वाल्मीकि-रामायणम्
vālmīki-rāmāyaṇam
-
book-7, chapter-75
तथोक्तवति रामे तु भरते च महात्मनि ।
लक्ष्मणो ऽपि शुभं वाक्यमुवाच रघुनन्दनम् ॥१॥
लक्ष्मणो ऽपि शुभं वाक्यमुवाच रघुनन्दनम् ॥१॥
1. tathoktavati rāme tu bharate ca mahātmani ,
lakṣmaṇo'pi śubhaṃ vākyamuvāca raghunandanam.
lakṣmaṇo'pi śubhaṃ vākyamuvāca raghunandanam.
1.
tathā uktavati rāme tu bharate ca mahātmani
lakṣmaṇaḥ api śubham vākyam uvāca raghunandanam
lakṣmaṇaḥ api śubham vākyam uvāca raghunandanam
1.
rāme mahātmani bharate ca tathā uktavati tu
lakṣmaṇaḥ api raghunandanam śubham vākyam uvāca
lakṣmaṇaḥ api raghunandanam śubham vākyam uvāca
1.
When Rama and the noble (mahātman) Bharata had thus spoken, Lakshmana also addressed auspicious words to Rama, the delight of the Raghu dynasty (raghunandana).
अश्वमेधो महायज्ञः पावनः सर्वपाप्मनाम् ।
पावनस्तव दुर्धर्षो रोचतां क्रतुपुंगवः ॥२॥
पावनस्तव दुर्धर्षो रोचतां क्रतुपुंगवः ॥२॥
2. aśvamedho mahāyajñaḥ pāvanaḥ sarvapāpmanām ,
pāvanastava durdharṣo rocatāṃ kratupuṃgavaḥ.
pāvanastava durdharṣo rocatāṃ kratupuṃgavaḥ.
2.
aśvamedhaḥ mahāyajñaḥ pāvanaḥ sarvapāpmanām
pāvanaḥ tava durdharṣaḥ rocatām kratupuṃgavaḥ
pāvanaḥ tava durdharṣaḥ rocatām kratupuṃgavaḥ
2.
aśvamedhaḥ sarvapāpmanām pāvanaḥ mahāyajñaḥ
tava durdharṣaḥ pāvanaḥ kratupuṃgavaḥ rocatām
tava durdharṣaḥ pāvanaḥ kratupuṃgavaḥ rocatām
2.
The Ashwamedha is a great (yajña), a purifier of all sins. May this formidable, supreme ritual (kratupuṃgava) be pleasing to you.
श्रूयते हि पुरावृत्तं वासवे सुमहात्मनि ।
ब्रह्महत्यावृतः शक्रो हयमेधेन पावितः ॥३॥
ब्रह्महत्यावृतः शक्रो हयमेधेन पावितः ॥३॥
3. śrūyate hi purāvṛttaṃ vāsave sumahātmani ,
brahmahatyāvṛtaḥ śakro hayamedhena pāvitaḥ.
brahmahatyāvṛtaḥ śakro hayamedhena pāvitaḥ.
3.
śrūyate hi purāvṛttam vāsave sumahātmani
brahmahatyāvṛtaḥ śakraḥ hayamedhena pāvitaḥ
brahmahatyāvṛtaḥ śakraḥ hayamedhena pāvitaḥ
3.
hi vāsave sumahātmani purāvṛttam śrūyate
brahmahatyāvṛtaḥ śakraḥ hayamedhena pāvitaḥ
brahmahatyāvṛtaḥ śakraḥ hayamedhena pāvitaḥ
3.
Indeed, an ancient tale is narrated concerning the very noble (mahātman) Vasava (Indra): Shakra, afflicted by the sin of brahmin-killing (brahmahatyā), was purified by a horse ritual.
पुरा किल महाबाहो देवासुरसमागमे ।
वृत्रो नाम महानासीद्दैतेयो लोकसंमतः ॥४॥
वृत्रो नाम महानासीद्दैतेयो लोकसंमतः ॥४॥
4. purā kila mahābāho devāsurasamāgame ,
vṛtro nāma mahānāsīddaiteyo lokasaṃmataḥ.
vṛtro nāma mahānāsīddaiteyo lokasaṃmataḥ.
