महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-13, chapter-116
युधिष्ठिर उवाच ।
अहिंसा परमो धर्म इत्युक्तं बहुशस्त्वया ।
श्राद्धेषु च भवानाह पितॄनामिषकाङ्क्षिणः ॥१॥
अहिंसा परमो धर्म इत्युक्तं बहुशस्त्वया ।
श्राद्धेषु च भवानाह पितॄनामिषकाङ्क्षिणः ॥१॥
1. yudhiṣṭhira uvāca ,
ahiṁsā paramo dharma ityuktaṁ bahuśastvayā ,
śrāddheṣu ca bhavānāha pitṝnāmiṣakāṅkṣiṇaḥ.
ahiṁsā paramo dharma ityuktaṁ bahuśastvayā ,
śrāddheṣu ca bhavānāha pitṝnāmiṣakāṅkṣiṇaḥ.
मांसैर्बहुविधैः प्रोक्तस्त्वया श्राद्धविधिः पुरा ।
अहत्वा च कुतो मांसमेवमेतद्विरुध्यते ॥२॥
अहत्वा च कुतो मांसमेवमेतद्विरुध्यते ॥२॥
2. māṁsairbahuvidhaiḥ proktastvayā śrāddhavidhiḥ purā ,
ahatvā ca kuto māṁsamevametadvirudhyate.
ahatvā ca kuto māṁsamevametadvirudhyate.
जातो नः संशयो धर्मे मांसस्य परिवर्जने ।
दोषो भक्षयतः कः स्यात्कश्चाभक्षयतो गुणः ॥३॥
दोषो भक्षयतः कः स्यात्कश्चाभक्षयतो गुणः ॥३॥
3. jāto naḥ saṁśayo dharme māṁsasya parivarjane ,
doṣo bhakṣayataḥ kaḥ syātkaścābhakṣayato guṇaḥ.
doṣo bhakṣayataḥ kaḥ syātkaścābhakṣayato guṇaḥ.
हत्वा भक्षयतो वापि परेणोपहृतस्य वा ।
हन्याद्वा यः परस्यार्थे क्रीत्वा वा भक्षयेन्नरः ॥४॥
हन्याद्वा यः परस्यार्थे क्रीत्वा वा भक्षयेन्नरः ॥४॥
4. hatvā bhakṣayato vāpi pareṇopahṛtasya vā ,
hanyādvā yaḥ parasyārthe krītvā vā bhakṣayennaraḥ.
hanyādvā yaḥ parasyārthe krītvā vā bhakṣayennaraḥ.
एतदिच्छामि तत्त्वेन कथ्यमानं त्वयानघ ।
निश्चयेन चिकीर्षामि धर्ममेतं सनातनम् ॥५॥
निश्चयेन चिकीर्षामि धर्ममेतं सनातनम् ॥५॥
5. etadicchāmi tattvena kathyamānaṁ tvayānagha ,
niścayena cikīrṣāmi dharmametaṁ sanātanam.
niścayena cikīrṣāmi dharmametaṁ sanātanam.
कथमायुरवाप्नोति कथं भवति सत्त्ववान् ।
कथमव्यङ्गतामेति लक्षण्यो जायते कथम् ॥६॥
कथमव्यङ्गतामेति लक्षण्यो जायते कथम् ॥६॥
6. kathamāyuravāpnoti kathaṁ bhavati sattvavān ,
kathamavyaṅgatāmeti lakṣaṇyo jāyate katham.
kathamavyaṅgatāmeti lakṣaṇyo jāyate katham.
भीष्म उवाच ।
मांसस्य भक्षणे राजन्योऽधर्मः कुरुपुंगव ।
तं मे शृणु यथातत्त्वं यश्चास्य विधिरुत्तमः ॥७॥
मांसस्य भक्षणे राजन्योऽधर्मः कुरुपुंगव ।
तं मे शृणु यथातत्त्वं यश्चास्य विधिरुत्तमः ॥७॥
7. bhīṣma uvāca ,
māṁsasya bhakṣaṇe rājanyo'dharmaḥ kurupuṁgava ,
taṁ me śṛṇu yathātattvaṁ yaścāsya vidhiruttamaḥ.
māṁsasya bhakṣaṇe rājanyo'dharmaḥ kurupuṁgava ,
taṁ me śṛṇu yathātattvaṁ yaścāsya vidhiruttamaḥ.
रूपमव्यङ्गतामायुर्बुद्धिं सत्त्वं बलं स्मृतिम् ।
प्राप्तुकामैर्नरैर्हिंसा वर्जिता वै कृतात्मभिः ॥८॥
प्राप्तुकामैर्नरैर्हिंसा वर्जिता वै कृतात्मभिः ॥८॥
8. rūpamavyaṅgatāmāyurbuddhiṁ sattvaṁ balaṁ smṛtim ,
prāptukāmairnarairhiṁsā varjitā vai kṛtātmabhiḥ.
prāptukāmairnarairhiṁsā varjitā vai kṛtātmabhiḥ.
ऋषीणामत्र संवादो बहुशः कुरुपुंगव ।
बभूव तेषां तु मतं यत्तच्छृणु युधिष्ठिर ॥९॥
बभूव तेषां तु मतं यत्तच्छृणु युधिष्ठिर ॥९॥
9. ṛṣīṇāmatra saṁvādo bahuśaḥ kurupuṁgava ,
babhūva teṣāṁ tu mataṁ yattacchṛṇu yudhiṣṭhira.
babhūva teṣāṁ tu mataṁ yattacchṛṇu yudhiṣṭhira.
यो यजेताश्वमेधेन मासि मासि यतव्रतः ।
वर्जयेन्मधु मांसं च सममेतद्युधिष्ठिर ॥१०॥
वर्जयेन्मधु मांसं च सममेतद्युधिष्ठिर ॥१०॥
10. yo yajetāśvamedhena māsi māsi yatavrataḥ ,
varjayenmadhu māṁsaṁ ca samametadyudhiṣṭhira.
varjayenmadhu māṁsaṁ ca samametadyudhiṣṭhira.
