महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-11, chapter-5
धृतराष्ट्र उवाच ।
यदिदं धर्मगहनं बुद्ध्या समनुगम्यते ।
एतद्विस्तरशः सर्वं बुद्धिमार्गं प्रशंस मे ॥१॥
यदिदं धर्मगहनं बुद्ध्या समनुगम्यते ।
एतद्विस्तरशः सर्वं बुद्धिमार्गं प्रशंस मे ॥१॥
1. dhṛtarāṣṭra uvāca ,
yadidaṁ dharmagahanaṁ buddhyā samanugamyate ,
etadvistaraśaḥ sarvaṁ buddhimārgaṁ praśaṁsa me.
yadidaṁ dharmagahanaṁ buddhyā samanugamyate ,
etadvistaraśaḥ sarvaṁ buddhimārgaṁ praśaṁsa me.
1.
dhṛtarāṣṭra uvāca yat idam dharmagahanam buddhyā
samanugamyate etat vistaraśaḥ sarvam buddhimārgam praśaṃsa me
samanugamyate etat vistaraśaḥ sarvam buddhimārgam praśaṃsa me
1.
dhṛtarāṣṭra uvāca: yat idam dharmagahanam buddhyā samanugamyate,
etat sarvam buddhimārgam vistaraśaḥ me praśaṃsa
etat sarvam buddhimārgam vistaraśaḥ me praśaṃsa
1.
Dhritarashtra said: "Please describe to me in detail this entire intellectual path (buddhimārga) by which this profound subject of natural law (dharma) is comprehended."
विदुर उवाच ।
अत्र ते वर्तयिष्यामि नमस्कृत्वा स्वयंभुवे ।
यथा संसारगहनं वदन्ति परमर्षयः ॥२॥
अत्र ते वर्तयिष्यामि नमस्कृत्वा स्वयंभुवे ।
यथा संसारगहनं वदन्ति परमर्षयः ॥२॥
2. vidura uvāca ,
atra te vartayiṣyāmi namaskṛtvā svayaṁbhuve ,
yathā saṁsāragahanaṁ vadanti paramarṣayaḥ.
atra te vartayiṣyāmi namaskṛtvā svayaṁbhuve ,
yathā saṁsāragahanaṁ vadanti paramarṣayaḥ.
2.
viduraḥ uvāca atra te vartayiṣyāmi namaskṛtvā
svayambhuve yathā saṃsāragahanam vadanti paramarṣayaḥ
svayambhuve yathā saṃsāragahanam vadanti paramarṣayaḥ
2.
viduraḥ uvāca svayambhuve namaskṛtvā atra te yathā
paramarṣayaḥ saṃsāragahanam vadanti vartayiṣyāmi
paramarṣayaḥ saṃsāragahanam vadanti vartayiṣyāmi
2.
Vidura said: Having offered obeisance to the Self-existent One, I will now explain to you how the great sages (paramarṣi) describe the profound wilderness of existence (saṃsāra).
कश्चिन्महति संसारे वर्तमानो द्विजः किल ।
वनं दुर्गमनुप्राप्तो महत्क्रव्यादसंकुलम् ॥३॥
वनं दुर्गमनुप्राप्तो महत्क्रव्यादसंकुलम् ॥३॥
3. kaścinmahati saṁsāre vartamāno dvijaḥ kila ,
vanaṁ durgamanuprāpto mahatkravyādasaṁkulam.
vanaṁ durgamanuprāpto mahatkravyādasaṁkulam.
3.
kaścit mahati saṃsāre vartamānaḥ dvijaḥ kila
vanam durgam anuprāptaḥ mahat kravyādasaṅkulam
vanam durgam anuprāptaḥ mahat kravyādasaṅkulam
3.
kila kaścit dvijaḥ mahati saṃsāre vartamānaḥ
mahat kravyādasaṅkulam durgam vanam anuprāptaḥ
mahat kravyādasaṅkulam durgam vanam anuprāptaḥ
3.
A certain twice-born man (dvija), living in this vast cycle of existence (saṃsāra), arrived at a formidable forest, densely populated by large carnivorous creatures.
