वाल्मीकि-रामायणम्
vālmīki-rāmāyaṇam
-
book-5, chapter-27
तथागतां तां व्यथितामनिन्दितां व्यपेतहर्षां परिदीनमानसाम् ।
शुभां निमित्तानि शुभानि भेजिरे नरं श्रिया जुष्टमिवोपजीविनः ॥१॥
शुभां निमित्तानि शुभानि भेजिरे नरं श्रिया जुष्टमिवोपजीविनः ॥१॥
1. tathāgatāṃ tāṃ vyathitāmaninditāṃ vyapetaharṣāṃ paridīnamānasām ,
śubhāṃ nimittāni śubhāni bhejire naraṃ śriyā juṣṭamivopajīvinaḥ.
śubhāṃ nimittāni śubhāni bhejire naraṃ śriyā juṣṭamivopajīvinaḥ.
1.
tathāgatām tām vyathitām aninditām
vyapetaharṣām paridīnamānasām
śubhām nimittāni śubhāni bhejire
naram śriyā juṣṭam iva upajīvinaḥ
vyapetaharṣām paridīnamānasām
śubhām nimittāni śubhāni bhejire
naram śriyā juṣṭam iva upajīvinaḥ
1.
nimittāni śubhāni tām tathāgatām
vyathitām aninditām vyapetaharṣām
paridīnamānasām śubhām bhejire
naram śriyā juṣṭam iva upajīvinaḥ
vyathitām aninditām vyapetaharṣām
paridīnamānasām śubhām bhejire
naram śriyā juṣṭam iva upajīvinaḥ
1.
As dependents gather around a man endowed with prosperity, so did auspicious omens approach her - who was in such a state, distressed, faultless, joyless, deeply dejected in mind, and (yet still) auspicious.
तस्याः शुभं वाममरालपक्ष्म राजीवृतं कृष्णविशालशुक्लम् ।
प्रास्पन्दतैकं नयनं सुकेश्या मीनाहतं पद्ममिवाभिताम्रम् ॥२॥
प्रास्पन्दतैकं नयनं सुकेश्या मीनाहतं पद्ममिवाभिताम्रम् ॥२॥
2. tasyāḥ śubhaṃ vāmamarālapakṣma rājīvṛtaṃ kṛṣṇaviśālaśuklam ,
prāspandataikaṃ nayanaṃ sukeśyā mīnāhataṃ padmamivābhitāmram.
prāspandataikaṃ nayanaṃ sukeśyā mīnāhataṃ padmamivābhitāmram.
2.
tasyāḥ śubham vāmam arālapakṣmam
rājīvāvṛtam kṛṣṇaviśālaśuklam
prāspandata ekam nayanam sukeśyāḥ
mīnāhatam padmam iva abhītāmram
rājīvāvṛtam kṛṣṇaviśālaśuklam
prāspandata ekam nayanam sukeśyāḥ
mīnāhatam padmam iva abhītāmram
2.
sukeśyāḥ tasyāḥ śubham vāmam ekam
nayanam arālapakṣmam rājīvāvṛtam
kṛṣṇaviśālaśuklam abhītāmram
iva mīnāhatam padmam prāspandata
nayanam arālapakṣmam rājīvāvṛtam
kṛṣṇaviśālaśuklam abhītāmram
iva mīnāhatam padmam prāspandata
2.
Of her, the beautiful-haired one, her auspicious left eye, with curved eyelashes, marked by lotus-like veins, and featuring black, wide, and white parts, throbbed, appearing somewhat reddish, like a lotus struck by a fish.
भुजश्च चार्वञ्चितपीनवृत्तः परार्ध्य कालागुरुचन्दनार्हः ।
अनुत्तमेनाध्युषितः प्रियेण चिरेण वामः समवेपताशु ॥३॥
अनुत्तमेनाध्युषितः प्रियेण चिरेण वामः समवेपताशु ॥३॥
3. bhujaśca cārvañcitapīnavṛttaḥ parārdhya kālāgurucandanārhaḥ ,
anuttamenādhyuṣitaḥ priyeṇa cireṇa vāmaḥ samavepatāśu.
anuttamenādhyuṣitaḥ priyeṇa cireṇa vāmaḥ samavepatāśu.
3.
bhujaḥ ca cāruañcitapīnavṛttaḥ parārdhya kālāgurucandanārhaḥ
anuttamena adhyuṣitaḥ priyeṇa cireṇa vāmaḥ samavepatā āśu
anuttamena adhyuṣitaḥ priyeṇa cireṇa vāmaḥ samavepatā āśu
3.
cāruañcitapīnavṛttaḥ parārdhya kālāgurucandanārhaḥ anuttamena
priyeṇa cireṇa adhyuṣitaḥ vāmaḥ bhujaḥ ca āśu samavepatā
priyeṇa cireṇa adhyuṣitaḥ vāmaḥ bhujaḥ ca āśu samavepatā
3.
