महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-14, chapter-51
वैशंपायन उवाच ।
ततोऽभ्यचोदयत्कृष्णो युज्यतामिति दारुकम् ।
मुहूर्तादिव चाचष्ट युक्तमित्येव दारुकः ॥१॥
ततोऽभ्यचोदयत्कृष्णो युज्यतामिति दारुकम् ।
मुहूर्तादिव चाचष्ट युक्तमित्येव दारुकः ॥१॥
1. vaiśaṁpāyana uvāca ,
tato'bhyacodayatkṛṣṇo yujyatāmiti dārukam ,
muhūrtādiva cācaṣṭa yuktamityeva dārukaḥ.
tato'bhyacodayatkṛṣṇo yujyatāmiti dārukam ,
muhūrtādiva cācaṣṭa yuktamityeva dārukaḥ.
तथैव चानुयात्राणि चोदयामास पाण्डवः ।
सज्जयध्वं प्रयास्यामो नगरं गजसाह्वयम् ॥२॥
सज्जयध्वं प्रयास्यामो नगरं गजसाह्वयम् ॥२॥
2. tathaiva cānuyātrāṇi codayāmāsa pāṇḍavaḥ ,
sajjayadhvaṁ prayāsyāmo nagaraṁ gajasāhvayam.
sajjayadhvaṁ prayāsyāmo nagaraṁ gajasāhvayam.
इत्युक्ताः सैनिकास्ते तु सज्जीभूता विशां पते ।
आचख्युः सज्जमित्येव पार्थायामिततेजसे ॥३॥
आचख्युः सज्जमित्येव पार्थायामिततेजसे ॥३॥
3. ityuktāḥ sainikāste tu sajjībhūtā viśāṁ pate ,
ācakhyuḥ sajjamityeva pārthāyāmitatejase.
ācakhyuḥ sajjamityeva pārthāyāmitatejase.
ततस्तौ रथमास्थाय प्रयातौ कृष्णपाण्डवौ ।
विकुर्वाणौ कथाश्चित्राः प्रीयमाणौ विशां पते ॥४॥
विकुर्वाणौ कथाश्चित्राः प्रीयमाणौ विशां पते ॥४॥
4. tatastau rathamāsthāya prayātau kṛṣṇapāṇḍavau ,
vikurvāṇau kathāścitrāḥ prīyamāṇau viśāṁ pate.
vikurvāṇau kathāścitrāḥ prīyamāṇau viśāṁ pate.
रथस्थं तु महातेजा वासुदेवं धनंजयः ।
पुनरेवाब्रवीद्वाक्यमिदं भरतसत्तम ॥५॥
पुनरेवाब्रवीद्वाक्यमिदं भरतसत्तम ॥५॥
5. rathasthaṁ tu mahātejā vāsudevaṁ dhanaṁjayaḥ ,
punarevābravīdvākyamidaṁ bharatasattama.
punarevābravīdvākyamidaṁ bharatasattama.
त्वत्प्रसादाज्जयः प्राप्तो राज्ञा वृष्णिकुलोद्वह ।
निहताः शत्रवश्चापि प्राप्तं राज्यमकण्टकम् ॥६॥
निहताः शत्रवश्चापि प्राप्तं राज्यमकण्टकम् ॥६॥
6. tvatprasādājjayaḥ prāpto rājñā vṛṣṇikulodvaha ,
nihatāḥ śatravaścāpi prāptaṁ rājyamakaṇṭakam.
nihatāḥ śatravaścāpi prāptaṁ rājyamakaṇṭakam.
नाथवन्तश्च भवता पाण्डवा मधुसूदन ।
भवन्तं प्लवमासाद्य तीर्णाः स्म कुरुसागरम् ॥७॥
भवन्तं प्लवमासाद्य तीर्णाः स्म कुरुसागरम् ॥७॥
7. nāthavantaśca bhavatā pāṇḍavā madhusūdana ,
bhavantaṁ plavamāsādya tīrṇāḥ sma kurusāgaram.
bhavantaṁ plavamāsādya tīrṇāḥ sma kurusāgaram.
विश्वकर्मन्नमस्तेऽस्तु विश्वात्मन्विश्वसंभव ।
यथाहं त्वा विजानामि यथा चाहं भवन्मनाः ॥८॥
यथाहं त्वा विजानामि यथा चाहं भवन्मनाः ॥८॥
8. viśvakarmannamaste'stu viśvātmanviśvasaṁbhava ,
yathāhaṁ tvā vijānāmi yathā cāhaṁ bhavanmanāḥ.
yathāhaṁ tvā vijānāmi yathā cāhaṁ bhavanmanāḥ.
