महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-2, chapter-50
धृतराष्ट्र उवाच ।
त्वं वै ज्येष्ठो ज्यैष्ठिनेयः पुत्र मा पाण्डवान्द्विषः ।
द्वेष्टा ह्यसुखमादत्ते यथैव निधनं तथा ॥१॥
त्वं वै ज्येष्ठो ज्यैष्ठिनेयः पुत्र मा पाण्डवान्द्विषः ।
द्वेष्टा ह्यसुखमादत्ते यथैव निधनं तथा ॥१॥
1. dhṛtarāṣṭra uvāca ,
tvaṁ vai jyeṣṭho jyaiṣṭhineyaḥ putra mā pāṇḍavāndviṣaḥ ,
dveṣṭā hyasukhamādatte yathaiva nidhanaṁ tathā.
tvaṁ vai jyeṣṭho jyaiṣṭhineyaḥ putra mā pāṇḍavāndviṣaḥ ,
dveṣṭā hyasukhamādatte yathaiva nidhanaṁ tathā.
1.
dhṛtarāṣṭraḥ uvāca tvam vai
jyeṣṭhaḥ jyaiṣṭhineyaḥ putra mā
pāṇḍavān dviṣaḥ dveṣṭā hi asukham
ādatte yathā eva nidhanam tathā
jyeṣṭhaḥ jyaiṣṭhineyaḥ putra mā
pāṇḍavān dviṣaḥ dveṣṭā hi asukham
ādatte yathā eva nidhanam tathā
1.
Dhritarashtra said: "You are indeed the eldest son of the eldest (brother), my son. Do not hate the Pandavas. For a hater incurs misery, just as they bring about their own destruction."
अव्युत्पन्नं समानार्थं तुल्यमित्रं युधिष्ठिरम् ।
अद्विषन्तं कथं द्विष्यात्त्वादृशो भरतर्षभ ॥२॥
अद्विषन्तं कथं द्विष्यात्त्वादृशो भरतर्षभ ॥२॥
2. avyutpannaṁ samānārthaṁ tulyamitraṁ yudhiṣṭhiram ,
adviṣantaṁ kathaṁ dviṣyāttvādṛśo bharatarṣabha.
adviṣantaṁ kathaṁ dviṣyāttvādṛśo bharatarṣabha.
2.
avyutpannam samānārtham tulyamitram yudhiṣṭhiram
adviṣantam katham dviṣyāt tvādṛśaḥ bharatarṣabha
adviṣantam katham dviṣyāt tvādṛśaḥ bharatarṣabha
2.
O chief of the Bharatas, how can a person like you hate Yudhishthira, who is innocent, who shares the same purpose, who has friends just like yours, and who himself bears no hatred?
तुल्याभिजनवीर्यश्च कथं भ्रातुः श्रियं नृप ।
पुत्र कामयसे मोहान्मैवं भूः शाम्य साध्विह ॥३॥
पुत्र कामयसे मोहान्मैवं भूः शाम्य साध्विह ॥३॥
3. tulyābhijanavīryaśca kathaṁ bhrātuḥ śriyaṁ nṛpa ,
putra kāmayase mohānmaivaṁ bhūḥ śāmya sādhviha.
putra kāmayase mohānmaivaṁ bhūḥ śāmya sādhviha.
3.
tulya abhijana vīryaḥ ca katham bhrātuḥ śriyam nṛpa
putra kāmayase mohāt mā evam bhūḥ śāmya sādhu iha
putra kāmayase mohāt mā evam bhūḥ śāmya sādhu iha
3.
O king, O son, with a lineage and valor equal to theirs, how can you desire your brother's prosperity out of delusion (moha)? Do not be like this! Be calm and act righteously here.
अथ यज्ञविभूतिं तां काङ्क्षसे भरतर्षभ ।
ऋत्विजस्तव तन्वन्तु सप्ततन्तुं महाध्वरम् ॥४॥
ऋत्विजस्तव तन्वन्तु सप्ततन्तुं महाध्वरम् ॥४॥
4. atha yajñavibhūtiṁ tāṁ kāṅkṣase bharatarṣabha ,
ṛtvijastava tanvantu saptatantuṁ mahādhvaram.
