महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-13, chapter-83
युधिष्ठिर उवाच ।
उक्तं पितामहेनेदं गवां दानमनुत्तमम् ।
विशेषेण नरेन्द्राणामिति धर्ममवेक्षताम् ॥१॥
उक्तं पितामहेनेदं गवां दानमनुत्तमम् ।
विशेषेण नरेन्द्राणामिति धर्ममवेक्षताम् ॥१॥
1. yudhiṣṭhira uvāca ,
uktaṁ pitāmahenedaṁ gavāṁ dānamanuttamam ,
viśeṣeṇa narendrāṇāmiti dharmamavekṣatām.
uktaṁ pitāmahenedaṁ gavāṁ dānamanuttamam ,
viśeṣeṇa narendrāṇāmiti dharmamavekṣatām.
राज्यं हि सततं दुःखमाश्रमाश्च सुदुर्विदाः ।
परिवारेण वै दुःखं दुर्धरं चाकृतात्मभिः ।
भूयिष्ठं च नरेन्द्राणां विद्यते न शुभा गतिः ॥२॥
परिवारेण वै दुःखं दुर्धरं चाकृतात्मभिः ।
भूयिष्ठं च नरेन्द्राणां विद्यते न शुभा गतिः ॥२॥
2. rājyaṁ hi satataṁ duḥkhamāśramāśca sudurvidāḥ ,
parivāreṇa vai duḥkhaṁ durdharaṁ cākṛtātmabhiḥ ,
bhūyiṣṭhaṁ ca narendrāṇāṁ vidyate na śubhā gatiḥ.
parivāreṇa vai duḥkhaṁ durdharaṁ cākṛtātmabhiḥ ,
bhūyiṣṭhaṁ ca narendrāṇāṁ vidyate na śubhā gatiḥ.
पूयन्ते तेऽत्र नियतं प्रयच्छन्तो वसुंधराम् ।
पूर्वं च कथिता धर्मास्त्वया मे कुरुनन्दन ॥३॥
पूर्वं च कथिता धर्मास्त्वया मे कुरुनन्दन ॥३॥
3. pūyante te'tra niyataṁ prayacchanto vasuṁdharām ,
pūrvaṁ ca kathitā dharmāstvayā me kurunandana.
pūrvaṁ ca kathitā dharmāstvayā me kurunandana.
एवमेव गवामुक्तं प्रदानं ते नृगेण ह ।
ऋषिणा नाचिकेतेन पूर्वमेव निदर्शितम् ॥४॥
ऋषिणा नाचिकेतेन पूर्वमेव निदर्शितम् ॥४॥
4. evameva gavāmuktaṁ pradānaṁ te nṛgeṇa ha ,
ṛṣiṇā nāciketena pūrvameva nidarśitam.
ṛṣiṇā nāciketena pūrvameva nidarśitam.
वेदोपनिषदे चैव सर्वकर्मसु दक्षिणा ।
सर्वक्रतुषु चोद्दिष्टं भूमिर्गावोऽथ काञ्चनम् ॥५॥
सर्वक्रतुषु चोद्दिष्टं भूमिर्गावोऽथ काञ्चनम् ॥५॥
5. vedopaniṣade caiva sarvakarmasu dakṣiṇā ,
sarvakratuṣu coddiṣṭaṁ bhūmirgāvo'tha kāñcanam.
sarvakratuṣu coddiṣṭaṁ bhūmirgāvo'tha kāñcanam.
तत्र श्रुतिस्तु परमा सुवर्णं दक्षिणेति वै ।
एतदिच्छाम्यहं श्रोतुं पितामह यथातथम् ॥६॥
एतदिच्छाम्यहं श्रोतुं पितामह यथातथम् ॥६॥
6. tatra śrutistu paramā suvarṇaṁ dakṣiṇeti vai ,
etadicchāmyahaṁ śrotuṁ pitāmaha yathātatham.
etadicchāmyahaṁ śrotuṁ pitāmaha yathātatham.
किं सुवर्णं कथं जातं कस्मिन्काले किमात्मकम् ।
किं दानं किं फलं चैव कस्माच्च परमुच्यते ॥७॥
किं दानं किं फलं चैव कस्माच्च परमुच्यते ॥७॥
7. kiṁ suvarṇaṁ kathaṁ jātaṁ kasminkāle kimātmakam ,
kiṁ dānaṁ kiṁ phalaṁ caiva kasmācca paramucyate.
kiṁ dānaṁ kiṁ phalaṁ caiva kasmācca paramucyate.