4.
purā kila mahābāho devāsurasamāgame | vṛtraḥ
nāma mahān āsīt daiteyaḥ lokasaṃmataḥ
nāma mahān āsīt daiteyaḥ lokasaṃmataḥ
4.
mahābāho purā kila devāsurasamāgame vṛtraḥ
nāma mahān lokasaṃmataḥ daiteyaḥ āsīt
nāma mahān lokasaṃmataḥ daiteyaḥ āsīt
4.
O mighty-armed one, formerly, in a conflict between devas and asuras, there was a great daitya named Vṛtra, who was esteemed by the people.
विस्तीर्णा योजनशतमुच्छ्रितस्त्रिगुणं ततः ।
अनुरागेण लोकांस्त्रीन् स्नेहात् पश्यति सर्वतः ॥५॥
अनुरागेण लोकांस्त्रीन् स्नेहात् पश्यति सर्वतः ॥५॥
5. vistīrṇā yojanaśatamucchritastriguṇaṃ tataḥ ,
anurāgeṇa lokāṃstrīn snehāt paśyati sarvataḥ.
anurāgeṇa lokāṃstrīn snehāt paśyati sarvataḥ.
5.
vistīrṇā yojanaśatam ucchritaḥ triguṇam tataḥ
| anurāgeṇa lokān trīn snehāt paśyati sarvataḥ
| anurāgeṇa lokān trīn snehāt paśyati sarvataḥ
5.
yojanaśatam vistīrṇā tataḥ triguṇam ucchritaḥ
anurāgeṇa snehāt sarvataḥ trīn lokān paśyati
anurāgeṇa snehāt sarvataḥ trīn lokān paśyati
5.
He was a hundred yojanas in breadth and three times that in height. He would look upon the three worlds with affection and love from every direction.
धर्मज्ञश्च कृतज्ञश्च बुद्ध्या च परिनिष्ठितः ।
शशास पृथिवीं सर्वां धर्मेण सुसमाहितः ॥६॥
शशास पृथिवीं सर्वां धर्मेण सुसमाहितः ॥६॥
6. dharmajñaśca kṛtajñaśca buddhyā ca pariniṣṭhitaḥ ,
śaśāsa pṛthivīṃ sarvāṃ dharmeṇa susamāhitaḥ.
śaśāsa pṛthivīṃ sarvāṃ dharmeṇa susamāhitaḥ.
6.
dharmajñaḥ ca kṛtajñaḥ ca buddhyā ca pariniṣṭhitaḥ
| śaśāsa pṛthivīm sarvām dharmeṇa susamāhitaḥ
| śaśāsa pṛthivīm sarvām dharmeṇa susamāhitaḥ
6.
dharmajñaḥ ca kṛtajñaḥ ca buddhyā ca pariniṣṭhitaḥ
dharmeṇa susamāhitaḥ sarvām pṛthivīm śaśāsa
dharmeṇa susamāhitaḥ sarvām pṛthivīm śaśāsa
6.
He was knowledgeable of (natural) law (dharma), grateful, and perfectly established in intellect. He ruled the entire earth with (natural) law (dharma) and great composure.
तस्मिन्प्रशासति तदा सर्वकामदुघा मही ।
रसवन्ति प्रसूतानि मूलानि च फलानि च ॥७॥
रसवन्ति प्रसूतानि मूलानि च फलानि च ॥७॥
7. tasminpraśāsati tadā sarvakāmadughā mahī ,
rasavanti prasūtāni mūlāni ca phalāni ca.
rasavanti prasūtāni mūlāni ca phalāni ca.
7.
tasmin praśāsati tadā sarvakāmadughā mahī
| rasavanti prasūtāni mūlāni ca phalāni ca
| rasavanti prasūtāni mūlāni ca phalāni ca
7.
tasmin tadā praśāsati mahī sarvakāmadughā
rasavanti mūlāni ca phalāni ca prasūtāni
rasavanti mūlāni ca phalāni ca prasūtāni
7.
When he was ruling then, the earth (mahī) yielded all desired things. Roots and fruits, full of juice, were abundantly produced.
अकृष्टपच्या पृथिवी सुसंपन्ना महात्मनः ।
स राज्यं तादृशं भुङ्क्ते स्फीतमद्भुतदर्शनम् ॥८॥
स राज्यं तादृशं भुङ्क्ते स्फीतमद्भुतदर्शनम् ॥८॥
8. akṛṣṭapacyā pṛthivī susaṃpannā mahātmanaḥ ,
sa rājyaṃ tādṛśaṃ bhuṅkte sphītamadbhutadarśanam.
sa rājyaṃ tādṛśaṃ bhuṅkte sphītamadbhutadarśanam.
