महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-12, chapter-164
भीष्म उवाच ।
गिरं तां मधुरां श्रुत्वा गौतमो विस्मितस्तदा ।
कौतूहलान्वितो राजन्राजधर्माणमैक्षत ॥१॥
गिरं तां मधुरां श्रुत्वा गौतमो विस्मितस्तदा ।
कौतूहलान्वितो राजन्राजधर्माणमैक्षत ॥१॥
1. bhīṣma uvāca ,
giraṁ tāṁ madhurāṁ śrutvā gautamo vismitastadā ,
kautūhalānvito rājanrājadharmāṇamaikṣata.
giraṁ tāṁ madhurāṁ śrutvā gautamo vismitastadā ,
kautūhalānvito rājanrājadharmāṇamaikṣata.
1.
bhīṣmaḥ uvāca giram tām madhurām śrutvā Gautamaḥ vismitaḥ
tadā kautūhala-anvitaḥ rājan rājadharmāṇam aikṣata
tadā kautūhala-anvitaḥ rājan rājadharmāṇam aikṣata
1.
Bhīṣmaḥ uvāca.
Rājan,
tadā tām madhurām giram śrutvā Gautamaḥ vismitaḥ kautūhala-anvitaḥ rājadharmāṇam aikṣata.
Rājan,
tadā tām madhurām giram śrutvā Gautamaḥ vismitaḥ kautūhala-anvitaḥ rājadharmāṇam aikṣata.
1.
Bhishma spoke: "Having heard that sweet speech, Gautama was then astonished. Filled with curiosity, O King (rajan), he gazed at Rajadharma."
राजधर्मोवाच ।
भोः कश्यपस्य पुत्रोऽहं माता दाक्षायणी च मे ।
अतिथिस्त्वं गुणोपेतः स्वागतं ते द्विजर्षभ ॥२॥
भोः कश्यपस्य पुत्रोऽहं माता दाक्षायणी च मे ।
अतिथिस्त्वं गुणोपेतः स्वागतं ते द्विजर्षभ ॥२॥
2. rājadharmovāca ,
bhoḥ kaśyapasya putro'haṁ mātā dākṣāyaṇī ca me ,
atithistvaṁ guṇopetaḥ svāgataṁ te dvijarṣabha.
bhoḥ kaśyapasya putro'haṁ mātā dākṣāyaṇī ca me ,
atithistvaṁ guṇopetaḥ svāgataṁ te dvijarṣabha.
2.
rājadharmaḥ uvāca bhoḥ kaśyapasya putraḥ aham mātā dākṣāyaṇī
ca me atithiḥ tvam guṇopetaḥ svāgatam te dvijarṣabha
ca me atithiḥ tvam guṇopetaḥ svāgatam te dvijarṣabha
2.
rājadharmaḥ uvāca bhoḥ dvijarṣabha kaśyapasya putraḥ aham
ca dākṣāyaṇī mātā me tvam guṇopetaḥ atithiḥ te svāgatam
ca dākṣāyaṇī mātā me tvam guṇopetaḥ atithiḥ te svāgatam
2.
Rājadharma said: "O best among the twice-born (dvija), I am the son of Kaśyapa, and Dākṣāyaṇī is my mother. You are a guest endowed with virtues. Welcome to you!"
भीष्म उवाच ।
तस्मै दत्त्वा स सत्कारं विधिदृष्टेन कर्मणा ।
शालपुष्पमयीं दिव्यां बृसीं समुपकल्पयत् ॥३॥
तस्मै दत्त्वा स सत्कारं विधिदृष्टेन कर्मणा ।
शालपुष्पमयीं दिव्यां बृसीं समुपकल्पयत् ॥३॥
3. bhīṣma uvāca ,
tasmai dattvā sa satkāraṁ vidhidṛṣṭena karmaṇā ,
śālapuṣpamayīṁ divyāṁ bṛsīṁ samupakalpayat.
tasmai dattvā sa satkāraṁ vidhidṛṣṭena karmaṇā ,
śālapuṣpamayīṁ divyāṁ bṛsīṁ samupakalpayat.
3.
bhīṣmaḥ uvāca tasmai dattvā saḥ satkāram vidhidṛṣṭena
karmaṇā śālapuṣpamayīm divyām bṛsīm samupakalpayat
karmaṇā śālapuṣpamayīm divyām bṛsīm samupakalpayat
3.
bhīṣmaḥ uvāca saḥ vidhidṛṣṭena karmaṇā tasmai satkāram
dattvā divyām śālapuṣpamayīm bṛsīm samupakalpayat
dattvā divyām śālapuṣpamayīm bṛsīm samupakalpayat
3.