कस्माद्दानं सुवर्णस्य पूजयन्ति मनीषिणः ।
कस्माच्च दक्षिणार्थं तद्यज्ञकर्मसु शस्यते ॥८॥
कस्माच्च दक्षिणार्थं तद्यज्ञकर्मसु शस्यते ॥८॥
8. kasmāddānaṁ suvarṇasya pūjayanti manīṣiṇaḥ ,
kasmācca dakṣiṇārthaṁ tadyajñakarmasu śasyate.
kasmācca dakṣiṇārthaṁ tadyajñakarmasu śasyate.
कस्माच्च पावनं श्रेष्ठं भूमेर्गोभ्यश्च काञ्चनम् ।
परमं दक्षिणार्थे च तद्ब्रवीहि पितामह ॥९॥
परमं दक्षिणार्थे च तद्ब्रवीहि पितामह ॥९॥
9. kasmācca pāvanaṁ śreṣṭhaṁ bhūmergobhyaśca kāñcanam ,
paramaṁ dakṣiṇārthe ca tadbravīhi pitāmaha.
paramaṁ dakṣiṇārthe ca tadbravīhi pitāmaha.
भीष्म उवाच ।
शृणु राजन्नवहितो बहुकारणविस्तरम् ।
जातरूपसमुत्पत्तिमनुभूतं च यन्मया ॥१०॥
शृणु राजन्नवहितो बहुकारणविस्तरम् ।
जातरूपसमुत्पत्तिमनुभूतं च यन्मया ॥१०॥
10. bhīṣma uvāca ,
śṛṇu rājannavahito bahukāraṇavistaram ,
jātarūpasamutpattimanubhūtaṁ ca yanmayā.
śṛṇu rājannavahito bahukāraṇavistaram ,
jātarūpasamutpattimanubhūtaṁ ca yanmayā.
पिता मम महातेजाः शंतनुर्निधनं गतः ।
तस्य दित्सुरहं श्राद्धं गङ्गाद्वारमुपागमम् ॥११॥
तस्य दित्सुरहं श्राद्धं गङ्गाद्वारमुपागमम् ॥११॥
11. pitā mama mahātejāḥ śaṁtanurnidhanaṁ gataḥ ,
tasya ditsurahaṁ śrāddhaṁ gaṅgādvāramupāgamam.
tasya ditsurahaṁ śrāddhaṁ gaṅgādvāramupāgamam.
तत्रागम्य पितुः पुत्र श्राद्धकर्म समारभम् ।
माता मे जाह्नवी चैव साहाय्यमकरोत्तदा ॥१२॥
माता मे जाह्नवी चैव साहाय्यमकरोत्तदा ॥१२॥
12. tatrāgamya pituḥ putra śrāddhakarma samārabham ,
mātā me jāhnavī caiva sāhāyyamakarottadā.
mātā me jāhnavī caiva sāhāyyamakarottadā.
ततोऽग्रतस्तपःसिद्धानुपवेश्य बहूनृषीन् ।
तोयप्रदानात्प्रभृति कार्याण्यहमथारभम् ॥१३॥
तोयप्रदानात्प्रभृति कार्याण्यहमथारभम् ॥१३॥
13. tato'gratastapaḥsiddhānupaveśya bahūnṛṣīn ,
toyapradānātprabhṛti kāryāṇyahamathārabham.
toyapradānātprabhṛti kāryāṇyahamathārabham.
तत्समाप्य यथोद्दिष्टं पूर्वकर्म समाहितः ।
दातुं निर्वपणं सम्यग्यथावदहमारभम् ॥१४॥
दातुं निर्वपणं सम्यग्यथावदहमारभम् ॥१४॥
14. tatsamāpya yathoddiṣṭaṁ pūrvakarma samāhitaḥ ,
dātuṁ nirvapaṇaṁ samyagyathāvadahamārabham.
dātuṁ nirvapaṇaṁ samyagyathāvadahamārabham.
ततस्तं दर्भविन्यासं भित्त्वा सुरुचिराङ्गदः ।
प्रलम्बाभरणो बाहुरुदतिष्ठद्विशां पते ॥१५॥
प्रलम्बाभरणो बाहुरुदतिष्ठद्विशां पते ॥१५॥
15. tatastaṁ darbhavinyāsaṁ bhittvā surucirāṅgadaḥ ,
pralambābharaṇo bāhurudatiṣṭhadviśāṁ pate.
pralambābharaṇo bāhurudatiṣṭhadviśāṁ pate.
