Skip to content
אתר זה לא תומך בגרסאות ישנות של אינטרנט אקספלורר
מומלץ להשתמש בדפדפן גוגל כרום או פיירפוקס מוזילה
(או באינטרנט אקספלורר / edge עדכני)
Enjoy Learning Sanskrit tips, tools, resources and more...

महाभारतः       mahābhārataḥ - book-7, chapter-149

Use the following checkboxes to set the display options for this chapter (You can also control the display of each verse separately):
what would you like to see in each verse:
संजय उवाच ।
दृष्ट्वा घटोत्कचं राजन्सूतपुत्ररथं प्रति ।
प्रयान्तं त्वरया युक्तं जिघांसुं कर्णमाहवे ॥१॥
1. saṁjaya uvāca ,
dṛṣṭvā ghaṭotkacaṁ rājansūtaputrarathaṁ prati ,
prayāntaṁ tvarayā yuktaṁ jighāṁsuṁ karṇamāhave.
1. saṃjayaḥ uvāca dṛṣṭvā ghaṭotkacam rājan sūtaputraratham
prati prayāntam tvarayā yuktam jighāṃsum karṇam āhave
1. saṃjayaḥ uvāca: rājan,
āhave karṇam jighāṃsum,
tvarayā yuktam,
sūtaputraratham prati prayāntam ghaṭotkacam dṛṣṭvā.
.
.
1. Sanjaya said: "O king, having seen Ghatotkacha swiftly advancing towards the chariot of Karna, the son of Suta, eager to kill Karna in battle..."
अब्रवीत्तव पुत्रस्तु दुःशासनमिदं वचः ।
एतद्रक्षो रणे तूर्णं दृष्ट्वा कर्णस्य विक्रमम् ॥२॥
2. abravīttava putrastu duḥśāsanamidaṁ vacaḥ ,
etadrakṣo raṇe tūrṇaṁ dṛṣṭvā karṇasya vikramam.
2. abravīt tava putraḥ tu duḥśāsanam idam vacaḥ
etat rakṣaḥ raṇe tūrṇam dṛṣṭvā karṇasya vikramam
2. tava putraḥ tu duḥśāsanam idam vacaḥ abravīt: "raṇe karṇasya vikramam tūrṇam dṛṣṭvā etat rakṣaḥ.
.
.
"
2. Your son (Duryodhana), however, spoke these words to Duhshasana: 'This Rākṣasa, having swiftly witnessed Karna's prowess (vikrama) in battle...
अभियाति द्रुतं कर्णं तद्वारय महारथम् ।
वृतः सैन्येन महता याहि यत्र महाबलः ॥३॥
3. abhiyāti drutaṁ karṇaṁ tadvāraya mahāratham ,
vṛtaḥ sainyena mahatā yāhi yatra mahābalaḥ.
3. abhiyāti drutam karṇam tat vāraya mahāratham
vṛtaḥ sainyena mahatā yāhi yatra mahābalaḥ
3. etat rakṣaḥ drutam karṇam abhiyāti.
tat mahāratham vāraya.
mahatā sainyena vṛtaḥ,
yatra mahābalaḥ,
yāhi.
3. ...is now rushing at Karna. Stop that great warrior (mahāratha)! Go, surrounded by a large army, to where that mighty one (mahābala) is!'
कर्णो वैकर्तनो युद्धे राक्षसेन युयुत्सति ।
रक्ष कर्णं रणे यत्तो वृतः सैन्येन मानद ॥४॥
4. karṇo vaikartano yuddhe rākṣasena yuyutsati ,
rakṣa karṇaṁ raṇe yatto vṛtaḥ sainyena mānada.
4. karṇaḥ vaikartanaḥ yuddhe rākṣasena yuyutsati
rakṣa karṇam raṇe yattaḥ vṛtaḥ sainyena mānada
4. mānada vaikartanaḥ karṇaḥ yuddhe rākṣasena
yuyutsati sainyena vṛtaḥ yattaḥ raṇe karṇam rakṣa
4. O giver of honor, Karna, the son of Vikartana, desires to fight a Rākṣasa (demon) in battle. Diligently protect Karna, who is surrounded by the army, in the fray.
एतस्मिन्नन्तरे राजञ्जटासुरसुतो बली ।
दुर्योधनमुपागम्य प्राह प्रहरतां वरः ॥५॥
5. etasminnantare rājañjaṭāsurasuto balī ,
duryodhanamupāgamya prāha praharatāṁ varaḥ.