सिंहव्याघ्रगजाकारैरतिघोरैर्महाशनैः ।
समन्तात्संपरिक्षिप्तं मृत्योरपि भयप्रदम् ॥४॥
समन्तात्संपरिक्षिप्तं मृत्योरपि भयप्रदम् ॥४॥
4. siṁhavyāghragajākārairatighorairmahāśanaiḥ ,
samantātsaṁparikṣiptaṁ mṛtyorapi bhayapradam.
samantātsaṁparikṣiptaṁ mṛtyorapi bhayapradam.
4.
siṃhavyāghragajākāraiḥ atighoraiḥ mahāśanaiḥ
samantāt samparikṣiptam mṛtyoḥ api bhayapradam
samantāt samparikṣiptam mṛtyoḥ api bhayapradam
4.
siṃhavyāghragajākāraiḥ atighoraiḥ mahāśanaiḥ
samantāt samparikṣiptam mṛtyoḥ api bhayapradam
samantāt samparikṣiptam mṛtyoḥ api bhayapradam
4.
It was completely surrounded on all sides by extremely dreadful creatures, resembling lions, tigers, and elephants, with enormous jaws, inspiring fear even in Death itself.
तदस्य दृष्ट्वा हृदयमुद्वेगमगमत्परम् ।
अभ्युच्छ्रयश्च रोम्णां वै विक्रियाश्च परंतप ॥५॥
अभ्युच्छ्रयश्च रोम्णां वै विक्रियाश्च परंतप ॥५॥
5. tadasya dṛṣṭvā hṛdayamudvegamagamatparam ,
abhyucchrayaśca romṇāṁ vai vikriyāśca paraṁtapa.
abhyucchrayaśca romṇāṁ vai vikriyāśca paraṁtapa.
5.
tat asya dṛṣṭvā hṛdayam udvegam agamat param
abhyucchrayaḥ ca romṇām vai vikriyāḥ ca parantapa
abhyucchrayaḥ ca romṇām vai vikriyāḥ ca parantapa
5.
parantapa tat asya dṛṣṭvā hṛdayam param udvegam
agamat ca romṇām abhyucchrayaḥ vai ca vikriyāḥ
agamat ca romṇām abhyucchrayaḥ vai ca vikriyāḥ
5.
Upon seeing that, his heart became filled with extreme agitation, and indeed, his hairs stood on end and there were bodily distortions, O tormentor of enemies (parantapa).
स तद्वनं व्यनुसरन्विप्रधावनितस्ततः ।
वीक्षमाणो दिशः सर्वाः शरणं क्व भवेदिति ॥६॥
वीक्षमाणो दिशः सर्वाः शरणं क्व भवेदिति ॥६॥
6. sa tadvanaṁ vyanusaranvipradhāvanitastataḥ ,
vīkṣamāṇo diśaḥ sarvāḥ śaraṇaṁ kva bhavediti.
vīkṣamāṇo diśaḥ sarvāḥ śaraṇaṁ kva bhavediti.
6.
saḥ tat vanam vyanusaran vipradhāvan itaḥ tataḥ
vīkṣamāṇaḥ diśaḥ sarvāḥ śaraṇam kva bhavet iti
vīkṣamāṇaḥ diśaḥ sarvāḥ śaraṇam kva bhavet iti
6.
saḥ tat vanam vyanusaran itaḥ tataḥ vipradhāvan
sarvāḥ diśaḥ vīkṣamāṇaḥ kva śaraṇam bhavet iti
sarvāḥ diśaḥ vīkṣamāṇaḥ kva śaraṇam bhavet iti
6.
He pursued that forest, running hither and thither, looking in all directions, (thinking to himself,) "where could there be refuge?"
स तेषां छिद्रमन्विच्छन्प्रद्रुतो भयपीडितः ।
न च निर्याति वै दूरं न च तैर्विप्रयुज्यते ॥७॥
न च निर्याति वै दूरं न च तैर्विप्रयुज्यते ॥७॥
7. sa teṣāṁ chidramanvicchanpradruto bhayapīḍitaḥ ,
na ca niryāti vai dūraṁ na ca tairviprayujyate.
na ca niryāti vai dūraṁ na ca tairviprayujyate.
