Skip to content
אתר זה לא תומך בגרסאות ישנות של אינטרנט אקספלורר
מומלץ להשתמש בדפדפן גוגל כרום או פיירפוקס מוזילה
(או באינטרנט אקספלורר / edge עדכני)
Enjoy Learning Sanskrit tips, tools, resources and more...

योगवासिष्ठः       yogavāsiṣṭhaḥ - book-5, chapter-7

Use the following checkboxes to set the display options for this chapter (You can also control the display of each verse separately):
what would you like to see in each verse:
श्रीवसिष्ठ उवाच ।
एष तावत्क्रमः प्रोक्तः सामान्यः सर्वदेहिनाम् ।
इममन्यं विशेषं त्वं श्रृणु राजीवलोचन ॥ १ ॥
śrīvasiṣṭha uvāca ,
eṣa tāvatkramaḥ proktaḥ sāmānyaḥ sarvadehinām ,
imamanyaṃ viśeṣaṃ tvaṃ śrṛṇu rājīvalocana 1
1. śrīvasiṣṭhaḥ uvāca eṣaḥ tāvat kramaḥ proktaḥ sāmānyaḥ
sarvadehinām imam anyam viśeṣam tvam śṛṇu rājīvalocana
1. śrīvasiṣṭhaḥ uvāca he rājīvalocana eṣaḥ tāvat sāmānyaḥ
kramaḥ sarvadehinām proktaḥ tvam imam anyam viśeṣam śṛṇu
1. Śrī Vasiṣṭha said: "This general method has been described for all embodied beings. Now, O lotus-eyed one (Rājīvalocana), listen to this other specific teaching."
अस्मिन्संसारसंरम्भे जातानां देहधारिणाम् ।
अपवर्गक्षमौ राम द्वाविमावुत्तमौ क्रमौ ॥ २ ॥
asminsaṃsārasaṃrambhe jātānāṃ dehadhāriṇām ,
apavargakṣamau rāma dvāvimāvuttamau kramau 2
2. asmin saṃsārasaṃrambhe jātānām dehadhāriṇām
apavargakṣamau rāma dvau imau uttamau kramau
2. he rāma asmin saṃsārasaṃrambhe jātānām dehadhāriṇām
imau dvau uttamau kramau apavargakṣamau
2. O Rāma, for those embodied beings born into this tumultuous cycle of saṃsāra, these two excellent methods are capable of leading to final liberation (mokṣa).
एकस्तावद्गुरुप्रोक्तादनुष्ठानाच्छनैः शनैः ।
जन्मना जन्मभिर्वापि सिद्धिदः समुदाहृतः ॥ ३ ॥
ekastāvadguruproktādanuṣṭhānācchanaiḥ śanaiḥ ,
janmanā janmabhirvāpi siddhidaḥ samudāhṛtaḥ 3
3. ekaḥ tāvat guru-proktāt anuṣṭhānāt śanaiḥ śanaiḥ
| janmanā janmabhiḥ vā api siddhidaḥ sam-udāhṛtaḥ
3. tāvat ekaḥ guru-proktāt anuṣṭhānāt śanaiḥ śanaiḥ
janmanā vā api janmabhiḥ siddhidaḥ sam-udāhṛtaḥ
3. Indeed, one path [to spiritual attainment] is declared to bestow success gradually, through the practice (anuṣṭhāna) instructed by a spiritual teacher (guru), either in a single life or over many lives.
द्वितीयस्त्वात्मनैवाशु किंचिद्व्युत्पन्नचेतसा ।
भवति ज्ञानसंप्राप्तिराकाशफलपातवत् ॥ ४ ॥
dvitīyastvātmanaivāśu kiṃcidvyutpannacetasā ,
bhavati jñānasaṃprāptirākāśaphalapātavat 4
4. dvitīyaḥ tu ātmanā eva āśu kiñcit vyutpanna-cetasā
| bhavati jñāna-samprāptiḥ ākāśa-phala-pātavat
4. dvitīyaḥ tu kiñcit vyutpanna-cetasā ātmanā eva
āśu jñāna-samprāptiḥ ākāśa-phala-pātavat bhavati
4. The second [path], however, enables the swift attainment of knowledge (jñāna) through one's intrinsic nature (ātman), for a mind that is somewhat discerning, much like the sudden falling of a fruit from the sky.
नभःफलनिपाताभज्ञानसंप्रतिपत्तये ।
तत्रेमं श्रृणु वृत्तान्तं प्राक्तनं कथयामि ते ॥ ५ ॥
nabhaḥphalanipātābhajñānasaṃpratipattaye ,
tatremaṃ śrṛṇu vṛttāntaṃ prāktanaṃ kathayāmi te 5
5. nabhaḥ-phala-nipāta-ābha-jñāna-sampratipattaye |
tatra imam śṛṇu vṛttāntam prāktanam kathayāmi te
5. śṛṇu tatra nabhaḥ-phala-nipāta-ābha-jñāna-sampratipattaye
imam prāktanam vṛttāntam te kathayāmi
5. In that regard, for the attainment of knowledge (jñāna) that resembles the sudden falling of a fruit from the sky, listen to this ancient account which I will narrate to you.
श्रृणु सुभग कथां महानुभावा व्यपगतपूर्वशुभाशुभार्गलौघाः ।
खपतितफलवत्परं विवेकं चरमभवा विमलं समश्नुवन्ति ॥ ६ ॥
śrṛṇu subhaga kathāṃ mahānubhāvā vyapagatapūrvaśubhāśubhārgalaughāḥ ,
khapatitaphalavatparaṃ vivekaṃ caramabhavā vimalaṃ samaśnuvanti 6
6. śṛṇu subhaga kathām mahā-anubhāvāḥ
vyapagata-pūrva-śubhāśubha-argala-oghāḥ
| kha-patita-phala-vat param vivekam
carama-bhavāḥ vimalam sam-aśnuvanti
6. subhaga śṛṇu kathām mahā-anubhāvāḥ
vyapagata-pūrva-śubhāśubha-argala-oghāḥ
carama-bhavāḥ kha-patita-phala-vat
param vimalam vivekam sam-aśnuvanti
6. Listen, O fortunate one! Great-souled individuals, whose torrent of obstacles from previous good and bad actions (karma) has disappeared, and who are in their final birth, attain supreme, pure discernment (viveka) as if a fruit had suddenly fallen from the sky.