ
vibhāṇḍakaḥ paripṛcchet yadā vaḥ
12.
That King (Lomapāda), for Vibhāṇḍaka who had not yet returned, entrusted abundant cattle and brave herdsmen, commanding them (to be prepared) for when the great sage Vibhāṇḍaka, longing for his son, might inquire of them.
स वक्तव्यः प्राञ्जलिभिर्भवद्भिः पुत्रस्य ते पशवः कर्षणं च ।
किं ते प्रियं वै क्रियतां महर्षे दासाः स्म सर्वे तव वाचि बद्धाः ॥१३॥
किं ते प्रियं वै क्रियतां महर्षे दासाः स्म सर्वे तव वाचि बद्धाः ॥१३॥
13. sa vaktavyaḥ prāñjalibhirbhavadbhiḥ; putrasya te paśavaḥ karṣaṇaṁ ca ,
kiṁ te priyaṁ vai kriyatāṁ maharṣe; dāsāḥ sma sarve tava vāci baddhāḥ.
kiṁ te priyaṁ vai kriyatāṁ maharṣe; dāsāḥ sma sarve tava vāci baddhāḥ.
13.
saḥ vaktavyaḥ prāñjalibhiḥ bhavadbhiḥ
putrasya te paśavaḥ karṣaṇam ca
kim te priyam vai kriyatām maharṣe
dāsāḥ sma sarve tava vāci baddhāḥ
putrasya te paśavaḥ karṣaṇam ca
kim te priyam vai kriyatām maharṣe
dāsāḥ sma sarve tava vāci baddhāḥ
13.
You, with folded hands, should inform him about your son's cattle and farming. O great sage, what is truly pleasing to you, let that be done. We are all your servants, bound by your command.
अथोपायात्स मुनिश्चण्डकोपः स्वमाश्रमं मूलफलानि गृह्य ।
अन्वेषमाणश्च न तत्र पुत्रं ददर्श चुक्रोध ततो भृशं सः ॥१४॥
अन्वेषमाणश्च न तत्र पुत्रं ददर्श चुक्रोध ततो भृशं सः ॥१४॥
14. athopāyātsa muniścaṇḍakopaḥ; svamāśramaṁ mūlaphalāni gṛhya ,
anveṣamāṇaśca na tatra putraṁ; dadarśa cukrodha tato bhṛśaṁ saḥ.
anveṣamāṇaśca na tatra putraṁ; dadarśa cukrodha tato bhṛśaṁ saḥ.
14.
atha upāyāt saḥ muniḥ caṇḍakopaḥ
svam āśramam mūlaphalāni gṛhya
anveṣamāṇaḥ ca na tatra putram
dadarśa cukrodha tataḥ bhṛśam saḥ
svam āśramam mūlaphalāni gṛhya
anveṣamāṇaḥ ca na tatra putram
dadarśa cukrodha tataḥ bhṛśam saḥ
14.
Then that sage, filled with fierce anger, went to his hermitage, having gathered roots and fruits. Searching there, he did not find his son, and consequently, he became exceedingly furious.
ततः स कोपेन विदीर्यमाण आशङ्कमानो नृपतेर्विधानम् ।
जगाम चम्पां प्रदिधक्षमाणस्तमङ्गराजं विषयं च तस्य ॥१५॥
जगाम चम्पां प्रदिधक्षमाणस्तमङ्गराजं विषयं च तस्य ॥१५॥
15. tataḥ sa kopena vidīryamāṇa; āśaṅkamāno nṛpatervidhānam ,
jagāma campāṁ pradidhakṣamāṇa;stamaṅgarājaṁ viṣayaṁ ca tasya.
jagāma campāṁ pradidhakṣamāṇa;stamaṅgarājaṁ viṣayaṁ ca tasya.
15.
tataḥ saḥ kopena vidīryamāṇaḥ āśaṅkamānaḥ nṛpateḥ vidhānam
jagāma campām pradidhukṣamāṇaḥ tam aṅgarājam viṣayam ca tasya
jagāma campām pradidhukṣamāṇaḥ tam aṅgarājam viṣayam ca tasya
15.
Then he, being overcome with anger and suspecting the king's action, went to Campā, intending to burn that king of Anga and his kingdom (viṣaya).