त्वत्तेजःसंभवो नित्यं हुताशो मधुसूदन ।
रतिः क्रीडामयी तुभ्यं माया ते रोदसी विभो ॥९॥
रतिः क्रीडामयी तुभ्यं माया ते रोदसी विभो ॥९॥
9. tvattejaḥsaṁbhavo nityaṁ hutāśo madhusūdana ,
ratiḥ krīḍāmayī tubhyaṁ māyā te rodasī vibho.
ratiḥ krīḍāmayī tubhyaṁ māyā te rodasī vibho.
त्वयि सर्वमिदं विश्वं यदिदं स्थाणुजङ्गमम् ।
त्वं हि सर्वं विकुरुषे भूतग्रामं सनातनम् ॥१०॥
त्वं हि सर्वं विकुरुषे भूतग्रामं सनातनम् ॥१०॥
10. tvayi sarvamidaṁ viśvaṁ yadidaṁ sthāṇujaṅgamam ,
tvaṁ hi sarvaṁ vikuruṣe bhūtagrāmaṁ sanātanam.
tvaṁ hi sarvaṁ vikuruṣe bhūtagrāmaṁ sanātanam.
पृथिवीं चान्तरिक्षं च तथा स्थावरजङ्गमम् ।
हसितं तेऽमला ज्योत्स्ना ऋतवश्चेन्द्रियान्वयाः ॥११॥
हसितं तेऽमला ज्योत्स्ना ऋतवश्चेन्द्रियान्वयाः ॥११॥
11. pṛthivīṁ cāntarikṣaṁ ca tathā sthāvarajaṅgamam ,
hasitaṁ te'malā jyotsnā ṛtavaścendriyānvayāḥ.
hasitaṁ te'malā jyotsnā ṛtavaścendriyānvayāḥ.
प्राणो वायुः सततगः क्रोधो मृत्युः सनातनः ।
प्रसादे चापि पद्मा श्रीर्नित्यं त्वयि महामते ॥१२॥
प्रसादे चापि पद्मा श्रीर्नित्यं त्वयि महामते ॥१२॥
12. prāṇo vāyuḥ satatagaḥ krodho mṛtyuḥ sanātanaḥ ,
prasāde cāpi padmā śrīrnityaṁ tvayi mahāmate.
prasāde cāpi padmā śrīrnityaṁ tvayi mahāmate.
रतिस्तुष्टिर्धृतिः क्षान्तिस्त्वयि चेदं चराचरम् ।
त्वमेवेह युगान्तेषु निधनं प्रोच्यसेऽनघ ॥१३॥
त्वमेवेह युगान्तेषु निधनं प्रोच्यसेऽनघ ॥१३॥
13. ratistuṣṭirdhṛtiḥ kṣāntistvayi cedaṁ carācaram ,
tvameveha yugānteṣu nidhanaṁ procyase'nagha.
tvameveha yugānteṣu nidhanaṁ procyase'nagha.
सुदीर्घेणापि कालेन न ते शक्या गुणा मया ।
आत्मा च परमो वक्तुं नमस्ते नलिनेक्षण ॥१४॥
आत्मा च परमो वक्तुं नमस्ते नलिनेक्षण ॥१४॥
14. sudīrgheṇāpi kālena na te śakyā guṇā mayā ,
ātmā ca paramo vaktuṁ namaste nalinekṣaṇa.
ātmā ca paramo vaktuṁ namaste nalinekṣaṇa.
विदितो मेऽसि दुर्धर्ष नारदाद्देवलात्तथा ।
कृष्णद्वैपायनाच्चैव तथा कुरुपितामहात् ॥१५॥
कृष्णद्वैपायनाच्चैव तथा कुरुपितामहात् ॥१५॥
15. vidito me'si durdharṣa nāradāddevalāttathā ,
kṛṣṇadvaipāyanāccaiva tathā kurupitāmahāt.
kṛṣṇadvaipāyanāccaiva tathā kurupitāmahāt.
त्वयि सर्वं समासक्तं त्वमेवैको जनेश्वरः ।
यच्चानुग्रहसंयुक्तमेतदुक्तं त्वयानघ ॥१६॥
यच्चानुग्रहसंयुक्तमेतदुक्तं त्वयानघ ॥१६॥
16. tvayi sarvaṁ samāsaktaṁ tvamevaiko janeśvaraḥ ,
yaccānugrahasaṁyuktametaduktaṁ tvayānagha.
yaccānugrahasaṁyuktametaduktaṁ tvayānagha.