7.
saḥ teṣām chidram anvicchan pradrutaḥ bhayapīḍitaḥ
na ca niryāti vai dūram na ca taiḥ viprayujyate
na ca niryāti vai dūram na ca taiḥ viprayujyate
7.
saḥ teṣām chidram anvicchan bhayapīḍitaḥ pradrutaḥ
ca na dūram vai niryāti ca na taiḥ viprayujyate
ca na dūram vai niryāti ca na taiḥ viprayujyate
7.
Seeking an escape from them, he fled, afflicted by fear. Yet, he could neither get far away nor could he separate himself from them.
अथापश्यद्वनं घोरं समन्ताद्वागुरावृतम् ।
बाहुभ्यां संपरिष्वक्तं स्त्रिया परमघोरया ॥८॥
बाहुभ्यां संपरिष्वक्तं स्त्रिया परमघोरया ॥८॥
8. athāpaśyadvanaṁ ghoraṁ samantādvāgurāvṛtam ,
bāhubhyāṁ saṁpariṣvaktaṁ striyā paramaghorayā.
bāhubhyāṁ saṁpariṣvaktaṁ striyā paramaghorayā.
8.
atha apaśyat vanam ghoram samantāt vāgurā āvṛtam
bāhubhyām sampariṣvaktam striyā paramaghorayā
bāhubhyām sampariṣvaktam striyā paramaghorayā
8.
atha saḥ ghoram vanam apaśyat samantāt vāgurā āvṛtam
paramaghorayā striyā bāhubhyām sampariṣvaktam
paramaghorayā striyā bāhubhyām sampariṣvaktam
8.
Then he saw a dreadful forest, encircled on all sides by nets, and embraced by the two arms of an exceedingly terrifying woman.
पञ्चशीर्षधरैर्नागैः शैलैरिव समुन्नतैः ।
नभःस्पृशैर्महावृक्षैः परिक्षिप्तं महावनम् ॥९॥
नभःस्पृशैर्महावृक्षैः परिक्षिप्तं महावनम् ॥९॥
9. pañcaśīrṣadharairnāgaiḥ śailairiva samunnataiḥ ,
nabhaḥspṛśairmahāvṛkṣaiḥ parikṣiptaṁ mahāvanam.
nabhaḥspṛśairmahāvṛkṣaiḥ parikṣiptaṁ mahāvanam.
9.
pañcaśīrṣadharaiḥ nāgaiḥ śailaiḥ iva samunnataiḥ
nabhaḥspṛśaiḥ mahāvṛkṣaiḥ parikṣiptam mahāvanam
nabhaḥspṛśaiḥ mahāvṛkṣaiḥ parikṣiptam mahāvanam
9.
mahāvanam pañcaśīrṣadharaiḥ nāgaiḥ samunnataiḥ
śailaiḥ iva nabhaḥspṛśaiḥ mahāvṛkṣaiḥ parikṣiptam
śailaiḥ iva nabhaḥspṛśaiḥ mahāvṛkṣaiḥ parikṣiptam
9.
This great forest was encompassed by five-headed serpents, by mountains, as it were, towering high, and by immense trees that touched the sky.
वनमध्ये च तत्राभूदुदपानः समावृतः ।
वल्लीभिस्तृणछन्नाभिर्गूढाभिरभिसंवृतः ॥१०॥
वल्लीभिस्तृणछन्नाभिर्गूढाभिरभिसंवृतः ॥१०॥
10. vanamadhye ca tatrābhūdudapānaḥ samāvṛtaḥ ,
vallībhistṛṇachannābhirgūḍhābhirabhisaṁvṛtaḥ.
vallībhistṛṇachannābhirgūḍhābhirabhisaṁvṛtaḥ.