स वै श्रान्तः क्षुधितः काश्यपस्तान्घोषान्समासादितवान्समृद्धान् ।
गोपैश्च तैर्विधिवत्पूज्यमानो राजेव तां रात्रिमुवास तत्र ॥१६॥
गोपैश्च तैर्विधिवत्पूज्यमानो राजेव तां रात्रिमुवास तत्र ॥१६॥
16. sa vai śrāntaḥ kṣudhitaḥ kāśyapastā;nghoṣānsamāsāditavānsamṛddhān ,
gopaiśca tairvidhivatpūjyamāno; rājeva tāṁ rātrimuvāsa tatra.
gopaiśca tairvidhivatpūjyamāno; rājeva tāṁ rātrimuvāsa tatra.
16.
saḥ vai śrāntaḥ kṣudhitaḥ kāśyapaḥ
tān ghoṣān samāsāditavān samṛddhān
gopaiḥ ca taiḥ vidhivat pūjyamānaḥ
rājā iva tām rātrim uvāsa tatra
tān ghoṣān samāsāditavān samṛddhān
gopaiḥ ca taiḥ vidhivat pūjyamānaḥ
rājā iva tām rātrim uvāsa tatra
16.
Indeed, that exhausted and hungry Kāśyapa reached those prosperous cowherd settlements (ghoṣa). Honored ritualistically by those cowherds, he stayed there that night like a king.
संप्राप्य सत्कारमतीव तेभ्यः प्रोवाच कस्य प्रथिताः स्थ सौम्याः ।
ऊचुस्ततस्तेऽभ्युपगम्य सर्वे धनं तवेदं विहितं सुतस्य ॥१७॥
ऊचुस्ततस्तेऽभ्युपगम्य सर्वे धनं तवेदं विहितं सुतस्य ॥१७॥
17. saṁprāpya satkāramatīva tebhyaḥ; provāca kasya prathitāḥ stha saumyāḥ ,
ūcustataste'bhyupagamya sarve; dhanaṁ tavedaṁ vihitaṁ sutasya.
ūcustataste'bhyupagamya sarve; dhanaṁ tavedaṁ vihitaṁ sutasya.
17.
samprapya satkaram atīva tebhyaḥ
provāca kasya prathitāḥ stha saumyāḥ
| ūcuḥ tataḥ te abhyupagamya sarve
dhanam tava idam vihitam sutasya
provāca kasya prathitāḥ stha saumyāḥ
| ūcuḥ tataḥ te abhyupagamya sarve
dhanam tava idam vihitam sutasya
17.
Having received great hospitality from them, he asked, "Gentle ones, whose renowned (people) are you?" Then, all of them, approaching him, replied, "This wealth has been designated for your son."
देशे तु देशे तु स पूज्यमानस्तांश्चैव शृण्वन्मधुरान्प्रलापान् ।
प्रशान्तभूयिष्ठरजाः प्रहृष्टः समाससादाङ्गपतिं पुरस्थम् ॥१८॥
प्रशान्तभूयिष्ठरजाः प्रहृष्टः समाससादाङ्गपतिं पुरस्थम् ॥१८॥
18. deśe tu deśe tu sa pūjyamāna;stāṁścaiva śṛṇvanmadhurānpralāpān ,
praśāntabhūyiṣṭharajāḥ prahṛṣṭaḥ; samāsasādāṅgapatiṁ purastham.
praśāntabhūyiṣṭharajāḥ prahṛṣṭaḥ; samāsasādāṅgapatiṁ purastham.
18.
deśe tu deśe tu sa pūjyamānaḥ tān
ca eva śṛṇvan madhurān pralāpān
| praśāntabhūyiṣṭharajāḥ prahṛṣṭaḥ
samāsasāda aṅgapatim purastham
ca eva śṛṇvan madhurān pralāpān
| praśāntabhūyiṣṭharajāḥ prahṛṣṭaḥ
samāsasāda aṅgapatim purastham
18.
Being honored in every land, and hearing those sweet words, his passion (rajas) greatly calmed, he became joyful and approached Angapati, who was present in the city.
संपूजितस्तेन नरर्षभेण ददर्श पुत्रं दिवि देवं यथेन्द्रम् ।
शान्तां स्नुषां चैव ददर्श तत्र सौदामिनीमुच्चरन्तीं यथैव ॥१९॥
शान्तां स्नुषां चैव ददर्श तत्र सौदामिनीमुच्चरन्तीं यथैव ॥१९॥
19. saṁpūjitastena nararṣabheṇa; dadarśa putraṁ divi devaṁ yathendram ,
śāntāṁ snuṣāṁ caiva dadarśa tatra; saudāminīmuccarantīṁ yathaiva.
