Skip to content
אתר זה לא תומך בגרסאות ישנות של אינטרנט אקספלורר
מומלץ להשתמש בדפדפן גוגל כרום או פיירפוקס מוזילה
(או באינטרנט אקספלורר / edge עדכני)
Enjoy Learning Sanskrit tips, tools, resources and more...

वाल्मीकि-रामायणम्       vālmīki-rāmāyaṇam - book-6, chapter-8

Use the following checkboxes to set the display options for this chapter (You can also control the display of each verse separately):
what would you like to see in each verse:
ततो नीलाम्बुदनिभः प्रहस्तो नाम राक्षसः ।
अब्रवीत् प्राञ्जलिर्वाक्यं शूरः सेनापतिस्तदा ॥१॥
1. tato nīlāmbudanibhaḥ prahasto nāma rākṣasaḥ ,
abravīt prāñjalirvākyaṃ śūraḥ senāpatistadā.
1. tataḥ nīlāmbudanibhaḥ prahastaḥ nāma rākṣasaḥ
abravīt prāñjaliḥ vākyam śūraḥ senāpatiḥ tadā
1. tadā tataḥ nīlāmbudanibhaḥ prahastaḥ nāma śūraḥ
senāpatiḥ rākṣasaḥ prāñjaliḥ vākyam abravīt
1. Then, the brave commander of the army, a rākṣasa named Prahasta, who resembled a dark cloud, spoke these words with folded hands.
देवदानवगन्धर्वाः पिशाचपतगोरगाः ।
न त्वां धर्षयितुं शक्ताः किं पुनर्वानरा रणे ॥२॥
2. devadānavagandharvāḥ piśācapatagoragāḥ ,
na tvāṃ dharṣayituṃ śaktāḥ kiṃ punarvānarā raṇe.
2. devadānavagandharvāḥ piśācapatagoragāḥ na tvām
dharṣayitum śaktāḥ kim punaḥ vānarāḥ raṇe
2. Even gods, demons, gandharvas, spirits, birds, and snakes are not capable of attacking you; how much less then are monkeys in battle?
सर्वे प्रमत्ता विश्वस्ता वञ्चिताः स्म हनूमता ।
न हि मे जीवतो गच्छेज्जीवन् स वनगोचरः ॥३॥
3. sarve pramattā viśvastā vañcitāḥ sma hanūmatā ,
na hi me jīvato gacchejjīvan sa vanagocaraḥ.
3. sarve pramatṭāḥ viśvastāḥ vañcitāḥ sma hanūmatā
na hi me jīvataḥ gacchet jīvan saḥ vanagocaraḥ
3. All of us were negligent and trusting, and we were deceived by Hanumān. Indeed, that forest-dweller should not escape alive while I am alive.
सर्वां सागरपर्यन्तां सशैलवनकाननाम् ।
करोम्यवानरां भूमिमाज्ञापयतु मां भवान् ॥४॥
4. sarvāṃ sāgaraparyantāṃ saśailavanakānanām ,
karomyavānarāṃ bhūmimājñāpayatu māṃ bhavān.
4. sarvām sāgaraparyantām saśailavanakānanām
karomi avānarām bhūmim ājñāpayatu mām bhavān
4. I will render the entire land, extending to the ocean, with its mountains, forests, and groves, devoid of monkeys. Please, sir, command me.
रक्षां चैव विधास्यामि वानराद् रजनीचर ।
नागमिष्यति ते दुःखं किं चिदात्मापराधजम् ॥५॥
5. rakṣāṃ caiva vidhāsyāmi vānarād rajanīcara ,
nāgamiṣyati te duḥkhaṃ kiṃ cidātmāparādhajam.
5. rakṣām ca eva vidhāsyāmi vānarāt rajanīcara na
āgamiṣyati te duḥkham kim cit ātma-aparādha-jam
5. And I will certainly provide protection from the monkey, O night-roamer. No distress (duḥkha) arising from your own wrongdoing will come to you.
अब्रवीच्च सुसंक्रुद्धो दुर्मुखो नाम राक्षसः ।
इदं न क्षमणीयं हि सर्वेषां नः प्रधर्षणम् ॥६॥
6. abravīcca susaṃkruddho durmukho nāma rākṣasaḥ ,
idaṃ na kṣamaṇīyaṃ hi sarveṣāṃ naḥ pradharṣaṇam.