Bhīṣma said: Having offered him hospitality (satkāra) with an act (karma) prescribed by sacred law (vidhi), he arranged a splendid mat (bṛsī) made of śāla flowers.
भगीरथरथाक्रान्तान्देशान्गङ्गानिषेवितान् ।
ये चरन्ति महामीनास्तांश्च तस्यान्वकल्पयत् ॥४॥
ये चरन्ति महामीनास्तांश्च तस्यान्वकल्पयत् ॥४॥
4. bhagīratharathākrāntāndeśāngaṅgāniṣevitān ,
ye caranti mahāmīnāstāṁśca tasyānvakalpayat.
ye caranti mahāmīnāstāṁśca tasyānvakalpayat.
4.
bhagīratharathākrāntān deśān gaṅgāniṣevitān ye
caranti mahāmīnāḥ tān ca tasya anvakalpayat
caranti mahāmīnāḥ tān ca tasya anvakalpayat
4.
saḥ tasya bhagīratharathākrāntān gaṅgāniṣevitān
deśān ca ye mahāmīnāḥ caranti tān anvakalpayat
deśān ca ye mahāmīnāḥ caranti tān anvakalpayat
4.
He (Rājadharma) arranged for him (the guest) the regions that were traversed by Bhagīratha's chariot and frequented by the Gaṅgā, and also the great fish that roam in them.
वह्निं चापि सुसंदीप्तं मीनांश्चैव सुपीवरान् ।
स गौतमायातिथये न्यवेदयत काश्यपः ॥५॥
स गौतमायातिथये न्यवेदयत काश्यपः ॥५॥
5. vahniṁ cāpi susaṁdīptaṁ mīnāṁścaiva supīvarān ,
sa gautamāyātithaye nyavedayata kāśyapaḥ.
sa gautamāyātithaye nyavedayata kāśyapaḥ.
5.
vahnim ca api susaṃdīptam mīnān ca eva supīvarān
saḥ gautamāya atithaye nyavedayat kāśyapaḥ
saḥ gautamāya atithaye nyavedayat kāśyapaḥ
5.
saḥ kāśyapaḥ gautamāya atithaye susaṃdīptam
vahnim ca api ca eva supīvarān mīnān nyavedayat
vahnim ca api ca eva supīvarān mīnān nyavedayat
5.
He, the son of Kaśyapa, offered to Gautama, who was his guest (atithi), a well-kindled fire and also very plump fish.
भुक्तवन्तं च तं विप्रं प्रीतात्मानं महामनाः ।
क्लमापनयनार्थं स पक्षाभ्यामभ्यवीजयत् ॥६॥
क्लमापनयनार्थं स पक्षाभ्यामभ्यवीजयत् ॥६॥
6. bhuktavantaṁ ca taṁ vipraṁ prītātmānaṁ mahāmanāḥ ,
klamāpanayanārthaṁ sa pakṣābhyāmabhyavījayat.
klamāpanayanārthaṁ sa pakṣābhyāmabhyavījayat.
6.
bhuktavantam ca tam vipram prītātmānam mahāmanāḥ
klamāpanayanārtham sa pakṣābhyām abhyavījayat
klamāpanayanārtham sa pakṣābhyām abhyavījayat
6.
mahāmanāḥ saḥ klama-apanayana-artham bhuktavantam
ca prītātmānam tam vipram pakṣābhyām abhyavījayat
ca prītātmānam tam vipram pakṣābhyām abhyavījayat
6.
The great-souled one (the crane), for the purpose of removing the fatigue of that Brahmin who had eaten and whose spirit (ātman) was content, fanned him with his wings.
ततो विश्रान्तमासीनं गोत्रप्रश्नमपृच्छत ।
सोऽब्रवीद्गौतमोऽस्मीति ब्राह्म नान्यदुदाहरत् ॥७॥
सोऽब्रवीद्गौतमोऽस्मीति ब्राह्म नान्यदुदाहरत् ॥७॥
7. tato viśrāntamāsīnaṁ gotrapraśnamapṛcchata ,
so'bravīdgautamo'smīti brāhma nānyadudāharat.
so'bravīdgautamo'smīti brāhma nānyadudāharat.
7.
tataḥ viśrāntam āsīnam gotrapraśnam apṛcchata saḥ
abravīt Gautamaḥ asmi iti brāhma na anyat udāharat
abravīt Gautamaḥ asmi iti brāhma na anyat udāharat
7.