śāntāṁ snuṣāṁ caiva dadarśa tatra; saudāminīmuccarantīṁ yathaiva.
19.
sampūjitaḥ tena nararṣabheṇa dadarśa
putram divi devam yathā indram
| śāntām snuṣām ca eva dadarśa tatra
saudāminīm uccarantīm yathā eva
putram divi devam yathā indram
| śāntām snuṣām ca eva dadarśa tatra
saudāminīm uccarantīm yathā eva
19.
Honored by that foremost man, he saw his son in heaven like a god, like Indra. And he also saw his tranquil daughter-in-law there, like a flashing lightning bolt.
ग्रामांश्च घोषांश्च सुतं च दृष्ट्वा शान्तां च शान्तोऽस्य परः स कोपः ।
चकार तस्मै परमं प्रसादं विभाण्डको भूमिपतेर्नरेन्द्र ॥२०॥
चकार तस्मै परमं प्रसादं विभाण्डको भूमिपतेर्नरेन्द्र ॥२०॥
20. grāmāṁśca ghoṣāṁśca sutaṁ ca dṛṣṭvā; śāntāṁ ca śānto'sya paraḥ sa kopaḥ ,
cakāra tasmai paramaṁ prasādaṁ; vibhāṇḍako bhūmipaternarendra.
cakāra tasmai paramaṁ prasādaṁ; vibhāṇḍako bhūmipaternarendra.
20.
grāmān ca ghoṣān ca sutam ca dṛṣṭvā
śāntām ca śāntaḥ asya paraḥ sa
kopaḥ | cakāra tasmai paramam prasādam
vibhāṇḍakaḥ bhūmipateḥ narendraḥ
śāntām ca śāntaḥ asya paraḥ sa
kopaḥ | cakāra tasmai paramam prasādam
vibhāṇḍakaḥ bhūmipateḥ narendraḥ
20.
And having seen the villages and cattle-settlements, as well as his son and his tranquil daughter-in-law, his great anger (kopa) was entirely calmed. Vibhāṇḍaka, the supreme king, then bestowed great favor upon his son.
स तत्र निक्षिप्य सुतं महर्षिरुवाच सूर्याग्निसमप्रभावम् ।
जाते पुत्रे वनमेवाव्रजेथा राज्ञः प्रियाण्यस्य सर्वाणि कृत्वा ॥२१॥
जाते पुत्रे वनमेवाव्रजेथा राज्ञः प्रियाण्यस्य सर्वाणि कृत्वा ॥२१॥
21. sa tatra nikṣipya sutaṁ maharṣi;ruvāca sūryāgnisamaprabhāvam ,
jāte putre vanamevāvrajethā; rājñaḥ priyāṇyasya sarvāṇi kṛtvā.
jāte putre vanamevāvrajethā; rājñaḥ priyāṇyasya sarvāṇi kṛtvā.
21.
sa tatra nikṣipya sutaṃ maharṣiḥ
uvāca sūryāgnisamaprabhāvam
jāte putre vanam eva avrajetḥāḥ
rājñaḥ priyāṇi asya sarvāṇi kṛtvā
uvāca sūryāgnisamaprabhāvam
jāte putre vanam eva avrajetḥāḥ
rājñaḥ priyāṇi asya sarvāṇi kṛtvā
21.
The great sage, having left his son there - a son radiating the splendor of the sun and fire - instructed him: "Once a son is born to you, you must go to the forest, after you have fulfilled all the king's wishes."
स तद्वचः कृतवानृश्यशृङ्गो ययौ च यत्रास्य पिता बभूव ।
शान्ता चैनं पर्यचरद्यथावत्खे रोहिणी सोममिवानुकूला ॥२२॥
शान्ता चैनं पर्यचरद्यथावत्खे रोहिणी सोममिवानुकूला ॥२२॥
22. sa tadvacaḥ kṛtavānṛśyaśṛṅgo; yayau ca yatrāsya pitā babhūva ,
śāntā cainaṁ paryacaradyathāva;tkhe rohiṇī somamivānukūlā.
śāntā cainaṁ paryacaradyathāva;tkhe rohiṇī somamivānukūlā.