एतत्सर्वमहं सम्यगाचरिष्ये जनार्दन ।
इदं चाद्भुतमत्यर्थं कृतमस्मत्प्रियेप्सया ॥१७॥
इदं चाद्भुतमत्यर्थं कृतमस्मत्प्रियेप्सया ॥१७॥
17. etatsarvamahaṁ samyagācariṣye janārdana ,
idaṁ cādbhutamatyarthaṁ kṛtamasmatpriyepsayā.
idaṁ cādbhutamatyarthaṁ kṛtamasmatpriyepsayā.
यत्पापो निहतः संख्ये कौरव्यो धृतराष्ट्रजः ।
त्वया दग्धं हि तत्सैन्यं मया विजितमाहवे ॥१८॥
त्वया दग्धं हि तत्सैन्यं मया विजितमाहवे ॥१८॥
18. yatpāpo nihataḥ saṁkhye kauravyo dhṛtarāṣṭrajaḥ ,
tvayā dagdhaṁ hi tatsainyaṁ mayā vijitamāhave.
tvayā dagdhaṁ hi tatsainyaṁ mayā vijitamāhave.
भवता तत्कृतं कर्म येनावाप्तो जयो मया ।
दुर्योधनस्य संग्रामे तव बुद्धिपराक्रमैः ॥१९॥
दुर्योधनस्य संग्रामे तव बुद्धिपराक्रमैः ॥१९॥
19. bhavatā tatkṛtaṁ karma yenāvāpto jayo mayā ,
duryodhanasya saṁgrāme tava buddhiparākramaiḥ.
duryodhanasya saṁgrāme tava buddhiparākramaiḥ.
कर्णस्य च वधोपायो यथावत्संप्रदर्शितः ।
सैन्धवस्य च पापस्य भूरिश्रवस एव च ॥२०॥
सैन्धवस्य च पापस्य भूरिश्रवस एव च ॥२०॥
20. karṇasya ca vadhopāyo yathāvatsaṁpradarśitaḥ ,
saindhavasya ca pāpasya bhūriśravasa eva ca.
saindhavasya ca pāpasya bhūriśravasa eva ca.
अहं च प्रीयमाणेन त्वया देवकिनन्दन ।
यदुक्तस्तत्करिष्यामि न हि मेऽत्र विचारणा ॥२१॥
यदुक्तस्तत्करिष्यामि न हि मेऽत्र विचारणा ॥२१॥
21. ahaṁ ca prīyamāṇena tvayā devakinandana ,
yaduktastatkariṣyāmi na hi me'tra vicāraṇā.
yaduktastatkariṣyāmi na hi me'tra vicāraṇā.
राजानं च समासाद्य धर्मात्मानं युधिष्ठिरम् ।
चोदयिष्यामि धर्मज्ञ गमनार्थं तवानघ ॥२२॥
चोदयिष्यामि धर्मज्ञ गमनार्थं तवानघ ॥२२॥
22. rājānaṁ ca samāsādya dharmātmānaṁ yudhiṣṭhiram ,
codayiṣyāmi dharmajña gamanārthaṁ tavānagha.
codayiṣyāmi dharmajña gamanārthaṁ tavānagha.
रुचितं हि ममैतत्ते द्वारकागमनं प्रभो ।
अचिराच्चैव दृष्टा त्वं मातुलं मधुसूदन ।
बलदेवं च दुर्धर्षं तथान्यान्वृष्णिपुंगवान् ॥२३॥
अचिराच्चैव दृष्टा त्वं मातुलं मधुसूदन ।
बलदेवं च दुर्धर्षं तथान्यान्वृष्णिपुंगवान् ॥२३॥
23. rucitaṁ hi mamaitatte dvārakāgamanaṁ prabho ,
acirāccaiva dṛṣṭā tvaṁ mātulaṁ madhusūdana ,
baladevaṁ ca durdharṣaṁ tathānyānvṛṣṇipuṁgavān.
acirāccaiva dṛṣṭā tvaṁ mātulaṁ madhusūdana ,
baladevaṁ ca durdharṣaṁ tathānyānvṛṣṇipuṁgavān.
एवं संभाषमाणौ तौ प्राप्तौ वारणसाह्वयम् ।
तथा विविशतुश्चोभौ संप्रहृष्टनराकुलम् ॥२४॥
तथा विविशतुश्चोभौ संप्रहृष्टनराकुलम् ॥२४॥
24. evaṁ saṁbhāṣamāṇau tau prāptau vāraṇasāhvayam ,
tathā viviśatuścobhau saṁprahṛṣṭanarākulam.
tathā viviśatuścobhau saṁprahṛṣṭanarākulam.