(Bakaḥ) tataḥ viśrāntam āsīnam
(vipram) gotrapraśnam apṛcchata saḥ
(vipraḥ) "Gautamaḥ asmi" iti
abravīt (ca) brāhma anyat na udāharat
(vipram) gotrapraśnam apṛcchata saḥ
(vipraḥ) "Gautamaḥ asmi" iti
abravīt (ca) brāhma anyat na udāharat
7.
Then, the crane asked the Brahmin, who was rested and seated, about his family lineage. He (the Brahmin) replied, "I am Gautama," and revealed nothing else regarding his Brahmin (brāhma) status.
तस्मै पर्णमयं दिव्यं दिव्यपुष्पाधिवासितम् ।
गन्धाढ्यं शयनं प्रादात्स शिश्ये तत्र वै सुखम् ॥८॥
गन्धाढ्यं शयनं प्रादात्स शिश्ये तत्र वै सुखम् ॥८॥
8. tasmai parṇamayaṁ divyaṁ divyapuṣpādhivāsitam ,
gandhāḍhyaṁ śayanaṁ prādātsa śiśye tatra vai sukham.
gandhāḍhyaṁ śayanaṁ prādātsa śiśye tatra vai sukham.
8.
tasmai parṇamayam divyam divyapuṣpādhivāsitam
gandhāḍhyam śayanam prādāt saḥ śiśye tatra vai sukham
gandhāḍhyam śayanam prādāt saḥ śiśye tatra vai sukham
8.
(Bakaḥ) tasmai parṇamayam divyam divyapuṣpādhivāsitam
gandhāḍhyam śayanam prādāt saḥ (Vipraḥ) tatra vai sukham śiśye
gandhāḍhyam śayanam prādāt saḥ (Vipraḥ) tatra vai sukham śiśye
8.
To him, (the crane) offered a wonderful bed made of leaves, fragrant with divine flowers and rich in scents. He then lay down there comfortably.
अथोपविष्टं शयने गौतमं बकराट्तदा ।
पप्रच्छ काश्यपो वाग्मी किमागमनकारणम् ॥९॥
पप्रच्छ काश्यपो वाग्मी किमागमनकारणम् ॥९॥
9. athopaviṣṭaṁ śayane gautamaṁ bakarāṭtadā ,
papraccha kāśyapo vāgmī kimāgamanakāraṇam.
papraccha kāśyapo vāgmī kimāgamanakāraṇam.
9.
atha upaviṣṭam śayane Gautamam bakarāṭ tadā
papraccha Kāśyapaḥ vāgmī kim āgamanakāraṇam
papraccha Kāśyapaḥ vāgmī kim āgamanakāraṇam
9.
atha tadā śayane upaviṣṭam Gautamam vāgmī bakarāṭ
Kāśyapaḥ kim āgamanakāraṇam (iti) papraccha
Kāśyapaḥ kim āgamanakāraṇam (iti) papraccha
9.
Then, as Gautama was seated on the bed, the eloquent Kaśyapa, the great crane, asked him, "What is the reason for your arrival?"
ततोऽब्रवीद्गौतमस्तं दरिद्रोऽहं महामते ।
समुद्रगमनाकाङ्क्षी द्रव्यार्थमिति भारत ॥१०॥
समुद्रगमनाकाङ्क्षी द्रव्यार्थमिति भारत ॥१०॥
10. tato'bravīdgautamastaṁ daridro'haṁ mahāmate ,
samudragamanākāṅkṣī dravyārthamiti bhārata.
samudragamanākāṅkṣī dravyārthamiti bhārata.
10.
tataḥ abravīt gautamaḥ tam daridraḥ aham mahāmate
samudragamanākāṅkṣī dravyārtham iti bhārata
samudragamanākāṅkṣī dravyārtham iti bhārata
10.
tataḥ gautamaḥ tam abravīt mahāmate bhārata,
aham daridraḥ samudragamanākāṅkṣī dravyārtham iti
aham daridraḥ samudragamanākāṅkṣī dravyārtham iti
10.
Then Gautama said to him, "O great-minded one, O descendant of Bharata, I am poor and wish to go to the sea in search of wealth."
तं काश्यपोऽब्रवीत्प्रीतो नोत्कण्ठां कर्तुमर्हसि ।
कृतकार्यो द्विजश्रेष्ठ सद्रव्यो यास्यसे गृहान् ॥११॥
कृतकार्यो द्विजश्रेष्ठ सद्रव्यो यास्यसे गृहान् ॥११॥
11. taṁ kāśyapo'bravītprīto notkaṇṭhāṁ kartumarhasi ,
kṛtakāryo dvijaśreṣṭha sadravyo yāsyase gṛhān.
kṛtakāryo dvijaśreṣṭha sadravyo yāsyase gṛhān.