सप्तर्षयो वालखिल्यास्तथैव च मरीचिपाः ।
अमांसभक्षणं राजन्प्रशंसन्ति मनीषिणः ॥११॥
अमांसभक्षणं राजन्प्रशंसन्ति मनीषिणः ॥११॥
11. saptarṣayo vālakhilyāstathaiva ca marīcipāḥ ,
amāṁsabhakṣaṇaṁ rājanpraśaṁsanti manīṣiṇaḥ.
amāṁsabhakṣaṇaṁ rājanpraśaṁsanti manīṣiṇaḥ.
न भक्षयति यो मांसं न हन्यान्न च घातयेत् ।
तं मित्रं सर्वभूतानां मनुः स्वायंभुवोऽब्रवीत् ॥१२॥
तं मित्रं सर्वभूतानां मनुः स्वायंभुवोऽब्रवीत् ॥१२॥
12. na bhakṣayati yo māṁsaṁ na hanyānna ca ghātayet ,
taṁ mitraṁ sarvabhūtānāṁ manuḥ svāyaṁbhuvo'bravīt.
taṁ mitraṁ sarvabhūtānāṁ manuḥ svāyaṁbhuvo'bravīt.
अधृष्यः सर्वभूतानां विश्वास्यः सर्वजन्तुषु ।
साधूनां संमतो नित्यं भवेन्मांसस्य वर्जनात् ॥१३॥
साधूनां संमतो नित्यं भवेन्मांसस्य वर्जनात् ॥१३॥
13. adhṛṣyaḥ sarvabhūtānāṁ viśvāsyaḥ sarvajantuṣu ,
sādhūnāṁ saṁmato nityaṁ bhavenmāṁsasya varjanāt.
sādhūnāṁ saṁmato nityaṁ bhavenmāṁsasya varjanāt.
स्वमांसं परमांसेन यो वर्धयितुमिच्छति ।
नारदः प्राह धर्मात्मा नियतं सोऽवसीदति ॥१४॥
नारदः प्राह धर्मात्मा नियतं सोऽवसीदति ॥१४॥
14. svamāṁsaṁ paramāṁsena yo vardhayitumicchati ,
nāradaḥ prāha dharmātmā niyataṁ so'vasīdati.
nāradaḥ prāha dharmātmā niyataṁ so'vasīdati.
ददाति यजते चापि तपस्वी च भवत्यपि ।
मधुमांसनिवृत्त्येति प्राहैवं स बृहस्पतिः ॥१५॥
मधुमांसनिवृत्त्येति प्राहैवं स बृहस्पतिः ॥१५॥
15. dadāti yajate cāpi tapasvī ca bhavatyapi ,
madhumāṁsanivṛttyeti prāhaivaṁ sa bṛhaspatiḥ.
madhumāṁsanivṛttyeti prāhaivaṁ sa bṛhaspatiḥ.
मासि मास्यश्वमेधेन यो यजेत शतं समाः ।
न खादति च यो मांसं सममेतन्मतं मम ॥१६॥
न खादति च यो मांसं सममेतन्मतं मम ॥१६॥
16. māsi māsyaśvamedhena yo yajeta śataṁ samāḥ ,
na khādati ca yo māṁsaṁ samametanmataṁ mama.
na khādati ca yo māṁsaṁ samametanmataṁ mama.
सदा यजति सत्रेण सदा दानं प्रयच्छति ।
सदा तपस्वी भवति मधुमांसस्य वर्जनात् ॥१७॥
सदा तपस्वी भवति मधुमांसस्य वर्जनात् ॥१७॥
17. sadā yajati satreṇa sadā dānaṁ prayacchati ,
sadā tapasvī bhavati madhumāṁsasya varjanāt.
sadā tapasvī bhavati madhumāṁsasya varjanāt.
सर्वे वेदा न तत्कुर्युः सर्वयज्ञाश्च भारत ।
यो भक्षयित्वा मांसानि पश्चादपि निवर्तते ॥१८॥
यो भक्षयित्वा मांसानि पश्चादपि निवर्तते ॥१८॥
18. sarve vedā na tatkuryuḥ sarvayajñāśca bhārata ,
yo bhakṣayitvā māṁsāni paścādapi nivartate.
yo bhakṣayitvā māṁsāni paścādapi nivartate.
दुष्करं हि रसज्ञेन मांसस्य परिवर्जनम् ।
चर्तुं व्रतमिदं श्रेष्ठं सर्वप्राण्यभयप्रदम् ॥१९॥
चर्तुं व्रतमिदं श्रेष्ठं सर्वप्राण्यभयप्रदम् ॥१९॥
19. duṣkaraṁ hi rasajñena māṁsasya parivarjanam ,
cartuṁ vratamidaṁ śreṣṭhaṁ sarvaprāṇyabhayapradam.
cartuṁ vratamidaṁ śreṣṭhaṁ sarvaprāṇyabhayapradam.
सर्वभूतेषु यो विद्वान्ददात्यभयदक्षिणाम् ।
दाता भवति लोके स प्राणानां नात्र संशयः ॥२०॥
दाता भवति लोके स प्राणानां नात्र संशयः ॥२०॥
20. sarvabhūteṣu yo vidvāndadātyabhayadakṣiṇām ,
dātā bhavati loke sa prāṇānāṁ nātra saṁśayaḥ.
dātā bhavati loke sa prāṇānāṁ nātra saṁśayaḥ.