5. etasmin antare rājan jaṭāsurasutaḥ balī
duryodhanam upāgamya prāha praharatām varaḥ
5. rājan etasmin antare balī praharatām varaḥ
jaṭāsurasutaḥ duryodhanam upāgamya prāha
5. O King, at this moment, the mighty son of Jaṭāsura, who was the foremost among warriors, approached Duryodhana and spoke.
दुर्योधन तवामित्रान्प्रख्यातान्युद्धदुर्मदान् ।
पाण्डवान्हन्तुमिच्छामि त्वयाज्ञप्तः सहानुगान् ॥६॥
6. duryodhana tavāmitrānprakhyātānyuddhadurmadān ,
pāṇḍavānhantumicchāmi tvayājñaptaḥ sahānugān.
6. duryodhana tava amitrān prakhyātān yuddhadurmadān
pāṇḍavān hantum icchāmi tvayā ājñaptaḥ sahānugān
6. duryodhana tvayā ājñaptaḥ tava prakhyātān yuddhadurmadān
sahānugān amitrān pāṇḍavān hantum icchāmi
6. O Duryodhana, commanded by you, I wish to kill your well-known enemies, the Pāṇḍavas, who are furious in battle, along with their followers.
जटासुरो मम पिता रक्षसामग्रणीः पुरा ।
प्रयुज्य कर्म रक्षोघ्नं क्षुद्रैः पार्थैर्निपातितः ।
तस्यापचितिमिच्छामि त्वद्दिष्टो गन्तुमीश्वर ॥७॥
7. jaṭāsuro mama pitā rakṣasāmagraṇīḥ purā ,
prayujya karma rakṣoghnaṁ kṣudraiḥ pārthairnipātitaḥ ,
tasyāpacitimicchāmi tvaddiṣṭo gantumīśvara.
7. jaṭāsuraḥ mama pitā rakṣasām agraṇīḥ
purā prayujya karma rakṣoghnam
kṣudraiḥ pārthaiḥ nipātitaḥ tasya
apacitim icchāmi tvaddiṣṭaḥ gantum īśvara
7. purā rakṣasām agraṇīḥ mama pitā
jaṭāsuraḥ rakṣoghnam karma prayujya
kṣudraiḥ pārthaiḥ nipātitaḥ īśvara
tvaddiṣṭaḥ tasya apacitim gantum icchāmi
7. My father, Jaṭāsura, formerly the foremost of the Rākṣasas (demons), was struck down by insignificant Pārthas (sons of Pṛthā/Kuntī), even though he performed actions that usually destroy demons. O lord, directed by you, I wish to obtain retribution for him.
तमब्रवीत्ततो राजा प्रीयमाणः पुनः पुनः ।
द्रोणकर्णादिभिः सार्धं पर्याप्तोऽहं द्विषद्वधे ।
त्वं तु गच्छ मयाज्ञप्तो जहि युद्धं घटोत्कचम् ॥८॥
8. tamabravīttato rājā prīyamāṇaḥ punaḥ punaḥ ,
droṇakarṇādibhiḥ sārdhaṁ paryāpto'haṁ dviṣadvadhe ,
tvaṁ tu gaccha mayājñapto jahi yuddhaṁ ghaṭotkacam.
8. tam abravīt tataḥ rājā prīyamāṇaḥ punaḥ
punaḥ | droṇakarṇādibhiḥ sārdham
paryāptaḥ aham dviṣadvadhe | tvam tu gaccha
mayā ājñaptaḥ jahi yuddham ghaṭotkacam
8. tataḥ rājā punaḥ punaḥ prīyamāṇaḥ tam
abravīt aham droṇakarṇādibhiḥ sārdham
dviṣadvadhe paryāptaḥ tu tvam mayā
ājñaptaḥ gaccha yuddham ghaṭotkacam jahi
8. Then the king, repeatedly expressing his pleasure, said to him: "I, along with Droṇa, Karṇa, and others, am fully capable in the slaying of enemies. But you, go as commanded by me, and kill Ghatotkacha in battle."