11.
tam kāśyapaḥ abravīt prītaḥ na utkaṇṭhām kartum arhasi
kṛtakāryaḥ dvijaśreṣṭha sadravyaḥ yāsyase gṛhān
kṛtakāryaḥ dvijaśreṣṭha sadravyaḥ yāsyase gṛhān
11.
prītaḥ kāśyapaḥ tam abravīt dvijaśreṣṭha,
tvaṃ utkaṇṭhām kartum na arhasi tvaṃ kṛtakāryaḥ sadravyaḥ gṛhān yāsyase
tvaṃ utkaṇṭhām kartum na arhasi tvaṃ kṛtakāryaḥ sadravyaḥ gṛhān yāsyase
11.
Kāśyapa, pleased, said to him: "O best of the twice-born (dvija), you should not feel any anxiety. You will return home having accomplished your purpose and with wealth."
चतुर्विधा ह्यर्थगतिर्बृहस्पतिमतं यथा ।
पारंपर्यं तथा दैवं कर्म मित्रमिति प्रभो ॥१२॥
पारंपर्यं तथा दैवं कर्म मित्रमिति प्रभो ॥१२॥
12. caturvidhā hyarthagatirbṛhaspatimataṁ yathā ,
pāraṁparyaṁ tathā daivaṁ karma mitramiti prabho.
pāraṁparyaṁ tathā daivaṁ karma mitramiti prabho.
12.
caturvidhā hi arthagatiḥ bṛhaspatimatam yathā
pāraṃparyam tathā daivam karma mitram iti prabho
pāraṃparyam tathā daivam karma mitram iti prabho
12.
prabho,
hi bṛhaspatimatam yathā arthagatiḥ caturvidhā pāraṃparyam tathā daivam karma mitram iti
hi bṛhaspatimatam yathā arthagatiḥ caturvidhā pāraṃparyam tathā daivam karma mitram iti
12.
Indeed, O lord, the means of acquiring wealth (artha) are fourfold, according to the teachings of Bṛhaspati: namely, inheritance (pāraṃparya), divine providence (daiva), one's own actions (karma), and a friend.
प्रादुर्भूतोऽस्मि ते मित्रं सुहृत्त्वं च मम त्वयि ।
सोऽहं तथा यतिष्यामि भविष्यसि यथार्थवान् ॥१३॥
सोऽहं तथा यतिष्यामि भविष्यसि यथार्थवान् ॥१३॥
13. prādurbhūto'smi te mitraṁ suhṛttvaṁ ca mama tvayi ,
so'haṁ tathā yatiṣyāmi bhaviṣyasi yathārthavān.
so'haṁ tathā yatiṣyāmi bhaviṣyasi yathārthavān.
13.
prādurbhūtaḥ asmi te mitram suhṛttvam ca mama tvayi
saḥ aham tathā yatiṣyāmi bhaviṣyasi yathārthavān
saḥ aham tathā yatiṣyāmi bhaviṣyasi yathārthavān
13.
aham te mitram prādurbhūtaḥ asmi ca mama suhṛttvam
tvayi saḥ aham tathā yatiṣyāmi yathārthavān bhaviṣyasi
tvayi saḥ aham tathā yatiṣyāmi yathārthavān bhaviṣyasi
13.
I have appeared as your friend, and my friendship is towards you. Therefore, I will endeavor in such a way that you will become wealthy (arthavat).
ततः प्रभातसमये सुखं पृष्ट्वाब्रवीदिदम् ।
गच्छ सौम्य पथानेन कृतकृत्यो भविष्यसि ॥१४॥
गच्छ सौम्य पथानेन कृतकृत्यो भविष्यसि ॥१४॥
14. tataḥ prabhātasamaye sukhaṁ pṛṣṭvābravīdidam ,
gaccha saumya pathānena kṛtakṛtyo bhaviṣyasi.
gaccha saumya pathānena kṛtakṛtyo bhaviṣyasi.
14.
tataḥ prabhātasamaye sukham pṛṣṭvā abravīt idam
gachchha saumya pathā anena kṛtakṛtyaḥ bhaviṣyasi
gachchha saumya pathā anena kṛtakṛtyaḥ bhaviṣyasi
14.
saumya tataḥ prabhātasamaye sukham pṛṣṭvā idam
abravīt anena pathā gachchha kṛtakṛtyaḥ bhaviṣyasi
abravīt anena pathā gachchha kṛtakṛtyaḥ bhaviṣyasi
14.
