योगवासिष्ठः
yogavāsiṣṭhaḥ
-
book-1, chapter-4
श्रीवाल्मीकिरुवाच ।
रामः पुष्पाञ्जलिव्रातैर्विकीर्णः पुरवासिभिः ।
प्रविवेश गृहं श्रीमाञ्जयन्तो विष्टपं यथा ॥ १ ॥
रामः पुष्पाञ्जलिव्रातैर्विकीर्णः पुरवासिभिः ।
प्रविवेश गृहं श्रीमाञ्जयन्तो विष्टपं यथा ॥ १ ॥
śrīvālmīkiruvāca ,
rāmaḥ puṣpāñjalivrātairvikīrṇaḥ puravāsibhiḥ ,
praviveśa gṛhaṃ śrīmāñjayanto viṣṭapaṃ yathā 1
rāmaḥ puṣpāñjalivrātairvikīrṇaḥ puravāsibhiḥ ,
praviveśa gṛhaṃ śrīmāñjayanto viṣṭapaṃ yathā 1
1.
śrīvālmīkiḥ uvāca rāmaḥ puṣpāñjalivrātaiḥ vikīrṇaḥ
puravāsibhiḥ praviveśa gṛham śrīmān jayantaḥ viṣṭapam yathā
puravāsibhiḥ praviveśa gṛham śrīmān jayantaḥ viṣṭapam yathā
1.
Śrī Vālmīki said: Rama, glorious (śrīmān) and showered with multitudes of flower-offerings by the city dwellers, entered his home, just as Jayanta enters his realm (viṣṭapa).
प्रणनामाथ पितरं वसिष्ठं भ्रातृबान्धवान् ।
ब्राह्मणान्कुलवृद्धांश्च राघवः प्रथमागतः ॥ २ ॥
ब्राह्मणान्कुलवृद्धांश्च राघवः प्रथमागतः ॥ २ ॥
praṇanāmātha pitaraṃ vasiṣṭhaṃ bhrātṛbāndhavān ,
brāhmaṇānkulavṛddhāṃśca rāghavaḥ prathamāgataḥ 2
brāhmaṇānkulavṛddhāṃśca rāghavaḥ prathamāgataḥ 2
2.
praṇanāma atha pitaram vasiṣṭham bhrātṛbāndhavān
brāhmaṇān kulavṛddhān ca rāghavaḥ prathamāgataḥ
brāhmaṇān kulavṛddhān ca rāghavaḥ prathamāgataḥ
2.
Then Rāghava, who had arrived first, bowed down to his father, to Vasiṣṭha, to his brothers and relatives, and to the Brahmins and the elders of the family.
सुहृद्भिर्भ्रातृभिश्चैव पित्रा द्विजगणेन च ।
मुहुरालिङ्गिताचारो राघवो न ममौ मुदा ॥ ३ ॥
मुहुरालिङ्गिताचारो राघवो न ममौ मुदा ॥ ३ ॥
suhṛdbhirbhrātṛbhiścaiva pitrā dvijagaṇena ca ,
muhurāliṅgitācāro rāghavo na mamau mudā 3
muhurāliṅgitācāro rāghavo na mamau mudā 3
3.
suhṛdbhiḥ bhrātṛbhiḥ ca eva pitrā dvijagaṇena
ca muhuḥ āliṅgitācāraḥ rāghavaḥ na mamau mudā
ca muhuḥ āliṅgitācāraḥ rāghavaḥ na mamau mudā
3.
Rāghava, who was repeatedly embraced by his friends, brothers, father, and the assembly of Brahmins, was overflowing with joy.