एवं वै परमं धर्मं प्रशंसन्ति मनीषिणः ।
प्राणा यथात्मनोऽभीष्टा भूतानामपि ते तथा ॥२१॥
प्राणा यथात्मनोऽभीष्टा भूतानामपि ते तथा ॥२१॥
21. evaṁ vai paramaṁ dharmaṁ praśaṁsanti manīṣiṇaḥ ,
prāṇā yathātmano'bhīṣṭā bhūtānāmapi te tathā.
prāṇā yathātmano'bhīṣṭā bhūtānāmapi te tathā.
आत्मौपम्येन गन्तव्यं बुद्धिमद्भिर्महात्मभिः ।
मृत्युतो भयमस्तीति विदुषां भूतिमिच्छताम् ॥२२॥
मृत्युतो भयमस्तीति विदुषां भूतिमिच्छताम् ॥२२॥
22. ātmaupamyena gantavyaṁ buddhimadbhirmahātmabhiḥ ,
mṛtyuto bhayamastīti viduṣāṁ bhūtimicchatām.
mṛtyuto bhayamastīti viduṣāṁ bhūtimicchatām.
किं पुनर्हन्यमानानां तरसा जीवितार्थिनाम् ।
अरोगाणामपापानां पापैर्मांसोपजीविभिः ॥२३॥
अरोगाणामपापानां पापैर्मांसोपजीविभिः ॥२३॥
23. kiṁ punarhanyamānānāṁ tarasā jīvitārthinām ,
arogāṇāmapāpānāṁ pāpairmāṁsopajīvibhiḥ.
arogāṇāmapāpānāṁ pāpairmāṁsopajīvibhiḥ.
तस्माद्विद्धि महाराज मांसस्य परिवर्जनम् ।
धर्मस्यायतनं श्रेष्ठं स्वर्गस्य च सुखस्य च ॥२४॥
धर्मस्यायतनं श्रेष्ठं स्वर्गस्य च सुखस्य च ॥२४॥
24. tasmādviddhi mahārāja māṁsasya parivarjanam ,
dharmasyāyatanaṁ śreṣṭhaṁ svargasya ca sukhasya ca.
dharmasyāyatanaṁ śreṣṭhaṁ svargasya ca sukhasya ca.
अहिंसा परमो धर्मस्तथाहिंसा परं तपः ।
अहिंसा परमं सत्यं ततो धर्मः प्रवर्तते ॥२५॥
अहिंसा परमं सत्यं ततो धर्मः प्रवर्तते ॥२५॥
25. ahiṁsā paramo dharmastathāhiṁsā paraṁ tapaḥ ,
ahiṁsā paramaṁ satyaṁ tato dharmaḥ pravartate.
ahiṁsā paramaṁ satyaṁ tato dharmaḥ pravartate.
न हि मांसं तृणात्काष्ठादुपलाद्वापि जायते ।
हत्वा जन्तुं ततो मांसं तस्माद्दोषोऽस्य भक्षणे ॥२६॥
हत्वा जन्तुं ततो मांसं तस्माद्दोषोऽस्य भक्षणे ॥२६॥
26. na hi māṁsaṁ tṛṇātkāṣṭhādupalādvāpi jāyate ,
hatvā jantuṁ tato māṁsaṁ tasmāddoṣo'sya bhakṣaṇe.
hatvā jantuṁ tato māṁsaṁ tasmāddoṣo'sya bhakṣaṇe.
स्वाहास्वधामृतभुजो देवाः सत्यार्जवप्रियाः ।
क्रव्यादान्राक्षसान्विद्धि जिह्मानृतपरायणान् ॥२७॥
क्रव्यादान्राक्षसान्विद्धि जिह्मानृतपरायणान् ॥२७॥
27. svāhāsvadhāmṛtabhujo devāḥ satyārjavapriyāḥ ,
kravyādānrākṣasānviddhi jihmānṛtaparāyaṇān.
kravyādānrākṣasānviddhi jihmānṛtaparāyaṇān.
कान्तारेष्वथ घोरेषु दुर्गेषु गहनेषु च ।
रात्रावहनि संध्यासु चत्वरेषु सभासु च ।
अमांसभक्षणे राजन्भयमन्ते न गच्छति ॥२८॥
रात्रावहनि संध्यासु चत्वरेषु सभासु च ।
अमांसभक्षणे राजन्भयमन्ते न गच्छति ॥२८॥
28. kāntāreṣvatha ghoreṣu durgeṣu gahaneṣu ca ,
rātrāvahani saṁdhyāsu catvareṣu sabhāsu ca ,
amāṁsabhakṣaṇe rājanbhayamante na gacchati.
rātrāvahani saṁdhyāsu catvareṣu sabhāsu ca ,
amāṁsabhakṣaṇe rājanbhayamante na gacchati.
यदि चेत्खादको न स्यान्न तदा घातको भवेत् ।
घातकः खादकार्थाय तं घातयति वै नरः ॥२९॥
घातकः खादकार्थाय तं घातयति वै नरः ॥२९॥
29. yadi cetkhādako na syānna tadā ghātako bhavet ,
ghātakaḥ khādakārthāya taṁ ghātayati vai naraḥ.
ghātakaḥ khādakārthāya taṁ ghātayati vai naraḥ.
अभक्ष्यमेतदिति वा इति हिंसा निवर्तते ।
खादकार्थमतो हिंसा मृगादीनां प्रवर्तते ॥३०॥
खादकार्थमतो हिंसा मृगादीनां प्रवर्तते ॥३०॥
30. abhakṣyametaditi vā iti hiṁsā nivartate ,
khādakārthamato hiṁsā mṛgādīnāṁ pravartate.
khādakārthamato hiṁsā mṛgādīnāṁ pravartate.
यस्माद्ग्रसति चैवायुर्हिंसकानां महाद्युते ।
तस्माद्विवर्जयेन्मांसं य इच्छेद्भूतिमात्मनः ॥३१॥
तस्माद्विवर्जयेन्मांसं य इच्छेद्भूतिमात्मनः ॥३१॥
31. yasmādgrasati caivāyurhiṁsakānāṁ mahādyute ,
tasmādvivarjayenmāṁsaṁ ya icchedbhūtimātmanaḥ.
tasmādvivarjayenmāṁsaṁ ya icchedbhūtimātmanaḥ.