Then, at dawn, having comfortably questioned him, he said this: "Go, gentle one, by this path; you will achieve your purpose."
इतस्त्रियोजनं गत्वा राक्षसाधिपतिर्महान् ।
विरूपाक्ष इति ख्यातः सखा मम महाबलः ॥१५॥
विरूपाक्ष इति ख्यातः सखा मम महाबलः ॥१५॥
15. itastriyojanaṁ gatvā rākṣasādhipatirmahān ,
virūpākṣa iti khyātaḥ sakhā mama mahābalaḥ.
virūpākṣa iti khyātaḥ sakhā mama mahābalaḥ.
15.
itaḥ triyojanam gatvā rākṣasādhipatiḥ mahān
virūpākṣaḥ iti khyātaḥ sakhā mama mahābalaḥ
virūpākṣaḥ iti khyātaḥ sakhā mama mahābalaḥ
15.
itaḥ triyojanam gatvā mahān rākṣasādhipatiḥ
virūpākṣaḥ iti khyātaḥ mama mahābalaḥ sakhā
virūpākṣaḥ iti khyātaḥ mama mahābalaḥ sakhā
15.
Having gone three yojanas from here, there is a great lord of rākṣasas, renowned as Virūpākṣa, who is my exceedingly powerful friend.
तं गच्छ द्विजमुख्य त्वं मम वाक्यप्रचोदितः ।
कामानभीप्सितांस्तुभ्यं दाता नास्त्यत्र संशयः ॥१६॥
कामानभीप्सितांस्तुभ्यं दाता नास्त्यत्र संशयः ॥१६॥
16. taṁ gaccha dvijamukhya tvaṁ mama vākyapracoditaḥ ,
kāmānabhīpsitāṁstubhyaṁ dātā nāstyatra saṁśayaḥ.
kāmānabhīpsitāṁstubhyaṁ dātā nāstyatra saṁśayaḥ.
16.
tam gachchha dvijamukhya tvam mama vākyaprachoditaḥ
kāmān abhīpsitān tu tubhyam dātā na asti atra saṃśayaḥ
kāmān abhīpsitān tu tubhyam dātā na asti atra saṃśayaḥ
16.
dvijamukhya tvam mama vākyaprachoditaḥ tam gachchha
atra tubhyam abhīpsitān kāmān dātā na asti saṃśayaḥ
atra tubhyam abhīpsitān kāmān dātā na asti saṃśayaḥ
16.
You, chief among brahmins (dvijamukhya), go to him, impelled by my words. There is no doubt here that he will grant you your desired wishes.
इत्युक्तः प्रययौ राजन्गौतमो विगतक्लमः ।
फलान्यमृतकल्पानि भक्षयन्स्म यथेष्टतः ॥१७॥
फलान्यमृतकल्पानि भक्षयन्स्म यथेष्टतः ॥१७॥
17. ityuktaḥ prayayau rājangautamo vigataklamaḥ ,
phalānyamṛtakalpāni bhakṣayansma yatheṣṭataḥ.
phalānyamṛtakalpāni bhakṣayansma yatheṣṭataḥ.
17.
iti uktaḥ prayayau rājan gautamaḥ vigataklamaḥ
phalāni amṛtakalpāni bhakṣayan sma yatheṣṭataḥ
phalāni amṛtakalpāni bhakṣayan sma yatheṣṭataḥ
17.
rājan iti uktaḥ vigataklamaḥ gautamaḥ yatheṣṭataḥ
amṛtakalpāni phalāni bhakṣayan sma prayayau
amṛtakalpāni phalāni bhakṣayan sma prayayau
17.
Thus addressed, Gautama, free from weariness, departed, O king, continually eating fruits that were like nectar, as he desired.
चन्दनागुरुमुख्यानि त्वक्पत्राणां वनानि च ।
तस्मिन्पथि महाराज सेवमानो द्रुतं ययौ ॥१८॥
तस्मिन्पथि महाराज सेवमानो द्रुतं ययौ ॥१८॥
18. candanāgurumukhyāni tvakpatrāṇāṁ vanāni ca ,
tasminpathi mahārāja sevamāno drutaṁ yayau.
tasminpathi mahārāja sevamāno drutaṁ yayau.
18.
candana-aguru-mukhyāni tvak-patrāṇām vanāni ca
tasmin pathi mahārāja sevamānaḥ drutam yayau
tasmin pathi mahārāja sevamānaḥ drutam yayau
18.
mahārāja tasmin pathi candana-aguru-mukhyāni
ca tvak-patrāṇām vanāni sevamānaḥ drutam yayau
ca tvak-patrāṇām vanāni sevamānaḥ drutam yayau
18.