तस्मिन्गृहे दाशरथेः प्रियप्रकथनैर्मिथः ।
जुघूर्णुर्मधुरैराशा मृदुवंशस्तनैरिव ॥ ४ ॥
जुघूर्णुर्मधुरैराशा मृदुवंशस्तनैरिव ॥ ४ ॥
tasmingṛhe dāśaratheḥ priyaprakathanairmithaḥ ,
jughūrṇurmadhurairāśā mṛduvaṃśastanairiva 4
jughūrṇurmadhurairāśā mṛduvaṃśastanairiva 4
4.
tasmin gṛhe dāśaratheḥ priyaprakathanaiḥ mithaḥ
jujūrṇuḥ madhuraiḥ āśāḥ mṛduvaṃśastanaiḥ iva
jujūrṇuḥ madhuraiḥ āśāḥ mṛduvaṃśastanaiḥ iva
4.
In that house of Daśaratha's son (Rāma), the surroundings resounded with mutually pleasing conversations, as if with the sweet, soft notes of a flute.
बभूवाथ दिनान्यष्टौ रामागमन उत्सवः ।
सुखं मत्तजनोन्मुक्तकलकोलाहलाकुलः ॥ ५ ॥
सुखं मत्तजनोन्मुक्तकलकोलाहलाकुलः ॥ ५ ॥
babhūvātha dinānyaṣṭau rāmāgamana utsavaḥ ,
sukhaṃ mattajanonmuktakalakolāhalākulaḥ 5
sukhaṃ mattajanonmuktakalakolāhalākulaḥ 5
5.
babhūva atha dināni aṣṭau rāmāgamana utsavaḥ
sukham mattajanonmuktakalakolāhalākulaḥ
sukham mattajanonmuktakalakolāhalākulaḥ
5.
Then for eight days, there was a joyous festival upon Rāma's arrival, filled with the pleasing, sweet clamor uttered by exhilarated people.
उवास स सुखं गेहे ततः प्रभृति राघवः ।
वर्णयन्विविधाकारान्देशाचारानितस्ततः ॥ ६ ॥
वर्णयन्विविधाकारान्देशाचारानितस्ततः ॥ ६ ॥
uvāsa sa sukhaṃ gehe tataḥ prabhṛti rāghavaḥ ,
varṇayanvividhākārāndeśācārānitastataḥ 6
varṇayanvividhākārāndeśācārānitastataḥ 6
6.
uvāsa sa sukhaṃ gehe tataḥ prabhṛti rāghavaḥ
varṇayan vividhākārān deśācārān itastataḥ
varṇayan vividhākārān deśācārān itastataḥ
6.
From then on, Rāghava (Rāma) lived happily in the house, recounting diverse local customs from various places.
प्रातरुत्थाय रामोऽसौ कृत्वा संध्यां यथाविधि ।
सभासंस्थं ददर्शेन्द्रसमं स्वपितरं तथा ॥ ७ ॥
सभासंस्थं ददर्शेन्द्रसमं स्वपितरं तथा ॥ ७ ॥
prātarutthāya rāmo'sau kṛtvā saṃdhyāṃ yathāvidhi ,
sabhāsaṃsthaṃ dadarśendrasamaṃ svapitaraṃ tathā 7
sabhāsaṃsthaṃ dadarśendrasamaṃ svapitaraṃ tathā 7
7.
prātaḥ utthāya rāmaḥ asau kṛtvā saṃdhyām yathāvidhi
sabhāsaṃstham dadarśa indrasamam svapitaram tathā
sabhāsaṃstham dadarśa indrasamam svapitaram tathā
7.
That Rāma, having risen in the morning and performed his morning ritual (saṃdhyā) according to the prescribed method, then saw his father, who was seated in the assembly and was comparable to Indra.
कथाभिः सुविचित्राभिः स वसिष्ठादिभिः सह ।
स्थित्वा दिनचतुर्भागं ज्ञानगर्भाभिरादृतः ॥ ८ ॥
स्थित्वा दिनचतुर्भागं ज्ञानगर्भाभिरादृतः ॥ ८ ॥
kathābhiḥ suvicitrābhiḥ sa vasiṣṭhādibhiḥ saha ,
sthitvā dinacaturbhāgaṃ jñānagarbhābhirādṛtaḥ 8
sthitvā dinacaturbhāgaṃ jñānagarbhābhirādṛtaḥ 8
8.
kathābhiḥ suvicitrābhiḥ sa vasiṣṭha ādibhiḥ saha
sthitvā dinacaturbhāgam jñānagarbhābhiḥ ādṛtaḥ
sthitvā dinacaturbhāgam jñānagarbhābhiḥ ādṛtaḥ
8.