तमुत्थितमहं दृष्ट्वा परं विस्मयमागमम् ।
प्रतिग्रहीता साक्षान्मे पितेति भरतर्षभ ॥१६॥
प्रतिग्रहीता साक्षान्मे पितेति भरतर्षभ ॥१६॥
16. tamutthitamahaṁ dṛṣṭvā paraṁ vismayamāgamam ,
pratigrahītā sākṣānme piteti bharatarṣabha.
pratigrahītā sākṣānme piteti bharatarṣabha.
ततो मे पुनरेवासीत्संज्ञा संचिन्त्य शास्त्रतः ।
नायं वेदेषु विहितो विधिर्हस्त इति प्रभो ।
पिण्डो देयो नरेणेह ततो मतिरभून्मम ॥१७॥
नायं वेदेषु विहितो विधिर्हस्त इति प्रभो ।
पिण्डो देयो नरेणेह ततो मतिरभून्मम ॥१७॥
17. tato me punarevāsītsaṁjñā saṁcintya śāstrataḥ ,
nāyaṁ vedeṣu vihito vidhirhasta iti prabho ,
piṇḍo deyo nareṇeha tato matirabhūnmama.
nāyaṁ vedeṣu vihito vidhirhasta iti prabho ,
piṇḍo deyo nareṇeha tato matirabhūnmama.
साक्षान्नेह मनुष्यस्य पितरोऽन्तर्हिताः क्वचित् ।
गृह्णन्ति विहितं त्वेवं पिण्डो देयः कुशेष्विति ॥१८॥
गृह्णन्ति विहितं त्वेवं पिण्डो देयः कुशेष्विति ॥१८॥
18. sākṣānneha manuṣyasya pitaro'ntarhitāḥ kvacit ,
gṛhṇanti vihitaṁ tvevaṁ piṇḍo deyaḥ kuśeṣviti.
gṛhṇanti vihitaṁ tvevaṁ piṇḍo deyaḥ kuśeṣviti.
ततोऽहं तदनादृत्य पितुर्हस्तनिदर्शनम् ।
शास्त्रप्रमाणात्सूक्ष्मं तु विधिं पार्थिव संस्मरन् ॥१९॥
शास्त्रप्रमाणात्सूक्ष्मं तु विधिं पार्थिव संस्मरन् ॥१९॥
19. tato'haṁ tadanādṛtya piturhastanidarśanam ,
śāstrapramāṇātsūkṣmaṁ tu vidhiṁ pārthiva saṁsmaran.
śāstrapramāṇātsūkṣmaṁ tu vidhiṁ pārthiva saṁsmaran.
ततो दर्भेषु तत्सर्वमददं भरतर्षभ ।
शास्त्रमार्गानुसारेण तद्विद्धि मनुजर्षभ ॥२०॥
शास्त्रमार्गानुसारेण तद्विद्धि मनुजर्षभ ॥२०॥
20. tato darbheṣu tatsarvamadadaṁ bharatarṣabha ,
śāstramārgānusāreṇa tadviddhi manujarṣabha.
śāstramārgānusāreṇa tadviddhi manujarṣabha.
ततः सोऽन्तर्हितो बाहुः पितुर्मम नराधिप ।
ततो मां दर्शयामासुः स्वप्नान्ते पितरस्तदा ॥२१॥
ततो मां दर्शयामासुः स्वप्नान्ते पितरस्तदा ॥२१॥
21. tataḥ so'ntarhito bāhuḥ piturmama narādhipa ,
tato māṁ darśayāmāsuḥ svapnānte pitarastadā.
tato māṁ darśayāmāsuḥ svapnānte pitarastadā.
प्रीयमाणास्तु मामूचुः प्रीताः स्म भरतर्षभ ।
विज्ञानेन तवानेन यन्न मुह्यसि धर्मतः ॥२२॥
विज्ञानेन तवानेन यन्न मुह्यसि धर्मतः ॥२२॥
22. prīyamāṇāstu māmūcuḥ prītāḥ sma bharatarṣabha ,
vijñānena tavānena yanna muhyasi dharmataḥ.
vijñānena tavānena yanna muhyasi dharmataḥ.
त्वया हि कुर्वता शास्त्रं प्रमाणमिह पार्थिव ।
आत्मा धर्मः श्रुतं वेदाः पितरश्च महर्षिभिः ॥२३॥
आत्मा धर्मः श्रुतं वेदाः पितरश्च महर्षिभिः ॥२३॥
23. tvayā hi kurvatā śāstraṁ pramāṇamiha pārthiva ,
ātmā dharmaḥ śrutaṁ vedāḥ pitaraśca maharṣibhiḥ.
