योगवासिष्ठः
yogavāsiṣṭhaḥ
-
book-7, chapter-192
श्रीराम उवाच ।
अहो नु सुचिरं कालं संभ्रान्ता वयमन्तरे ।
अपरिज्ञातमात्रेण संसारपरमाम्बरे ॥ १ ॥
अहो नु सुचिरं कालं संभ्रान्ता वयमन्तरे ।
अपरिज्ञातमात्रेण संसारपरमाम्बरे ॥ १ ॥
śrīrāma uvāca ,
aho nu suciraṃ kālaṃ saṃbhrāntā vayamantare ,
aparijñātamātreṇa saṃsāraparamāmbare 1
aho nu suciraṃ kālaṃ saṃbhrāntā vayamantare ,
aparijñātamātreṇa saṃsāraparamāmbare 1
1.
śrīrāma uvāca aho nu suciraṃ kālaṃ saṃbhrāntāḥ
vayam antare aparijñātamātreṇa saṃsāraparamāmbare
vayam antare aparijñātamātreṇa saṃsāraparamāmbare
1.
śrīrāma uvāca aho nu vayam suciraṃ kālaṃ antare
aparijñātamātreṇa saṃsāraparamāmbare saṃbhrāntāḥ
aparijñātamātreṇa saṃsāraparamāmbare saṃbhrāntāḥ
1.
Śrī Rāma said: "Oh, for a very long time we have indeed been bewildered internally, within this supreme expanse of the cycle of existence (saṃsāra), merely due to a lack of understanding."
बुद्धे यावदियं नाम जगद्भ्रान्तिर्न किंचन ।
न चाभून्न च वास्तीयं न च नाम भविष्यति ॥ २ ॥
न चाभून्न च वास्तीयं न च नाम भविष्यति ॥ २ ॥
buddhe yāvadiyaṃ nāma jagadbhrāntirna kiṃcana ,
na cābhūnna ca vāstīyaṃ na ca nāma bhaviṣyati 2
na cābhūnna ca vāstīyaṃ na ca nāma bhaviṣyati 2
2.
buddhe yāvat iyaṃ nāma jagadbhāntiḥ na kiṃcana na
ca abhūt na ca vā asti iyaṃ na ca nāma bhaviṣyati
ca abhūt na ca vā asti iyaṃ na ca nāma bhaviṣyati
2.
buddhe yāvat iyaṃ nāma jagadbhāntiḥ na kiṃcana na
ca abhūt na ca vā iyaṃ asti na ca nāma bhaviṣyati
ca abhūt na ca vā iyaṃ asti na ca nāma bhaviṣyati
2.
O intellect (buddhi)! When it is realized that this so-called worldly illusion (jagadbhānti) is truly nothing at all; it neither existed in the past, nor does it exist now, nor will it ever exist.
सर्वं शान्तं निरालम्बं विज्ञानं केवलं स्थितम् ।
अनन्तं चिद्धनं व्योम नीरागमपकल्पनम् ॥ ३ ॥
अनन्तं चिद्धनं व्योम नीरागमपकल्पनम् ॥ ३ ॥
sarvaṃ śāntaṃ nirālambaṃ vijñānaṃ kevalaṃ sthitam ,
anantaṃ ciddhanaṃ vyoma nīrāgamapakalpanam 3
anantaṃ ciddhanaṃ vyoma nīrāgamapakalpanam 3
3.
sarvaṃ śāntaṃ nirālambaṃ vijñānaṃ kevalaṃ sthitam
anantaṃ ciddhanaṃ vyoma nīrāgam apakalpanam
anantaṃ ciddhanaṃ vyoma nīrāgam apakalpanam
3.
sarvaṃ śāntaṃ nirālambaṃ kevalaṃ sthitam vijñānaṃ
anantaṃ ciddhanaṃ vyoma nīrāgam apakalpanam
anantaṃ ciddhanaṃ vyoma nīrāgam apakalpanam
3.