तौ गत्वा धृतराष्ट्रस्य गृहं शक्रगृहोपमम् ।
ददृशाते महाराज धृतराष्ट्रं जनेश्वरम् ॥२५॥
ददृशाते महाराज धृतराष्ट्रं जनेश्वरम् ॥२५॥
25. tau gatvā dhṛtarāṣṭrasya gṛhaṁ śakragṛhopamam ,
dadṛśāte mahārāja dhṛtarāṣṭraṁ janeśvaram.
dadṛśāte mahārāja dhṛtarāṣṭraṁ janeśvaram.
विदुरं च महाबुद्धिं राजानं च युधिष्ठिरम् ।
भीमसेनं च दुर्धर्षं माद्रीपुत्रौ च पाण्डवौ ।
धृतराष्ट्रमुपासीनं युयुत्सुं चापराजितम् ॥२६॥
भीमसेनं च दुर्धर्षं माद्रीपुत्रौ च पाण्डवौ ।
धृतराष्ट्रमुपासीनं युयुत्सुं चापराजितम् ॥२६॥
26. viduraṁ ca mahābuddhiṁ rājānaṁ ca yudhiṣṭhiram ,
bhīmasenaṁ ca durdharṣaṁ mādrīputrau ca pāṇḍavau ,
dhṛtarāṣṭramupāsīnaṁ yuyutsuṁ cāparājitam.
bhīmasenaṁ ca durdharṣaṁ mādrīputrau ca pāṇḍavau ,
dhṛtarāṣṭramupāsīnaṁ yuyutsuṁ cāparājitam.
गान्धारीं च महाप्राज्ञां पृथां कृष्णां च भामिनीम् ।
सुभद्राद्याश्च ताः सर्वा भरतानां स्त्रियस्तथा ।
ददृशाते स्थिताः सर्वा गान्धारीं परिवार्य वै ॥२७॥
सुभद्राद्याश्च ताः सर्वा भरतानां स्त्रियस्तथा ।
ददृशाते स्थिताः सर्वा गान्धारीं परिवार्य वै ॥२७॥
27. gāndhārīṁ ca mahāprājñāṁ pṛthāṁ kṛṣṇāṁ ca bhāminīm ,
subhadrādyāśca tāḥ sarvā bharatānāṁ striyastathā ,
dadṛśāte sthitāḥ sarvā gāndhārīṁ parivārya vai.
subhadrādyāśca tāḥ sarvā bharatānāṁ striyastathā ,
dadṛśāte sthitāḥ sarvā gāndhārīṁ parivārya vai.
ततः समेत्य राजानं धृतराष्ट्रमरिंदमौ ।
निवेद्य नामधेये स्वे तस्य पादावगृह्णताम् ॥२८॥
निवेद्य नामधेये स्वे तस्य पादावगृह्णताम् ॥२८॥
28. tataḥ sametya rājānaṁ dhṛtarāṣṭramariṁdamau ,
nivedya nāmadheye sve tasya pādāvagṛhṇatām.
nivedya nāmadheye sve tasya pādāvagṛhṇatām.
गान्धार्याश्च पृथायाश्च धर्मराज्ञस्तथैव च ।
भीमस्य च महात्मानौ तथा पादावगृह्णताम् ॥२९॥
भीमस्य च महात्मानौ तथा पादावगृह्णताम् ॥२९॥
29. gāndhāryāśca pṛthāyāśca dharmarājñastathaiva ca ,
bhīmasya ca mahātmānau tathā pādāvagṛhṇatām.
bhīmasya ca mahātmānau tathā pādāvagṛhṇatām.
क्षत्तारं चापि संपूज्य पृष्ट्वा कुशलमव्ययम् ।
तैः सार्धं नृपतिं वृद्धं ततस्तं पर्युपासताम् ॥३०॥
तैः सार्धं नृपतिं वृद्धं ततस्तं पर्युपासताम् ॥३०॥
30. kṣattāraṁ cāpi saṁpūjya pṛṣṭvā kuśalamavyayam ,
taiḥ sārdhaṁ nṛpatiṁ vṛddhaṁ tatastaṁ paryupāsatām.
taiḥ sārdhaṁ nṛpatiṁ vṛddhaṁ tatastaṁ paryupāsatām.
ततो निशि महाराज धृतराष्ट्रः कुरूद्वहान् ।
जनार्दनं च मेधावी व्यसर्जयत वै गृहान् ॥३१॥
जनार्दनं च मेधावी व्यसर्जयत वै गृहान् ॥३१॥
31. tato niśi mahārāja dhṛtarāṣṭraḥ kurūdvahān ,
janārdanaṁ ca medhāvī vyasarjayata vai gṛhān.
janārdanaṁ ca medhāvī vyasarjayata vai gṛhān.