त्रातारं नाधिगच्छन्ति रौद्राः प्राणिविहिंसकाः ।
उद्वेजनीया भूतानां यथा व्यालमृगास्तथा ॥३२॥
उद्वेजनीया भूतानां यथा व्यालमृगास्तथा ॥३२॥
32. trātāraṁ nādhigacchanti raudrāḥ prāṇivihiṁsakāḥ ,
udvejanīyā bhūtānāṁ yathā vyālamṛgāstathā.
udvejanīyā bhūtānāṁ yathā vyālamṛgāstathā.
लोभाद्वा बुद्धिमोहाद्वा बलवीर्यार्थमेव च ।
संसर्गाद्वाथ पापानामधर्मरुचिता नृणाम् ॥३३॥
संसर्गाद्वाथ पापानामधर्मरुचिता नृणाम् ॥३३॥
33. lobhādvā buddhimohādvā balavīryārthameva ca ,
saṁsargādvātha pāpānāmadharmarucitā nṛṇām.
saṁsargādvātha pāpānāmadharmarucitā nṛṇām.
स्वमांसं परमांसेन यो वर्धयितुमिच्छति ।
उद्विग्नवासे वसति यत्रतत्राभिजायते ॥३४॥
उद्विग्नवासे वसति यत्रतत्राभिजायते ॥३४॥
34. svamāṁsaṁ paramāṁsena yo vardhayitumicchati ,
udvignavāse vasati yatratatrābhijāyate.
udvignavāse vasati yatratatrābhijāyate.
धन्यं यशस्यमायुष्यं स्वर्ग्यं स्वस्त्ययनं महत् ।
मांसस्याभक्षणं प्राहुर्नियताः परमर्षयः ॥३५॥
मांसस्याभक्षणं प्राहुर्नियताः परमर्षयः ॥३५॥
35. dhanyaṁ yaśasyamāyuṣyaṁ svargyaṁ svastyayanaṁ mahat ,
māṁsasyābhakṣaṇaṁ prāhurniyatāḥ paramarṣayaḥ.
māṁsasyābhakṣaṇaṁ prāhurniyatāḥ paramarṣayaḥ.
इदं तु खलु कौन्तेय श्रुतमासीत्पुरा मया ।
मार्कण्डेयस्य वदतो ये दोषा मांसभक्षणे ॥३६॥
मार्कण्डेयस्य वदतो ये दोषा मांसभक्षणे ॥३६॥
36. idaṁ tu khalu kaunteya śrutamāsītpurā mayā ,
mārkaṇḍeyasya vadato ye doṣā māṁsabhakṣaṇe.
mārkaṇḍeyasya vadato ye doṣā māṁsabhakṣaṇe.
यो हि खादति मांसानि प्राणिनां जीवितार्थिनाम् ।
हतानां वा मृतानां वा यथा हन्ता तथैव सः ॥३७॥
हतानां वा मृतानां वा यथा हन्ता तथैव सः ॥३७॥
37. yo hi khādati māṁsāni prāṇināṁ jīvitārthinām ,
hatānāṁ vā mṛtānāṁ vā yathā hantā tathaiva saḥ.
hatānāṁ vā mṛtānāṁ vā yathā hantā tathaiva saḥ.
धनेन क्रायको हन्ति खादकश्चोपभोगतः ।
घातको वधबन्धाभ्यामित्येष त्रिविधो वधः ॥३८॥
घातको वधबन्धाभ्यामित्येष त्रिविधो वधः ॥३८॥
38. dhanena krāyako hanti khādakaścopabhogataḥ ,
ghātako vadhabandhābhyāmityeṣa trividho vadhaḥ.
ghātako vadhabandhābhyāmityeṣa trividho vadhaḥ.
अखादन्ननुमोदंश्च भावदोषेण मानवः ।
योऽनुमन्येत हन्तव्यं सोऽपि दोषेण लिप्यते ॥३९॥
योऽनुमन्येत हन्तव्यं सोऽपि दोषेण लिप्यते ॥३९॥
39. akhādannanumodaṁśca bhāvadoṣeṇa mānavaḥ ,
yo'numanyeta hantavyaṁ so'pi doṣeṇa lipyate.
yo'numanyeta hantavyaṁ so'pi doṣeṇa lipyate.
अधृष्यः सर्वभूतानामायुष्मान्नीरुजः सुखी ।
भवत्यभक्षयन्मांसं दयावान्प्राणिनामिह ॥४०॥
भवत्यभक्षयन्मांसं दयावान्प्राणिनामिह ॥४०॥
40. adhṛṣyaḥ sarvabhūtānāmāyuṣmānnīrujaḥ sukhī ,
bhavatyabhakṣayanmāṁsaṁ dayāvānprāṇināmiha.
bhavatyabhakṣayanmāṁsaṁ dayāvānprāṇināmiha.
हिरण्यदानैर्गोदानैर्भूमिदानैश्च सर्वशः ।
मांसस्याभक्षणे धर्मो विशिष्टः स्यादिति श्रुतिः ॥४१॥
मांसस्याभक्षणे धर्मो विशिष्टः स्यादिति श्रुतिः ॥४१॥
41. hiraṇyadānairgodānairbhūmidānaiśca sarvaśaḥ ,
māṁsasyābhakṣaṇe dharmo viśiṣṭaḥ syāditi śrutiḥ.
māṁsasyābhakṣaṇe dharmo viśiṣṭaḥ syāditi śrutiḥ.