Everything is tranquil, self-supported, and purely consciousness (vijñāna) that is established. It is infinite, a dense mass of consciousness, an expanse (vyoma) free from attachment, and devoid of all mental constructions.
परमाकाशमेवेदमपरिज्ञातमात्रकम् ।
संसारतामिवास्माकं गतं चित्रमहो नु भोः ॥ ४ ॥
संसारतामिवास्माकं गतं चित्रमहो नु भोः ॥ ४ ॥
paramākāśamevedamaparijñātamātrakam ,
saṃsāratāmivāsmākaṃ gataṃ citramaho nu bhoḥ 4
saṃsāratāmivāsmākaṃ gataṃ citramaho nu bhoḥ 4
4.
paramākāśam eva idam aparijñātamātrakam
saṃsāratām iva asmākaṃ gatam citram aho nu bhoḥ
saṃsāratām iva asmākaṃ gatam citram aho nu bhoḥ
4.
aho nu bhoḥ citram eva! idam paramākāśam
aparijñātamātrakam iva asmākaṃ saṃsāratām gatam
aparijñātamātrakam iva asmākaṃ saṃsāratām gatam
4.
Oh, it is indeed wonderful! This supreme expanse (paramākāśa), merely by being unknown, has, as it were, transformed into the state of worldly existence (saṃsāra) for us.
इत्थं द्वैतमिदं भातमिमे लोका इमेऽद्रयः ।
परमाकाशमित्यच्छमेवानच्छमिव स्थितम् ॥ ५ ॥
परमाकाशमित्यच्छमेवानच्छमिव स्थितम् ॥ ५ ॥
itthaṃ dvaitamidaṃ bhātamime lokā ime'drayaḥ ,
paramākāśamityacchamevānacchamiva sthitam 5
paramākāśamityacchamevānacchamiva sthitam 5
5.
ittham dvaitam idam bhātam ime lokāḥ ime adrayaḥ
parama ākāśam iti accham eva anaccham iva sthitam
parama ākāśam iti accham eva anaccham iva sthitam
5.
ittham idam dvaitam ime lokāḥ ime adrayaḥ bhātam
parama ākāśam accham eva anaccham iva sthitam
parama ākāśam accham eva anaccham iva sthitam
5.
In this manner, this duality, these worlds, and these mountains have manifested, appearing as if the supreme, clear space (ākāśa) itself, though inherently pure, were somehow situated as impure.
सर्गादौ परलोकादौ स्वप्नादौ कल्पनादिके ।
चिदेव चेत्यवद्भाति कुतोऽन्या किल दृश्यधीः ॥ ६ ॥
चिदेव चेत्यवद्भाति कुतोऽन्या किल दृश्यधीः ॥ ६ ॥
sargādau paralokādau svapnādau kalpanādike ,
cideva cetyavadbhāti kuto'nyā kila dṛśyadhīḥ 6
cideva cetyavadbhāti kuto'nyā kila dṛśyadhīḥ 6
6.
sargādau paralokādau svapnādau kalpanādike cit
eva cetyavat bhāti kutaḥ anyā kila dṛśyadhīḥ
eva cetyavat bhāti kutaḥ anyā kila dṛśyadhīḥ
6.
sargādau paralokādau svapnādau kalpanādike cit
eva cetyavat bhāti anyā kila dṛśyadhīḥ kutaḥ
eva cetyavat bhāti anyā kila dṛśyadhīḥ kutaḥ
6.
At the beginning of creation, in other realms, in dreams, and in the realm of imagination (kalpanā), it is pure consciousness (cit) alone that appears as the object of perception. From where, then, could there truly be any other intellect or awareness of what is seen?