He, esteemed, spent a quarter of the day with Vasiṣṭha and others, engaging in very diverse stories filled with wisdom (jñāna).
जगाम पित्रानुज्ञातो महत्या सेनयावृतः ।
वराहमहिषाकीर्णं वनमाखेटकेच्छया ॥ ९ ॥
वराहमहिषाकीर्णं वनमाखेटकेच्छया ॥ ९ ॥
jagāma pitrānujñāto mahatyā senayāvṛtaḥ ,
varāhamahiṣākīrṇaṃ vanamākheṭakecchayā 9
varāhamahiṣākīrṇaṃ vanamākheṭakecchayā 9
9.
jagāma pitrā anujñātaḥ mahatyā senayā āvṛtaḥ
varāhamahiṣa ākīrṇam vanam ākheṭaka icchayā
varāhamahiṣa ākīrṇam vanam ākheṭaka icchayā
9.
Permitted by his father, he went, surrounded by a large army, to the forest teeming with wild boars and buffaloes, with the intention of hunting.
तत आगत्य सदने कृत्वा स्नानादिकं क्रमम् ।
समित्रबान्धवो भुक्त्वा निनाय ससुहृन्निशाम् ॥ १० ॥
समित्रबान्धवो भुक्त्वा निनाय ससुहृन्निशाम् ॥ १० ॥
tata āgatya sadane kṛtvā snānādikaṃ kramam ,
samitrabāndhavo bhuktvā nināya sasuhṛnniśām 10
samitrabāndhavo bhuktvā nināya sasuhṛnniśām 10
10.
tataḥ āgatya sadane kṛtvā snānādikam kramam
samitrabāndhavaḥ bhuktvā nināya sasuhṛt niśām
samitrabāndhavaḥ bhuktvā nināya sasuhṛt niśām
10.
Then, having returned home, he performed his bathing and other rituals. After eating, he spent the night with his friends and relatives.
एवंप्रायदिनाचारो भ्रातृभ्यां सह राघवः ।
आगत्य तीर्थयात्रायाः समुवास पितुर्गृहे ॥ ११ ॥
आगत्य तीर्थयात्रायाः समुवास पितुर्गृहे ॥ ११ ॥
evaṃprāyadinācāro bhrātṛbhyāṃ saha rāghavaḥ ,
āgatya tīrthayātrāyāḥ samuvāsa piturgṛhe 11
āgatya tīrthayātrāyāḥ samuvāsa piturgṛhe 11
11.
evaṃprāyadinācāraḥ bhrātṛbhyām saha rāghavaḥ
āgatya tīrthayātrāyāḥ samuvāsa pituḥ gṛhe
āgatya tīrthayātrāyāḥ samuvāsa pituḥ gṛhe
11.
Rama, maintaining such a daily routine, returned from his pilgrimage with his two brothers and resided in his father's house.
नृपतिसंव्यवहारमनोज्ञया सुजनचेतसि चन्द्रिकयानया ।
परिनिनाय दिनानि स चेष्टया स्तुतसुधारसपेशलयाऽनघ ॥ १२ ॥
परिनिनाय दिनानि स चेष्टया स्तुतसुधारसपेशलयाऽनघ ॥ १२ ॥
nṛpatisaṃvyavahāramanojñayā sujanacetasi candrikayānayā ,
parinināya dināni sa ceṣṭayā stutasudhārasapeśalayā'nagha 12
parinināya dināni sa ceṣṭayā stutasudhārasapeśalayā'nagha 12
12.
nṛpatisaṃvyavahāramanojñayā sujanacetasi candrikayā anayā
parinināya dināni saḥ ceṣṭayā stutasudhārasapeśalayā anagha
parinināya dināni saḥ ceṣṭayā stutasudhārasapeśalayā anagha
12.