ṛtvijastava tanvantu saptatantuṁ mahādhvaram.
4.
atha yajñavibhūtim tām kāṅkṣase bharatarṣabha
ṛtvijaḥ tava tanvantu saptatantum mahādhvaram
ṛtvijaḥ tava tanvantu saptatantum mahādhvaram
4.
bharatarṣabha atha tām yajñavibhūtim kāṅkṣase
tava ṛtvijaḥ saptatantum mahādhvaram tanvantu
tava ṛtvijaḥ saptatantum mahādhvaram tanvantu
4.
O best among the Bharatas, if you now desire that glory associated with the Vedic ritual (yajña), then let your priests perform that great seven-stringed Vedic ritual (yajña).
आहरिष्यन्ति राजानस्तवापि विपुलं धनम् ।
प्रीत्या च बहुमानाच्च रत्नान्याभरणानि च ॥५॥
प्रीत्या च बहुमानाच्च रत्नान्याभरणानि च ॥५॥
5. āhariṣyanti rājānastavāpi vipulaṁ dhanam ,
prītyā ca bahumānācca ratnānyābharaṇāni ca.
prītyā ca bahumānācca ratnānyābharaṇāni ca.
5.
āhariṣyanti rājānaḥ tava api vipulam dhanam
prītyā ca bahumānāt ca ratnāni ābharaṇāni ca
prītyā ca bahumānāt ca ratnāni ābharaṇāni ca
5.
Kings will bring you abundant wealth, and also jewels and ornaments, out of both affection and great respect.
अनर्थाचरितं तात परस्वस्पृहणं भृशम् ।
स्वसंतुष्टः स्वधर्मस्थो यः स वै सुखमेधते ॥६॥
स्वसंतुष्टः स्वधर्मस्थो यः स वै सुखमेधते ॥६॥
6. anarthācaritaṁ tāta parasvaspṛhaṇaṁ bhṛśam ,
svasaṁtuṣṭaḥ svadharmastho yaḥ sa vai sukhamedhate.
svasaṁtuṣṭaḥ svadharmastho yaḥ sa vai sukhamedhate.
6.
anarthācaritam tāta parasvaspṛhaṇam bhṛśam
svasaṃtuṣṭaḥ svadharmasthaḥ yaḥ saḥ vai sukham edhate
svasaṃtuṣṭaḥ svadharmasthaḥ yaḥ saḥ vai sukham edhate
6.
My dear child, coveting the wealth of others leads to great misfortune. Indeed, whoever is content with their own lot and steadfast in their own natural law (svadharma) prospers happily.
अव्यापारः परार्थेषु नित्योद्योगः स्वकर्मसु ।
उद्यमो रक्षणे स्वेषामेतद्वैभवलक्षणम् ॥७॥
उद्यमो रक्षणे स्वेषामेतद्वैभवलक्षणम् ॥७॥
7. avyāpāraḥ parārtheṣu nityodyogaḥ svakarmasu ,
udyamo rakṣaṇe sveṣāmetadvaibhavalakṣaṇam.
udyamo rakṣaṇe sveṣāmetadvaibhavalakṣaṇam.
7.
avyāpāraḥ parārtheṣu nityodyogaḥ svakarmasu
udyamaḥ rakṣaṇe sveṣām etat vaibhava-lakṣaṇam
udyamaḥ rakṣaṇe sveṣām etat vaibhava-lakṣaṇam
7.
Not interfering in the affairs of others, constant diligence in one's own actions (karma), and endeavoring to protect one's own – these are the characteristics of prosperity.
विपत्तिष्वव्यथो दक्षो नित्यमुत्थानवान्नरः ।
अप्रमत्तो विनीतात्मा नित्यं भद्राणि पश्यति ॥८॥
अप्रमत्तो विनीतात्मा नित्यं भद्राणि पश्यति ॥८॥
8. vipattiṣvavyatho dakṣo nityamutthānavānnaraḥ ,
apramatto vinītātmā nityaṁ bhadrāṇi paśyati.
apramatto vinītātmā nityaṁ bhadrāṇi paśyati.