8.
akṛṣṭapacyā pṛthivī susaṃpannā mahātmanaḥ saḥ
rājyam tādṛśam bhuṅkte sphītam adbhutadarśanam
rājyam tādṛśam bhuṅkte sphītam adbhutadarśanam
8.
saḥ mahātmanaḥ akṛṣṭapacyā susaṃpannā pṛthivī
tādṛśam sphītam adbhutadarśanam rājyam bhuṅkte
tādṛśam sphītam adbhutadarśanam rājyam bhuṅkte
8.
For the great-souled one, the earth yielded produce without cultivation and was exceedingly prosperous. He enjoyed such an extensive kingdom, magnificent to behold.
तस्य बुद्धिः समुत्पन्ना तपः कुर्यामनुत्तमम् ।
तपो हि परमं श्रेयस्तपो हि परमं सुखम् ॥९॥
तपो हि परमं श्रेयस्तपो हि परमं सुखम् ॥९॥
9. tasya buddhiḥ samutpannā tapaḥ kuryāmanuttamam ,
tapo hi paramaṃ śreyastapo hi paramaṃ sukham.
tapo hi paramaṃ śreyastapo hi paramaṃ sukham.
9.
tasya buddhiḥ samutpannā tapaḥ kuryām anuttamam
tapaḥ hi paramam śreyaḥ tapaḥ hi paramam sukham
tapaḥ hi paramam śreyaḥ tapaḥ hi paramam sukham
9.
tasya buddhiḥ samutpannā anuttamam tapaḥ kuryām
hi tapaḥ paramam śreyaḥ hi tapaḥ paramam sukham
hi tapaḥ paramam śreyaḥ hi tapaḥ paramam sukham
9.
An idea arose in him: 'I should undertake supreme austerity (tapas).' For austerity (tapas) is indeed the ultimate welfare, and austerity (tapas) is indeed the supreme happiness.
स निक्षिप्य सुतं ज्येष्ठं पौरेषु परमेश्वरम् ।
तप उग्रमुपातिष्ठत्तापयन् सर्वदेवताः ॥१०॥
तप उग्रमुपातिष्ठत्तापयन् सर्वदेवताः ॥१०॥
10. sa nikṣipya sutaṃ jyeṣṭhaṃ paureṣu parameśvaram ,
tapa ugramupātiṣṭhattāpayan sarvadevatāḥ.
tapa ugramupātiṣṭhattāpayan sarvadevatāḥ.
10.
saḥ nikṣipya sutam jyeṣṭham paureṣu parameśvaram
tapaḥ ugram upātiṣṭhat tāpayan sarvadevatāḥ
tapaḥ ugram upātiṣṭhat tāpayan sarvadevatāḥ
10.
saḥ jyeṣṭham sutam parameśvaram paureṣu nikṣipya
ugram tapaḥ upātiṣṭhat sarvadevatāḥ tāpayan
ugram tapaḥ upātiṣṭhat sarvadevatāḥ tāpayan
10.
He, having entrusted his eldest son as the supreme lord to the citizens, then undertook severe austerity (tapas), causing all the deities to suffer.
तपस्तप्यति वृत्रे तु वासवः परमार्तवत् ।
विष्णुं समुपसंक्रम्य वाक्यमेतदुवाच ह ॥११॥
विष्णुं समुपसंक्रम्य वाक्यमेतदुवाच ह ॥११॥
11. tapastapyati vṛtre tu vāsavaḥ paramārtavat ,
viṣṇuṃ samupasaṃkramya vākyametaduvāca ha.
viṣṇuṃ samupasaṃkramya vākyametaduvāca ha.
11.
tapaḥ tapyati vṛtre tu vāsavaḥ paramārtavat
viṣṇum samupasaṃkramya vākyam etat uvāca ha
viṣṇum samupasaṃkramya vākyam etat uvāca ha
11.
vṛtre tapaḥ tapyati tu vāsavaḥ paramārtavat
viṣṇum samupasaṃkramya etat vākyam ha uvāca
viṣṇum samupasaṃkramya etat vākyam ha uvāca
11.
When Vṛtra was engaged in severe austerity (tapas), Indra, like one in extreme distress, approached Viṣṇu (Viṣṇu) and spoke these words.