तथेत्युक्त्वा महाकायः समाहूय घटोत्कचम् ।
जटासुरिर्भैमसेनिं नानाशस्त्रैरवाकिरत् ॥९॥
9. tathetyuktvā mahākāyaḥ samāhūya ghaṭotkacam ,
jaṭāsurirbhaimaseniṁ nānāśastrairavākirat.
9. tathā iti uktvā mahākāyaḥ samāhūya ghaṭotkacam
| jaṭāsuriḥ bhīmasenim nānāśastraiḥ avākirat
9. tathā iti uktvā mahākāyaḥ jaṭāsuriḥ ghaṭotkacam
bhīmasenim samāhūya nānāśastraiḥ avākirat
9. Saying, "So be it," the large-bodied Jaṭāsura, having summoned Ghatotkacha, the son of Bhīmasena, showered him with various weapons.
अलंबलं च कर्णं च कुरुसैन्यं च दुस्तरम् ।
हैडिम्बः प्रममाथैको महावातोऽम्बुदानिव ॥१०॥
10. alaṁbalaṁ ca karṇaṁ ca kurusainyaṁ ca dustaram ,
haiḍimbaḥ pramamāthaiko mahāvāto'mbudāniva.
10. alambalam ca karṇam ca kurusainyam ca dustaram |
haiḍimbaḥ pramamātha ekaḥ mahāvātaḥ ambudān iva
10. haiḍimbaḥ ekaḥ alambalam ca karṇam ca dustaram
kurusainyam ca mahāvātaḥ ambudān iva pramamātha
10. And the son of Hiḍimbā (Ghatotkacha), all alone, crushed both Alambala and Karṇa, as well as the formidable Kuru army, just as a great wind scatters clouds.
ततो मायामयं दृष्ट्वा रथं तूर्णमलंबलः ।
घटोत्कचं शरव्रातैर्नानालिङ्गैः समार्दयत् ॥११॥
11. tato māyāmayaṁ dṛṣṭvā rathaṁ tūrṇamalaṁbalaḥ ,
ghaṭotkacaṁ śaravrātairnānāliṅgaiḥ samārdayat.
11. tataḥ māyāmayam dṛṣṭvā ratham tūrṇam alambalaḥ
| ghaṭotkacam śaravrātaiḥ nānāliṅgaiḥ samārdayat
11. tataḥ alambalaḥ tūrṇam māyāmayam ratham dṛṣṭvā
nānāliṅgaiḥ śaravrātaiḥ ghaṭotkacam samārdayat
11. Then Alambala, having quickly seen his illusory (māyā) chariot, afflicted Ghatotkacha with showers of variously marked arrows.
विद्ध्वा च बहुभिर्बाणैर्भैमसेनिमलंबलः ।
व्यद्रावयच्छरव्रातैः पाण्डवानामनीकिनीम् ॥१२॥
12. viddhvā ca bahubhirbāṇairbhaimasenimalaṁbalaḥ ,
vyadrāvayaccharavrātaiḥ pāṇḍavānāmanīkinīm.
12. viddhvā ca bahubhiḥ bāṇaiḥ bhaimasenim alambalaḥ
vyadrāvayat śaravrātaiḥ pāṇḍavānām anīkinīm
12. alambalaḥ bahubhiḥ bāṇaiḥ bhaimasenim ca viddhvā
śaravrātaiḥ pāṇḍavānām anīkinīm vyadrāvayat
12. And having pierced Bhimasena with many arrows, Alambala drove away the Pāṇḍava army with volleys of arrows.
तेन विद्राव्यमाणानि पाण्डुसैन्यानि मारिष ।
निशीथे विप्रकीर्यन्त वातनुन्ना घना इव ॥१३॥
13. tena vidrāvyamāṇāni pāṇḍusainyāni māriṣa ,
niśīthe viprakīryanta vātanunnā ghanā iva.
13. tena vidrāvayamāṇāni pāṇḍusainyāni māriṣa
niśīthe viprakīryanta vātanunnāḥ ghanāḥ iva
13. māriṣa tena vidrāvayamāṇāni pāṇḍusainyāni
niśīthe vātanunnāḥ ghanāḥ iva viprakīryanta
13. O venerable one, the Pāṇḍava armies, being routed by him, were scattered in the dead of night just like clouds driven by the wind.