10.
vanamadhye ca tatra abhūt udapānaḥ samāvṛtaḥ
vallībhiḥ tṛṇacchannābhiḥ gūḍhābhiḥ abhisaṃvṛtaḥ
vallībhiḥ tṛṇacchannābhiḥ gūḍhābhiḥ abhisaṃvṛtaḥ
10.
tatra vanamadhye ca tṛṇacchannābhiḥ gūḍhābhiḥ
vallībhiḥ abhisaṃvṛtaḥ samāvṛtaḥ udapānaḥ abhūt
vallībhiḥ abhisaṃvṛtaḥ samāvṛtaḥ udapānaḥ abhūt
10.
In the middle of the forest, there was a well, completely covered and hidden by creepers overgrown with grass.
पपात स द्विजस्तत्र निगूढे सलिलाशये ।
विलग्नश्चाभवत्तस्मिँल्लतासंतानसंकटे ॥११॥
विलग्नश्चाभवत्तस्मिँल्लतासंतानसंकटे ॥११॥
11. papāta sa dvijastatra nigūḍhe salilāśaye ,
vilagnaścābhavattasmiँllatāsaṁtānasaṁkaṭe.
vilagnaścābhavattasmiँllatāsaṁtānasaṁkaṭe.
11.
papāta saḥ dvijaḥ tatra nigūḍhe salilāśaye
vilagnaḥ ca abhavat tasmin latāsaṃtānasaṃkaṭe
vilagnaḥ ca abhavat tasmin latāsaṃtānasaṃkaṭe
11.
saḥ dvijaḥ tatra nigūḍhe salilāśaye papāta ca
tasmin latāsaṃtānasaṃkaṭe vilagnaḥ abhavat
tasmin latāsaṃtānasaṃkaṭe vilagnaḥ abhavat
11.
That brahmin (dvija) fell into that hidden well (salilāśaya) and became entangled in the dense, constricted mass of creepers there.
पनसस्य यथा जातं वृन्तबद्धं महाफलम् ।
स तथा लम्बते तत्र ऊर्ध्वपादो ह्यधःशिराः ॥१२॥
स तथा लम्बते तत्र ऊर्ध्वपादो ह्यधःशिराः ॥१२॥
12. panasasya yathā jātaṁ vṛntabaddhaṁ mahāphalam ,
sa tathā lambate tatra ūrdhvapādo hyadhaḥśirāḥ.
sa tathā lambate tatra ūrdhvapādo hyadhaḥśirāḥ.
12.
panasasya yathā jātam vṛntabaddham mahāphalam
saḥ tathā lambate tatra ūrdhvapādaḥ hi adhaḥśirāḥ
saḥ tathā lambate tatra ūrdhvapādaḥ hi adhaḥśirāḥ
12.
yathā panasasya vṛntabaddham jātam mahāphalam
saḥ tathā tatra ūrdhvapādaḥ adhaḥśirāḥ hi lambate
saḥ tathā tatra ūrdhvapādaḥ adhaḥśirāḥ hi lambate
12.
Just as a large fruit grown on a jackfruit tree (panasa), bound by its stalk, hangs, so too he hung there, with his feet upwards and his head downwards.
अथ तत्रापि चान्योऽस्य भूयो जात उपद्रवः ।
कूपवीनाहवेलायामपश्यत महागजम् ॥१३॥
कूपवीनाहवेलायामपश्यत महागजम् ॥१३॥
13. atha tatrāpi cānyo'sya bhūyo jāta upadravaḥ ,
kūpavīnāhavelāyāmapaśyata mahāgajam.
kūpavīnāhavelāyāmapaśyata mahāgajam.
13.
atha tatra api ca anyaḥ asya bhūyaḥ jātaḥ
upadravaḥ kūpavīnāhavelāyām apaśyata mahāgajam
upadravaḥ kūpavīnāhavelāyām apaśyata mahāgajam
13.
atha tatra api ca asya bhūyaḥ anyaḥ upadravaḥ
jātaḥ kūpavīnāhavelāyām mahāgajam apaśyata
jātaḥ kūpavīnāhavelāyām mahāgajam apaśyata
13.
Then, another calamity arose for him there. At the mouth of the well, he saw a great elephant.