तपस्यता महाबाहो लोका वृत्रेण निर्जिताः ।
बलवान् स हि धर्मात्मा नैनं शक्ष्यामि बाधितुम् ॥१२॥
बलवान् स हि धर्मात्मा नैनं शक्ष्यामि बाधितुम् ॥१२॥
12. tapasyatā mahābāho lokā vṛtreṇa nirjitāḥ ,
balavān sa hi dharmātmā nainaṃ śakṣyāmi bādhitum.
balavān sa hi dharmātmā nainaṃ śakṣyāmi bādhitum.
12.
tapasyaṭā mahābāho lokā vṛtreṇa nirjitāḥ |
balavān sa hi dharmātmā na enam śakṣyāmi bādhitum
balavān sa hi dharmātmā na enam śakṣyāmi bādhitum
12.
mahābāho,
tapasyaṭā vṛtreṇa lokā nirjitāḥ saḥ hi dharmātmā balavān asti,
enam bādhitum na śakṣyāmi
tapasyaṭā vṛtreṇa lokā nirjitāḥ saḥ hi dharmātmā balavān asti,
enam bādhitum na śakṣyāmi
12.
O mighty-armed one, the worlds have been conquered by Vṛtra, who is engaged in (severe) austerity (tapas). Indeed, he is powerful and possesses a righteous nature (dharma); I will not be able to obstruct him.
यद्यसौ तप आतिष्ठेद्भूय एव सुरेश्वर ।
यावल् लोका धरिष्यन्ति तावदस्य वशानुगाः ॥१३॥
यावल् लोका धरिष्यन्ति तावदस्य वशानुगाः ॥१३॥
13. yadyasau tapa ātiṣṭhedbhūya eva sureśvara ,
yāval lokā dhariṣyanti tāvadasya vaśānugāḥ.
yāval lokā dhariṣyanti tāvadasya vaśānugāḥ.
13.
yadi asau tapas ātiṣṭhet bhūyaḥ eva sureśvara
| yāvat lokā dhariṣyanti tāvat asya vaśānugāḥ
| yāvat lokā dhariṣyanti tāvat asya vaśānugāḥ
13.
sureśvara,
yadi asau bhūyaḥ eva tapas ātiṣṭhet,
yāvat lokā dhariṣyanti,
tāvat asya vaśānugāḥ (bhaviṣyanti)
yadi asau bhūyaḥ eva tapas ātiṣṭhet,
yāvat lokā dhariṣyanti,
tāvat asya vaśānugāḥ (bhaviṣyanti)
13.
O lord of the gods, if he were again to undertake (severe) austerity (tapas), then as long as the worlds endure, they would remain subservient to him.
त्वं चैनं परमोदारमुपेक्षसि महाबल ।
क्षणं हि न भवेद्वृत्रः क्रुद्धे त्वयि सुरेश्वर ॥१४॥
क्षणं हि न भवेद्वृत्रः क्रुद्धे त्वयि सुरेश्वर ॥१४॥
14. tvaṃ cainaṃ paramodāramupekṣasi mahābala ,
kṣaṇaṃ hi na bhavedvṛtraḥ kruddhe tvayi sureśvara.
kṣaṇaṃ hi na bhavedvṛtraḥ kruddhe tvayi sureśvara.
14.
tvam ca enam parama-udāram upekṣasi mahābala |
kṣaṇam hi na bhavet vṛtraḥ kruddhe tvayi sureśvara
kṣaṇam hi na bhavet vṛtraḥ kruddhe tvayi sureśvara
14.
mahābala,
sureśvara,
tvam ca enam parama-udāram upekṣasi tvayi kruddhe (sati),
vṛtraḥ hi kṣaṇam na bhavet
sureśvara,
tvam ca enam parama-udāram upekṣasi tvayi kruddhe (sati),
vṛtraḥ hi kṣaṇam na bhavet
14.
And you, O mighty one, O lord of the gods, disregard this extremely noble one! Indeed, if you were angered, Vṛtra would not exist for even a moment.
यदा हि प्रीतिसंयोगं त्वया विष्णो समागतः ।
तदा प्रभृति लोकानां नाथत्वमुपलब्धवान् ॥१५॥
तदा प्रभृति लोकानां नाथत्वमुपलब्धवान् ॥१५॥
15. yadā hi prītisaṃyogaṃ tvayā viṣṇo samāgataḥ ,
tadā prabhṛti lokānāṃ nāthatvamupalabdhavān.
tadā prabhṛti lokānāṃ nāthatvamupalabdhavān.