स्वर्गे वा नरके वापि स्थितोऽस्मीति मतिर्यदि ।
तत्तस्या नरकस्यान्तो दृश्यं संविन्मयात्मकम् ॥ ७ ॥
तत्तस्या नरकस्यान्तो दृश्यं संविन्मयात्मकम् ॥ ७ ॥
svarge vā narake vāpi sthito'smīti matiryadi ,
tattasyā narakasyānto dṛśyaṃ saṃvinmayātmakam 7
tattasyā narakasyānto dṛśyaṃ saṃvinmayātmakam 7
7.
svarge vā narake vā api sthitaḥ asmi iti matiḥ yadi
tat tasya narakasya antaḥ dṛśyam saṃvinmaya ātmakam
tat tasya narakasya antaḥ dṛśyam saṃvinmaya ātmakam
7.
yadi svarge vā narake vā api sthitaḥ asmi iti matiḥ
tat tasya narakasya antaḥ dṛśyam saṃvinmaya ātmakam
tat tasya narakasya antaḥ dṛśyam saṃvinmaya ātmakam
7.
If one's thought (mati) is, "I am situated either in heaven or in hell," then that very "end" or experience of such a hell, which is seen, is truly of the nature of consciousness (saṃvit).
नेदं दृश्यं न च द्रष्टा न सर्गो न जगन्न चित् ।
न जाग्रत्स्वप्नसिद्धादि किमपीदं तदप्यसत् ॥ ८ ॥
न जाग्रत्स्वप्नसिद्धादि किमपीदं तदप्यसत् ॥ ८ ॥
nedaṃ dṛśyaṃ na ca draṣṭā na sargo na jaganna cit ,
na jāgratsvapnasiddhādi kimapīdaṃ tadapyasat 8
na jāgratsvapnasiddhādi kimapīdaṃ tadapyasat 8
8.
na idam dṛśyam na ca draṣṭā na sargaḥ na jagat na
cit na jāgratsvapnasiddhādi kim api idam tat api asat
cit na jāgratsvapnasiddhādi kim api idam tat api asat
8.
idam dṛśyam na ca draṣṭā na sargaḥ na jagat na cit
na jāgratsvapnasiddhādi kim api idam na tat api asat
na jāgratsvapnasiddhādi kim api idam na tat api asat
8.
This (ultimate reality) is not the seen, nor the seer; not creation (sarga), nor the world (jagat), nor even consciousness (cit). It is neither the waking (jāgrat) state, nor the dream (svapna) state, nor any other perfected state (siddhādi). This (phenomenal existence) is nothing at all, and even that (negation) is ultimately non-existent (asat).
कुतोऽस्याः संभवो भ्रान्तेरिति चेद्दृश्यते मुने ।
तदेतदपि नो युक्तं भ्रान्त्यभावानुभूतितः ॥ ९ ॥
तदेतदपि नो युक्तं भ्रान्त्यभावानुभूतितः ॥ ९ ॥
kuto'syāḥ saṃbhavo bhrānteriti ceddṛśyate mune ,
tadetadapi no yuktaṃ bhrāntyabhāvānubhūtitaḥ 9
tadetadapi no yuktaṃ bhrāntyabhāvānubhūtitaḥ 9
9.
kutaḥ asyāḥ saṃbhavaḥ bhrānteḥ iti cet dṛśyate mune |
tat etat api no yuktam bhrānti-abhāva-anubhūtitaḥ ||
tat etat api no yuktam bhrānti-abhāva-anubhūtitaḥ ||
9.
mune asyāḥ bhrānteḥ saṃbhavaḥ kutaḥ iti cet dṛśyate
tat etat api bhrānti-abhāva-anubhūtitaḥ no yuktam
tat etat api bhrānti-abhāva-anubhūtitaḥ no yuktam
9.
If it is asked, 'From where does this illusion (bhrānti) originate?', and if it is seen as existing, O sage, then even this argument is not valid, because one experiences the absence of illusion.