षड्वक्त्रं कृष्णशबलं द्विषट्कपदचारिणम् ।
क्रमेण परिसर्पन्तं वल्लीवृक्षसमावृतम् ॥१४॥
क्रमेण परिसर्पन्तं वल्लीवृक्षसमावृतम् ॥१४॥
14. ṣaḍvaktraṁ kṛṣṇaśabalaṁ dviṣaṭkapadacāriṇam ,
krameṇa parisarpantaṁ vallīvṛkṣasamāvṛtam.
krameṇa parisarpantaṁ vallīvṛkṣasamāvṛtam.
14.
ṣaḍvaktram kṛṣṇaśabalam dviṣaṭkapadacāriṇam
krameṇa parisarpantam vallīvṛkṣasamāvṛtam
krameṇa parisarpantam vallīvṛkṣasamāvṛtam
14.
ṣaḍvaktram kṛṣṇaśabalam dviṣaṭkapadacāriṇam
krameṇa parisarpantam vallīvṛkṣasamāvṛtam
krameṇa parisarpantam vallīvṛkṣasamāvṛtam
14.
I perceive the [wheel of time] as having six faces, dark and variegated, moving on twelve feet, gradually creeping around, and enveloped by creepers and trees.
तस्य चापि प्रशाखासु वृक्षशाखावलम्बिनः ।
नानारूपा मधुकरा घोररूपा भयावहाः ।
आसते मधु संभृत्य पूर्वमेव निकेतजाः ॥१५॥
नानारूपा मधुकरा घोररूपा भयावहाः ।
आसते मधु संभृत्य पूर्वमेव निकेतजाः ॥१५॥
15. tasya cāpi praśākhāsu vṛkṣaśākhāvalambinaḥ ,
nānārūpā madhukarā ghorarūpā bhayāvahāḥ ,
āsate madhu saṁbhṛtya pūrvameva niketajāḥ.
nānārūpā madhukarā ghorarūpā bhayāvahāḥ ,
āsate madhu saṁbhṛtya pūrvameva niketajāḥ.
15.
tasya ca api praśākhāsu
vṛkṣaśākhāvalambinaḥ nānārūpāḥ madhukarāḥ
ghorarūpāḥ bhayāvahāḥ āsate
madhu saṃbhṛtya pūrvam eva niketajāḥ
vṛkṣaśākhāvalambinaḥ nānārūpāḥ madhukarāḥ
ghorarūpāḥ bhayāvahāḥ āsate
madhu saṃbhṛtya pūrvam eva niketajāḥ
15.
tasya api praśākhāsu vṛkṣaśākhāvalambinaḥ
pūrvam eva niketajāḥ
nānārūpāḥ ghorarūpāḥ bhayāvahāḥ
madhukarāḥ (ca) madhu saṃbhṛtya āsate
pūrvam eva niketajāḥ
nānārūpāḥ ghorarūpāḥ bhayāvahāḥ
madhukarāḥ (ca) madhu saṃbhṛtya āsate
15.
And on its sub-branches, hanging from the tree's branches, bees of various forms, dreadful-looking and frightening, having gathered honey, dwell there, having been born in the hive itself.
भूयो भूयः समीहन्ते मधूनि भरतर्षभ ।
स्वादनीयानि भूतानां न यैर्बालोऽपि तृप्यते ॥१६॥
स्वादनीयानि भूतानां न यैर्बालोऽपि तृप्यते ॥१६॥
16. bhūyo bhūyaḥ samīhante madhūni bharatarṣabha ,
svādanīyāni bhūtānāṁ na yairbālo'pi tṛpyate.
svādanīyāni bhūtānāṁ na yairbālo'pi tṛpyate.
16.
bhūyaḥ bhūyaḥ samīhante madhūni bharatarṣabha
svādanīyāni bhūtānām na yaiḥ bālaḥ api tṛpyate
svādanīyāni bhūtānām na yaiḥ bālaḥ api tṛpyate
16.
bharatarṣabha,
(te) bhūyaḥ bhūyaḥ bhūtānām svādanīyāni madhūni samīhante.
yaiḥ bālaḥ api na tṛpyate
(te) bhūyaḥ bhūyaḥ bhūtānām svādanīyāni madhūni samīhante.
yaiḥ bālaḥ api na tṛpyate
16.