15.
yadā hi prīti-saṃyogam tvayā viṣṇo samāgataḥ
| tadā prabhṛti lokānām nāthatvam upalabdhavān
| tadā prabhṛti lokānām nāthatvam upalabdhavān
15.
viṣṇo,
yadā hi tvayā prīti-saṃyogam samāgataḥ,
tadā prabhṛti lokānām nāthatvam upalabdhavān
yadā hi tvayā prīti-saṃyogam samāgataḥ,
tadā prabhṛti lokānām nāthatvam upalabdhavān
15.
O Viṣṇu, since he attained a union of affection with you, from that time onwards, he has achieved lordship over the worlds.
स त्वं प्रसादं लोकानां कुरुष्व सुमहायशः ।
त्वत्कृतेन हि सर्वं स्यात् प्रशान्तमजरं जगत् ॥१६॥
त्वत्कृतेन हि सर्वं स्यात् प्रशान्तमजरं जगत् ॥१६॥
16. sa tvaṃ prasādaṃ lokānāṃ kuruṣva sumahāyaśaḥ ,
tvatkṛtena hi sarvaṃ syāt praśāntamajaraṃ jagat.
tvatkṛtena hi sarvaṃ syāt praśāntamajaraṃ jagat.
16.
sa tvam prasādam lokānām kuruṣva sumahāyaśaḥ
tvatkṛtena hi sarvam syāt praśāntam ajaram jagat
tvatkṛtena hi sarvam syāt praśāntam ajaram jagat
16.
sumahāyaśaḥ tvam sa lokānām prasādam kuruṣva hi
tvatkṛtena sarvam jagat praśāntam ajaram syāt
tvatkṛtena sarvam jagat praśāntam ajaram syāt
16.
O greatly famous one, please show favor to the worlds. For by your action, the entire world would become peaceful and free from decay.
इमे हि सर्वे विष्णो त्वां निरीक्षन्ते दिवौकसः ।
वृत्रघतेन महता एषां साह्यं कुरुष्व ह ॥१७॥
वृत्रघतेन महता एषां साह्यं कुरुष्व ह ॥१७॥
17. ime hi sarve viṣṇo tvāṃ nirīkṣante divaukasaḥ ,
vṛtraghatena mahatā eṣāṃ sāhyaṃ kuruṣva ha.
vṛtraghatena mahatā eṣāṃ sāhyaṃ kuruṣva ha.
17.
ime hi sarve viṣṇo tvām nirīkṣante divaukasaḥ
vṛtraghatena mahatā eṣām sāhyam kuruṣva ha
vṛtraghatena mahatā eṣām sāhyam kuruṣva ha
17.
hi viṣṇo ime sarve divaukasaḥ tvām nirīkṣante
mahatā vṛtraghatena eṣām sāhyam ha kuruṣva
mahatā vṛtraghatena eṣām sāhyam ha kuruṣva
17.
Indeed, all these celestial beings, O Viṣṇu, are looking to you. By the great slaying of Vṛtra, please grant them assistance.
त्वया हि नित्यशः साह्यं कृतमेषां महात्मनाम् ।
असह्यमिदमन्येषामगतीनां गतिर्भवान् ॥१८॥
असह्यमिदमन्येषामगतीनां गतिर्भवान् ॥१८॥
18. tvayā hi nityaśaḥ sāhyaṃ kṛtameṣāṃ mahātmanām ,
asahyamidamanyeṣāmagatīnāṃ gatirbhavān.
asahyamidamanyeṣāmagatīnāṃ gatirbhavān.
18.
tvayā hi nityaśaḥ sāhyam kṛtam eṣām mahātmanām
asahyam idam anyeṣām agatīnām gatiḥ bhavān
asahyam idam anyeṣām agatīnām gatiḥ bhavān
18.
hi tvayā nityaśaḥ eṣām mahātmanām sāhyam kṛtam
idam anyeṣām asahyam bhavān agatīnām gatiḥ
idam anyeṣām asahyam bhavān agatīnām gatiḥ
18.
Indeed, you have always rendered assistance to these great souls. This (situation) is unbearable for others; you are the refuge for those who are without recourse.
Links to all chapters:
bāla kāṇḍa
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
ayodhyā kāṇḍa
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
araṇya kāṇḍa
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
kiṣkindhā kāṇḍa
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
sundara kāṇḍa
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
yuddha kāṇḍa
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
uttara kāṇḍa (current book)
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75 (current chapter)
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100