भ्रान्तिर्न संभवत्येव निर्विकारे ज्ञतापदे ।
यत्त्विदं भ्रान्तिताज्ञानं तत्तदेवेतरन्न तत् ॥ १० ॥
यत्त्विदं भ्रान्तिताज्ञानं तत्तदेवेतरन्न तत् ॥ १० ॥
bhrāntirna saṃbhavatyeva nirvikāre jñatāpade ,
yattvidaṃ bhrāntitājñānaṃ tattadevetaranna tat 10
yattvidaṃ bhrāntitājñānaṃ tattadevetaranna tat 10
10.
bhrāntiḥ na saṃbhavati eva nirvikāre jñatā-pade | yat
tu idam bhrāntitā-ajñānam tat tat eva itarat na tat ||
tu idam bhrāntitā-ajñānam tat tat eva itarat na tat ||
10.
nirvikāre jñatā-pade bhrāntiḥ na eva saṃbhavati yat
tu idam bhrāntitā-ajñānam tat tat eva itarat na tat
tu idam bhrāntitā-ajñānam tat tat eva itarat na tat
10.
Illusion (bhrānti) cannot possibly arise in the changeless (nirvikāra) state of pure consciousness (jñatāpada). As for this ignorance (ajñāna) regarding the nature of illusion, that itself is precisely that, and not something different or distinct from it.
निरन्तरे निराद्यन्ते व्योम्नि शैलोदरेऽथवा ।
कुतोऽन्यताकल्पकं स्याज्ज्ञपदे चाविकारिणि ॥ ११ ॥
कुतोऽन्यताकल्पकं स्याज्ज्ञपदे चाविकारिणि ॥ ११ ॥
nirantare nirādyante vyomni śailodare'thavā ,
kuto'nyatākalpakaṃ syājjñapade cāvikāriṇi 11
kuto'nyatākalpakaṃ syājjñapade cāvikāriṇi 11
11.
nirantare nir-ādi-ante vyomni śaila-udare athavā |
kutaḥ anyatā-kalpakam syāt jña-pade ca avikāriṇi ||
kutaḥ anyatā-kalpakam syāt jña-pade ca avikāriṇi ||
11.
nirantare nir-ādi-ante vyomni athavā śaila-udare
avikāriṇi jña-pade ca kutaḥ anyatā-kalpakam syāt
avikāriṇi jña-pade ca kutaḥ anyatā-kalpakam syāt
11.
In the boundless, uninterrupted, beginningless, and endless space, or even within a mountain cave (śailodara), from where could any source of difference arise in the changeless (avikāriṇi) state of pure consciousness (jñapade)?
मिथ्यैवानुभवो भ्रान्तेः स्वप्ने स्वमरणोपमः ।
यदनालोकनं नाम शाम्यतीदं विलोकनात् ॥ १२ ॥
यदनालोकनं नाम शाम्यतीदं विलोकनात् ॥ १२ ॥
mithyaivānubhavo bhrānteḥ svapne svamaraṇopamaḥ ,
yadanālokanaṃ nāma śāmyatīdaṃ vilokanāt 12
yadanālokanaṃ nāma śāmyatīdaṃ vilokanāt 12
12.
mithyā eva anubhavaḥ bhrānteḥ svapne sva-maraṇa-upamaḥ
| yat anālokanam nāma śāmyati idam vilokanāt ||
| yat anālokanam nāma śāmyati idam vilokanāt ||
12.
bhrānteḥ anubhavaḥ svapne sva-maraṇa-upamaḥ mithyā
eva yat nāma anālokanam idam vilokanāt śāmyati
eva yat nāma anālokanam idam vilokanāt śāmyati
12.
The experience of illusion (bhrānti) is indeed false (mithyā), just like the experience of one's own death in a dream. That which is called 'non-perception' (anālokanam) (of reality) - this very state ceases through proper perception (vilokanāt).
मृगतृष्णाम्बुगन्धर्वनगरद्वीन्दुविभ्रमः ।
तथाऽविद्याभ्रमश्चायं विचारान्नोपलभ्यते ॥ १३ ॥
तथाऽविद्याभ्रमश्चायं विचारान्नोपलभ्यते ॥ १३ ॥
mṛgatṛṣṇāmbugandharvanagaradvīnduvibhramaḥ ,
tathā'vidyābhramaścāyaṃ vicārānnopalabhyate 13
tathā'vidyābhramaścāyaṃ vicārānnopalabhyate 13
13.
mṛgatṛṣṇāmbugandharvanagaradvīnduvibhramaḥ tathā
avidyābhramaḥ ca ayam vicārāt na upalabhyate
avidyābhramaḥ ca ayam vicārāt na upalabhyate
13.
ayam avidyābhramaḥ ca mṛgatṛṣṇāmbugandharvanagaradvīnduvibhramaḥ
tathā vicārāt na upalabhyate
tathā vicārāt na upalabhyate
13.