6. abravīt ca susaṃkruddhaḥ durmukhaḥ nāma rākṣasaḥ
idam na kṣamaṇīyam hi sarveṣām naḥ pradharṣaṇam
6. susaṃkruddhaḥ durmukhaḥ nāma rākṣasaḥ ca abravīt
idam sarveṣām naḥ pradharṣaṇam hi na kṣamaṇīyam
6. And a demon named Durmukha, greatly enraged, spoke: 'This affront to all of us is indeed not to be tolerated.'
अयं परिभवो भूयः पुरस्यान्तःपुरस्य च ।
श्रीमतो राक्षसेन्द्रस्य वानरेन्द्रप्रधर्षणम् ॥७॥
7. ayaṃ paribhavo bhūyaḥ purasyāntaḥpurasya ca ,
śrīmato rākṣasendrasya vānarendrapradharṣaṇam.
7. ayam paribhavaḥ bhūyaḥ purasya antaḥpurasya ca
śrīmataḥ rākṣasendrasya vānarendrapradharṣaṇam
7. ayam paribhavaḥ bhūyaḥ śrīmataḥ rākṣasendrasya
purasya antaḥpurasya ca vānarendrapradharṣaṇam
7. Moreover, this is an insult to the city and the inner palace of the glorious lord of demons, caused by the lord of monkeys.
अस्मिन्मुहूर्ते हत्वैको निवर्तिष्यामि वानरान् ।
प्रविष्टान् सागरं भीममम्बरं वा रसातलम् ॥८॥
8. asminmuhūrte hatvaiko nivartiṣyāmi vānarān ,
praviṣṭān sāgaraṃ bhīmamambaraṃ vā rasātalam.
8. asmin muhūrte hatvā ekaḥ nivartiṣyāmi vānarān
praviṣṭān sāgaram bhīmam ambaram vā rasātalam
8. asmin muhūrte ekaḥ vānarān hatvā,
bhīmam sāgaram ambaram vā rasātalam praviṣṭān nivartiṣyāmi
8. I alone will kill the monkeys in this very moment and send them back, whether they have entered the dreadful ocean, the sky, or the netherworld.
ततो ऽब्रवीत् सुसंक्रुद्धो वज्रदंष्ट्रो महाबलः ।
प्रगृह्य परिघं घोरं मांसशोणितरूपितम् ॥९॥
9. tato'bravīt susaṃkruddho vajradaṃṣṭro mahābalaḥ ,
pragṛhya parighaṃ ghoraṃ māṃsaśoṇitarūpitam.
9. tataḥ abravīt susaṃkruddhaḥ vajradaṃṣṭraḥ mahābalaḥ
pragṛhya parigham ghoram māṃsaśoṇitarūpitam
9. tataḥ susaṃkruddhaḥ mahābalaḥ vajradaṃṣṭraḥ,
māṃsaśoṇitarūpitam ghoram parigham pragṛhya,
abravīt
9. Then, the mighty Vajradaṃṣṭra, greatly enraged, spoke, grasping a dreadful mace smeared with flesh and blood.
किं वो हनुमता कार्यं कृपणेन तपस्विना ।
रामे तिष्ठति दुर्धर्षे सुग्रीवे सहलक्ष्मणे ॥१०॥
10. kiṃ vo hanumatā kāryaṃ kṛpaṇena tapasvinā ,
rāme tiṣṭhati durdharṣe sugrīve sahalakṣmaṇe.
10. kim vaḥ hanumatā kāryam kṛpaṇena tapasvinā
rāme tiṣṭhati durdharṣe sugrīve salakṣmaṇe
10. vaḥ kṛpaṇena tapasvinā hanumatā kāryam kim
durdharṣe salakṣmaṇe rāme sugrīve tiṣṭhati
10. What need do you have for the wretched, ascetic Hanumat, when the invincible Rāma is present, accompanied by Sugrīva and Lakṣmaṇa?
अद्य रामं ससुग्रीवं परिघेण सलक्ष्मणम् ।
आगमिष्यामि हत्वैको विक्षोभ्य हरिवाहिनीम् ॥११॥
11. adya rāmaṃ sasugrīvaṃ parigheṇa salakṣmaṇam ,
āgamiṣyāmi hatvaiko vikṣobhya harivāhinīm.
11. adya rāmam sasugrīvam parigheṇa salakṣmaṇam
āgamiṣyāmi hatvā ekaḥ vikṣobhya harivāhinīm
11. adya ekaḥ parigheṇa sasugrīvam salakṣmaṇam
rāmam hatvā harivāhinīm vikṣobhya āgamiṣyāmi
11. Today, I alone will come, having slain Rāma, Sugrīva, and Lakṣmaṇa with a club, and having completely disrupted the monkey army.