O great king, he quickly went along that path, traversing forests where sandalwood and aguru trees were prominent, along with those bearing various barks and leaves.
ततो मेरुव्रजं नाम नगरं शैलतोरणम् ।
शैलप्राकारवप्रं च शैलयन्त्रार्गलं तथा ॥१९॥
शैलप्राकारवप्रं च शैलयन्त्रार्गलं तथा ॥१९॥
19. tato meruvrajaṁ nāma nagaraṁ śailatoraṇam ,
śailaprākāravapraṁ ca śailayantrārgalaṁ tathā.
śailaprākāravapraṁ ca śailayantrārgalaṁ tathā.
19.
tataḥ meruvrajam nāma nagaram śailatoraṇam
śailaprākāravapram ca śailayantrārgalm tathā
śailaprākāravapram ca śailayantrārgalm tathā
19.
tataḥ nagaram meruvrajam nāma śailatoraṇam
śailaprākāravapram ca tathā śailayantrārgalm
śailaprākāravapram ca tathā śailayantrārgalm
19.
Then, (he reached) a city named Meruvraja, which possessed gates made of rock, walls and ramparts made of rock, and similarly, mechanical bolts and defenses made of rock.
विदितश्चाभवत्तस्य राक्षसेन्द्रस्य धीमतः ।
प्रहितः सुहृदा राजन्प्रीयता वै प्रियातिथिः ॥२०॥
प्रहितः सुहृदा राजन्प्रीयता वै प्रियातिथिः ॥२०॥
20. viditaścābhavattasya rākṣasendrasya dhīmataḥ ,
prahitaḥ suhṛdā rājanprīyatā vai priyātithiḥ.
prahitaḥ suhṛdā rājanprīyatā vai priyātithiḥ.
20.
viditaḥ ca abhavat tasya rākṣasendrasya dhīmataḥ
prahitaḥ suhṛdā rājan prīyatā vai priyātithiḥ
prahitaḥ suhṛdā rājan prīyatā vai priyātithiḥ
20.
rājan ca tasya dhīmataḥ rākṣasendrasya viditaḥ
abhavat prahitaḥ suhṛdā priyātithiḥ vai prīyatā
abhavat prahitaḥ suhṛdā priyātithiḥ vai prīyatā
20.
And it became known to that intelligent king of Rākṣasas (Rākṣasendra), O king, that one sent by a friend, indeed a dear guest, had arrived with favor.
ततः स राक्षसेन्द्रः स्वान्प्रेष्यानाह युधिष्ठिर ।
गौतमो नगरद्वाराच्छीघ्रमानीयतामिति ॥२१॥
गौतमो नगरद्वाराच्छीघ्रमानीयतामिति ॥२१॥
21. tataḥ sa rākṣasendraḥ svānpreṣyānāha yudhiṣṭhira ,
gautamo nagaradvārācchīghramānīyatāmiti.
gautamo nagaradvārācchīghramānīyatāmiti.
21.
tataḥ saḥ rākṣasendraḥ svān preṣyān āha yudhiṣṭhira
gautamaḥ nagaradvārāt śīghram ānīyatām iti
gautamaḥ nagaradvārāt śīghram ānīyatām iti
21.
yudhiṣṭhira tataḥ saḥ rākṣasendraḥ svān preṣyān
āha gautamaḥ nagaradvārāt śīghram ānīyatām iti
āha gautamaḥ nagaradvārāt śīghram ānīyatām iti
21.
Then, O Yudhiṣṭhira, that king of Rākṣasas (Rākṣasendra) said to his own servants: 'Let Gautama be brought quickly from the city gate!'
ततः पुरवरात्तस्मात्पुरुषाः श्वेतवेष्टनाः ।
गौतमेत्यभिभाषन्तः पुरद्वारमुपागमन् ॥२२॥
गौतमेत्यभिभाषन्तः पुरद्वारमुपागमन् ॥२२॥
22. tataḥ puravarāttasmātpuruṣāḥ śvetaveṣṭanāḥ ,
gautametyabhibhāṣantaḥ puradvāramupāgaman.
gautametyabhibhāṣantaḥ puradvāramupāgaman.
22.
tataḥ puravarāt tasmāt puruṣāḥ śvetaveṣṭanāḥ
gautama iti abhibhāṣantaḥ puradvāram upāgaman
gautama iti abhibhāṣantaḥ puradvāram upāgaman
22.
tataḥ tasmāt puravarāt śvetaveṣṭanāḥ puruṣāḥ
gautama iti abhibhāṣantaḥ puradvāram upāgaman
gautama iti abhibhāṣantaḥ puradvāram upāgaman
22.