घटोत्कचशरैर्नुन्ना तथैव कुरुवाहिनी ।
निशीथे प्राद्रवद्राजन्नुत्सृज्योल्काः सहस्रशः ॥१४॥
14. ghaṭotkacaśarairnunnā tathaiva kuruvāhinī ,
niśīthe prādravadrājannutsṛjyolkāḥ sahasraśaḥ.
14. ghaṭotkacaśaraiḥ nunnā tathā eva kuruvāhinī
niśīthe prādravat rājan utsṛjya ulkāḥ sahasraśaḥ
14. rājan tathā eva ghaṭotkacaśaraiḥ nunnā kuruvāhinī
niśīthe sahasraśaḥ ulkāḥ utsṛjya prādravat
14. O king, similarly, the Kuru army, driven by Ghaṭotkaca's arrows, fled in the dead of night, abandoning thousands of torches.
अलंबलस्ततः क्रुद्धो भैमसेनिं महामृधे ।
आजघ्ने निशितैर्बाणैस्तोत्त्रैरिव महाद्विपम् ॥१५॥
15. alaṁbalastataḥ kruddho bhaimaseniṁ mahāmṛdhe ,
ājaghne niśitairbāṇaistottrairiva mahādvipam.
15. alambalaḥ tataḥ kruddhaḥ bhaimasenim mahāmṛdhe
ājaghne niśitaiḥ bāṇaiḥ tottraiḥ iva mahādvipam
15. tataḥ kruddhaḥ alambalaḥ mahāmṛdhe niśitaiḥ bāṇaiḥ bhaimasenim ājaghne,
tottraiḥ mahādvipam iva
15. Then, enraged, Alambala struck Bhimasena's son in the great battle with sharp arrows, just as a huge elephant is struck with goads.
तिलशस्तस्य तद्यानं सूतं सर्वायुधानि च ।
घटोत्कचः प्रचिच्छेद प्राणदच्चातिदारुणम् ॥१६॥
16. tilaśastasya tadyānaṁ sūtaṁ sarvāyudhāni ca ,
ghaṭotkacaḥ praciccheda prāṇadaccātidāruṇam.
16. tilaśas tasya tat yānam sūtam sarvāyudhāni ca
ghaṭotkacaḥ praciccheda prāṇadat ca atidāruṇam
16. ghaṭotkacaḥ tasya tat yānam sūtam sarvāyudhāni
ca tilaśas praciccheda ca atidāruṇam prāṇadat
16. Ghatotkacha cut his chariot, charioteer, and all weapons into pieces. He also let out an extremely terrible roar.
ततः कर्णं शरव्रातैः कुरूनन्यान्सहस्रशः ।
अलंबलं चाभ्यवर्षन्मेघो मेरुमिवाचलम् ॥१७॥
17. tataḥ karṇaṁ śaravrātaiḥ kurūnanyānsahasraśaḥ ,
alaṁbalaṁ cābhyavarṣanmegho merumivācalam.
17. tataḥ karṇam śaravrātaiḥ kurūn anyān sahasraśaḥ
alambalam ca abhyavarṣat meghaḥ merum iva acalam
17. tataḥ (saḥ) meghaḥ merum acalam iva karṇam kurūn
anyān sahasraśaḥ alambalam ca śaravrātaiḥ abhyavarṣat
17. Then, he showered Karna, thousands of other Kurus, and Alambala with volleys of arrows, just as a cloud showers an immovable mountain like Meru.
ततः संचुक्षुभे सैन्यं कुरूणां राक्षसार्दितम् ।
उपर्युपरि चान्योन्यं चतुरङ्गं ममर्द ह ॥१८॥
18. tataḥ saṁcukṣubhe sainyaṁ kurūṇāṁ rākṣasārditam ,
uparyupari cānyonyaṁ caturaṅgaṁ mamarda ha.
18. tataḥ saṃcukṣubhe sainyam kurūṇām rākṣasa-arditam
upari upari ca anyonyam caturaṅgam mamarda ha
18. tataḥ rākṣasārditam kurūṇām sainyam saṃcukṣubhe
ca uparyupari anyonyam caturaṅgam mamarda ha
18. Then, the Kuru army, tormented by the rakshasa (Ghatotkacha), became greatly agitated. And indeed, its four divisions (chariots, elephants, cavalry, and infantry) trampled upon one another.