ātmā dharmaḥ śrutaṁ vedāḥ pitaraśca maharṣibhiḥ.
साक्षात्पितामहो ब्रह्मा गुरवोऽथ प्रजापतिः ।
प्रमाणमुपनीता वै स्थितिश्च न विचालिता ॥२४॥
प्रमाणमुपनीता वै स्थितिश्च न विचालिता ॥२४॥
24. sākṣātpitāmaho brahmā guravo'tha prajāpatiḥ ,
pramāṇamupanītā vai sthitiśca na vicālitā.
pramāṇamupanītā vai sthitiśca na vicālitā.
तदिदं सम्यगारब्धं त्वयाद्य भरतर्षभ ।
किं तु भूमेर्गवां चार्थे सुवर्णं दीयतामिति ॥२५॥
किं तु भूमेर्गवां चार्थे सुवर्णं दीयतामिति ॥२५॥
25. tadidaṁ samyagārabdhaṁ tvayādya bharatarṣabha ,
kiṁ tu bhūmergavāṁ cārthe suvarṇaṁ dīyatāmiti.
kiṁ tu bhūmergavāṁ cārthe suvarṇaṁ dīyatāmiti.
एवं वयं च धर्मश्च सर्वे चास्मत्पितामहाः ।
पाविता वै भविष्यन्ति पावनं परमं हि तत् ॥२६॥
पाविता वै भविष्यन्ति पावनं परमं हि तत् ॥२६॥
26. evaṁ vayaṁ ca dharmaśca sarve cāsmatpitāmahāḥ ,
pāvitā vai bhaviṣyanti pāvanaṁ paramaṁ hi tat.
pāvitā vai bhaviṣyanti pāvanaṁ paramaṁ hi tat.
दश पूर्वान्दश परांस्तथा संतारयन्ति ते ।
सुवर्णं ये प्रयच्छन्ति एवं मे पितरोऽब्रुवन् ॥२७॥
सुवर्णं ये प्रयच्छन्ति एवं मे पितरोऽब्रुवन् ॥२७॥
27. daśa pūrvāndaśa parāṁstathā saṁtārayanti te ,
suvarṇaṁ ye prayacchanti evaṁ me pitaro'bruvan.
suvarṇaṁ ye prayacchanti evaṁ me pitaro'bruvan.
ततोऽहं विस्मितो राजन्प्रतिबुद्धो विशां पते ।
सुवर्णदानेऽकरवं मतिं भरतसत्तम ॥२८॥
सुवर्णदानेऽकरवं मतिं भरतसत्तम ॥२८॥
28. tato'haṁ vismito rājanpratibuddho viśāṁ pate ,
suvarṇadāne'karavaṁ matiṁ bharatasattama.
suvarṇadāne'karavaṁ matiṁ bharatasattama.
इतिहासमिमं चापि शृणु राजन्पुरातनम् ।
जामदग्न्यं प्रति विभो धन्यमायुष्यमेव च ॥२९॥
जामदग्न्यं प्रति विभो धन्यमायुष्यमेव च ॥२९॥
29. itihāsamimaṁ cāpi śṛṇu rājanpurātanam ,
jāmadagnyaṁ prati vibho dhanyamāyuṣyameva ca.
jāmadagnyaṁ prati vibho dhanyamāyuṣyameva ca.
जामदग्न्येन रामेण तीव्ररोषान्वितेन वै ।
त्रिःसप्तकृत्वः पृथिवी कृता निःक्षत्रिया पुरा ॥३०॥
त्रिःसप्तकृत्वः पृथिवी कृता निःक्षत्रिया पुरा ॥३०॥
30. jāmadagnyena rāmeṇa tīvraroṣānvitena vai ,
triḥsaptakṛtvaḥ pṛthivī kṛtā niḥkṣatriyā purā.
triḥsaptakṛtvaḥ pṛthivī kṛtā niḥkṣatriyā purā.
ततो जित्वा महीं कृत्स्नां रामो राजीवलोचनः ।
आजहार क्रतुं वीरो ब्रह्मक्षत्रेण पूजितम् ॥३१॥
आजहार क्रतुं वीरो ब्रह्मक्षत्रेण पूजितम् ॥३१॥
31. tato jitvā mahīṁ kṛtsnāṁ rāmo rājīvalocanaḥ ,
ājahāra kratuṁ vīro brahmakṣatreṇa pūjitam.
ājahāra kratuṁ vīro brahmakṣatreṇa pūjitam.