O best of Bharatas, they repeatedly desire these palatable honeys for beings, yet even a child is not satisfied by them.
तेषां मधूनां बहुधा धारा प्रस्रवते सदा ।
तां लम्बमानः स पुमान्धारां पिबति सर्वदा ।
न चास्य तृष्णा विरता पिबमानस्य संकटे ॥१७॥
तां लम्बमानः स पुमान्धारां पिबति सर्वदा ।
न चास्य तृष्णा विरता पिबमानस्य संकटे ॥१७॥
17. teṣāṁ madhūnāṁ bahudhā dhārā prasravate sadā ,
tāṁ lambamānaḥ sa pumāndhārāṁ pibati sarvadā ,
na cāsya tṛṣṇā viratā pibamānasya saṁkaṭe.
tāṁ lambamānaḥ sa pumāndhārāṁ pibati sarvadā ,
na cāsya tṛṣṇā viratā pibamānasya saṁkaṭe.
17.
teṣām madhūnām bahudhā dhārā
prasravate sadā tām lambamānaḥ saḥ
pumān dhārām pibati sarvadā na ca
asya tṛṣṇā viratā pibamānasya saṃkaṭe
prasravate sadā tām lambamānaḥ saḥ
pumān dhārām pibati sarvadā na ca
asya tṛṣṇā viratā pibamānasya saṃkaṭe
17.
teṣām madhūnām bahudhā dhārā sadā prasravate.
saḥ pumān lambamānaḥ tām dhārām sarvadā pibati.
ca asya saṅkaṭe pibamānasya tṛṣṇā na viratā
saḥ pumān lambamānaḥ tām dhārām sarvadā pibati.
ca asya saṅkaṭe pibamānasya tṛṣṇā na viratā
17.
A stream of those honeys constantly flows forth in many ways. That man, hanging, always drinks that stream. Yet, his thirst (tṛṣṇā), even while drinking amidst distress, never ceases.
अभीप्सति च तां नित्यमतृप्तः स पुनः पुनः ।
न चास्य जीविते राजन्निर्वेदः समजायत ॥१८॥
न चास्य जीविते राजन्निर्वेदः समजायत ॥१८॥
18. abhīpsati ca tāṁ nityamatṛptaḥ sa punaḥ punaḥ ,
na cāsya jīvite rājannirvedaḥ samajāyata.
na cāsya jīvite rājannirvedaḥ samajāyata.
18.
abhīpsati ca tām nityam atṛptaḥ sa punaḥ punaḥ
na ca asya jīvite rājan nirvedaḥ samajāyata
na ca asya jīvite rājan nirvedaḥ samajāyata
18.
rājan sa atṛptaḥ tām nityam punaḥ punaḥ ca abhīpsati.
asya jīvite ca nirvedaḥ na samajāyata.
asya jīvite ca nirvedaḥ na samajāyata.
18.
And that unsatisfied man constantly desires her again and again. Yet, O King, no disillusionment (nirveda) ever arose regarding his life.
तत्रैव च मनुष्यस्य जीविताशा प्रतिष्ठिता ।
कृष्णाः श्वेताश्च तं वृक्षं कुट्टयन्ति स्म मूषकाः ॥१९॥
कृष्णाः श्वेताश्च तं वृक्षं कुट्टयन्ति स्म मूषकाः ॥१९॥
19. tatraiva ca manuṣyasya jīvitāśā pratiṣṭhitā ,
kṛṣṇāḥ śvetāśca taṁ vṛkṣaṁ kuṭṭayanti sma mūṣakāḥ.
kṛṣṇāḥ śvetāśca taṁ vṛkṣaṁ kuṭṭayanti sma mūṣakāḥ.