8.
vipattiṣu avyathaḥ dakṣaḥ nityam utthānavān naraḥ
apramattaḥ vinītātmā nityam bhadrāṇi paśyati
apramattaḥ vinītātmā nityam bhadrāṇi paśyati
8.
A person who remains undisturbed in adversities, is skillful, always energetic, vigilant, and possesses a disciplined self (ātman), constantly perceives auspicious outcomes.
अन्तर्वेद्यां ददद्वित्तं कामाननुभवन्प्रियान् ।
क्रीडन्स्त्रीभिर्निरातङ्कः प्रशाम्य भरतर्षभ ॥९॥
क्रीडन्स्त्रीभिर्निरातङ्कः प्रशाम्य भरतर्षभ ॥९॥
9. antarvedyāṁ dadadvittaṁ kāmānanubhavanpriyān ,
krīḍanstrībhirnirātaṅkaḥ praśāmya bharatarṣabha.
krīḍanstrībhirnirātaṅkaḥ praśāmya bharatarṣabha.
9.
antarvedyām dadat vittam kāmān anubhavan priyān
krīḍan strībhiḥ nirātaṅkaḥ praśāmya bharatarṣabha
krīḍan strībhiḥ nirātaṅkaḥ praśāmya bharatarṣabha
9.
O best among the Bharatas, after giving wealth within the sacred enclosure, experiencing beloved pleasures, and enjoying yourself with women, become tranquil and free from anxiety.
दुर्योधन उवाच ।
जानन्वै मोहयसि मां नावि नौरिव संयता ।
स्वार्थे किं नावधानं ते उताहो द्वेष्टि मां भवान् ॥१०॥
जानन्वै मोहयसि मां नावि नौरिव संयता ।
स्वार्थे किं नावधानं ते उताहो द्वेष्टि मां भवान् ॥१०॥
10. duryodhana uvāca ,
jānanvai mohayasi māṁ nāvi nauriva saṁyatā ,
svārthe kiṁ nāvadhānaṁ te utāho dveṣṭi māṁ bhavān.
jānanvai mohayasi māṁ nāvi nauriva saṁyatā ,
svārthe kiṁ nāvadhānaṁ te utāho dveṣṭi māṁ bhavān.
10.
duryodhana uvāca jānan vai mohayasi mām nāvi nauḥ iva
saṃyatā svārthe kim na avadhānam te utāho dveṣṭi mām bhavān
saṃyatā svārthe kim na avadhānam te utāho dveṣṭi mām bhavān
10.
Duryodhana said, "Indeed, knowing everything, you delude me, just like a boat held back on the water. Why is your own interest not your concern, or do you hate me, sir?"
न सन्तीमे धार्तराष्ट्रा येषां त्वमनुशासिता ।
भविष्यमर्थमाख्यासि सदा त्वं कृत्यमात्मनः ॥११॥
भविष्यमर्थमाख्यासि सदा त्वं कृत्यमात्मनः ॥११॥
11. na santīme dhārtarāṣṭrā yeṣāṁ tvamanuśāsitā ,
bhaviṣyamarthamākhyāsi sadā tvaṁ kṛtyamātmanaḥ.
bhaviṣyamarthamākhyāsi sadā tvaṁ kṛtyamātmanaḥ.
11.
na santi ime dhārtarāṣṭrāḥ yeṣām tvam anuśāsitā
bhaviṣyam artham ākhyāsi sadā tvam kṛtyam ātmanaḥ
bhaviṣyam artham ākhyāsi sadā tvam kṛtyam ātmanaḥ
11.
These Dhārtarāṣṭras, whose instructor you are, are not in effect (or are deemed insignificant). Instead, you always proclaim what is your own future interest and duty for yourself (ātman).
परप्रणेयोऽग्रणीर्हि यश्च मार्गात्प्रमुह्यति ।
पन्थानमनुगच्छेयुः कथं तस्य पदानुगाः ॥१२॥
पन्थानमनुगच्छेयुः कथं तस्य पदानुगाः ॥१२॥
12. parapraṇeyo'graṇīrhi yaśca mārgātpramuhyati ,
panthānamanugaccheyuḥ kathaṁ tasya padānugāḥ.
panthānamanugaccheyuḥ kathaṁ tasya padānugāḥ.