जटासुरिर्महाराज विरथो हतसारथिः ।
घटोत्कचं रणे क्रुद्धो मुष्टिनाभ्यहनद्दृढम् ॥१९॥
19. jaṭāsurirmahārāja viratho hatasārathiḥ ,
ghaṭotkacaṁ raṇe kruddho muṣṭinābhyahanaddṛḍham.
19. jaṭāsuriḥ mahārāja virathaḥ hata-sārathiḥ
ghaṭotkacam raṇe kruddhaḥ muṣṭinā abhyahanat dṛḍham
19. mahārāja virathaḥ hatasārathiḥ kruddhaḥ jaṭāsuriḥ
raṇe ghaṭotkacam muṣṭinā dṛḍham abhyahanat
19. O great king, Jatasura, who had lost his chariot and whose charioteer was slain, angrily struck Ghatotkacha firmly with his fist in battle.
मुष्टिनाभिहतस्तेन प्रचचाल घटोत्कचः ।
क्षितिकम्पे यथा शैलः सवृक्षगणगुल्मवान् ॥२०॥
20. muṣṭinābhihatastena pracacāla ghaṭotkacaḥ ,
kṣitikampe yathā śailaḥ savṛkṣagaṇagulmavān.
20. muṣṭinā abhihataḥ tena pracakāla ghaṭotkacaḥ
kṣitikampe yathā śailaḥ savṛkṣagaṇagulmavān
20. tena muṣṭinā abhihataḥ ghaṭotkacaḥ kṣitikampe
savṛkṣagaṇagulmavān śailaḥ yathā pracakāla
20. Struck by him with a fist, Ghatotkacha swayed, just as a mountain with its numerous trees and shrubs might tremble during an earthquake.
ततः स परिघाभेन द्विट्संघघ्नेन बाहुना ।
जटासुरिं भैमसेनिरवधीन्मुष्टिना भृशम् ॥२१॥
21. tataḥ sa parighābhena dviṭsaṁghaghnena bāhunā ,
jaṭāsuriṁ bhaimaseniravadhīnmuṣṭinā bhṛśam.
21. tataḥ saḥ parighābhena dviṭsaṃghaghnena bāhunā
jaṭāsurim bhaimaseniḥ avadhīt muṣṭinā bhṛśam
21. tataḥ saḥ bhaimaseniḥ parighābhena dviṭsaṃghaghnena
bāhunā bhṛśam muṣṭinā jaṭāsurim avadhīt
21. Then, Bhima's son (Ghatotkacha), with his arm that resembled an iron club and was a destroyer of enemy hosts, mightily struck Jatasura with a fist.
तं प्रमथ्य ततः क्रुद्धस्तूर्णं हैडिम्बिराक्षिपत् ।
दोर्भ्यामिन्द्रध्वजाभाभ्यां निष्पिपेष महीतले ॥२२॥
22. taṁ pramathya tataḥ kruddhastūrṇaṁ haiḍimbirākṣipat ,
dorbhyāmindradhvajābhābhyāṁ niṣpipeṣa mahītale.
22. tam pramathya tataḥ kruddhaḥ tūrṇam haiḍimbiḥ ākṣipat
dorbhyām indradhvajābhābhyām niṣpipeṣa mahītale
22. tataḥ kruddhaḥ haiḍimbiḥ tam pramathya tūrṇam
indradhvajābhābhyām dorbhyām ākṣipat mahītale niṣpipeṣa
22. Then, the enraged son of Hidimba (Ghatotkacha), having overpowered him, quickly threw him down with his two arms, which resembled Indra's banner-staffs, and crushed him on the ground.
अलंबलोऽपि विक्षिप्य समुत्क्षिप्य च राक्षसम् ।
घटोत्कचं रणे रोषान्निष्पिपेष महीतले ॥२३॥
23. alaṁbalo'pi vikṣipya samutkṣipya ca rākṣasam ,
ghaṭotkacaṁ raṇe roṣānniṣpipeṣa mahītale.
23. alambalaḥ api vikṣipya samutkṣipya ca rākṣasam
ghaṭotkacam raṇe roṣāt niṣpipeṣa mahītale
23. alambalaḥ api ca rākṣasam ghaṭotkacam vikṣipya
samutkṣipya roṣāt raṇe mahītale niṣpipeṣa
23. Alambala, also, having thrown down and lifted up the demon Ghatotkacha, angrily crushed him on the ground in battle.
तयोः समभवद्युद्धं गर्जतोरतिकाययोः ।
घटोत्कचालंबलयोस्तुमुलं लोमहर्षणम् ॥२४॥
24. tayoḥ samabhavadyuddhaṁ garjatoratikāyayoḥ ,
ghaṭotkacālaṁbalayostumulaṁ lomaharṣaṇam.