Her left arm, which was beautifully curved, plump, and rounded, worthy of precious black aloewood and sandalwood paste, and which her unsurpassed beloved had long caressed, quickly began to tremble.
गजेन्द्रहस्तप्रतिमश्च पीनस्तयोर्द्वयोः संहतयोः सुजातः ।
प्रस्पन्दमानः पुनरूरुरस्या रामं पुरस्तात् स्थितमाचचक्षे ॥४॥
प्रस्पन्दमानः पुनरूरुरस्या रामं पुरस्तात् स्थितमाचचक्षे ॥४॥
4. gajendrahastapratimaśca pīnastayordvayoḥ saṃhatayoḥ sujātaḥ ,
praspandamānaḥ punarūrurasyā rāmaṃ purastāt sthitamācacakṣe.
praspandamānaḥ punarūrurasyā rāmaṃ purastāt sthitamācacakṣe.
4.
gajendrahastapratimaḥ ca pīnaḥ
tayoḥ dvayoḥ saṃhatayoḥ sujātaḥ
praspandamānaḥ punaḥ ūruḥ asyāḥ
rāmam purastāt sthitam ācacākṣe
tayoḥ dvayoḥ saṃhatayoḥ sujātaḥ
praspandamānaḥ punaḥ ūruḥ asyāḥ
rāmam purastāt sthitam ācacākṣe
4.
asyāḥ gajendrahastapratimaḥ pīnaḥ
dvayoḥ saṃhatayoḥ tayoḥ sujātaḥ
ūruḥ ca punaḥ praspandamānaḥ
purastāt sthitam rāmam ācacākṣe
dvayoḥ saṃhatayoḥ tayoḥ sujātaḥ
ūruḥ ca punaḥ praspandamānaḥ
purastāt sthitam rāmam ācacākṣe
4.
Moreover, her thigh, stout, resembling an elephant's trunk, and beautifully formed where the two (thighs) met, as it trembled, revealed that Rama was standing before her.
शुभं पुनर्हेमसमानवर्णमीषद्रजोध्वस्तमिवामलाक्ष्याः ।
वासः स्थितायाः शिखराग्रदन्त्याः किं चित् परिस्रंसत चारुगात्र्याः ॥५॥
वासः स्थितायाः शिखराग्रदन्त्याः किं चित् परिस्रंसत चारुगात्र्याः ॥५॥
5. śubhaṃ punarhemasamānavarṇamīṣadrajodhvastamivāmalākṣyāḥ ,
vāsaḥ sthitāyāḥ śikharāgradantyāḥ kiṃ cit parisraṃsata cārugātryāḥ.
vāsaḥ sthitāyāḥ śikharāgradantyāḥ kiṃ cit parisraṃsata cārugātryāḥ.
5.
śubham punaḥ hemasamānavarṇam
īṣadrajodhvastam iva amalākṣyāḥ
vāsaḥ sthitāyāḥ śikharāgradantyāḥ
kiṃ cit parisraṃsata cārugātryāḥ
īṣadrajodhvastam iva amalākṣyāḥ
vāsaḥ sthitāyāḥ śikharāgradantyāḥ
kiṃ cit parisraṃsata cārugātryāḥ
5.
punaḥ amalākṣyāḥ sthitāyāḥ
śikharāgradantyāḥ cārugātryāḥ
hemasamānavarṇam īṣadrajodhvastam iva
śubham vāsaḥ kiṃ cit parisraṃsata
śikharāgradantyāḥ cārugātryāḥ
hemasamānavarṇam īṣadrajodhvastam iva
śubham vāsaḥ kiṃ cit parisraṃsata
5.
Moreover, from her, the pure-eyed, beautiful-limbed woman, who stood with prominent, tusk-like breasts, her auspicious, gold-colored garment, as if slightly obscured by dust, slipped down a little.
एतैर्निमित्तैरपरैश्च सुभ्रूः संबोधिता प्रागपि साधुसिद्धैः ।
वातातपक्लान्तमिव प्रनष्टं वर्षेण बीजं प्रतिसंजहर्ष ॥६॥
वातातपक्लान्तमिव प्रनष्टं वर्षेण बीजं प्रतिसंजहर्ष ॥६॥
6. etairnimittairaparaiśca subhrūḥ saṃbodhitā prāgapi sādhusiddhaiḥ ,
vātātapaklāntamiva pranaṣṭaṃ varṣeṇa bījaṃ pratisaṃjaharṣa.
vātātapaklāntamiva pranaṣṭaṃ varṣeṇa bījaṃ pratisaṃjaharṣa.