वाजिमेधं महाराज सर्वकामसमन्वितम् ।
पावनं सर्वभूतानां तेजोद्युतिविवर्धनम् ॥३२॥
पावनं सर्वभूतानां तेजोद्युतिविवर्धनम् ॥३२॥
32. vājimedhaṁ mahārāja sarvakāmasamanvitam ,
pāvanaṁ sarvabhūtānāṁ tejodyutivivardhanam.
pāvanaṁ sarvabhūtānāṁ tejodyutivivardhanam.
विपाप्मापि स तेजस्वी तेन क्रतुफलेन वै ।
नैवात्मनोऽथ लघुतां जामदग्न्योऽभ्यगच्छत ॥३३॥
नैवात्मनोऽथ लघुतां जामदग्न्योऽभ्यगच्छत ॥३३॥
33. vipāpmāpi sa tejasvī tena kratuphalena vai ,
naivātmano'tha laghutāṁ jāmadagnyo'bhyagacchata.
naivātmano'tha laghutāṁ jāmadagnyo'bhyagacchata.
स तु क्रतुवरेणेष्ट्वा महात्मा दक्षिणावता ।
पप्रच्छागमसंपन्नानृषीन्देवांश्च भार्गवः ॥३४॥
पप्रच्छागमसंपन्नानृषीन्देवांश्च भार्गवः ॥३४॥
34. sa tu kratuvareṇeṣṭvā mahātmā dakṣiṇāvatā ,
papracchāgamasaṁpannānṛṣīndevāṁśca bhārgavaḥ.
papracchāgamasaṁpannānṛṣīndevāṁśca bhārgavaḥ.
पावनं यत्परं नॄणामुग्रे कर्मणि वर्तताम् ।
तदुच्यतां महाभागा इति जातघृणोऽब्रवीत् ॥३५॥
तदुच्यतां महाभागा इति जातघृणोऽब्रवीत् ॥३५॥
35. pāvanaṁ yatparaṁ nṝṇāmugre karmaṇi vartatām ,
taducyatāṁ mahābhāgā iti jātaghṛṇo'bravīt.
taducyatāṁ mahābhāgā iti jātaghṛṇo'bravīt.
वसिष्ठ उवाच ।
देवतास्ते प्रयच्छन्ति सुवर्णं ये ददत्युत ।
अग्निर्हि देवताः सर्वाः सुवर्णं च तदात्मकम् ॥३६॥
देवतास्ते प्रयच्छन्ति सुवर्णं ये ददत्युत ।
अग्निर्हि देवताः सर्वाः सुवर्णं च तदात्मकम् ॥३६॥
36. vasiṣṭha uvāca ,
devatāste prayacchanti suvarṇaṁ ye dadatyuta ,
agnirhi devatāḥ sarvāḥ suvarṇaṁ ca tadātmakam.
devatāste prayacchanti suvarṇaṁ ye dadatyuta ,
agnirhi devatāḥ sarvāḥ suvarṇaṁ ca tadātmakam.
तस्मात्सुवर्णं ददता दत्ताः सर्वाश्च देवताः ।
भवन्ति पुरुषव्याघ्र न ह्यतः परमं विदुः ॥३७॥
भवन्ति पुरुषव्याघ्र न ह्यतः परमं विदुः ॥३७॥
37. tasmātsuvarṇaṁ dadatā dattāḥ sarvāśca devatāḥ ,
bhavanti puruṣavyāghra na hyataḥ paramaṁ viduḥ.
bhavanti puruṣavyāghra na hyataḥ paramaṁ viduḥ.
भूय एव च माहात्म्यं सुवर्णस्य निबोध मे ।
गदतो मम विप्रर्षे सर्वशस्त्रभृतां वर ॥३८॥
गदतो मम विप्रर्षे सर्वशस्त्रभृतां वर ॥३८॥
38. bhūya eva ca māhātmyaṁ suvarṇasya nibodha me ,
gadato mama viprarṣe sarvaśastrabhṛtāṁ vara.
gadato mama viprarṣe sarvaśastrabhṛtāṁ vara.
मया श्रुतमिदं पूर्वं पुराणे भृगुनन्दन ।
प्रजापतेः कथयतो मनोः स्वायंभुवस्य वै ॥३९॥
प्रजापतेः कथयतो मनोः स्वायंभुवस्य वै ॥३९॥
39. mayā śrutamidaṁ pūrvaṁ purāṇe bhṛgunandana ,
prajāpateḥ kathayato manoḥ svāyaṁbhuvasya vai.
prajāpateḥ kathayato manoḥ svāyaṁbhuvasya vai.
