वाल्मीकि-रामायणम्
vālmīki-rāmāyaṇam
-
book-7, chapter-68
पुरा त्रेतायुगे ह्यासीदरण्यं बहुविस्तरम् ।
समन्ताद् योजनशतं निर्मृगं पक्षिवर्जितम् ॥१॥
समन्ताद् योजनशतं निर्मृगं पक्षिवर्जितम् ॥१॥
1. purā tretāyuge hyāsīdaraṇyaṃ bahuvistaram ,
samantād yojanaśataṃ nirmṛgaṃ pakṣivarjitam.
samantād yojanaśataṃ nirmṛgaṃ pakṣivarjitam.
1.
purā tretāyuge hi āsīt araṇyam bahuvistaram
samantāt yojanaśatam nirmṛgam pakṣivarjitam
samantāt yojanaśatam nirmṛgam pakṣivarjitam
1.
purā tretāyuge hi bahuvistaram araṇyam āsīt.
samantāt yojanaśatam nirmṛgam pakṣivarjitam.
samantāt yojanaśatam nirmṛgam pakṣivarjitam.
1.
Long ago, in the Tretā age (tretāyuga), there was indeed a very extensive forest. All around, for a hundred yojanas, it was devoid of animals and bereft of birds.
तस्मिन्निर्मानुषे ऽरण्ये कुर्वाणस्तप उत्तमम् ।
अहमाक्रमितुं शौम्य तदरण्यमुपागमम् ॥२॥
अहमाक्रमितुं शौम्य तदरण्यमुपागमम् ॥२॥
2. tasminnirmānuṣe'raṇye kurvāṇastapa uttamam ,
ahamākramituṃ śaumya tadaraṇyamupāgamam.
ahamākramituṃ śaumya tadaraṇyamupāgamam.
2.
tasmin nirmanuṣe araṇye kurvāṇaḥ tapaḥ uttamam
aham ākramitum saumya tat araṇyam upāgamam
aham ākramitum saumya tat araṇyam upāgamam
2.
saumya,
aham tasmin nirmanuṣe araṇye uttamam tapaḥ kurvāṇaḥ tat araṇyam ākramitum upāgamam.
aham tasmin nirmanuṣe araṇye uttamam tapaḥ kurvāṇaḥ tat araṇyam ākramitum upāgamam.
2.
In that uninhabited forest, while performing excellent (tapas), O gentle one, I approached that forest to traverse it.
तस्य रूपमरण्यस्य निर्देष्टुं न शशाक ह ।
फलमूलैः सुखास्वादैर्बहुरूपैश्च पादपैः ॥३॥
फलमूलैः सुखास्वादैर्बहुरूपैश्च पादपैः ॥३॥
3. tasya rūpamaraṇyasya nirdeṣṭuṃ na śaśāka ha ,
phalamūlaiḥ sukhāsvādairbahurūpaiśca pādapaiḥ.
phalamūlaiḥ sukhāsvādairbahurūpaiśca pādapaiḥ.
3.
tasya rūpam araṇyasya nirdeṣṭum na śaśāka ha
phalamūlaiḥ sukhāsvādaiḥ bahurūpaiḥ ca pādapaiḥ
phalamūlaiḥ sukhāsvādaiḥ bahurūpaiḥ ca pādapaiḥ
3.
ha tasya araṇyasya rūpam sukhāsvādaiḥ phalamūlaiḥ
ca bahurūpaiḥ pādapaiḥ nirdeṣṭum na śaśāka
ca bahurūpaiḥ pādapaiḥ nirdeṣṭum na śaśāka
3.
Indeed, one could not describe the form of that forest, which was adorned with trees of various kinds, bearing delightful fruits and roots.
तस्यारण्यस्य मध्ये तु सरो योजनमायतम् ।
पद्मोत्पलसमाकीर्णं समतिक्रान्तशैवलम् ॥४॥
पद्मोत्पलसमाकीर्णं समतिक्रान्तशैवलम् ॥४॥
4. tasyāraṇyasya madhye tu saro yojanamāyatam ,
padmotpalasamākīrṇaṃ samatikrāntaśaivalam.
padmotpalasamākīrṇaṃ samatikrāntaśaivalam.