12.
parapraṇeyaḥ agraṇīḥ hi yaḥ ca mārgāt pramuhyati
panthānam anugaccheyuḥ katham tasya padānugāḥ
panthānam anugaccheyuḥ katham tasya padānugāḥ
12.
Indeed, how can followers adhere to the path of someone who, though a leader, is led by others and deviates from the proper course?
राजन्परिगतप्रज्ञो वृद्धसेवी जितेन्द्रियः ।
प्रतिपन्नान्स्वकार्येषु संमोहयसि नो भृशम् ॥१३॥
प्रतिपन्नान्स्वकार्येषु संमोहयसि नो भृशम् ॥१३॥
13. rājanparigataprajño vṛddhasevī jitendriyaḥ ,
pratipannānsvakāryeṣu saṁmohayasi no bhṛśam.
pratipannānsvakāryeṣu saṁmohayasi no bhṛśam.
13.
rājan parigataprājñaḥ vṛddhasevī jitendriyaḥ
pratipannān svakāryeṣu saṃmohayasi naḥ bhṛśam
pratipannān svakāryeṣu saṃmohayasi naḥ bhṛśam
13.
O King, you, who are endowed with profound wisdom, who serve the elders, and who have mastered your senses, greatly bewilder us, who are committed to our own responsibilities.
लोकवृत्ताद्राजवृत्तमन्यदाह बृहस्पतिः ।
तस्माद्राज्ञा प्रयत्नेन स्वार्थश्चिन्त्यः सदैव हि ॥१४॥
तस्माद्राज्ञा प्रयत्नेन स्वार्थश्चिन्त्यः सदैव हि ॥१४॥
14. lokavṛttādrājavṛttamanyadāha bṛhaspatiḥ ,
tasmādrājñā prayatnena svārthaścintyaḥ sadaiva hi.
tasmādrājñā prayatnena svārthaścintyaḥ sadaiva hi.
14.
lokavṛttāt rājavṛttam anyat āha bṛhaspatiḥ tasmāt
rājñā prayatnena svārthaḥ cintyaḥ sadā eva hi
rājñā prayatnena svārthaḥ cintyaḥ sadā eva hi
14.
Brihaspati has declared that the conduct of a king differs from that of ordinary people. Therefore, a king should always carefully consider his own interest.
क्षत्रियस्य महाराज जये वृत्तिः समाहिता ।
स वै धर्मोऽस्त्वधर्मो वा स्ववृत्तौ भरतर्षभ ॥१५॥
स वै धर्मोऽस्त्वधर्मो वा स्ववृत्तौ भरतर्षभ ॥१५॥
15. kṣatriyasya mahārāja jaye vṛttiḥ samāhitā ,
sa vai dharmo'stvadharmo vā svavṛttau bharatarṣabha.
sa vai dharmo'stvadharmo vā svavṛttau bharatarṣabha.
15.
kṣatriyasya mahārāja jaye vṛttiḥ samāhitā sa vai
dharmaḥ astu adharmaḥ vā svavṛttau bharatarṣabha
dharmaḥ astu adharmaḥ vā svavṛttau bharatarṣabha
15.
O great king, O best of the Bharatas, a kshatriya's very existence is found in victory. Whether it is considered proper conduct (dharma) or improper conduct (adharma), this is his intrinsic nature (dharma) according to his specific role.
प्रकालयेद्दिशः सर्वाः प्रतोदेनेव सारथिः ।
प्रत्यमित्रश्रियं दीप्तां बुभूषुर्भरतर्षभ ॥१६॥
प्रत्यमित्रश्रियं दीप्तां बुभूषुर्भरतर्षभ ॥१६॥
16. prakālayeddiśaḥ sarvāḥ pratodeneva sārathiḥ ,
pratyamitraśriyaṁ dīptāṁ bubhūṣurbharatarṣabha.
pratyamitraśriyaṁ dīptāṁ bubhūṣurbharatarṣabha.