तेऽनुज्ञाता नृपतिना ययुः स्वं स्वं निवेशनम् ।
धनंजयगृहानेव ययौ कृष्णस्तु वीर्यवान् ॥३२॥
धनंजयगृहानेव ययौ कृष्णस्तु वीर्यवान् ॥३२॥
32. te'nujñātā nṛpatinā yayuḥ svaṁ svaṁ niveśanam ,
dhanaṁjayagṛhāneva yayau kṛṣṇastu vīryavān.
dhanaṁjayagṛhāneva yayau kṛṣṇastu vīryavān.
तत्रार्चितो यथान्यायं सर्वकामैरुपस्थितः ।
कृष्णः सुष्वाप मेधावी धनंजयसहायवान् ॥३३॥
कृष्णः सुष्वाप मेधावी धनंजयसहायवान् ॥३३॥
33. tatrārcito yathānyāyaṁ sarvakāmairupasthitaḥ ,
kṛṣṇaḥ suṣvāpa medhāvī dhanaṁjayasahāyavān.
kṛṣṇaḥ suṣvāpa medhāvī dhanaṁjayasahāyavān.
प्रभातायां तु शर्वर्यां कृतपूर्वाह्णिकक्रियौ ।
धर्मराजस्य भवनं जग्मतुः परमार्चितौ ।
यत्रास्ते स सहामात्यो धर्मराजो महामनाः ॥३४॥
धर्मराजस्य भवनं जग्मतुः परमार्चितौ ।
यत्रास्ते स सहामात्यो धर्मराजो महामनाः ॥३४॥
34. prabhātāyāṁ tu śarvaryāṁ kṛtapūrvāhṇikakriyau ,
dharmarājasya bhavanaṁ jagmatuḥ paramārcitau ,
yatrāste sa sahāmātyo dharmarājo mahāmanāḥ.
dharmarājasya bhavanaṁ jagmatuḥ paramārcitau ,
yatrāste sa sahāmātyo dharmarājo mahāmanāḥ.
ततस्तौ तत्प्रविश्याथ ददृशाते महाबलौ ।
धर्मराजानमासीनं देवराजमिवाश्विनौ ॥३५॥
धर्मराजानमासीनं देवराजमिवाश्विनौ ॥३५॥
35. tatastau tatpraviśyātha dadṛśāte mahābalau ,
dharmarājānamāsīnaṁ devarājamivāśvinau.
dharmarājānamāsīnaṁ devarājamivāśvinau.
तौ समासाद्य राजानं वार्ष्णेयकुरुपुंगवौ ।
निषीदतुरनुज्ञातौ प्रीयमाणेन तेन वै ॥३६॥
निषीदतुरनुज्ञातौ प्रीयमाणेन तेन वै ॥३६॥
36. tau samāsādya rājānaṁ vārṣṇeyakurupuṁgavau ,
niṣīdaturanujñātau prīyamāṇena tena vai.
niṣīdaturanujñātau prīyamāṇena tena vai.
ततः स राजा मेधावी विवक्षू प्रेक्ष्य तावुभौ ।
प्रोवाच वदतां श्रेष्ठो वचनं राजसत्तमः ॥३७॥
प्रोवाच वदतां श्रेष्ठो वचनं राजसत्तमः ॥३७॥
37. tataḥ sa rājā medhāvī vivakṣū prekṣya tāvubhau ,
provāca vadatāṁ śreṣṭho vacanaṁ rājasattamaḥ.
provāca vadatāṁ śreṣṭho vacanaṁ rājasattamaḥ.
विवक्षू हि युवां मन्ये वीरौ यदुकुरूद्वहौ ।
ब्रूत कर्तास्मि सर्वं वां न चिरान्मा विचार्यताम् ॥३८॥
ब्रूत कर्तास्मि सर्वं वां न चिरान्मा विचार्यताम् ॥३८॥
38. vivakṣū hi yuvāṁ manye vīrau yadukurūdvahau ,
brūta kartāsmi sarvaṁ vāṁ na cirānmā vicāryatām.
brūta kartāsmi sarvaṁ vāṁ na cirānmā vicāryatām.
इत्युक्ते फल्गुनस्तत्र धर्मराजानमब्रवीत् ।
विनीतवदुपागम्य वाक्यं वाक्यविशारदः ॥३९॥
विनीतवदुपागम्य वाक्यं वाक्यविशारदः ॥३९॥
39. ityukte phalgunastatra dharmarājānamabravīt ,
vinītavadupāgamya vākyaṁ vākyaviśāradaḥ.
vinītavadupāgamya vākyaṁ vākyaviśāradaḥ.