4.
tasya araṇyasya madhye tu saraḥ yojanam āyatam
padmotpalasamākīrṇam samatikrāntaśaivalam
padmotpalasamākīrṇam samatikrāntaśaivalam
4.
tu tasya araṇyasya madhye yojanam āyatam
padmotpalasamākīrṇam samatikrāntaśaivalam saraḥ
padmotpalasamākīrṇam samatikrāntaśaivalam saraḥ
4.
And in the midst of that forest, there was a lake, a full yojana (about 8 miles) in extent, completely covered with lotuses and water lilies, and entirely free from moss.
तदाश्चर्यमिवात्यर्थं सुखास्वादमनुत्तमम् ।
अरजस्कं तथाक्षोभ्यं श्रीमत्पक्षिगणायुतम् ॥५॥
अरजस्कं तथाक्षोभ्यं श्रीमत्पक्षिगणायुतम् ॥५॥
5. tadāścaryamivātyarthaṃ sukhāsvādamanuttamam ,
arajaskaṃ tathākṣobhyaṃ śrīmatpakṣigaṇāyutam.
arajaskaṃ tathākṣobhyaṃ śrīmatpakṣigaṇāyutam.
5.
tat āścaryam iva atyartham sukhāsvādam anuttamam
arajaskam tathā akṣobhyam śrīmatpakṣigaṇāyutam
arajaskam tathā akṣobhyam śrīmatpakṣigaṇāyutam
5.
tat iva āścaryam atyartham sukhāsvādam anuttamam
arajaskam tathā akṣobhyam śrīmatpakṣigaṇāyutam
arajaskam tathā akṣobhyam śrīmatpakṣigaṇāyutam
5.
That lake, truly wondrous and supremely delightful to experience, was pure, tranquil, and abundant with glorious flocks of birds.
तस्मिन् सरःसमीपे तु महदद्भुतमाश्रमम् ।
पुराणं पुण्यमत्यर्थं तपस्विजनवर्जितम् ॥६॥
पुराणं पुण्यमत्यर्थं तपस्विजनवर्जितम् ॥६॥
6. tasmin saraḥsamīpe tu mahadadbhutamāśramam ,
purāṇaṃ puṇyamatyarthaṃ tapasvijanavarjitam.
purāṇaṃ puṇyamatyarthaṃ tapasvijanavarjitam.
6.
tasmin saraḥsamīpe tu mahat adbhutam āśramam
purāṇam puṇyam atyartham tapasvijanavarjitam
purāṇam puṇyam atyartham tapasvijanavarjitam
6.
tu tasmin saraḥsamīpe mahat adbhutam purāṇam
atyartham puṇyam tapasvijanavarjitam āśramam
atyartham puṇyam tapasvijanavarjitam āśramam
6.
Near that lake, there was indeed a great and astonishing hermitage (āśrama), ancient and exceedingly sacred, yet surprisingly devoid of any ascetics.
तत्राहमवसं रात्रिं नैदाघीं पुरुषर्षभ ।
प्रभाते काल्यमुत्थाय सरस्तदुपचक्रमे ॥७॥
प्रभाते काल्यमुत्थाय सरस्तदुपचक्रमे ॥७॥
7. tatrāhamavasaṃ rātriṃ naidāghīṃ puruṣarṣabha ,
prabhāte kālyamutthāya sarastadupacakrame.
prabhāte kālyamutthāya sarastadupacakrame.
7.
tatra aham avasam rātrim naidāghīm puruṣarṣabha
prabhāte kālyam utthāya saraḥ tat upacakrame
prabhāte kālyam utthāya saraḥ tat upacakrame
7.
puruṣarṣabha aham tatra naidāghīm rātrim avasam
prabhāte kālyam utthāya tat saraḥ upacakrame
prabhāte kālyam utthāya tat saraḥ upacakrame
7.