16.
prakālayet diśaḥ sarvāḥ pratodena iva sārathiḥ
pratyamitraśriyam dīptām bubhūṣuḥ bharatarṣabha
pratyamitraśriyam dīptām bubhūṣuḥ bharatarṣabha
16.
O best of the Bharatas, desiring to become victorious, a king should drive away the blazing splendor of his adversaries from all directions, just as a charioteer uses a goad.
प्रच्छन्नो वा प्रकाशो वा यो योगो रिपुबाधनः ।
तद्वै शस्त्रं शस्त्रविदां न शस्त्रं छेदनं स्मृतम् ॥१७॥
तद्वै शस्त्रं शस्त्रविदां न शस्त्रं छेदनं स्मृतम् ॥१७॥
17. pracchanno vā prakāśo vā yo yogo ripubādhanaḥ ,
tadvai śastraṁ śastravidāṁ na śastraṁ chedanaṁ smṛtam.
tadvai śastraṁ śastravidāṁ na śastraṁ chedanaṁ smṛtam.
17.
pracchannaḥ vā prakāśaḥ vā yaḥ yogaḥ ripubādhanaḥ tat
vai śastram śastravidām na śastram chedanaṃ smṛtam
vai śastram śastravidām na śastram chedanaṃ smṛtam
17.
Whether it is hidden or manifest, that strategic application (yoga) which harasses enemies is indeed the true weapon of those who understand weaponry; mere cutting is not considered a weapon.
असंतोषः श्रियो मूलं तस्मात्तं कामयाम्यहम् ।
समुच्छ्रये यो यतते स राजन्परमो नयी ॥१८॥
समुच्छ्रये यो यतते स राजन्परमो नयी ॥१८॥
18. asaṁtoṣaḥ śriyo mūlaṁ tasmāttaṁ kāmayāmyaham ,
samucchraye yo yatate sa rājanparamo nayī.
samucchraye yo yatate sa rājanparamo nayī.
18.
asaṃtoṣaḥ śriyaḥ mūlam tasmāt tam kāmayāmi aham
samucchraye yaḥ yatate sa rājan paramaḥ nayī
samucchraye yaḥ yatate sa rājan paramaḥ nayī
18.
Discontent is the root of prosperity, therefore I desire it. O king, he who strives for elevation is indeed the foremost leader.
ममत्वं हि न कर्तव्यमैश्वर्ये वा धनेऽपि वा ।
पूर्वावाप्तं हरन्त्यन्ये राजधर्मं हि तं विदुः ॥१९॥
पूर्वावाप्तं हरन्त्यन्ये राजधर्मं हि तं विदुः ॥१९॥
19. mamatvaṁ hi na kartavyamaiśvarye vā dhane'pi vā ,
pūrvāvāptaṁ harantyanye rājadharmaṁ hi taṁ viduḥ.
pūrvāvāptaṁ harantyanye rājadharmaṁ hi taṁ viduḥ.
19.
mamatvam hi na kartavyam aiśvarye vā dhane api vā
pūrvāvāptam haranti anye rājadharmam hi tam viduḥ
pūrvāvāptam haranti anye rājadharmam hi tam viduḥ
19.
Indeed, one should not feel possessive regarding power or wealth. Others take away what was acquired previously, and they truly consider that to be the natural law (dharma) for kings.
अद्रोहे समयं कृत्वा चिच्छेद नमुचेः शिरः ।
शक्रः सा हि मता तस्य रिपौ वृत्तिः सनातनी ॥२०॥
शक्रः सा हि मता तस्य रिपौ वृत्तिः सनातनी ॥२०॥
20. adrohe samayaṁ kṛtvā ciccheda namuceḥ śiraḥ ,
śakraḥ sā hi matā tasya ripau vṛttiḥ sanātanī.
śakraḥ sā hi matā tasya ripau vṛttiḥ sanātanī.
20.
adrohe samayam kṛtvā ciccheda namuceḥ śiraḥ
śakraḥ sā hi matā tasya ripau vṛttiḥ sanātanī
śakraḥ sā hi matā tasya ripau vṛttiḥ sanātanī
20.