कौम्भकर्णिस्ततो वीरो निकुम्भो नाम वीर्यवान् ।
अब्रवीत् परमकुर्द्धो रावणं लोकरावणम् ॥१२॥
12. kaumbhakarṇistato vīro nikumbho nāma vīryavān ,
abravīt paramakurddho rāvaṇaṃ lokarāvaṇam.
12. kaumbhakarṇiḥ tataḥ vīraḥ nikumbhaḥ nāma vīryavān
abravīt paramakruddhaḥ rāvaṇam lokarāvaṇam
12. tataḥ kaumbhakarṇiḥ nāma vīraḥ vīryavān nikumbhaḥ
paramakruddhaḥ lokarāvaṇam rāvaṇam abravīt
12. Then, the valiant hero Nikumbha, son of Kumbhakarṇa, exceedingly enraged, spoke to Rāvaṇa, the tormentor of the worlds.
सर्वे भवन्तस्तिष्ठन्तु महाराजेन संगताः ।
अहमेको हनिष्यामि राघवं सहलक्ष्मणम् ॥१३॥
13. sarve bhavantastiṣṭhantu mahārājena saṃgatāḥ ,
ahameko haniṣyāmi rāghavaṃ sahalakṣmaṇam.
13. sarve bhavantaḥ tiṣṭhantu mahārājena saṃgatāḥ
aham ekaḥ haniṣyāmi rāghavam salakṣmaṇam
13. sarve bhavantaḥ mahārājena saṃgatāḥ tiṣṭhantu
aham ekaḥ salakṣmaṇam rāghavam haniṣyāmi
13. All of you, remain here, allied with the great king. I alone will slay Rāghava (Rāma) along with Lakṣmaṇa.
ततो वज्रहनुर्नाम राक्षसः पर्वतोपमः ।
क्रुद्धः परिलिहन् वक्त्रं जिह्वया वाक्यमब्रवीत् ॥१४॥
14. tato vajrahanurnāma rākṣasaḥ parvatopamaḥ ,
kruddhaḥ parilihan vaktraṃ jihvayā vākyamabravīt.
14. tataḥ vajrahanuḥ nāma rākṣasaḥ parvatopamaḥ
kruddhaḥ parilihan vaktram jihvayā vākyam abravīt
14. tataḥ parvatopamaḥ vajrahanuḥ nāma rākṣasaḥ
kruddhaḥ jihvayā vaktram parilihan vākyam abravīt
14. Then, a mountain-like demon named Vajrahanu, enraged and licking his mouth with his tongue, spoke.
स्वैरं कुर्वन्तु कार्याणि भवन्तो विगतज्वराः ।
एको ऽहं भक्षयिष्यामि तान् सर्वान् हरियूथपान् ॥१५॥
15. svairaṃ kurvantu kāryāṇi bhavanto vigatajvarāḥ ,
eko'haṃ bhakṣayiṣyāmi tān sarvān hariyūthapān.
15. svairam kurvantu kāryāṇi bhavantaḥ vigatajvarāḥ
ekaḥ aham bhakṣayiṣyāmi tān sarvān hariyūthapān
15. vigatajvarāḥ bhavantaḥ kāryāṇi svairam kurvantu
aham ekaḥ tān sarvān hariyūthapān bhakṣayiṣyāmi
15. You (all), free from anxiety, may perform your tasks freely. I alone will devour all those monkey chiefs.
स्वस्थाः क्रीडन्तु निश्चिन्ताः पिबन्तु मधुवारुणीम् ।
अहमेको हनिष्यामि सुग्रीवं सहलक्ष्मणम् ।
साङ्गदं च हनूमन्तं रामं च रणकुञ्जरम् ॥१६॥
16. svasthāḥ krīḍantu niścintāḥ pibantu madhuvāruṇīm ,
ahameko haniṣyāmi sugrīvaṃ sahalakṣmaṇam ,
sāṅgadaṃ ca hanūmantaṃ rāmaṃ ca raṇakuñjaram.
16. svasthāḥ krīḍantu niścintāḥ pibantu
madhuvāruṇīm aham ekaḥ haniṣyāmi
sugrīvam sahalakṣmaṇam sāṅgadam ca
hanūmantam rāmam ca raṇakuñjaram
16. svasthāḥ niścintāḥ krīḍantu madhuvāruṇīm
pibantu aham ekaḥ sahalakṣmaṇam
sugrīvam ca sāṅgadam hanūmantam
ca raṇakuñjaram rāmam haniṣyāmi
16. Let them play and drink liquor (madhuvāruṇī), healthy and carefree. I alone will kill Sugriva along with Lakshmana, and Hanuman along with Angada, and Rama, who is a battle-elephant.