Then, from that splendid city, men dressed in white garments approached the city gate, calling out, "Gautama!"
ते तमूचुर्महाराज प्रेष्या रक्षःपतेर्द्विजम् ।
त्वरस्व तूर्णमागच्छ राजा त्वां द्रष्टुमिच्छति ॥२३॥
त्वरस्व तूर्णमागच्छ राजा त्वां द्रष्टुमिच्छति ॥२३॥
23. te tamūcurmahārāja preṣyā rakṣaḥpaterdvijam ,
tvarasva tūrṇamāgaccha rājā tvāṁ draṣṭumicchati.
tvarasva tūrṇamāgaccha rājā tvāṁ draṣṭumicchati.
23.
te tam ūcuḥ mahārāja preṣyāḥ rakṣaḥpateḥ dvijam
tvarasva tūrṇam āgaccha rājā tvām draṣṭum icchati
tvarasva tūrṇam āgaccha rājā tvām draṣṭum icchati
23.
te rakṣaḥpateḥ preṣyāḥ tam dvijam ūcuḥ mahārāja
tvarasva tūrṇam āgaccha rājā tvām draṣṭum icchati
tvarasva tūrṇam āgaccha rājā tvām draṣṭum icchati
23.
They said to him, "O venerable one, we are messengers of the lord of the Rākṣasas (rakṣas). Hurry, come quickly! The king wishes to see you."
राक्षसाधिपतिर्वीरो विरूपाक्ष इति श्रुतः ।
स त्वां त्वरति वै द्रष्टुं तत्क्षिप्रं संविधीयताम् ॥२४॥
स त्वां त्वरति वै द्रष्टुं तत्क्षिप्रं संविधीयताम् ॥२४॥
24. rākṣasādhipatirvīro virūpākṣa iti śrutaḥ ,
sa tvāṁ tvarati vai draṣṭuṁ tatkṣipraṁ saṁvidhīyatām.
sa tvāṁ tvarati vai draṣṭuṁ tatkṣipraṁ saṁvidhīyatām.
24.
rākṣasādhipatiḥ vīraḥ virūpākṣaḥ iti śrutaḥ saḥ
tvām tvarati vai draṣṭum tat kṣipram saṃvidhīyatām
tvām tvarati vai draṣṭum tat kṣipram saṃvidhīyatām
24.
vīraḥ rākṣasādhipatiḥ virūpākṣaḥ iti śrutaḥ saḥ
vai tvām draṣṭum tvarati tat kṣipram saṃvidhīyatām
vai tvām draṣṭum tvarati tat kṣipram saṃvidhīyatām
24.
The valiant lord of the Rākṣasas (rakṣas), known as Virūpākṣa, is eager to see you. Therefore, let arrangements be made quickly.
ततः स प्राद्रवद्विप्रो विस्मयाद्विगतक्लमः ।
गौतमो नगरर्द्धिं तां पश्यन्परमविस्मितः ॥२५॥
गौतमो नगरर्द्धिं तां पश्यन्परमविस्मितः ॥२५॥
25. tataḥ sa prādravadvipro vismayādvigataklamaḥ ,
gautamo nagararddhiṁ tāṁ paśyanparamavismitaḥ.
gautamo nagararddhiṁ tāṁ paśyanparamavismitaḥ.
25.
tataḥ saḥ prādravat vipraḥ vismayāt vigataklamaḥ
gautamaḥ nagararddhim tām paśyan paramavismitaḥ
gautamaḥ nagararddhim tām paśyan paramavismitaḥ
25.
tataḥ saḥ vipraḥ gautamaḥ vismayāt vigataklamaḥ
tām nagararddhim paśyan paramavismitaḥ prādravat
tām nagararddhim paśyan paramavismitaḥ prādravat
25.
Then that Brahmin (dvija), Gautama, free from weariness due to his astonishment, hurried forth, utterly amazed as he gazed upon the splendor of that city.
तैरेव सहितो राज्ञो वेश्म तूर्णमुपाद्रवत् ।
दर्शनं राक्षसेन्द्रस्य काङ्क्षमाणो द्विजस्तदा ॥२६॥
दर्शनं राक्षसेन्द्रस्य काङ्क्षमाणो द्विजस्तदा ॥२६॥
26. taireva sahito rājño veśma tūrṇamupādravat ,
darśanaṁ rākṣasendrasya kāṅkṣamāṇo dvijastadā.
darśanaṁ rākṣasendrasya kāṅkṣamāṇo dvijastadā.