Having made a pledge (samaya) of non-aggression (adroha), Śakra (Indra) severed Namuci's head. Indeed, that is considered his eternal conduct (vṛtti) toward an enemy.
द्वावेतौ ग्रसते भूमिः सर्पो बिलशयानिव ।
राजानं चाविरोद्धारं ब्राह्मणं चाप्रवासिनम् ॥२१॥
राजानं चाविरोद्धारं ब्राह्मणं चाप्रवासिनम् ॥२१॥
21. dvāvetau grasate bhūmiḥ sarpo bilaśayāniva ,
rājānaṁ cāviroddhāraṁ brāhmaṇaṁ cāpravāsinam.
rājānaṁ cāviroddhāraṁ brāhmaṇaṁ cāpravāsinam.
21.
dvau etau grasate bhūmiḥ sarpaḥ bilaśayān iva
rājānam ca aviroddhāram brāhmaṇam ca aprāvāsinam
rājānam ca aviroddhāram brāhmaṇam ca aprāvāsinam
21.
The realm (bhūmi) swallows up these two, just as a serpent devours creatures living in burrows: a king who does not resist (his enemies), and a brahmin who does not travel (seeking knowledge or livelihood).
नास्ति वै जातितः शत्रुः पुरुषस्य विशां पते ।
येन साधारणी वृत्तिः स शत्रुर्नेतरो जनः ॥२२॥
येन साधारणी वृत्तिः स शत्रुर्नेतरो जनः ॥२२॥
22. nāsti vai jātitaḥ śatruḥ puruṣasya viśāṁ pate ,
yena sādhāraṇī vṛttiḥ sa śatrurnetaro janaḥ.
yena sādhāraṇī vṛttiḥ sa śatrurnetaro janaḥ.
22.
na asti vai jātitaḥ śatruḥ puruṣasya viśām pate
yena sādhāraṇī vṛttiḥ saḥ śatruḥ na itaraḥ janaḥ
yena sādhāraṇī vṛttiḥ saḥ śatruḥ na itaraḥ janaḥ
22.
O lord of the people, truly, there is no enemy for a person based on birth (jāti). Only he with whom one shares a common interest or livelihood (vṛtti) is an enemy; no other person is.
शत्रुपक्षं समृध्यन्तं यो मोहात्समुपेक्षते ।
व्याधिराप्यायित इव तस्य मूलं छिनत्ति सः ॥२३॥
व्याधिराप्यायित इव तस्य मूलं छिनत्ति सः ॥२३॥
23. śatrupakṣaṁ samṛdhyantaṁ yo mohātsamupekṣate ,
vyādhirāpyāyita iva tasya mūlaṁ chinatti saḥ.
vyādhirāpyāyita iva tasya mūlaṁ chinatti saḥ.
23.
śatrupakṣam samṛdhyantam yaḥ mohāt samupekṣate
vyādhiḥ āpyāyitaḥ iva tasya mūlam chinatti saḥ
vyādhiḥ āpyāyitaḥ iva tasya mūlam chinatti saḥ
23.
The person who, out of delusion (moha), overlooks a prospering enemy faction, that (neglect) cuts his very foundation, just as a disease that has been allowed to grow (or nourished) does.
अल्पोऽपि ह्यरिरत्यन्तं वर्धमानपराक्रमः ।
वल्मीको मूलज इव ग्रसते वृक्षमन्तिकात् ॥२४॥
वल्मीको मूलज इव ग्रसते वृक्षमन्तिकात् ॥२४॥
24. alpo'pi hyariratyantaṁ vardhamānaparākramaḥ ,
valmīko mūlaja iva grasate vṛkṣamantikāt.
valmīko mūlaja iva grasate vṛkṣamantikāt.
24.
alpaḥ api hi ariḥ atyantam vardhamānaparākramaḥ
valmīkaḥ mūlajaḥ iva grasate vṛkṣam antikāt
valmīkaḥ mūlajaḥ iva grasate vṛkṣam antikāt
24.
Even a small enemy, whose might is exceedingly increasing, devours a tree from its base, just as an anthill originating at the root (grows and consumes) a tree.