अयं चिरोषितो राजन्वासुदेवः प्रतापवान् ।
भवन्तं समनुज्ञाप्य पितरं द्रष्टुमिच्छति ॥४०॥
भवन्तं समनुज्ञाप्य पितरं द्रष्टुमिच्छति ॥४०॥
40. ayaṁ ciroṣito rājanvāsudevaḥ pratāpavān ,
bhavantaṁ samanujñāpya pitaraṁ draṣṭumicchati.
bhavantaṁ samanujñāpya pitaraṁ draṣṭumicchati.
स गच्छेदभ्यनुज्ञातो भवता यदि मन्यसे ।
आनर्तनगरीं वीरस्तदनुज्ञातुमर्हसि ॥४१॥
आनर्तनगरीं वीरस्तदनुज्ञातुमर्हसि ॥४१॥
41. sa gacchedabhyanujñāto bhavatā yadi manyase ,
ānartanagarīṁ vīrastadanujñātumarhasi.
ānartanagarīṁ vīrastadanujñātumarhasi.
युधिष्ठिर उवाच ।
पुण्डरीकाक्ष भद्रं ते गच्छ त्वं मधुसूदन ।
पुरीं द्वारवतीमद्य द्रष्टुं शूरसुतं प्रभुम् ॥४२॥
पुण्डरीकाक्ष भद्रं ते गच्छ त्वं मधुसूदन ।
पुरीं द्वारवतीमद्य द्रष्टुं शूरसुतं प्रभुम् ॥४२॥
42. yudhiṣṭhira uvāca ,
puṇḍarīkākṣa bhadraṁ te gaccha tvaṁ madhusūdana ,
purīṁ dvāravatīmadya draṣṭuṁ śūrasutaṁ prabhum.
puṇḍarīkākṣa bhadraṁ te gaccha tvaṁ madhusūdana ,
purīṁ dvāravatīmadya draṣṭuṁ śūrasutaṁ prabhum.
रोचते मे महाबाहो गमनं तव केशव ।
मातुलश्चिरदृष्टो मे त्वया देवी च देवकी ॥४३॥
मातुलश्चिरदृष्टो मे त्वया देवी च देवकी ॥४३॥
43. rocate me mahābāho gamanaṁ tava keśava ,
mātulaściradṛṣṭo me tvayā devī ca devakī.
mātulaściradṛṣṭo me tvayā devī ca devakī.
मातुलं वसुदेवं त्वं बलदेवं च माधव ।
पूजयेथा महाप्राज्ञ मद्वाक्येन यथार्हतः ॥४४॥
पूजयेथा महाप्राज्ञ मद्वाक्येन यथार्हतः ॥४४॥
44. mātulaṁ vasudevaṁ tvaṁ baladevaṁ ca mādhava ,
pūjayethā mahāprājña madvākyena yathārhataḥ.
pūjayethā mahāprājña madvākyena yathārhataḥ.
स्मरेथाश्चापि मां नित्यं भीमं च बलिनां वरम् ।
फल्गुनं नकुलं चैव सहदेवं च माधव ॥४५॥
फल्गुनं नकुलं चैव सहदेवं च माधव ॥४५॥
45. smarethāścāpi māṁ nityaṁ bhīmaṁ ca balināṁ varam ,
phalgunaṁ nakulaṁ caiva sahadevaṁ ca mādhava.
phalgunaṁ nakulaṁ caiva sahadevaṁ ca mādhava.
आनर्तानवलोक्य त्वं पितरं च महाभुज ।
वृष्णींश्च पुनरागच्छेर्हयमेधे ममानघ ॥४६॥
वृष्णींश्च पुनरागच्छेर्हयमेधे ममानघ ॥४६॥
46. ānartānavalokya tvaṁ pitaraṁ ca mahābhuja ,
vṛṣṇīṁśca punarāgaccherhayamedhe mamānagha.
vṛṣṇīṁśca punarāgaccherhayamedhe mamānagha.
स गच्छ रत्नान्यादाय विविधानि वसूनि च ।
यच्चाप्यन्यन्मनोज्ञं ते तदप्यादत्स्व सात्वत ॥४७॥
यच्चाप्यन्यन्मनोज्ञं ते तदप्यादत्स्व सात्वत ॥४७॥
47. sa gaccha ratnānyādāya vividhāni vasūni ca ,
yaccāpyanyanmanojñaṁ te tadapyādatsva sātvata.
yaccāpyanyanmanojñaṁ te tadapyādatsva sātvata.