Like the illusion of mirage water, a phantom city, or a double moon, this illusion of ignorance (avidyā) is not found when investigated.
बालवेतालवद्भ्रान्तिर्न विद्या जाग्रगापि हि ।
अविचारेण संरूढा विचारेणोपशाम्यति ॥ १४ ॥
अविचारेण संरूढा विचारेणोपशाम्यति ॥ १४ ॥
bālavetālavadbhrāntirna vidyā jāgragāpi hi ,
avicāreṇa saṃrūḍhā vicāreṇopaśāmyati 14
avicāreṇa saṃrūḍhā vicāreṇopaśāmyati 14
14.
bālavetālavat bhrāntiḥ na vidyā jāgragā api
hi avicāreṇa saṃrūḍhā vicāreṇa upaśāmyati
hi avicāreṇa saṃrūḍhā vicāreṇa upaśāmyati
14.
bhrāntiḥ bālavetālavat na vidyā api hi
jāgragā avicāreṇa saṃrūḍhā vicāreṇa upaśāmyati
jāgragā avicāreṇa saṃrūḍhā vicāreṇa upaśāmyati
14.
This illusion (bhrānti), which is not true knowledge (vidyā) nor even a real thing of the waking state, is like a child's imagined ghost. It becomes firmly established through lack of investigation and subsides through investigation.
कुत आसीदिति मुने नात्र प्रश्नो विराजते ।
सत एव विचारेण लाभो भवति नासतः ॥ १५ ॥
सत एव विचारेण लाभो भवति नासतः ॥ १५ ॥
kuta āsīditi mune nātra praśno virājate ,
sata eva vicāreṇa lābho bhavati nāsataḥ 15
sata eva vicāreṇa lābho bhavati nāsataḥ 15
15.
kutaḥ āsīt iti mune na atra praśnaḥ virājate
sataḥ eva vicāreṇa lābhaḥ bhavati na asataḥ
sataḥ eva vicāreṇa lābhaḥ bhavati na asataḥ
15.
mune atra kutaḥ āsīt iti praśnaḥ na virājate
sataḥ eva vicāreṇa lābhaḥ bhavati asataḥ na
sataḥ eva vicāreṇa lābhaḥ bhavati asataḥ na
15.
O sage (mune), the question "From where did it originate?" is not appropriate here. Benefit is gained only by investigating the existent (sat), not the non-existent (asat).
प्रामाणिकविचारेण प्रेक्षितं यन्न लभ्यते ।
तदेतदसदेवादि तत्तर्ह्यनुभवो भ्रमः ॥ १६ ॥
तदेतदसदेवादि तत्तर्ह्यनुभवो भ्रमः ॥ १६ ॥
prāmāṇikavicāreṇa prekṣitaṃ yanna labhyate ,
tadetadasadevādi tattarhyanubhavo bhramaḥ 16
tadetadasadevādi tattarhyanubhavo bhramaḥ 16
16.
prāmāṇikavicāreṇa prekṣitam yat na labhyate
tat etat asadevādi tat tarhi anubhavaḥ bhramaḥ
tat etat asadevādi tat tarhi anubhavaḥ bhramaḥ
16.
yat prāmāṇikavicāreṇa prekṣitam na labhyate
tat etat asadevādi tarhi tat anubhavaḥ bhramaḥ
tat etat asadevādi tarhi tat anubhavaḥ bhramaḥ
16.
That which is not found when examined through valid investigation (prāmāṇika vicāra) is indeed beginningless non-existent (asat). Then, that experience is merely an illusion (bhrama).