19.
tatra eva ca manuṣyasya jīvitāśā pratiṣṭhitā
kṛṣṇāḥ śvetāḥ ca tam vṛkṣam kuṭṭayanti sma mūṣakāḥ
kṛṣṇāḥ śvetāḥ ca tam vṛkṣam kuṭṭayanti sma mūṣakāḥ
19.
ca manuṣyasya jīvitāśā tatra eva pratiṣṭhitā.
kṛṣṇāḥ ca śvetāḥ mūṣakāḥ tam vṛkṣam kuṭṭayanti sma.
kṛṣṇāḥ ca śvetāḥ mūṣakāḥ tam vṛkṣam kuṭṭayanti sma.
19.
And precisely there, the hope for life (jīvitāśā) of man is firmly established. Black and white mice were gnawing at that tree.
व्यालैश्च वनदुर्गान्ते स्त्रिया च परमोग्रया ।
कूपाधस्ताच्च नागेन वीनाहे कुञ्जरेण च ॥२०॥
कूपाधस्ताच्च नागेन वीनाहे कुञ्जरेण च ॥२०॥
20. vyālaiśca vanadurgānte striyā ca paramograyā ,
kūpādhastācca nāgena vīnāhe kuñjareṇa ca.
kūpādhastācca nāgena vīnāhe kuñjareṇa ca.
20.
vyālaiḥ ca vanadurgānte striyā ca parama ugrayā
kūpādhastāt ca nāgena vīnāhe kuñjareṇa ca
kūpādhastāt ca nāgena vīnāhe kuñjareṇa ca
20.
ca vanadurgānte vyālaiḥ,
ca paramograyā स्त्रिया.
ca kūpādhastāt nāgena,
ca vīnāhe kuñjareṇa.
ca paramograyā स्त्रिया.
ca kūpādhastāt nāgena,
ca vīnāhe kuñjareṇa.
20.
And by wild beasts at the edge of the difficult-to-traverse forest, and by an exceedingly fierce woman. And from below the well, by a great serpent (nāga), and by an elephant (kuñjara) at the entanglement.
वृक्षप्रपाताच्च भयं मूषकेभ्यश्च पञ्चमम् ।
मधुलोभान्मधुकरैः षष्ठमाहुर्महद्भयम् ॥२१॥
मधुलोभान्मधुकरैः षष्ठमाहुर्महद्भयम् ॥२१॥
21. vṛkṣaprapātācca bhayaṁ mūṣakebhyaśca pañcamam ,
madhulobhānmadhukaraiḥ ṣaṣṭhamāhurmahadbhayam.
madhulobhānmadhukaraiḥ ṣaṣṭhamāhurmahadbhayam.
21.
vṛkṣaprapātāt ca bhayam mūṣakebhyaḥ ca pañcamam
madhulobhāt madhukaraiḥ ṣaṣṭham āhuḥ mahat bhayam
madhulobhāt madhukaraiḥ ṣaṣṭham āhuḥ mahat bhayam
21.
ca vṛkṣaprapātāt bhayam,
ca mūṣakebhyaḥ pañcamam (bhayam).
madhukaraiḥ madhulobhāt ṣaṣṭham mahat bhayam āhuḥ.
ca mūṣakebhyaḥ pañcamam (bhayam).
madhukaraiḥ madhulobhāt ṣaṣṭham mahat bhayam āhuḥ.
21.
And fear arises from the fall of the tree, and the fifth (danger) is from the mice. The sixth, a great danger, they say, comes from the desire for honey (madhulobha), caused by the bees.
एवं स वसते तत्र क्षिप्तः संसारसागरे ।
न चैव जीविताशायां निर्वेदमुपगच्छति ॥२२॥
न चैव जीविताशायां निर्वेदमुपगच्छति ॥२२॥
22. evaṁ sa vasate tatra kṣiptaḥ saṁsārasāgare ,
na caiva jīvitāśāyāṁ nirvedamupagacchati.
na caiva jīvitāśāyāṁ nirvedamupagacchati.
22.
evam saḥ vasate tatra kṣiptaḥ saṃsārasāgare
na ca eva jīvitāśāyām nirvedam upagacchati
na ca eva jīvitāśāyām nirvedam upagacchati
22.
saḥ kṣiptaḥ saṃsārasāgare evam vasate tatra
ca eva na jīvitāśāyām nirvedam upagacchati
ca eva na jīvitāśāyām nirvedam upagacchati
22.