अप्रोक्षितं वृथामांसं विधिहीनं न भक्षयेत् ।
भक्षयन्निरयं याति नरो नास्त्यत्र संशयः ॥४२॥
भक्षयन्निरयं याति नरो नास्त्यत्र संशयः ॥४२॥
42. aprokṣitaṁ vṛthāmāṁsaṁ vidhihīnaṁ na bhakṣayet ,
bhakṣayannirayaṁ yāti naro nāstyatra saṁśayaḥ.
bhakṣayannirayaṁ yāti naro nāstyatra saṁśayaḥ.
प्रोक्षिताभ्युक्षितं मांसं तथा ब्राह्मणकाम्यया ।
अल्पदोषमिह ज्ञेयं विपरीते तु लिप्यते ॥४३॥
अल्पदोषमिह ज्ञेयं विपरीते तु लिप्यते ॥४३॥
43. prokṣitābhyukṣitaṁ māṁsaṁ tathā brāhmaṇakāmyayā ,
alpadoṣamiha jñeyaṁ viparīte tu lipyate.
alpadoṣamiha jñeyaṁ viparīte tu lipyate.
खादकस्य कृते जन्तुं यो हन्यात्पुरुषाधमः ।
महादोषकरस्तत्र खादको न तु घातकः ॥४४॥
महादोषकरस्तत्र खादको न तु घातकः ॥४४॥
44. khādakasya kṛte jantuṁ yo hanyātpuruṣādhamaḥ ,
mahādoṣakarastatra khādako na tu ghātakaḥ.
mahādoṣakarastatra khādako na tu ghātakaḥ.
इज्यायज्ञश्रुतिकृतैर्यो मार्गैरबुधो जनः ।
हन्याज्जन्तुं मांसगृद्ध्री स वै नरकभाङ्नरः ॥४५॥
हन्याज्जन्तुं मांसगृद्ध्री स वै नरकभाङ्नरः ॥४५॥
45. ijyāyajñaśrutikṛtairyo mārgairabudho janaḥ ,
hanyājjantuṁ māṁsagṛddhrī sa vai narakabhāṅnaraḥ.
hanyājjantuṁ māṁsagṛddhrī sa vai narakabhāṅnaraḥ.
भक्षयित्वा तु यो मांसं पश्चादपि निवर्तते ।
तस्यापि सुमहान्धर्मो यः पापाद्विनिवर्तते ॥४६॥
तस्यापि सुमहान्धर्मो यः पापाद्विनिवर्तते ॥४६॥
46. bhakṣayitvā tu yo māṁsaṁ paścādapi nivartate ,
tasyāpi sumahāndharmo yaḥ pāpādvinivartate.
tasyāpi sumahāndharmo yaḥ pāpādvinivartate.
आहर्ता चानुमन्ता च विशस्ता क्रयविक्रयी ।
संस्कर्ता चोपभोक्ता च घातकाः सर्व एव ते ॥४७॥
संस्कर्ता चोपभोक्ता च घातकाः सर्व एव ते ॥४७॥
47. āhartā cānumantā ca viśastā krayavikrayī ,
saṁskartā copabhoktā ca ghātakāḥ sarva eva te.
saṁskartā copabhoktā ca ghātakāḥ sarva eva te.
इदमन्यत्तु वक्ष्यामि प्रमाणं विधिनिर्मितम् ।
पुराणमृषिभिर्जुष्टं वेदेषु परिनिश्चितम् ॥४८॥
पुराणमृषिभिर्जुष्टं वेदेषु परिनिश्चितम् ॥४८॥
48. idamanyattu vakṣyāmi pramāṇaṁ vidhinirmitam ,
purāṇamṛṣibhirjuṣṭaṁ vedeṣu pariniścitam.
purāṇamṛṣibhirjuṣṭaṁ vedeṣu pariniścitam.
प्रवृत्तिलक्षणे धर्मे फलार्थिभिरभिद्रुते ।
यथोक्तं राजशार्दूल न तु तन्मोक्षकाङ्क्षिणाम् ॥४९॥
यथोक्तं राजशार्दूल न तु तन्मोक्षकाङ्क्षिणाम् ॥४९॥
49. pravṛttilakṣaṇe dharme phalārthibhirabhidrute ,
yathoktaṁ rājaśārdūla na tu tanmokṣakāṅkṣiṇām.
yathoktaṁ rājaśārdūla na tu tanmokṣakāṅkṣiṇām.
हविर्यत्संस्कृतं मन्त्रैः प्रोक्षिताभ्युक्षितं शुचि ।
वेदोक्तेन प्रमाणेन पितॄणां प्रक्रियासु च ।
अतोऽन्यथा वृथामांसमभक्ष्यं मनुरब्रवीत् ॥५०॥
वेदोक्तेन प्रमाणेन पितॄणां प्रक्रियासु च ।
अतोऽन्यथा वृथामांसमभक्ष्यं मनुरब्रवीत् ॥५०॥
50. haviryatsaṁskṛtaṁ mantraiḥ prokṣitābhyukṣitaṁ śuci ,
vedoktena pramāṇena pitṝṇāṁ prakriyāsu ca ,
ato'nyathā vṛthāmāṁsamabhakṣyaṁ manurabravīt.
vedoktena pramāṇena pitṝṇāṁ prakriyāsu ca ,
ato'nyathā vṛthāmāṁsamabhakṣyaṁ manurabravīt.
अस्वर्ग्यमयशस्यं च रक्षोवद्भरतर्षभ ।
विधिना हि नराः पूर्वं मांसं राजन्नभक्षयन् ॥५१॥
विधिना हि नराः पूर्वं मांसं राजन्नभक्षयन् ॥५१॥
51. asvargyamayaśasyaṁ ca rakṣovadbharatarṣabha ,
vidhinā hi narāḥ pūrvaṁ māṁsaṁ rājannabhakṣayan.
vidhinā hi narāḥ pūrvaṁ māṁsaṁ rājannabhakṣayan.