22.
sa tat vacaḥ kṛtavān ṛṣyaśṛṅgaḥ
yayau ca yatra asya pitā babhūva
| śāntā ca enam paryacarat yathāvat
khe rohiṇī somam iva anukūlā
yayau ca yatra asya pitā babhūva
| śāntā ca enam paryacarat yathāvat
khe rohiṇī somam iva anukūlā
22.
Ṛṣyaśṛṅga fulfilled that instruction and went to the place where his father resided. And Śāntā dutifully served him, just as the devoted Rohiṇī attends to Soma (the moon) in the sky.
अरुन्धती वा सुभगा वसिष्ठं लोपामुद्रा वापि यथा ह्यगस्त्यम् ।
नलस्य वा दमयन्ती यथाभूद्यथा शची वज्रधरस्य चैव ॥२३॥
नलस्य वा दमयन्ती यथाभूद्यथा शची वज्रधरस्य चैव ॥२३॥
23. arundhatī vā subhagā vasiṣṭhaṁ; lopāmudrā vāpi yathā hyagastyam ,
nalasya vā damayantī yathābhū;dyathā śacī vajradharasya caiva.
nalasya vā damayantī yathābhū;dyathā śacī vajradharasya caiva.
23.
arundhatī vā subhagā vasiṣṭham
lopāmudrā vā api yathā hi agastyam
| nalasya vā damayantī yathā abhūt
yathā śacī vajradharasya ca eva
lopāmudrā vā api yathā hi agastyam
| nalasya vā damayantī yathā abhūt
yathā śacī vajradharasya ca eva
23.
(Śāntā served Ṛṣyaśṛṅga) just as the beloved Arundhatī served Vasiṣṭha, or indeed as Lopāmudrā served Agastya. Similarly, just as Damayantī was to Nala, and indeed just as Śacī is to the thunderbolt-wielder (Indra).
नाडायनी चेन्द्रसेना यथैव वश्या नित्यं मुद्गलस्याजमीढ ।
तथा शान्ता ऋश्यशृङ्गं वनस्थं प्रीत्या युक्ता पर्यचरन्नरेन्द्र ॥२४॥
तथा शान्ता ऋश्यशृङ्गं वनस्थं प्रीत्या युक्ता पर्यचरन्नरेन्द्र ॥२४॥
24. nāḍāyanī cendrasenā yathaiva; vaśyā nityaṁ mudgalasyājamīḍha ,
tathā śāntā ṛśyaśṛṅgaṁ vanasthaṁ; prītyā yuktā paryacarannarendra.
tathā śāntā ṛśyaśṛṅgaṁ vanasthaṁ; prītyā yuktā paryacarannarendra.
24.
nāḍāyanī ca indrasenā yathā eva
vaśyā nityaṃ mudgalasya ājamīḍha |
tathā śāntā ṛṣyaśṛṅgaṃ vanasthaṃ
prītyā yuktā paryacarat narendra
vaśyā nityaṃ mudgalasya ājamīḍha |
tathā śāntā ṛṣyaśṛṅgaṃ vanasthaṃ
prītyā yuktā paryacarat narendra
24.
O Ajāmīḍha, just as Nāḍāyanī Indrasenā was always devoted to Mudgala, so too, O King, Śāntā, filled with affection, served Ṛṣyaśṛṅga, who dwelled in the forest.
तस्याश्रमः पुण्य एषो विभाति महाह्रदं शोभयन्पुण्यकीर्तेः ।
अत्र स्नातः कृतकृत्यो विशुद्धस्तीर्थान्यन्यान्यनुसंयाहि राजन् ॥२५॥
अत्र स्नातः कृतकृत्यो विशुद्धस्तीर्थान्यन्यान्यनुसंयाहि राजन् ॥२५॥
25. tasyāśramaḥ puṇya eṣo vibhāti; mahāhradaṁ śobhayanpuṇyakīrteḥ ,
atra snātaḥ kṛtakṛtyo viśuddha;stīrthānyanyānyanusaṁyāhi rājan.
atra snātaḥ kṛtakṛtyo viśuddha;stīrthānyanyānyanusaṁyāhi rājan.