26.
taiḥ eva sahitaḥ rājñaḥ veśma tūrṇam upādravat
darśanam rākṣasendrasya kāṅkṣamāṇaḥ dvijaḥ tadā
darśanam rākṣasendrasya kāṅkṣamāṇaḥ dvijaḥ tadā
26.
tadā taiḥ eva sahitaḥ dvijaḥ rākṣasendrasya
darśanam kāṅkṣamāṇaḥ rājñaḥ veśma tūrṇam upādravat
darśanam kāṅkṣamāṇaḥ rājñaḥ veśma tūrṇam upādravat
26.
Then, accompanied by them, the Brahmin (dvija), desiring an audience with the lord of the Rākṣasas, quickly approached the king's palace.
Links to all chapters:
ādi parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
sabhā parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
vana parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
Chapter 226
Chapter 227
Chapter 228
Chapter 229
Chapter 230
Chapter 231
Chapter 232
Chapter 233
Chapter 234
Chapter 235
Chapter 236
Chapter 237
Chapter 238
Chapter 239
Chapter 240
Chapter 241
Chapter 242
Chapter 243
Chapter 244
Chapter 245
Chapter 246
Chapter 247
Chapter 248
Chapter 249
Chapter 250
Chapter 251
Chapter 252
Chapter 253
Chapter 254
Chapter 255
Chapter 256
Chapter 257
Chapter 258
Chapter 259
Chapter 260
Chapter 261
Chapter 262
Chapter 263
Chapter 264
Chapter 265
Chapter 266
Chapter 267
Chapter 268
Chapter 269
Chapter 270
Chapter 271
Chapter 272
Chapter 273
Chapter 274
Chapter 275
Chapter 276
Chapter 277
Chapter 278
Chapter 279
Chapter 280
Chapter 281
Chapter 282
Chapter 283
Chapter 284
Chapter 285
Chapter 286
Chapter 287
Chapter 288
Chapter 289
Chapter 290
Chapter 291
Chapter 292
Chapter 293
Chapter 294
Chapter 295
Chapter 296
Chapter 297
Chapter 298
Chapter 299
virāṭa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
udyoga parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
bhīṣma parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
droṇa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
karṇa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
śalya parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
sauptika parva
strī parva
śānti parva (current book)
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164 (current chapter)
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
Chapter 226
Chapter 227
Chapter 228
Chapter 229
Chapter 230
Chapter 231
Chapter 232
Chapter 233
Chapter 234
Chapter 235
Chapter 236
Chapter 237
Chapter 238
Chapter 239
Chapter 240
Chapter 241
Chapter 242
Chapter 243
Chapter 244
Chapter 245
Chapter 246
Chapter 247
Chapter 248
Chapter 249
Chapter 250
Chapter 251
Chapter 252
Chapter 253
Chapter 254
Chapter 255
Chapter 256
Chapter 257
Chapter 258
Chapter 259
Chapter 260
Chapter 261
Chapter 262
Chapter 263
Chapter 264
Chapter 265
Chapter 266
Chapter 267
Chapter 268
Chapter 269
Chapter 270
Chapter 271
Chapter 272
Chapter 273
Chapter 274
Chapter 275
Chapter 276
Chapter 277
Chapter 278
Chapter 279
Chapter 280
Chapter 281
Chapter 282
Chapter 283
Chapter 284
Chapter 285
Chapter 286
Chapter 287
Chapter 288
Chapter 289
Chapter 290
Chapter 291
Chapter 292
Chapter 293
Chapter 294
Chapter 295
Chapter 296
Chapter 297
Chapter 298
Chapter 299
Chapter 300
Chapter 301
Chapter 302
Chapter 303
Chapter 304
Chapter 305
Chapter 306
Chapter 307
Chapter 308
Chapter 309
Chapter 310
Chapter 311
Chapter 312
Chapter 313
Chapter 314
Chapter 315
Chapter 316
Chapter 317
Chapter 318
Chapter 319
Chapter 320
Chapter 321
Chapter 322
Chapter 323
Chapter 324
Chapter 325
Chapter 326
Chapter 327
Chapter 328
Chapter 329
Chapter 330
Chapter 331
Chapter 332
Chapter 333
Chapter 334
Chapter 335
Chapter 336
Chapter 337
Chapter 338
Chapter 339
Chapter 340
Chapter 341
Chapter 342
Chapter 343
Chapter 344
Chapter 345
Chapter 346
Chapter 347
Chapter 348
Chapter 349
Chapter 350
Chapter 351
Chapter 352
Chapter 353
anuśāsana parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
aśvamedhika parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
āśramavāsika parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47