य इच्छेत्पुरुषोऽत्यन्तमात्मानं निरुपद्रवम् ।
स वर्जयेत मांसानि प्राणिनामिह सर्वशः ॥५२॥
स वर्जयेत मांसानि प्राणिनामिह सर्वशः ॥५२॥
52. ya icchetpuruṣo'tyantamātmānaṁ nirupadravam ,
sa varjayeta māṁsāni prāṇināmiha sarvaśaḥ.
sa varjayeta māṁsāni prāṇināmiha sarvaśaḥ.
श्रूयते हि पुराकल्पे नृणां व्रीहिमयः पशुः ।
येनायजन्त यज्वानः पुण्यलोकपरायणाः ॥५३॥
येनायजन्त यज्वानः पुण्यलोकपरायणाः ॥५३॥
53. śrūyate hi purākalpe nṛṇāṁ vrīhimayaḥ paśuḥ ,
yenāyajanta yajvānaḥ puṇyalokaparāyaṇāḥ.
yenāyajanta yajvānaḥ puṇyalokaparāyaṇāḥ.
ऋषिभिः संशयं पृष्टो वसुश्चेदिपतिः पुरा ।
अभक्ष्यमिति मांसं स प्राह भक्ष्यमिति प्रभो ॥५४॥
अभक्ष्यमिति मांसं स प्राह भक्ष्यमिति प्रभो ॥५४॥
54. ṛṣibhiḥ saṁśayaṁ pṛṣṭo vasuścedipatiḥ purā ,
abhakṣyamiti māṁsaṁ sa prāha bhakṣyamiti prabho.
abhakṣyamiti māṁsaṁ sa prāha bhakṣyamiti prabho.
आकाशान्मेदिनीं प्राप्तस्ततः स पृथिवीपतिः ।
एतदेव पुनश्चोक्त्वा विवेश धरणीतलम् ॥५५॥
एतदेव पुनश्चोक्त्वा विवेश धरणीतलम् ॥५५॥
55. ākāśānmedinīṁ prāptastataḥ sa pṛthivīpatiḥ ,
etadeva punaścoktvā viveśa dharaṇītalam.
etadeva punaścoktvā viveśa dharaṇītalam.
प्रजानां हितकामेन त्वगस्त्येन महात्मना ।
आरण्याः सर्वदैवत्याः प्रोक्षितास्तपसा मृगाः ॥५६॥
आरण्याः सर्वदैवत्याः प्रोक्षितास्तपसा मृगाः ॥५६॥
56. prajānāṁ hitakāmena tvagastyena mahātmanā ,
āraṇyāḥ sarvadaivatyāḥ prokṣitāstapasā mṛgāḥ.
āraṇyāḥ sarvadaivatyāḥ prokṣitāstapasā mṛgāḥ.
क्रिया ह्येवं न हीयन्ते पितृदैवतसंश्रिताः ।
प्रीयन्ते पितरश्चैव न्यायतो मांसतर्पिताः ॥५७॥
प्रीयन्ते पितरश्चैव न्यायतो मांसतर्पिताः ॥५७॥
57. kriyā hyevaṁ na hīyante pitṛdaivatasaṁśritāḥ ,
prīyante pitaraścaiva nyāyato māṁsatarpitāḥ.
prīyante pitaraścaiva nyāyato māṁsatarpitāḥ.
इदं तु शृणु राजेन्द्र कीर्त्यमानं मयानघ ।
अभक्षणे सर्वसुखं मांसस्य मनुजाधिप ॥५८॥
अभक्षणे सर्वसुखं मांसस्य मनुजाधिप ॥५८॥
58. idaṁ tu śṛṇu rājendra kīrtyamānaṁ mayānagha ,
abhakṣaṇe sarvasukhaṁ māṁsasya manujādhipa.
abhakṣaṇe sarvasukhaṁ māṁsasya manujādhipa.
यस्तु वर्षशतं पूर्णं तपस्तप्येत्सुदारुणम् ।
यश्चैकं वर्जयेन्मांसं सममेतन्मतं मम ॥५९॥
यश्चैकं वर्जयेन्मांसं सममेतन्मतं मम ॥५९॥
59. yastu varṣaśataṁ pūrṇaṁ tapastapyetsudāruṇam ,
yaścaikaṁ varjayenmāṁsaṁ samametanmataṁ mama.
yaścaikaṁ varjayenmāṁsaṁ samametanmataṁ mama.
कौमुदे तु विशेषेण शुक्लपक्षे नराधिप ।
वर्जयेत्सर्वमांसानि धर्मो ह्यत्र विधीयते ॥६०॥
वर्जयेत्सर्वमांसानि धर्मो ह्यत्र विधीयते ॥६०॥
60. kaumude tu viśeṣeṇa śuklapakṣe narādhipa ,
varjayetsarvamāṁsāni dharmo hyatra vidhīyate.
varjayetsarvamāṁsāni dharmo hyatra vidhīyate.
चतुरो वार्षिकान्मासान्यो मांसं परिवर्जयेत् ।
चत्वारि भद्राण्याप्नोति कीर्तिमायुर्यशो बलम् ॥६१॥
चत्वारि भद्राण्याप्नोति कीर्तिमायुर्यशो बलम् ॥६१॥
61. caturo vārṣikānmāsānyo māṁsaṁ parivarjayet ,
catvāri bhadrāṇyāpnoti kīrtimāyuryaśo balam.
catvāri bhadrāṇyāpnoti kīrtimāyuryaśo balam.
अथ वा मासमप्येकं सर्वमांसान्यभक्षयन् ।
अतीत्य सर्वदुःखानि सुखी जीवेन्निरामयः ॥६२॥
अतीत्य सर्वदुःखानि सुखी जीवेन्निरामयः ॥६२॥
62. atha vā māsamapyekaṁ sarvamāṁsānyabhakṣayan ,
atītya sarvaduḥkhāni sukhī jīvennirāmayaḥ.
atītya sarvaduḥkhāni sukhī jīvennirāmayaḥ.