आजमीढ रिपोर्लक्ष्मीर्मा ते रोचिष्ट भारत ।
एष भारः सत्त्ववतां नयः शिरसि धिष्ठितः ॥२५॥
एष भारः सत्त्ववतां नयः शिरसि धिष्ठितः ॥२५॥
25. ājamīḍha riporlakṣmīrmā te rociṣṭa bhārata ,
eṣa bhāraḥ sattvavatāṁ nayaḥ śirasi dhiṣṭhitaḥ.
eṣa bhāraḥ sattvavatāṁ nayaḥ śirasi dhiṣṭhitaḥ.
25.
ājamiḍha ripoḥ lakṣmīḥ mā te rociṣṭa bhārata
eṣaḥ bhāraḥ sattvavatām nayaḥ śirasi dhiṣṭhitaḥ
eṣaḥ bhāraḥ sattvavatām nayaḥ śirasi dhiṣṭhitaḥ
25.
O Ajamiḍha, O Bhārata, may the prosperity of your enemy not be appealing to you. This burden of policy (naya) is placed upon the shoulders of the courageous.
जन्मवृद्धिमिवार्थानां यो वृद्धिमभिकाङ्क्षते ।
एधते ज्ञातिषु स वै सद्योवृद्धिर्हि विक्रमः ॥२६॥
एधते ज्ञातिषु स वै सद्योवृद्धिर्हि विक्रमः ॥२६॥
26. janmavṛddhimivārthānāṁ yo vṛddhimabhikāṅkṣate ,
edhate jñātiṣu sa vai sadyovṛddhirhi vikramaḥ.
edhate jñātiṣu sa vai sadyovṛddhirhi vikramaḥ.
26.
janmavṛddhim iva arthānām yaḥ vṛddhim abhikāṅkṣate
edhate jñātiṣu saḥ vai sadyaḥvṛddhiḥ hi vikramaḥ
edhate jñātiṣu saḥ vai sadyaḥvṛddhiḥ hi vikramaḥ
26.
He who desires prosperity for his possessions as if it were their intrinsic nature (janmavṛddhi) to grow, he indeed prospers among his relatives, for valor (vikrama) truly brings swift growth.
नाप्राप्य पाण्डवैश्वर्यं संशयो मे भविष्यति ।
अवाप्स्ये वा श्रियं तां हि शेष्ये वा निहतो युधि ॥२७॥
अवाप्स्ये वा श्रियं तां हि शेष्ये वा निहतो युधि ॥२७॥
27. nāprāpya pāṇḍavaiśvaryaṁ saṁśayo me bhaviṣyati ,
avāpsye vā śriyaṁ tāṁ hi śeṣye vā nihato yudhi.
avāpsye vā śriyaṁ tāṁ hi śeṣye vā nihato yudhi.
27.
na aprāpya pāṇḍava aiśvaryam saṃśayaḥ me bhaviṣyati
avāpsye vā śriyam tām hi śeṣye vā nihataḥ yudhi
avāpsye vā śriyam tām hi śeṣye vā nihataḥ yudhi
27.
I shall not experience doubt without obtaining sovereignty (aiśvarya) from the Pandavas. I will either obtain that prosperity (śrī) or, indeed, I will be slain (nihata) in battle.
अतादृशस्य किं मेऽद्य जीवितेन विशां पते ।
वर्धन्ते पाण्डवा नित्यं वयं तु स्थिरवृद्धयः ॥२८॥
वर्धन्ते पाण्डवा नित्यं वयं तु स्थिरवृद्धयः ॥२८॥
28. atādṛśasya kiṁ me'dya jīvitena viśāṁ pate ,
vardhante pāṇḍavā nityaṁ vayaṁ tu sthiravṛddhayaḥ.
vardhante pāṇḍavā nityaṁ vayaṁ tu sthiravṛddhayaḥ.
28.
atādṛśasya kim me adya jīvitena viśām pate
vardhante pāṇḍavā nityam vayam tu sthiravṛddhayaḥ
vardhante pāṇḍavā nityam vayam tu sthiravṛddhayaḥ
28.