24. tayoḥ samabhavat yuddham garjayatoḥ atikāyayoḥ
ghaṭotkaca-ālaṃbalayoḥ tumulam lomaharṣaṇam
24. yuddham tumulam lomaharṣaṇam tayoḥ atikāyayoḥ
garjayatoḥ ghaṭotkaca-ālaṃbalayoḥ samabhavat
24. A tumultuous, hair-raising battle occurred between those two hugely-bodied, roaring warriors, Ghatotkaca and Alambala.
विशेषयन्तावन्योन्यं मायाभिरतिमायिनौ ।
युयुधाते महावीर्याविन्द्रवैरोचनाविव ॥२५॥
25. viśeṣayantāvanyonyaṁ māyābhiratimāyinau ,
yuyudhāte mahāvīryāvindravairocanāviva.
25. viśeṣayantau anyonyam māyābhiḥ atimāyinau
yuyudhāte mahāvīryau indra-vairocana-u iva
25. atimāyinau mahāvīryau anyonyam māyābhiḥ
viśeṣayantau indra-vairocana-u iva yuyudhāte
25. The two immensely valorous warriors, who were exceedingly skilled in illusion (māyā), fought, each surpassing the other with their illusions (māyā), just like Indra and Virocana.
पावकाम्बुनिधी भूत्वा पुनर्गरुडतक्षकौ ।
पुनर्मेघमहावातौ पुनर्वज्रमहाचलौ ।
पुनः कुञ्जरशार्दूलौ पुनः स्वर्भानुभास्करौ ॥२६॥
26. pāvakāmbunidhī bhūtvā punargaruḍatakṣakau ,
punarmeghamahāvātau punarvajramahācalau ,
punaḥ kuñjaraśārdūlau punaḥ svarbhānubhāskarau.
26. pāvaka-ambunidhī bhūtvā punaḥ
garuḍa-takṣakau punaḥ megha-mahāvātau
punaḥ vajra-mahācalau punaḥ
kuñjara-śārdūlau punaḥ svarbhānu-bhāskarau
26. bhūtvā punaḥ pāvaka-ambunidhī punaḥ
garuḍa-takṣakau punaḥ megha-mahāvātau
punaḥ vajra-mahācalau punaḥ
kuñjara-śārdūlau punaḥ svarbhānu-bhāskarau
26. They transformed, becoming at one moment fire and ocean, then again Garuda and Takṣaka, again cloud and great wind, again thunderbolt and great mountain, again elephant and tiger, and yet again Rahu (Svarbhānu) and the sun (Bhāskara).
एवं मायाशतसृजावन्योन्यवधकाङ्क्षिणौ ।
भृशं चित्रमयुध्येतामलंबलघटोत्कचौ ॥२७॥
27. evaṁ māyāśatasṛjāvanyonyavadhakāṅkṣiṇau ,
bhṛśaṁ citramayudhyetāmalaṁbalaghaṭotkacau.
27. evam māyāśatasṛjau anyonyavadhakāṅkṣiṇau
bhṛśam citram ayudhyetām ālaṃbala-ghaṭotkacau
27. evam māyāśatasṛjau anyonyavadhakāṅkṣiṇau
ālaṃbala-ghaṭotkacau bhṛśam citram ayudhyetām
27. In this manner, Alambala and Ghatotkaca, both creating hundreds of illusions (māyā) and yearning for each other's death, fought with intense and astonishing ferocity.
परिघैश्च गदाभिश्च प्रासमुद्गरपट्टिशैः ।
मुसलैः पर्वताग्रैश्च तावन्योन्यं निजघ्नतुः ॥२८॥
28. parighaiśca gadābhiśca prāsamudgarapaṭṭiśaiḥ ,
musalaiḥ parvatāgraiśca tāvanyonyaṁ nijaghnatuḥ.