शूलपाणेर्भगवतो रुद्रस्य च महात्मनः ।
गिरौ हिमवति श्रेष्ठे तदा भृगुकुलोद्वह ॥४०॥
गिरौ हिमवति श्रेष्ठे तदा भृगुकुलोद्वह ॥४०॥
40. śūlapāṇerbhagavato rudrasya ca mahātmanaḥ ,
girau himavati śreṣṭhe tadā bhṛgukulodvaha.
girau himavati śreṣṭhe tadā bhṛgukulodvaha.
देव्या विवाहे निर्वृत्ते रुद्राण्या भृगुनन्दन ।
समागमे भगवतो देव्या सह महात्मनः ।
ततः सर्वे समुद्विग्ना भगवन्तमुपागमन् ॥४१॥
समागमे भगवतो देव्या सह महात्मनः ।
ततः सर्वे समुद्विग्ना भगवन्तमुपागमन् ॥४१॥
41. devyā vivāhe nirvṛtte rudrāṇyā bhṛgunandana ,
samāgame bhagavato devyā saha mahātmanaḥ ,
tataḥ sarve samudvignā bhagavantamupāgaman.
samāgame bhagavato devyā saha mahātmanaḥ ,
tataḥ sarve samudvignā bhagavantamupāgaman.
ते महादेवमासीनं देवीं च वरदामुमाम् ।
प्रसाद्य शिरसा सर्वे रुद्रमूचुर्भृगूद्वह ॥४२॥
प्रसाद्य शिरसा सर्वे रुद्रमूचुर्भृगूद्वह ॥४२॥
42. te mahādevamāsīnaṁ devīṁ ca varadāmumām ,
prasādya śirasā sarve rudramūcurbhṛgūdvaha.
prasādya śirasā sarve rudramūcurbhṛgūdvaha.
अयं समागमो देव देव्या सह तवानघ ।
तपस्विनस्तपस्विन्या तेजस्विन्यातितेजसः ।
अमोघतेजास्त्वं देव देवी चेयमुमा तथा ॥४३॥
तपस्विनस्तपस्विन्या तेजस्विन्यातितेजसः ।
अमोघतेजास्त्वं देव देवी चेयमुमा तथा ॥४३॥
43. ayaṁ samāgamo deva devyā saha tavānagha ,
tapasvinastapasvinyā tejasvinyātitejasaḥ ,
amoghatejāstvaṁ deva devī ceyamumā tathā.
tapasvinastapasvinyā tejasvinyātitejasaḥ ,
amoghatejāstvaṁ deva devī ceyamumā tathā.
अपत्यं युवयोर्देव बलवद्भविता प्रभो ।
तन्नूनं त्रिषु लोकेषु न किंचिच्छेषयिष्यति ॥४४॥
तन्नूनं त्रिषु लोकेषु न किंचिच्छेषयिष्यति ॥४४॥
44. apatyaṁ yuvayordeva balavadbhavitā prabho ,
tannūnaṁ triṣu lokeṣu na kiṁciccheṣayiṣyati.
tannūnaṁ triṣu lokeṣu na kiṁciccheṣayiṣyati.
तदेभ्यः प्रणतेभ्यस्त्वं देवेभ्यः पृथुलोचन ।
वरं प्रयच्छ लोकेश त्रैलोक्यहितकाम्यया ।
अपत्यार्थं निगृह्णीष्व तेजो ज्वलितमुत्तमम् ॥४५॥
वरं प्रयच्छ लोकेश त्रैलोक्यहितकाम्यया ।
अपत्यार्थं निगृह्णीष्व तेजो ज्वलितमुत्तमम् ॥४५॥
45. tadebhyaḥ praṇatebhyastvaṁ devebhyaḥ pṛthulocana ,
varaṁ prayaccha lokeśa trailokyahitakāmyayā ,
apatyārthaṁ nigṛhṇīṣva tejo jvalitamuttamam.
varaṁ prayaccha lokeśa trailokyahitakāmyayā ,
apatyārthaṁ nigṛhṇīṣva tejo jvalitamuttamam.
इति तेषां कथयतां भगवान्गोवृषध्वजः ।
एवमस्त्विति देवांस्तान्विप्रर्षे प्रत्यभाषत ॥४६॥
एवमस्त्विति देवांस्तान्विप्रर्षे प्रत्यभाषत ॥४६॥
46. iti teṣāṁ kathayatāṁ bhagavāngovṛṣadhvajaḥ ,
evamastviti devāṁstānviprarṣe pratyabhāṣata.
evamastviti devāṁstānviprarṣe pratyabhāṣata.