ये वर्जयन्ति मांसानि मासशः पक्षशोऽपि वा ।
तेषां हिंसानिवृत्तानां ब्रह्मलोको विधीयते ॥६३॥
तेषां हिंसानिवृत्तानां ब्रह्मलोको विधीयते ॥६३॥
63. ye varjayanti māṁsāni māsaśaḥ pakṣaśo'pi vā ,
teṣāṁ hiṁsānivṛttānāṁ brahmaloko vidhīyate.
teṣāṁ hiṁsānivṛttānāṁ brahmaloko vidhīyate.
मांसं तु कौमुदं पक्षं वर्जितं पार्थ राजभिः ।
सर्वभूतात्मभूतैस्तैर्विज्ञातार्थपरावरैः ॥६४॥
सर्वभूतात्मभूतैस्तैर्विज्ञातार्थपरावरैः ॥६४॥
64. māṁsaṁ tu kaumudaṁ pakṣaṁ varjitaṁ pārtha rājabhiḥ ,
sarvabhūtātmabhūtaistairvijñātārthaparāvaraiḥ.
sarvabhūtātmabhūtaistairvijñātārthaparāvaraiḥ.
नाभागेनाम्बरीषेण गयेन च महात्मना ।
आयुषा चानरण्येन दिलीपरघुपूरुभिः ॥६५॥
आयुषा चानरण्येन दिलीपरघुपूरुभिः ॥६५॥
65. nābhāgenāmbarīṣeṇa gayena ca mahātmanā ,
āyuṣā cānaraṇyena dilīparaghupūrubhiḥ.
āyuṣā cānaraṇyena dilīparaghupūrubhiḥ.
कार्तवीर्यानिरुद्धाभ्यां नहुषेण ययातिना ।
नृगेण विष्वगश्वेन तथैव शशबिन्दुना ।
युवनाश्वेन च तथा शिबिनौशीनरेण च ॥६६॥
नृगेण विष्वगश्वेन तथैव शशबिन्दुना ।
युवनाश्वेन च तथा शिबिनौशीनरेण च ॥६६॥
66. kārtavīryāniruddhābhyāṁ nahuṣeṇa yayātinā ,
nṛgeṇa viṣvagaśvena tathaiva śaśabindunā ,
yuvanāśvena ca tathā śibinauśīnareṇa ca.
nṛgeṇa viṣvagaśvena tathaiva śaśabindunā ,
yuvanāśvena ca tathā śibinauśīnareṇa ca.
श्येनचित्रेण राजेन्द्र सोमकेन वृकेण च ।
रैवतेन रन्तिदेवेन वसुना सृञ्जयेन च ॥६७॥
रैवतेन रन्तिदेवेन वसुना सृञ्जयेन च ॥६७॥
67. śyenacitreṇa rājendra somakena vṛkeṇa ca ,
raivatena rantidevena vasunā sṛñjayena ca.
raivatena rantidevena vasunā sṛñjayena ca.
दुःषन्तेन करूषेण रामालर्कनलैस्तथा ।
विरूपाश्वेन निमिना जनकेन च धीमता ॥६८॥
विरूपाश्वेन निमिना जनकेन च धीमता ॥६८॥
68. duḥṣantena karūṣeṇa rāmālarkanalaistathā ,
virūpāśvena niminā janakena ca dhīmatā.
virūpāśvena niminā janakena ca dhīmatā.
सिलेन पृथुना चैव वीरसेनेन चैव ह ।
इक्ष्वाकुणा शंभुना च श्वेतेन सगरेण च ॥६९॥
इक्ष्वाकुणा शंभुना च श्वेतेन सगरेण च ॥६९॥
69. silena pṛthunā caiva vīrasenena caiva ha ,
ikṣvākuṇā śaṁbhunā ca śvetena sagareṇa ca.
ikṣvākuṇā śaṁbhunā ca śvetena sagareṇa ca.
एतैश्चान्यैश्च राजेन्द्र पुरा मांसं न भक्षितम् ।
शारदं कौमुदं मासं ततस्ते स्वर्गमाप्नुवन् ॥७०॥
शारदं कौमुदं मासं ततस्ते स्वर्गमाप्नुवन् ॥७०॥
70. etaiścānyaiśca rājendra purā māṁsaṁ na bhakṣitam ,
śāradaṁ kaumudaṁ māsaṁ tataste svargamāpnuvan.
śāradaṁ kaumudaṁ māsaṁ tataste svargamāpnuvan.
ब्रह्मलोके च तिष्ठन्ति ज्वलमानाः श्रियान्विताः ।
उपास्यमाना गन्धर्वैः स्त्रीसहस्रसमन्विताः ॥७१॥
उपास्यमाना गन्धर्वैः स्त्रीसहस्रसमन्विताः ॥७१॥
71. brahmaloke ca tiṣṭhanti jvalamānāḥ śriyānvitāḥ ,
upāsyamānā gandharvaiḥ strīsahasrasamanvitāḥ.
upāsyamānā gandharvaiḥ strīsahasrasamanvitāḥ.
तदेतदुत्तमं धर्ममहिंसालक्षणं शुभम् ।
ये चरन्ति महात्मानो नाकपृष्ठे वसन्ति ते ॥७२॥
ये चरन्ति महात्मानो नाकपृष्ठे वसन्ति ते ॥७२॥
72. tadetaduttamaṁ dharmamahiṁsālakṣaṇaṁ śubham ,
ye caranti mahātmāno nākapṛṣṭhe vasanti te.
ye caranti mahātmāno nākapṛṣṭhe vasanti te.