28. parighaiḥ ca gadābhiḥ ca prāsamudgarapaṭṭiśaiḥ
musalaiḥ parvatāgraiḥ ca tau anyonyam nijaghṇatuḥ
28. tau parighaiḥ ca gadābhiḥ ca prāsamudgarapaṭṭiśaiḥ
musalaiḥ ca parvatāgraiḥ anyonyam nijaghṇatuḥ
28. Using iron clubs, maces, spears, hammers, broadswords, pestles, and even mountain peaks, those two warriors fiercely struck each other.
हयाभ्यां च गजाभ्यां च पदातिरथिनौ पुनः ।
युयुधाते महामायौ राक्षसप्रवरौ युधि ॥२९॥
29. hayābhyāṁ ca gajābhyāṁ ca padātirathinau punaḥ ,
yuyudhāte mahāmāyau rākṣasapravarau yudhi.
29. hayābhyām ca gajābhyām ca padātirathinau punaḥ
yuyudhāte mahāmāyau rākṣasapravarau yudhi
29. punaḥ yudhi mahāmāyau rākṣasapravarau
padātirathinau ca hayābhyām ca gajābhyām yuyudhāte
29. Again, the two foremost Rākṣasas, both possessing great magical power (māyā), fought each other in battle. One was on foot and the other in a chariot, engaging with horses and elephants.
ततो घटोत्कचो राजन्नलंबलवधेप्सया ।
उत्पपात भृशं क्रुद्धः श्येनवन्निपपात ह ॥३०॥
30. tato ghaṭotkaco rājannalaṁbalavadhepsayā ,
utpapāta bhṛśaṁ kruddhaḥ śyenavannipapāta ha.
30. tataḥ ghaṭotkacaḥ rājan alambalavadhepsayā
utpapāta bhṛśam kruddhaḥ śyenavat nipapāta ha
30. rājan tataḥ ghaṭotkacaḥ alambalavadhepsayā
bhṛśam kruddhaḥ उत्पपात śyenavat nipapāta ha
30. Then, O King, Ghaṭotkaca, greatly enraged and intending to kill Alambala, flew up and indeed swooped down like a hawk.
गृहीत्वा च महाकायं राक्षसेन्द्रमलंबलम् ।
उद्यम्य न्यवधीद्भूमौ मयं विष्णुरिवाहवे ॥३१॥
31. gṛhītvā ca mahākāyaṁ rākṣasendramalaṁbalam ,
udyamya nyavadhīdbhūmau mayaṁ viṣṇurivāhave.
31. gṛhītvā ca mahākāyam rākṣasendram alambalam
udyamya nyavadhīt bhūmau mayam viṣṇuḥ iva āhave
31. ca gṛhītvā mahākāyam rākṣasendram alambalam
udyamya bhūmau nyavadhīt iva viṣṇuḥ āhave mayam
31. And having seized Alambala, the enormous chief of the Rākṣasas, Ghaṭotkaca lifted him up and struck him down upon the ground, just as Viṣṇu once killed Maya in battle.
ततो घटोत्कचः खड्गमुद्गृह्याद्भुतदर्शनम् ।
चकर्त कायाद्धि शिरो भीमं विकृतदर्शनम् ॥३२॥
32. tato ghaṭotkacaḥ khaḍgamudgṛhyādbhutadarśanam ,
cakarta kāyāddhi śiro bhīmaṁ vikṛtadarśanam.
32. tataḥ ghaṭotkacaḥ khaḍgam udgṛhya adbhutadarśanam
cakarta kāyāt hi śiraḥ bhīmam vikṛtadarśanam
32. tataḥ ghaṭotkacaḥ adbhutadarśanam khaḍgam udgṛhya
kāyāt hi bhīmam vikṛtadarśanam śiraḥ cakarta
32. Then Ghatotkaca, grasping his sword which was formidable to behold, indeed severed the terrible, grotesque head from the body.
तच्छिरो रुधिराभ्यक्तं गृह्य केशेषु राक्षसः ।
घटोत्कचो ययावाशु दुर्योधनरथं प्रति ॥३३॥
33. tacchiro rudhirābhyaktaṁ gṛhya keśeṣu rākṣasaḥ ,
ghaṭotkaco yayāvāśu duryodhanarathaṁ prati.