इयं हि वसुधा सर्वा प्रसादात्तव माधव ।
अस्मानुपगता वीर निहताश्चापि शत्रवः ॥४८॥
अस्मानुपगता वीर निहताश्चापि शत्रवः ॥४८॥
48. iyaṁ hi vasudhā sarvā prasādāttava mādhava ,
asmānupagatā vīra nihatāścāpi śatravaḥ.
asmānupagatā vīra nihatāścāpi śatravaḥ.
एवं ब्रुवति कौरव्ये धर्मराजे युधिष्ठिरे ।
वासुदेवो वरः पुंसामिदं वचनमब्रवीत् ॥४९॥
वासुदेवो वरः पुंसामिदं वचनमब्रवीत् ॥४९॥
49. evaṁ bruvati kauravye dharmarāje yudhiṣṭhire ,
vāsudevo varaḥ puṁsāmidaṁ vacanamabravīt.
vāsudevo varaḥ puṁsāmidaṁ vacanamabravīt.
तवैव रत्नानि धनं च केवलम्धरा च कृत्स्ना तु महाभुजाद्य वै ।
यदस्ति चान्यद्द्रविणं गृहेषु मे त्वमेव तस्येश्वर नित्यमीश्वरः ॥५०॥
यदस्ति चान्यद्द्रविणं गृहेषु मे त्वमेव तस्येश्वर नित्यमीश्वरः ॥५०॥
50. tavaiva ratnāni dhanaṁ ca kevala;mdharā ca kṛtsnā tu mahābhujādya vai ,
yadasti cānyaddraviṇaṁ gṛheṣu me; tvameva tasyeśvara nityamīśvaraḥ.
yadasti cānyaddraviṇaṁ gṛheṣu me; tvameva tasyeśvara nityamīśvaraḥ.
तथेत्यथोक्तः प्रतिपूजितस्तदा गदाग्रजो धर्मसुतेन वीर्यवान् ।
पितृष्वसामभ्यवदद्यथाविधि संपूजितश्चाप्यगमत्प्रदक्षिणम् ॥५१॥
पितृष्वसामभ्यवदद्यथाविधि संपूजितश्चाप्यगमत्प्रदक्षिणम् ॥५१॥
51. tathetyathoktaḥ pratipūjitastadā; gadāgrajo dharmasutena vīryavān ,
pitṛṣvasāmabhyavadadyathāvidhi; saṁpūjitaścāpyagamatpradakṣiṇam.
pitṛṣvasāmabhyavadadyathāvidhi; saṁpūjitaścāpyagamatpradakṣiṇam.
तया स सम्यक्प्रतिनन्दितस्तदा तथैव सर्वैर्विदुरादिभिस्ततः ।
विनिर्ययौ नागपुराद्गदाग्रजो रथेन दिव्येन चतुर्युजा हरिः ॥५२॥
विनिर्ययौ नागपुराद्गदाग्रजो रथेन दिव्येन चतुर्युजा हरिः ॥५२॥
52. tayā sa samyakpratinanditastadā; tathaiva sarvairvidurādibhistataḥ ,
viniryayau nāgapurādgadāgrajo; rathena divyena caturyujā hariḥ.
viniryayau nāgapurādgadāgrajo; rathena divyena caturyujā hariḥ.
रथं सुभद्रामधिरोप्य भामिनीं युधिष्ठिरस्यानुमते जनार्दनः ।
पितृष्वसायाश्च तथा महाभुजो विनिर्ययौ पौरजनाभिसंवृतः ॥५३॥
पितृष्वसायाश्च तथा महाभुजो विनिर्ययौ पौरजनाभिसंवृतः ॥५३॥
53. rathaṁ subhadrāmadhiropya bhāminīṁ; yudhiṣṭhirasyānumate janārdanaḥ ,
pitṛṣvasāyāśca tathā mahābhujo; viniryayau paurajanābhisaṁvṛtaḥ.
pitṛṣvasāyāśca tathā mahābhujo; viniryayau paurajanābhisaṁvṛtaḥ.
तमन्वगाद्वानरवर्यकेतनः ससात्यकिर्माद्रवतीसुतावपि ।
अगाधबुद्धिर्विदुरश्च माधवं स्वयं च भीमो गजराजविक्रमः ॥५४॥
अगाधबुद्धिर्विदुरश्च माधवं स्वयं च भीमो गजराजविक्रमः ॥५४॥
54. tamanvagādvānaravaryaketanaḥ; sasātyakirmādravatīsutāvapi ,
agādhabuddhirviduraśca mādhavaṁ; svayaṁ ca bhīmo gajarājavikramaḥ.
agādhabuddhirviduraśca mādhavaṁ; svayaṁ ca bhīmo gajarājavikramaḥ.