O best among men (puruṣarṣabha), I spent that summer night there. In the morning, having risen early, I approached that lake.
अथापश्यं शवं तत्र सुपुष्टमजरं क्व चित् ।
तिष्ठन्तं परया लक्ष्म्या तस्मिंस्तोयाशये नृप ॥८॥
तिष्ठन्तं परया लक्ष्म्या तस्मिंस्तोयाशये नृप ॥८॥
8. athāpaśyaṃ śavaṃ tatra supuṣṭamajaraṃ kva cit ,
tiṣṭhantaṃ parayā lakṣmyā tasmiṃstoyāśaye nṛpa.
tiṣṭhantaṃ parayā lakṣmyā tasmiṃstoyāśaye nṛpa.
8.
atha apaśyam śavam tatra supuṣṭam ajaram kva cit
tiṣṭhantam parayā lakṣmyā tasmin toyāśaye nṛpa
tiṣṭhantam parayā lakṣmyā tasmin toyāśaye nṛpa
8.
atha nṛpa tatra tasmin toyāśaye kva cit parayā
lakṣmyā tiṣṭhantam supuṣṭam ajaram śavam apaśyam
lakṣmyā tiṣṭhantam supuṣṭam ajaram śavam apaśyam
8.
Then, O king, in that body of water, I saw a very stout, undecaying corpse, remaining there somewhere with supreme splendor (lakṣmī).
तमर्थं चिन्तयानो ऽहं मुहूर्तं तत्र राघव ।
विष्ठितो ऽस्मि सरस्तीरे किं न्विदं स्यादिति प्रभो ॥९॥
विष्ठितो ऽस्मि सरस्तीरे किं न्विदं स्यादिति प्रभो ॥९॥
9. tamarthaṃ cintayāno'haṃ muhūrtaṃ tatra rāghava ,
viṣṭhito'smi sarastīre kiṃ nvidaṃ syāditi prabho.
viṣṭhito'smi sarastīre kiṃ nvidaṃ syāditi prabho.
9.
tam artham cintayānaḥ aham muhūrtam tatra rāghava
viṣṭhitaḥ asmi sarastīre kim nu idam syāt iti prabho
viṣṭhitaḥ asmi sarastīre kim nu idam syāt iti prabho
9.
rāghava prabho aham tam artham cintayānaḥ muhūrtam
tatra sarastīre viṣṭhitaḥ asmi kim nu idam syāt iti
tatra sarastīre viṣṭhitaḥ asmi kim nu idam syāt iti
9.
O Rāghava, O lord (prabho), pondering that matter, I stood there for a moment on the bank of the lake, wondering, 'What could this possibly be?'
अथापश्यं मुहूर्तात्तु दिव्यमद्भुतदर्शनम् ।
विमानं परमोदारं हंसयुक्तं मनोजवम् ॥१०॥
विमानं परमोदारं हंसयुक्तं मनोजवम् ॥१०॥
10. athāpaśyaṃ muhūrtāttu divyamadbhutadarśanam ,
vimānaṃ paramodāraṃ haṃsayuktaṃ manojavam.
vimānaṃ paramodāraṃ haṃsayuktaṃ manojavam.
10.
atha apaśyam muhūrtāt tu divyam adbhutadarśanam
vimānam paramodāram haṃsayuktam manojavam
vimānam paramodāram haṃsayuktam manojavam
10.
atha muhūrtāt tu divyam adbhutadarśanam
paramodāram haṃsayuktam manojavam vimānam apaśyam
paramodāram haṃsayuktam manojavam vimānam apaśyam
10.
Then, after a moment, I saw a divine aerial car (vimāna), of wonderful appearance, exceedingly splendid, yoked with swans, and swift as thought.