इत्युक्त्वा चोर्ध्वमनयत्तद्रेतो वृषवाहनः ।
ऊर्ध्वरेताः समभवत्ततःप्रभृति चापि सः ॥४७॥
ऊर्ध्वरेताः समभवत्ततःप्रभृति चापि सः ॥४७॥
47. ityuktvā cordhvamanayattadreto vṛṣavāhanaḥ ,
ūrdhvaretāḥ samabhavattataḥprabhṛti cāpi saḥ.
ūrdhvaretāḥ samabhavattataḥprabhṛti cāpi saḥ.
रुद्राणी तु ततः क्रुद्धा प्रजोच्छेदे तथा कृते ।
देवानथाब्रवीत्तत्र स्त्रीभावात्परुषं वचः ॥४८॥
देवानथाब्रवीत्तत्र स्त्रीभावात्परुषं वचः ॥४८॥
48. rudrāṇī tu tataḥ kruddhā prajocchede tathā kṛte ,
devānathābravīttatra strībhāvātparuṣaṁ vacaḥ.
devānathābravīttatra strībhāvātparuṣaṁ vacaḥ.
यस्मादपत्यकामो वै भर्ता मे विनिवर्तितः ।
तस्मात्सर्वे सुरा यूयमनपत्या भविष्यथ ॥४९॥
तस्मात्सर्वे सुरा यूयमनपत्या भविष्यथ ॥४९॥
49. yasmādapatyakāmo vai bhartā me vinivartitaḥ ,
tasmātsarve surā yūyamanapatyā bhaviṣyatha.
tasmātsarve surā yūyamanapatyā bhaviṣyatha.
प्रजोच्छेदो मम कृतो यस्माद्युष्माभिरद्य वै ।
तस्मात्प्रजा वः खगमाः सर्वेषां न भविष्यति ॥५०॥
तस्मात्प्रजा वः खगमाः सर्वेषां न भविष्यति ॥५०॥
50. prajocchedo mama kṛto yasmādyuṣmābhiradya vai ,
tasmātprajā vaḥ khagamāḥ sarveṣāṁ na bhaviṣyati.
tasmātprajā vaḥ khagamāḥ sarveṣāṁ na bhaviṣyati.
पावकस्तु न तत्रासीच्छापकाले भृगूद्वह ।
देवा देव्यास्तथा शापादनपत्यास्तदाभवन् ॥५१॥
देवा देव्यास्तथा शापादनपत्यास्तदाभवन् ॥५१॥
51. pāvakastu na tatrāsīcchāpakāle bhṛgūdvaha ,
devā devyāstathā śāpādanapatyāstadābhavan.
devā devyāstathā śāpādanapatyāstadābhavan.
रुद्रस्तु तेजोऽप्रतिमं धारयामास तत्तदा ।
प्रस्कन्नं तु ततस्तस्मात्किंचित्तत्रापतद्भुवि ॥५२॥
प्रस्कन्नं तु ततस्तस्मात्किंचित्तत्रापतद्भुवि ॥५२॥
52. rudrastu tejo'pratimaṁ dhārayāmāsa tattadā ,
praskannaṁ tu tatastasmātkiṁcittatrāpatadbhuvi.
praskannaṁ tu tatastasmātkiṁcittatrāpatadbhuvi.
तत्पपात तदा चाग्नौ ववृधे चाद्भुतोपमम् ।
तेजस्तेजसि संपृक्तमेकयोनित्वमागतम् ॥५३॥
तेजस्तेजसि संपृक्तमेकयोनित्वमागतम् ॥५३॥
53. tatpapāta tadā cāgnau vavṛdhe cādbhutopamam ,
tejastejasi saṁpṛktamekayonitvamāgatam.
tejastejasi saṁpṛktamekayonitvamāgatam.
एतस्मिन्नेव काले तु देवाः शक्रपुरोगमाः ।
असुरस्तारको नाम तेन संतापिता भृशम् ॥५४॥
असुरस्तारको नाम तेन संतापिता भृशम् ॥५४॥
54. etasminneva kāle tu devāḥ śakrapurogamāḥ ,
asurastārako nāma tena saṁtāpitā bhṛśam.
asurastārako nāma tena saṁtāpitā bhṛśam.
आदित्या वसवो रुद्रा मरुतोऽथाश्विनावपि ।
साध्याश्च सर्वे संत्रस्ता दैतेयस्य पराक्रमात् ॥५५॥
साध्याश्च सर्वे संत्रस्ता दैतेयस्य पराक्रमात् ॥५५॥
55. ādityā vasavo rudrā maruto'thāśvināvapi ,
sādhyāśca sarve saṁtrastā daiteyasya parākramāt.
sādhyāśca sarve saṁtrastā daiteyasya parākramāt.