यन्नास्तीति परिच्छिन्नं प्रमाणैः सुविचारितम् ।
खपुष्पशशशृङ्गाभं तत्कथं लभ्यते सतः ॥ १७ ॥
खपुष्पशशशृङ्गाभं तत्कथं लभ्यते सतः ॥ १७ ॥
yannāstīti paricchinnaṃ pramāṇaiḥ suvicāritam ,
khapuṣpaśaśaśṛṅgābhaṃ tatkathaṃ labhyate sataḥ 17
khapuṣpaśaśaśṛṅgābhaṃ tatkathaṃ labhyate sataḥ 17
17.
yat na asti iti paricchinnam pramāṇaiḥ suvicāritam
khapuṣpaśaśaśṛṅgābham tat katham labhyate sataḥ
khapuṣpaśaśaśṛṅgābham tat katham labhyate sataḥ
17.
yat pramāṇaiḥ suvicāritam na asti iti paricchinnam
khapuṣpaśaśaśṛṅgābham tat sataḥ katham labhyate
khapuṣpaśaśaśṛṅgābham tat sataḥ katham labhyate
17.
That which is definitively determined by well-considered proofs to be non-existent, resembling a sky-flower or a hare's horn - how can such a thing be obtained from reality (sat)?
सर्वतः प्रेक्ष्यमाणोऽपि यः कुतश्चिन्न लभ्यते ।
तस्य स्यात्कीदृशी सत्ता वन्ध्यातनयरूपिणः ॥ १८ ॥
तस्य स्यात्कीदृशी सत्ता वन्ध्यातनयरूपिणः ॥ १८ ॥
sarvataḥ prekṣyamāṇo'pi yaḥ kutaścinna labhyate ,
tasya syātkīdṛśī sattā vandhyātanayarūpiṇaḥ 18
tasya syātkīdṛśī sattā vandhyātanayarūpiṇaḥ 18
18.
sarvataḥ prekṣyamāṇaḥ api yaḥ kutaścit na labhyate
tasya syāt kīdṛśī sattā vandhyātanayarūpiṇaḥ
tasya syāt kīdṛśī sattā vandhyātanayarūpiṇaḥ
18.
yaḥ sarvataḥ prekṣyamāṇaḥ api kutaścit na labhyate,
tasya vandhyātanayarūpiṇaḥ kīdṛśī sattā syāt
tasya vandhyātanayarūpiṇaḥ kīdṛśī sattā syāt
18.
That which, even when sought everywhere, is found nowhere - what kind of existence (sattā) could such a thing possess, resembling the son of a barren woman?
भ्रान्तिर्न संभवत्येव तस्मात्काचित्कदाचन ।
निरावरणविज्ञानघनमेवेदमाततम् ॥ १९ ॥
निरावरणविज्ञानघनमेवेदमाततम् ॥ १९ ॥
bhrāntirna saṃbhavatyeva tasmātkācitkadācana ,
nirāvaraṇavijñānaghanamevedamātatam 19
nirāvaraṇavijñānaghanamevedamātatam 19
19.
bhrāntiḥ na saṃbhavati eva tasmāt kācit kadācana
nirāvaraṇavijñānaghanam eva idam ātatam
nirāvaraṇavijñānaghanam eva idam ātatam
19.
tasmāt kācit bhrāntiḥ kadācana na saṃbhavati eva.
idam eva nirāvaraṇavijñānaghanam ātatam.
idam eva nirāvaraṇavijñānaghanam ātatam.
19.
Therefore, no illusion (bhrānti) whatsoever is ever possible. This (reality) is indeed nothing but an extended, solid mass of unobstructed consciousness.