अत्यर्थं स्वर्गिणं तत्र विमाने रघुनन्दन ।
उपास्ते ऽप्सरसां वीर सहस्रं दिव्यभूषणम् ।
गान्ति गेयानि रम्याणि वादयन्ति तथापराः ॥११॥
उपास्ते ऽप्सरसां वीर सहस्रं दिव्यभूषणम् ।
गान्ति गेयानि रम्याणि वादयन्ति तथापराः ॥११॥
11. atyarthaṃ svargiṇaṃ tatra vimāne raghunandana ,
upāste'psarasāṃ vīra sahasraṃ divyabhūṣaṇam ,
gānti geyāni ramyāṇi vādayanti tathāparāḥ.
upāste'psarasāṃ vīra sahasraṃ divyabhūṣaṇam ,
gānti geyāni ramyāṇi vādayanti tathāparāḥ.
11.
atyartham svargiṇam tatra vimāne
raghunandana upāste apsarasām vīra
sahasram divyabhūṣaṇam gānti
geyāni ramyāṇi vādayanti tathā aparāḥ
raghunandana upāste apsarasām vīra
sahasram divyabhūṣaṇam gānti
geyāni ramyāṇi vādayanti tathā aparāḥ
11.
raghunandana vīra tatra vimāne
divyabhūṣaṇam apsarasām sahasram
svargiṇam atyartham upāste ramyāṇi
geyāni gānti tathā aparāḥ vādayanti
divyabhūṣaṇam apsarasām sahasram
svargiṇam atyartham upāste ramyāṇi
geyāni gānti tathā aparāḥ vādayanti
11.
O delight of the Raghus, O hero, there in that celestial chariot, a thousand divinely adorned Apsaras exceedingly attend upon the celestial being. Some sing beautiful songs, and others play musical instruments.
पश्यतो मे तदा राम विमानादवरुह्य च ।
तं शवं भक्षयामास स स्वर्गी रघुनन्दन ॥१२॥
तं शवं भक्षयामास स स्वर्गी रघुनन्दन ॥१२॥
12. paśyato me tadā rāma vimānādavaruhya ca ,
taṃ śavaṃ bhakṣayāmāsa sa svargī raghunandana.
taṃ śavaṃ bhakṣayāmāsa sa svargī raghunandana.
12.
paśyataḥ me tadā rāma vimānāt ava ruhya ca
tam śavam bhakṣayāmāsa saḥ svargī raghunandana
tam śavam bhakṣayāmāsa saḥ svargī raghunandana
12.
rāma raghunandana tadā me paśyataḥ svargī
vimānāt ava ruhya ca tam śavam bhakṣayāmāsa
vimānāt ava ruhya ca tam śavam bhakṣayāmāsa
12.
O Rama, O delight of the Raghus, then, while I was watching, having descended from the celestial chariot, that celestial being devoured that corpse.
ततो भुक्त्वा यथाकामं मांसं बहु च सुष्ठु च ।
अवतीर्य सरः स्वर्गी संस्प्रष्टुमुपचक्रमे ॥१३॥
अवतीर्य सरः स्वर्गी संस्प्रष्टुमुपचक्रमे ॥१३॥
13. tato bhuktvā yathākāmaṃ māṃsaṃ bahu ca suṣṭhu ca ,
avatīrya saraḥ svargī saṃspraṣṭumupacakrame.
avatīrya saraḥ svargī saṃspraṣṭumupacakrame.
13.
tataḥ bhuktvā yathākāmam māṃsam bahu ca suṣṭhu
ca avatīrya saraḥ svargī sam spraṣṭum upacakrame
ca avatīrya saraḥ svargī sam spraṣṭum upacakrame
13.
tataḥ svargī bahu yathākāmam suṣṭhu ca māṃsam
bhuktvā ca saraḥ avatīrya sam spraṣṭum upacakrame
bhuktvā ca saraḥ avatīrya sam spraṣṭum upacakrame
13.
Thereafter, having eaten a large amount of meat to his heart's content and very well, the celestial being descended to the lake and began to bathe.