Thus, thrown into the ocean of worldly existence (saṃsāra), he dwells there, yet he does not develop dispassion (nirveda) towards the hope of life.
Links to all chapters:
ādi parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
sabhā parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
vana parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
Chapter 226
Chapter 227
Chapter 228
Chapter 229
Chapter 230
Chapter 231
Chapter 232
Chapter 233
Chapter 234
Chapter 235
Chapter 236
Chapter 237
Chapter 238
Chapter 239
Chapter 240
Chapter 241
Chapter 242
Chapter 243
Chapter 244
Chapter 245
Chapter 246
Chapter 247
Chapter 248
Chapter 249
Chapter 250
Chapter 251
Chapter 252
Chapter 253
Chapter 254
Chapter 255
Chapter 256
Chapter 257
Chapter 258
Chapter 259
Chapter 260
Chapter 261
Chapter 262
Chapter 263
Chapter 264
Chapter 265
Chapter 266
Chapter 267
Chapter 268
Chapter 269
Chapter 270
Chapter 271
Chapter 272
Chapter 273
Chapter 274
Chapter 275
Chapter 276
Chapter 277
Chapter 278
Chapter 279
Chapter 280
Chapter 281
Chapter 282
Chapter 283
Chapter 284
Chapter 285
Chapter 286
Chapter 287
Chapter 288
Chapter 289
Chapter 290
Chapter 291
Chapter 292
Chapter 293
Chapter 294
Chapter 295
Chapter 296
Chapter 297
Chapter 298
Chapter 299
virāṭa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
udyoga parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
bhīṣma parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
droṇa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
karṇa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
śalya parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
sauptika parva
strī parva (current book)
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5 (current chapter)
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
śānti parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
Chapter 226
Chapter 227
Chapter 228
Chapter 229
Chapter 230
Chapter 231
Chapter 232
Chapter 233
Chapter 234
Chapter 235
Chapter 236
Chapter 237
Chapter 238
Chapter 239
Chapter 240
Chapter 241
Chapter 242
Chapter 243
Chapter 244
Chapter 245
Chapter 246
Chapter 247
Chapter 248
Chapter 249
Chapter 250
Chapter 251
Chapter 252
Chapter 253
Chapter 254
Chapter 255
Chapter 256
Chapter 257
Chapter 258
Chapter 259
Chapter 260
Chapter 261
Chapter 262
Chapter 263
Chapter 264
Chapter 265
Chapter 266
Chapter 267
Chapter 268
Chapter 269
Chapter 270
Chapter 271
Chapter 272
Chapter 273
Chapter 274
Chapter 275
Chapter 276
Chapter 277
Chapter 278
Chapter 279
Chapter 280
Chapter 281
Chapter 282
Chapter 283
Chapter 284
Chapter 285
Chapter 286
Chapter 287
Chapter 288
Chapter 289
Chapter 290
Chapter 291
Chapter 292
Chapter 293
Chapter 294
Chapter 295
Chapter 296
Chapter 297
Chapter 298
Chapter 299
Chapter 300
Chapter 301
Chapter 302
Chapter 303
Chapter 304
Chapter 305
Chapter 306
Chapter 307
Chapter 308
Chapter 309
Chapter 310
Chapter 311
Chapter 312
Chapter 313
Chapter 314
Chapter 315
Chapter 316
Chapter 317
Chapter 318
Chapter 319
Chapter 320
Chapter 321
Chapter 322
Chapter 323
Chapter 324
Chapter 325
Chapter 326
Chapter 327
Chapter 328
Chapter 329
Chapter 330
Chapter 331
Chapter 332
Chapter 333
Chapter 334
Chapter 335
Chapter 336
Chapter 337
Chapter 338
Chapter 339
Chapter 340
Chapter 341
Chapter 342
Chapter 343
Chapter 344
Chapter 345
Chapter 346
Chapter 347
Chapter 348
Chapter 349
Chapter 350
Chapter 351
Chapter 352
Chapter 353
anuśāsana parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
aśvamedhika parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
āśramavāsika parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47