यत्किंचिज्जगदद्यात्र भातीदं परमेव तत् ।
परं परे परापूर्णे पूर्णमेवावतिष्ठते ॥ २० ॥
परं परे परापूर्णे पूर्णमेवावतिष्ठते ॥ २० ॥
yatkiṃcijjagadadyātra bhātīdaṃ parameva tat ,
paraṃ pare parāpūrṇe pūrṇamevāvatiṣṭhate 20
paraṃ pare parāpūrṇe pūrṇamevāvatiṣṭhate 20
20.
yatkiñcit jagat adya atra bhāti idam param eva
tat param pare parāpūrṇe pūrṇam eva avatiṣṭhate
tat param pare parāpūrṇe pūrṇam eva avatiṣṭhate
20.
yatkiñcit jagat adya atra bhāti,
idam tat param eva.
pare parāpūrṇe param pūrṇam eva avatiṣṭhate.
idam tat param eva.
pare parāpūrṇe param pūrṇam eva avatiṣṭhate.
20.
Whatever of the world (jagat) appears here today, that is indeed the Supreme (para). In the Supreme, which is supremely full (parāpūrṇa), completeness (pūrṇa) itself abides.
न भातं न च नाभातमिह किंचित्कदाचन ।
इदमित्थं स्थितं स्वच्छं शान्तमेव जगद्वपुः ॥ २१ ॥
इदमित्थं स्थितं स्वच्छं शान्तमेव जगद्वपुः ॥ २१ ॥
na bhātaṃ na ca nābhātamiha kiṃcitkadācana ,
idamitthaṃ sthitaṃ svacchaṃ śāntameva jagadvapuḥ 21
idamitthaṃ sthitaṃ svacchaṃ śāntameva jagadvapuḥ 21
21.
na bhātam na ca na abhātam iha kiṃcit kadācana idam
ittham sthitam svaccham śāntam eva jagat vapuḥ
ittham sthitam svaccham śāntam eva jagat vapuḥ
21.
iha kiṃcit kadācana na bhātam na ca na abhātam idam
jagat vapuḥ ittham svaccham śāntam eva sthitam
jagat vapuḥ ittham svaccham śāntam eva sthitam
21.
Here, nothing is ever manifested, nor is it unmanifest. This very form of the universe (jagadvapuḥ) stands in such a way: pure and peaceful.
अजममरमहार्यमार्यजुष्टं परमविकारि निरामयं समन्तात् ।
पदमहमुदितं ततं हि शुद्धं निरहमनेकमथाद्वयं विकासि ॥ २२ ॥
पदमहमुदितं ततं हि शुद्धं निरहमनेकमथाद्वयं विकासि ॥ २२ ॥
ajamamaramahāryamāryajuṣṭaṃ paramavikāri nirāmayaṃ samantāt ,
padamahamuditaṃ tataṃ hi śuddhaṃ nirahamanekamathādvayaṃ vikāsi 22
padamahamuditaṃ tataṃ hi śuddhaṃ nirahamanekamathādvayaṃ vikāsi 22
22.
ajam amaram ahāryam āryajuṣṭam
paramavikāri nirāmayam samantāt padam
aham uditam tatam hi śuddham
niraham anekam atha advayam vikāsi
paramavikāri nirāmayam samantāt padam
aham uditam tatam hi śuddham
niraham anekam atha advayam vikāsi
22.
aham padam uditam ajam amaram
ahāryam āryajuṣṭam paramavikāri
nirāmayam samantāt tatam hi śuddham
niraham anekam atha advayam vikāsi
ahāryam āryajuṣṭam paramavikāri
nirāmayam samantāt tatam hi śuddham
niraham anekam atha advayam vikāsi
22.
I am the supreme state (padam) - unborn, immortal, unseizable, cherished by the wise, supremely unchanging, completely free from affliction, indeed pervading, pure, without ego (ahaṅkāra), non-manifold, and non-dual, shining forth.
Links to all chapters:
vairāgya prakaraṇa
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
mumukṣu prakaraṇa
utpatti prakaraṇa
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
sthiti prakaraṇa
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
upaśama prakaraṇa
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
nirvāṇa prakaraṇa (bhāga 1)
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
nirvāṇa prakaraṇa (bhāga 2) (current book)
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192 (current chapter)
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216