O Lord of the people (viśāṃ pate), what is the purpose of life (jīvita) for me now, who am not like that [i.e., victorious or expanding]? The Pandavas are constantly increasing, but our growth is stagnant.
Links to all chapters:
ādi parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
sabhā parva (current book)
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50 (current chapter)
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
vana parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
Chapter 226
Chapter 227
Chapter 228
Chapter 229
Chapter 230
Chapter 231
Chapter 232
Chapter 233
Chapter 234
Chapter 235
Chapter 236
Chapter 237
Chapter 238
Chapter 239
Chapter 240
Chapter 241
Chapter 242
Chapter 243
Chapter 244
Chapter 245
Chapter 246
Chapter 247
Chapter 248
Chapter 249
Chapter 250
Chapter 251
Chapter 252
Chapter 253
Chapter 254
Chapter 255
Chapter 256
Chapter 257
Chapter 258
Chapter 259
Chapter 260
Chapter 261
Chapter 262
Chapter 263
Chapter 264
Chapter 265
Chapter 266
Chapter 267
Chapter 268
Chapter 269
Chapter 270
Chapter 271
Chapter 272
Chapter 273
Chapter 274
Chapter 275
Chapter 276
Chapter 277
Chapter 278
Chapter 279
Chapter 280
Chapter 281
Chapter 282
Chapter 283
Chapter 284
Chapter 285
Chapter 286
Chapter 287
Chapter 288
Chapter 289
Chapter 290
Chapter 291
Chapter 292
Chapter 293
Chapter 294
Chapter 295
Chapter 296
Chapter 297
Chapter 298
Chapter 299
virāṭa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
udyoga parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
bhīṣma parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
droṇa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
karṇa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
śalya parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
sauptika parva
strī parva
śānti parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
Chapter 226
Chapter 227
Chapter 228
Chapter 229
Chapter 230
Chapter 231
Chapter 232
Chapter 233
Chapter 234
Chapter 235
Chapter 236
Chapter 237
Chapter 238
Chapter 239
Chapter 240
Chapter 241
Chapter 242
Chapter 243
Chapter 244
Chapter 245
Chapter 246
Chapter 247
Chapter 248
Chapter 249
Chapter 250
Chapter 251
Chapter 252
Chapter 253
Chapter 254
Chapter 255
Chapter 256
Chapter 257
Chapter 258
Chapter 259
Chapter 260
Chapter 261
Chapter 262
Chapter 263
Chapter 264
Chapter 265
Chapter 266
Chapter 267
Chapter 268
Chapter 269
Chapter 270
Chapter 271
Chapter 272
Chapter 273
Chapter 274
Chapter 275
Chapter 276
Chapter 277
Chapter 278
Chapter 279
Chapter 280
Chapter 281
Chapter 282
Chapter 283
Chapter 284
Chapter 285
Chapter 286
Chapter 287
Chapter 288
Chapter 289
Chapter 290
Chapter 291
Chapter 292
Chapter 293
Chapter 294
Chapter 295
Chapter 296
Chapter 297
Chapter 298
Chapter 299
Chapter 300
Chapter 301
Chapter 302
Chapter 303
Chapter 304
Chapter 305
Chapter 306
Chapter 307
Chapter 308
Chapter 309
Chapter 310
Chapter 311
Chapter 312
Chapter 313
Chapter 314
Chapter 315
Chapter 316
Chapter 317
Chapter 318
Chapter 319
Chapter 320
Chapter 321
Chapter 322
Chapter 323
Chapter 324
Chapter 325
Chapter 326
Chapter 327
Chapter 328
Chapter 329
Chapter 330
Chapter 331
Chapter 332
Chapter 333
Chapter 334
Chapter 335
Chapter 336
Chapter 337
Chapter 338
Chapter 339
Chapter 340
Chapter 341
Chapter 342
Chapter 343
Chapter 344
Chapter 345
Chapter 346
Chapter 347
Chapter 348
Chapter 349
Chapter 350
Chapter 351
Chapter 352
Chapter 353
anuśāsana parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
aśvamedhika parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
āśramavāsika parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47