स्थानानि देवतानां हि विमानानि पुराणि च ।
ऋषीणामाश्रमाश्चैव बभूवुरसुरैर्हृताः ॥५६॥
ऋषीणामाश्रमाश्चैव बभूवुरसुरैर्हृताः ॥५६॥
56. sthānāni devatānāṁ hi vimānāni purāṇi ca ,
ṛṣīṇāmāśramāścaiva babhūvurasurairhṛtāḥ.
ṛṣīṇāmāśramāścaiva babhūvurasurairhṛtāḥ.
Links to all chapters:
ādi parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
sabhā parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
vana parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
Chapter 226
Chapter 227
Chapter 228
Chapter 229
Chapter 230
Chapter 231
Chapter 232
Chapter 233
Chapter 234
Chapter 235
Chapter 236
Chapter 237
Chapter 238
Chapter 239
Chapter 240
Chapter 241
Chapter 242
Chapter 243
Chapter 244
Chapter 245
Chapter 246
Chapter 247
Chapter 248
Chapter 249
Chapter 250
Chapter 251
Chapter 252
Chapter 253
Chapter 254
Chapter 255
Chapter 256
Chapter 257
Chapter 258
Chapter 259
Chapter 260
Chapter 261
Chapter 262
Chapter 263
Chapter 264
Chapter 265
Chapter 266
Chapter 267
Chapter 268
Chapter 269
Chapter 270
Chapter 271
Chapter 272
Chapter 273
Chapter 274
Chapter 275
Chapter 276
Chapter 277
Chapter 278
Chapter 279
Chapter 280
Chapter 281
Chapter 282
Chapter 283
Chapter 284
Chapter 285
Chapter 286
Chapter 287
Chapter 288
Chapter 289
Chapter 290
Chapter 291
Chapter 292
Chapter 293
Chapter 294
Chapter 295
Chapter 296
Chapter 297
Chapter 298
Chapter 299
virāṭa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
udyoga parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
bhīṣma parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
droṇa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
karṇa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
śalya parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
sauptika parva
strī parva
śānti parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
Chapter 226
Chapter 227
Chapter 228
Chapter 229
Chapter 230
Chapter 231
Chapter 232
Chapter 233
Chapter 234
Chapter 235
Chapter 236
Chapter 237
Chapter 238
Chapter 239
Chapter 240
Chapter 241
Chapter 242
Chapter 243
Chapter 244
Chapter 245
Chapter 246
Chapter 247
Chapter 248
Chapter 249
Chapter 250
Chapter 251
Chapter 252
Chapter 253
Chapter 254
Chapter 255
Chapter 256
Chapter 257
Chapter 258
Chapter 259
Chapter 260
Chapter 261
Chapter 262
Chapter 263
Chapter 264
Chapter 265
Chapter 266
Chapter 267
Chapter 268
Chapter 269
Chapter 270
Chapter 271
Chapter 272
Chapter 273
Chapter 274
Chapter 275
Chapter 276
Chapter 277
Chapter 278
Chapter 279
Chapter 280
Chapter 281
Chapter 282
Chapter 283
Chapter 284
Chapter 285
Chapter 286
Chapter 287
Chapter 288
Chapter 289
Chapter 290
Chapter 291
Chapter 292
Chapter 293
Chapter 294
Chapter 295
Chapter 296
Chapter 297
Chapter 298
Chapter 299
Chapter 300
Chapter 301
Chapter 302
Chapter 303
Chapter 304
Chapter 305
Chapter 306
Chapter 307
Chapter 308
Chapter 309
Chapter 310
Chapter 311
Chapter 312
Chapter 313
Chapter 314
Chapter 315
Chapter 316
Chapter 317
Chapter 318
Chapter 319
Chapter 320
Chapter 321
Chapter 322
Chapter 323
Chapter 324
Chapter 325
Chapter 326
Chapter 327
Chapter 328
Chapter 329
Chapter 330
Chapter 331
Chapter 332
Chapter 333
Chapter 334
Chapter 335
Chapter 336
Chapter 337
Chapter 338
Chapter 339
Chapter 340
Chapter 341
Chapter 342
Chapter 343
Chapter 344
Chapter 345
Chapter 346
Chapter 347
Chapter 348
Chapter 349
Chapter 350
Chapter 351
Chapter 352
Chapter 353
anuśāsana parva (current book)
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83 (current chapter)
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
aśvamedhika parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
āśramavāsika parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47