निवर्तयित्वा कुरुराष्ट्रवर्धनांस्ततः स सर्वान्विदुरं च वीर्यवान् ।
जनार्दनो दारुकमाह सत्वरः प्रचोदयाश्वानिति सात्यकिस्तदा ॥५५॥
जनार्दनो दारुकमाह सत्वरः प्रचोदयाश्वानिति सात्यकिस्तदा ॥५५॥
55. nivartayitvā kururāṣṭravardhanāṁ;stataḥ sa sarvānviduraṁ ca vīryavān ,
janārdano dārukamāha satvaraḥ; pracodayāśvāniti sātyakistadā.
janārdano dārukamāha satvaraḥ; pracodayāśvāniti sātyakistadā.
Links to all chapters:
ādi parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
sabhā parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
vana parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
Chapter 226
Chapter 227
Chapter 228
Chapter 229
Chapter 230
Chapter 231
Chapter 232
Chapter 233
Chapter 234
Chapter 235
Chapter 236
Chapter 237
Chapter 238
Chapter 239
Chapter 240
Chapter 241
Chapter 242
Chapter 243
Chapter 244
Chapter 245
Chapter 246
Chapter 247
Chapter 248
Chapter 249
Chapter 250
Chapter 251
Chapter 252
Chapter 253
Chapter 254
Chapter 255
Chapter 256
Chapter 257
Chapter 258
Chapter 259
Chapter 260
Chapter 261
Chapter 262
Chapter 263
Chapter 264
Chapter 265
Chapter 266
Chapter 267
Chapter 268
Chapter 269
Chapter 270
Chapter 271
Chapter 272
Chapter 273
Chapter 274
Chapter 275
Chapter 276
Chapter 277
Chapter 278
Chapter 279
Chapter 280
Chapter 281
Chapter 282
Chapter 283
Chapter 284
Chapter 285
Chapter 286
Chapter 287
Chapter 288
Chapter 289
Chapter 290
Chapter 291
Chapter 292
Chapter 293
Chapter 294
Chapter 295
Chapter 296
Chapter 297
Chapter 298
Chapter 299
virāṭa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
udyoga parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
bhīṣma parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
droṇa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
karṇa parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
śalya parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
sauptika parva
strī parva
śānti parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216
Chapter 217
Chapter 218
Chapter 219
Chapter 220
Chapter 221
Chapter 222
Chapter 223
Chapter 224
Chapter 225
Chapter 226
Chapter 227
Chapter 228
Chapter 229
Chapter 230
Chapter 231
Chapter 232
Chapter 233
Chapter 234
Chapter 235
Chapter 236
Chapter 237
Chapter 238
Chapter 239
Chapter 240
Chapter 241
Chapter 242
Chapter 243
Chapter 244
Chapter 245
Chapter 246
Chapter 247
Chapter 248
Chapter 249
Chapter 250
Chapter 251
Chapter 252
Chapter 253
Chapter 254
Chapter 255
Chapter 256
Chapter 257
Chapter 258
Chapter 259
Chapter 260
Chapter 261
Chapter 262
Chapter 263
Chapter 264
Chapter 265
Chapter 266
Chapter 267
Chapter 268
Chapter 269
Chapter 270
Chapter 271
Chapter 272
Chapter 273
Chapter 274
Chapter 275
Chapter 276
Chapter 277
Chapter 278
Chapter 279
Chapter 280
Chapter 281
Chapter 282
Chapter 283
Chapter 284
Chapter 285
Chapter 286
Chapter 287
Chapter 288
Chapter 289
Chapter 290
Chapter 291
Chapter 292
Chapter 293
Chapter 294
Chapter 295
Chapter 296
Chapter 297
Chapter 298
Chapter 299
Chapter 300
Chapter 301
Chapter 302
Chapter 303
Chapter 304
Chapter 305
Chapter 306
Chapter 307
Chapter 308
Chapter 309
Chapter 310
Chapter 311
Chapter 312
Chapter 313
Chapter 314
Chapter 315
Chapter 316
Chapter 317
Chapter 318
Chapter 319
Chapter 320
Chapter 321
Chapter 322
Chapter 323
Chapter 324
Chapter 325
Chapter 326
Chapter 327
Chapter 328
Chapter 329
Chapter 330
Chapter 331
Chapter 332
Chapter 333
Chapter 334
Chapter 335
Chapter 336
Chapter 337
Chapter 338
Chapter 339
Chapter 340
Chapter 341
Chapter 342
Chapter 343
Chapter 344
Chapter 345
Chapter 346
Chapter 347
Chapter 348
Chapter 349
Chapter 350
Chapter 351
Chapter 352
Chapter 353
anuśāsana parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
aśvamedhika parva (current book)
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51 (current chapter)
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
āśramavāsika parva
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47