उपस्पृश्य यथान्यायं स स्वर्गी पुरुषर्षभ ।
आरोढुमुपचक्राम विमानवरमुत्तमम् ॥१४॥
आरोढुमुपचक्राम विमानवरमुत्तमम् ॥१४॥
14. upaspṛśya yathānyāyaṃ sa svargī puruṣarṣabha ,
āroḍhumupacakrāma vimānavaramuttamam.
āroḍhumupacakrāma vimānavaramuttamam.
14.
upa spṛśya yathānyāyam saḥ svargī puruṣarṣabha
āroḍhum upacakrāma vimānavaram uttamam
āroḍhum upacakrāma vimānavaram uttamam
14.
puruṣarṣabha saḥ svargī yathānyāyam upa
spṛśya uttamam vimānavaram āroḍhum upacakrame
spṛśya uttamam vimānavaram āroḍhum upacakrame
14.
O best among men, having bathed according to proper custom, that celestial being began to ascend the excellent best celestial chariot.
तमहं देवसंकाशमारोहन्तमुदीक्ष्य वै ।
अथाहमब्रुवं वाक्यं तमेव पुरुषर्षभ ॥१५॥
अथाहमब्रुवं वाक्यं तमेव पुरुषर्षभ ॥१५॥
15. tamahaṃ devasaṃkāśamārohantamudīkṣya vai ,
athāhamabruvaṃ vākyaṃ tameva puruṣarṣabha.
athāhamabruvaṃ vākyaṃ tameva puruṣarṣabha.
15.
tam aham devasaṃkāśam ārohantam udīkṣya vai
atha aham abruvam vākyam tam eva puruṣarṣabha
atha aham abruvam vākyam tam eva puruṣarṣabha
15.
Having indeed seen him, who was god-like and ascending, I then spoke these words to that very best among men.
को भवान्देवसंकाश आहारश्च विगर्हितः ।
त्वयायं भुज्यते सौम्य किं कर्थं वक्तुमर्हसि ॥१६॥
त्वयायं भुज्यते सौम्य किं कर्थं वक्तुमर्हसि ॥१६॥
16. ko bhavāndevasaṃkāśa āhāraśca vigarhitaḥ ,
tvayāyaṃ bhujyate saumya kiṃ karthaṃ vaktumarhasi.
tvayāyaṃ bhujyate saumya kiṃ karthaṃ vaktumarhasi.
16.
kaḥ bhavān devasaṃkāśaḥ āhāraḥ ca vigarhitaḥ tvayā
ayam bhujyate saumya kim katham vaktum arhasi
ayam bhujyate saumya kim katham vaktum arhasi
16.
Who are you, O god-like one? And this food is reprehensible. O gentle one, this is being eaten by you. What (is the reason) and how (is this possible)? You ought to speak.
आश्चर्यमीदृशो भावो भास्वरो देवसंमतः ।
आहारो गर्हितः सौम्य श्रोतुमिच्छामि तत्त्वतः ॥१७॥
आहारो गर्हितः सौम्य श्रोतुमिच्छामि तत्त्वतः ॥१७॥
17. āścaryamīdṛśo bhāvo bhāsvaro devasaṃmataḥ ,
āhāro garhitaḥ saumya śrotumicchāmi tattvataḥ.
āhāro garhitaḥ saumya śrotumicchāmi tattvataḥ.
17.
āścaryam īdṛśaḥ bhāvaḥ bhāsvaraḥ devasaṃmataḥ
āhāraḥ garhitaḥ saumya śrotum icchāmi tattvataḥ
āhāraḥ garhitaḥ saumya śrotum icchāmi tattvataḥ
17.
Such a brilliant, god-approved state (of being) is astonishing! O gentle one, the food is condemned. I wish to hear the truth of it.
Links to all chapters:
bāla kāṇḍa
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
ayodhyā kāṇḍa
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
araṇya kāṇḍa
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
kiṣkindhā kāṇḍa
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
sundara kāṇḍa
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
yuddha kāṇḍa
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
uttara kāṇḍa (current book)
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68 (current chapter)
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100