6.
etaiḥ nimittaiḥ aparaiḥ ca subhrūḥ
saṃbodhitā prāk api sādhusiddhaiḥ
vātātapaklāntam iva pranaṣṭam
varṣeṇa bījam pratisañjaharṣa
saṃbodhitā prāk api sādhusiddhaiḥ
vātātapaklāntam iva pranaṣṭam
varṣeṇa bījam pratisañjaharṣa
6.
subhrūḥ prāk api sādhusiddhaiḥ etaiḥ aparaiḥ nimittaiḥ ca saṃbodhitā.
(sā) vātātapaklāntam pranaṣṭam bījam varṣeṇa iva pratisañjaharṣa
(sā) vātātapaklāntam pranaṣṭam bījam varṣeṇa iva pratisañjaharṣa
6.
The beautiful-browed one was made aware by these and other omens, which were well-proven even earlier. Her joy was like a seed, withered by wind and sun and seemingly lost, that revives with rain.
तस्याः पुनर्बिम्बफलोपमौष्ठं स्वक्षिभ्रुकेशान्तमरालपक्ष्म ।
वक्त्रं बभासे सितशुक्लदंष्ट्रं राहोर्मुखाच्चन्द्र इव प्रमुक्तः ॥७॥
वक्त्रं बभासे सितशुक्लदंष्ट्रं राहोर्मुखाच्चन्द्र इव प्रमुक्तः ॥७॥
7. tasyāḥ punarbimbaphalopamauṣṭhaṃ svakṣibhrukeśāntamarālapakṣma ,
vaktraṃ babhāse sitaśukladaṃṣṭraṃ rāhormukhāccandra iva pramuktaḥ.
vaktraṃ babhāse sitaśukladaṃṣṭraṃ rāhormukhāccandra iva pramuktaḥ.
7.
tasyāḥ punar bimbaphalopamauṣṭham
svakṣibhrukeśāntamarālapakṣmam
vaktram babhāse sitaśukladaṃṣṭram
rāhoḥ mukhāt candraḥ iva pramuktaḥ
svakṣibhrukeśāntamarālapakṣmam
vaktram babhāse sitaśukladaṃṣṭram
rāhoḥ mukhāt candraḥ iva pramuktaḥ
7.
punar tasyāḥ bimbaphalopamauṣṭham
svakṣibhrukeśāntamarālapakṣmam
sitaśukladaṃṣṭram vaktram rāhoḥ
mukhāt pramuktaḥ candraḥ iva babhāse
svakṣibhrukeśāntamarālapakṣmam
sitaśukladaṃṣṭram vaktram rāhoḥ
mukhāt pramuktaḥ candraḥ iva babhāse
7.
Moreover, her face, with lips resembling the Bimba fruit, beautiful eyes, eyebrows, hair-ends, and curved eyelashes, and bright white teeth, shone brilliantly, like the moon released from the grasp of Rāhu.
सा वीतशोका व्यपनीततन्द्री शान्तज्वरा हर्षविबुद्धसत्त्वा ।
अशोभतार्या वदनेन शुक्ले शीतान्शुना रात्रिरिवोदितेन ॥८॥
अशोभतार्या वदनेन शुक्ले शीतान्शुना रात्रिरिवोदितेन ॥८॥
8. sā vītaśokā vyapanītatandrī śāntajvarā harṣavibuddhasattvā ,
aśobhatāryā vadanena śukle śītānśunā rātririvoditena.
aśobhatāryā vadanena śukle śītānśunā rātririvoditena.
8.
sā vītaśokā vyapanītatandrī śāntajvarā harṣavibuddhasattvā
aśobhata āryā vadanena śukle śītāṃśunā rātriḥ iva uditena
aśobhata āryā vadanena śukle śītāṃśunā rātriḥ iva uditena
8.
sā vītaśokā vyapanītatandrī śāntajvarā harṣavibuddhasattvā
āryā śukle vadanena uditena śītāṃśunā rātriḥ iva aśobhata
āryā śukle vadanena uditena śītāṃśunā rātriḥ iva aśobhata
8.
That noble lady (Sītā), with her sorrow dispelled, weariness gone, and fever calmed, her inner being (sattva) awakened by joy, shone beautifully with her radiant face, just as the night shines with the risen moon.
Links to all chapters:
bāla kāṇḍa
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
ayodhyā kāṇḍa
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
araṇya kāṇḍa
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
kiṣkindhā kāṇḍa
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
sundara kāṇḍa (current book)
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27 (current chapter)
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
yuddha kāṇḍa
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
uttara kāṇḍa
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100