मधु मांसं च ये नित्यं वर्जयन्तीह धार्मिकाः ।
जन्मप्रभृति मद्यं च सर्वे ते मुनयः स्मृताः ।
विशिष्टतां ज्ञातिषु च लभन्ते नात्र संशयः ॥७३॥
जन्मप्रभृति मद्यं च सर्वे ते मुनयः स्मृताः ।
विशिष्टतां ज्ञातिषु च लभन्ते नात्र संशयः ॥७३॥
73. madhu māṁsaṁ ca ye nityaṁ varjayantīha dhārmikāḥ ,
janmaprabhṛti madyaṁ ca sarve te munayaḥ smṛtāḥ ,
viśiṣṭatāṁ jñātiṣu ca labhante nātra saṁśayaḥ.
janmaprabhṛti madyaṁ ca sarve te munayaḥ smṛtāḥ ,
viśiṣṭatāṁ jñātiṣu ca labhante nātra saṁśayaḥ.
आपन्नश्चापदो मुच्येद्बद्धो मुच्येत बन्धनात् ।
मुच्येत्तथातुरो रोगाद्दुःखान्मुच्येत दुःखितः ॥७४॥
मुच्येत्तथातुरो रोगाद्दुःखान्मुच्येत दुःखितः ॥७४॥
74. āpannaścāpado mucyedbaddho mucyeta bandhanāt ,
mucyettathāturo rogādduḥkhānmucyeta duḥkhitaḥ.
mucyettathāturo rogādduḥkhānmucyeta duḥkhitaḥ.
तिर्यग्योनिं न गच्छेत रूपवांश्च भवेन्नरः ।
बुद्धिमान्वै कुरुश्रेष्ठ प्राप्नुयाच्च महद्यशः ॥७५॥
बुद्धिमान्वै कुरुश्रेष्ठ प्राप्नुयाच्च महद्यशः ॥७५॥
75. tiryagyoniṁ na gaccheta rūpavāṁśca bhavennaraḥ ,
buddhimānvai kuruśreṣṭha prāpnuyācca mahadyaśaḥ.
buddhimānvai kuruśreṣṭha prāpnuyācca mahadyaśaḥ.
Links to all chapters:
ādi parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
sabhā parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
vana parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
Chapter 226
Chapter 227
Chapter 228
Chapter 229
Chapter 230
Chapter 231
Chapter 232
Chapter 233
Chapter 234
Chapter 235
Chapter 236
Chapter 237
Chapter 238
Chapter 239
Chapter 240
Chapter 241
Chapter 242
Chapter 243
Chapter 244
Chapter 245
Chapter 246
Chapter 247
Chapter 248
Chapter 249
Chapter 250
Chapter 251
Chapter 252
Chapter 253
Chapter 254
Chapter 255
Chapter 256
Chapter 257
Chapter 258
Chapter 259
Chapter 260
Chapter 261
Chapter 262
Chapter 263
Chapter 264
Chapter 265
Chapter 266
Chapter 267
Chapter 268
Chapter 269
Chapter 270
Chapter 271
Chapter 272
Chapter 273
Chapter 274
Chapter 275
Chapter 276
Chapter 277
Chapter 278
Chapter 279
Chapter 280
Chapter 281
Chapter 282
Chapter 283
Chapter 284
Chapter 285
Chapter 286
Chapter 287
Chapter 288
Chapter 289
Chapter 290
Chapter 291
Chapter 292
Chapter 293
Chapter 294
Chapter 295
Chapter 296
Chapter 297
Chapter 298
Chapter 299
virāṭa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
udyoga parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
bhīṣma parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
droṇa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
karṇa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
śalya parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
sauptika parva
strī parva
śānti parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
Chapter 226
Chapter 227
Chapter 228
Chapter 229
Chapter 230
Chapter 231
Chapter 232
Chapter 233
Chapter 234
Chapter 235
Chapter 236
Chapter 237
Chapter 238
Chapter 239
Chapter 240
Chapter 241
Chapter 242
Chapter 243
Chapter 244
Chapter 245
Chapter 246
Chapter 247
Chapter 248
Chapter 249
Chapter 250
Chapter 251
Chapter 252
Chapter 253
Chapter 254
Chapter 255
Chapter 256
Chapter 257
Chapter 258
Chapter 259
Chapter 260
Chapter 261
Chapter 262
Chapter 263
Chapter 264
Chapter 265
Chapter 266
Chapter 267
Chapter 268
Chapter 269
Chapter 270
Chapter 271
Chapter 272
Chapter 273
Chapter 274
Chapter 275
Chapter 276
Chapter 277
Chapter 278
Chapter 279
Chapter 280
Chapter 281
Chapter 282
Chapter 283
Chapter 284
Chapter 285
Chapter 286
Chapter 287
Chapter 288
Chapter 289
Chapter 290
Chapter 291
Chapter 292
Chapter 293
Chapter 294
Chapter 295
Chapter 296
Chapter 297
Chapter 298
Chapter 299
Chapter 300
Chapter 301
Chapter 302
Chapter 303
Chapter 304
Chapter 305
Chapter 306
Chapter 307
Chapter 308
Chapter 309
Chapter 310
Chapter 311
Chapter 312
Chapter 313
Chapter 314
Chapter 315
Chapter 316
Chapter 317
Chapter 318
Chapter 319
Chapter 320
Chapter 321
Chapter 322
Chapter 323
Chapter 324
Chapter 325
Chapter 326
Chapter 327
Chapter 328
Chapter 329
Chapter 330
Chapter 331
Chapter 332
Chapter 333
Chapter 334
Chapter 335
Chapter 336
Chapter 337
Chapter 338
Chapter 339
Chapter 340
Chapter 341
Chapter 342
Chapter 343
Chapter 344
Chapter 345
Chapter 346
Chapter 347
Chapter 348
Chapter 349
Chapter 350
Chapter 351
Chapter 352
Chapter 353
anuśāsana parva (current book)
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116 (current chapter)
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
aśvamedhika parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
āśramavāsika parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47