25.
tasya āśramaḥ puṇyaḥ eṣaḥ vibhāti
mahāhradam śobhayan puṇyakīrteḥ
atra snātaḥ kṛtakṛtyaḥ viśuddhaḥ
tīrthāni anyāni anusaṃyāhi rājan
mahāhradam śobhayan puṇyakīrteḥ
atra snātaḥ kṛtakṛtyaḥ viśuddhaḥ
tīrthāni anyāni anusaṃyāhi rājan
25.
This sacred hermitage of the one of meritorious fame shines, beautifying the great lake. Having bathed here, O King, you will be purified and accomplished in your duty, then proceed to other holy places.
Links to all chapters:
ādi parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
sabhā parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
vana parva (current book)
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113 (current chapter)
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
Chapter 226
Chapter 227
Chapter 228
Chapter 229
Chapter 230
Chapter 231
Chapter 232
Chapter 233
Chapter 234
Chapter 235
Chapter 236
Chapter 237
Chapter 238
Chapter 239
Chapter 240
Chapter 241
Chapter 242
Chapter 243
Chapter 244
Chapter 245
Chapter 246
Chapter 247
Chapter 248
Chapter 249
Chapter 250
Chapter 251
Chapter 252
Chapter 253
Chapter 254
Chapter 255
Chapter 256
Chapter 257
Chapter 258
Chapter 259
Chapter 260
Chapter 261
Chapter 262
Chapter 263
Chapter 264
Chapter 265
Chapter 266
Chapter 267
Chapter 268
Chapter 269
Chapter 270
Chapter 271
Chapter 272
Chapter 273
Chapter 274
Chapter 275
Chapter 276
Chapter 277
Chapter 278
Chapter 279
Chapter 280
Chapter 281
Chapter 282
Chapter 283
Chapter 284
Chapter 285
Chapter 286
Chapter 287
Chapter 288
Chapter 289
Chapter 290
Chapter 291
Chapter 292
Chapter 293
Chapter 294
Chapter 295
Chapter 296
Chapter 297
Chapter 298
Chapter 299
virāṭa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
udyoga parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
bhīṣma parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
droṇa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
karṇa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
śalya parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
sauptika parva
strī parva
śānti parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
Chapter 226
Chapter 227
Chapter 228
Chapter 229
Chapter 230
Chapter 231
Chapter 232
Chapter 233
Chapter 234
Chapter 235
Chapter 236
Chapter 237
Chapter 238
Chapter 239
Chapter 240
Chapter 241
Chapter 242
Chapter 243
Chapter 244
Chapter 245
Chapter 246
Chapter 247
Chapter 248
Chapter 249
Chapter 250
Chapter 251
Chapter 252
Chapter 253
Chapter 254
Chapter 255
Chapter 256
Chapter 257
Chapter 258
Chapter 259
Chapter 260
Chapter 261
Chapter 262
Chapter 263
Chapter 264
Chapter 265
Chapter 266
Chapter 267
Chapter 268
Chapter 269
Chapter 270
Chapter 271
Chapter 272
Chapter 273
Chapter 274
Chapter 275
Chapter 276
Chapter 277
Chapter 278
Chapter 279
Chapter 280
Chapter 281
Chapter 282
Chapter 283
Chapter 284
Chapter 285
Chapter 286
Chapter 287
Chapter 288
Chapter 289
Chapter 290
Chapter 291
Chapter 292
Chapter 293
Chapter 294
Chapter 295
Chapter 296
Chapter 297
Chapter 298
Chapter 299
Chapter 300
Chapter 301
Chapter 302
Chapter 303
Chapter 304
Chapter 305
Chapter 306
Chapter 307
Chapter 308
Chapter 309
Chapter 310
Chapter 311
Chapter 312
Chapter 313
Chapter 314
Chapter 315
Chapter 316
Chapter 317
Chapter 318
Chapter 319
Chapter 320
Chapter 321
Chapter 322
Chapter 323
Chapter 324
Chapter 325
Chapter 326
Chapter 327
Chapter 328
Chapter 329
Chapter 330
Chapter 331
Chapter 332
Chapter 333
Chapter 334
Chapter 335
Chapter 336
Chapter 337
Chapter 338
Chapter 339
Chapter 340
Chapter 341
Chapter 342
Chapter 343
Chapter 344
Chapter 345
Chapter 346
Chapter 347
Chapter 348
Chapter 349
Chapter 350
Chapter 351
Chapter 352
Chapter 353
anuśāsana parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
aśvamedhika parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
āśramavāsika parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47