33. tat śiraḥ rudhirābhyaktam gṛhya keśeṣu rākṣasaḥ
ghaṭotkacaḥ yayau āśu duryodhanaratham prati
33. ghaṭotkacaḥ rākṣasaḥ rudhirābhyaktam tat śiraḥ
keśeṣu gṛhya āśu duryodhanaratham prati yayau
33. That demon Ghatotkaca, having quickly seized that blood-smeared head by its hair, went towards Duryodhana's chariot.
अभ्येत्य च महाबाहुः स्मयमानः स राक्षसः ।
रथेऽस्य निक्षिप्य शिरो विकृताननमूर्धजम् ।
प्राणदद्भैरवं नादं प्रावृषीव बलाहकः ॥३४॥
34. abhyetya ca mahābāhuḥ smayamānaḥ sa rākṣasaḥ ,
rathe'sya nikṣipya śiro vikṛtānanamūrdhajam ,
prāṇadadbhairavaṁ nādaṁ prāvṛṣīva balāhakaḥ.
34. abhyetya ca mahābāhuḥ smayamānaḥ
saḥ rākṣasaḥ rathe asya nikṣipya
śiraḥ vikṛtānanamūrdhajam prāṇadat
bhairavam nādam prāvṛṣi iva balāhakaḥ
34. ca mahābāhuḥ saḥ rākṣasaḥ smayamānaḥ
abhyetya asya rathe vikṛtānanamūrdhajam
śiraḥ nikṣipya prāvṛṣi
balāhakaḥ iva bhairavam nādam prāṇadat
34. And that mighty-armed demon, approaching and smiling, placed the head with its distorted face and hair onto Duryodhana's chariot. Then he let out a terrible roar, just like a thundercloud in the rainy season.
अब्रवीच्च ततो राजन्दुर्योधनमिदं वचः ।
एष ते निहतो बन्धुस्त्वया दृष्टोऽस्य विक्रमः ।
पुनर्द्रष्टासि कर्णस्य निष्ठामेतां तथात्मनः ॥३५॥
35. abravīcca tato rājanduryodhanamidaṁ vacaḥ ,
eṣa te nihato bandhustvayā dṛṣṭo'sya vikramaḥ ,
punardraṣṭāsi karṇasya niṣṭhāmetāṁ tathātmanaḥ.
35. abravīt ca tataḥ rājan duryodhanam idam
vacaḥ eṣaḥ te nihataḥ bandhuḥ tvayā
dṛṣṭaḥ asya vikramaḥ punar draṣṭā
asi karṇasya niṣṭhām etām tathā ātmanaḥ
35. ca tataḥ rājan duryodhanam idam vacaḥ
abravīt eṣaḥ te bandhuḥ nihataḥ tvayā
asya vikramaḥ dṛṣṭaḥ punar etām
karṇasya niṣṭhām tathā ātmanaḥ draṣṭā asi
35. And then, O King, he spoke these words to Duryodhana: 'This kinsman of yours is killed. His prowess has been witnessed by you. You will again observe this resolve of Karna and also your own [intrinsic nature] (ātman).'
एवमुक्त्वा ततः प्रायात्कर्णं प्रति जनेश्वर ।
किरञ्शरशतांस्तीक्ष्णान्विमुञ्चन्कर्णमूर्धनि ॥३६॥
36. evamuktvā tataḥ prāyātkarṇaṁ prati janeśvara ,
kirañśaraśatāṁstīkṣṇānvimuñcankarṇamūrdhani.
36. evam uktvā tataḥ prāyāt karṇam prati janeśvara
kiran śaraśatān tīkṣṇān vimuñcan karṇamūrdhani
36. jameśvara evam uktvā tataḥ karṇam prati prāyāt
tīkṣṇān śaraśatān kiran karṇamūrdhani vimuñcan
36. O lord of men, having spoken thus, he then advanced towards Karṇa, showering hundreds of sharp arrows and releasing them upon Karṇa's head.
ततः समभवद्युद्धं घोररूपं भयानकम् ।
विस्मापनं महाराज नरराक्षसयोर्मृधे ॥३७॥
37. tataḥ samabhavadyuddhaṁ ghorarūpaṁ bhayānakam ,
vismāpanaṁ mahārāja nararākṣasayormṛdhe.
37. tataḥ samabhavat yuddham ghorarūpam bhayānakam
vismāpanam mahārāja nararākṣasayoḥ mṛdhe
37. mahārāja tataḥ nararākṣasayoḥ mṛdhe ghorarūpam
bhayānakam vismāpanam yuddham samabhavat
37. O great king, then an astounding, terrifying, and frightful battle took place between the man and the demon in the combat.