O sinless one (anagha), he spent his days with actions that were charming in his dealings with kings, like this moonlight in the hearts of noble people, and as delicate as praised nectar.
Links to all chapters:
vairāgya prakaraṇa (current book)
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4 (current chapter)
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
mumukṣu prakaraṇa
utpatti prakaraṇa
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
sthiti prakaraṇa
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
upaśama prakaraṇa
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
nirvāṇa prakaraṇa (bhāga 1)
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
nirvāṇa prakaraṇa (bhāga 2)
Chapter 1
Chapter 2
Chapter 3
Chapter 4
Chapter 5
Chapter 6
Chapter 7
Chapter 8
Chapter 9
Chapter 10
Chapter 11
Chapter 12
Chapter 13
Chapter 14
Chapter 15
Chapter 16
Chapter 17
Chapter 18
Chapter 19
Chapter 20
Chapter 21
Chapter 22
Chapter 23
Chapter 24
Chapter 25
Chapter 26
Chapter 27
Chapter 28
Chapter 29
Chapter 30
Chapter 31
Chapter 32
Chapter 33
Chapter 34
Chapter 35
Chapter 36
Chapter 37
Chapter 38
Chapter 39
Chapter 40
Chapter 41
Chapter 42
Chapter 43
Chapter 44
Chapter 45
Chapter 46
Chapter 47
Chapter 48
Chapter 49
Chapter 50
Chapter 51
Chapter 52
Chapter 53
Chapter 54
Chapter 55
Chapter 56
Chapter 57
Chapter 58
Chapter 59
Chapter 60
Chapter 61
Chapter 62
Chapter 63
Chapter 64
Chapter 65
Chapter 66
Chapter 67
Chapter 68
Chapter 69
Chapter 70
Chapter 71
Chapter 72
Chapter 73
Chapter 74
Chapter 75
Chapter 76
Chapter 77
Chapter 78
Chapter 79
Chapter 80
Chapter 81
Chapter 82
Chapter 83
Chapter 84
Chapter 85
Chapter 86
Chapter 87
Chapter 88
Chapter 89
Chapter 90
Chapter 91
Chapter 92
Chapter 93
Chapter 94
Chapter 95
Chapter 96
Chapter 97
Chapter 98
Chapter 99
Chapter 100
Chapter 101
Chapter 102
Chapter 103
Chapter 104
Chapter 105
Chapter 106
Chapter 107
Chapter 108
Chapter 109
Chapter 110
Chapter 111
Chapter 112
Chapter 113
Chapter 114
Chapter 115
Chapter 116
Chapter 117
Chapter 118
Chapter 119
Chapter 120
Chapter 121
Chapter 122
Chapter 123
Chapter 124
Chapter 125
Chapter 126
Chapter 127
Chapter 128
Chapter 129
Chapter 130
Chapter 131
Chapter 132
Chapter 133
Chapter 134
Chapter 135
Chapter 136
Chapter 137
Chapter 138
Chapter 139
Chapter 140
Chapter 141
Chapter 142
Chapter 143
Chapter 144
Chapter 145
Chapter 146
Chapter 147
Chapter 148
Chapter 149
Chapter 150
Chapter 151
Chapter 152
Chapter 153
Chapter 154
Chapter 155
Chapter 156
Chapter 157
Chapter 158
Chapter 159
Chapter 160
Chapter 161
Chapter 162
Chapter 163
Chapter 164
Chapter 165
Chapter 166
Chapter 167
Chapter 168
Chapter 169
Chapter 170
Chapter 171
Chapter 172
Chapter 173
Chapter 174
Chapter 175
Chapter 176
Chapter 177
Chapter 178
Chapter 179
Chapter 180
Chapter 181
Chapter 182
Chapter 183
Chapter 184
Chapter 185
Chapter 186
Chapter 187
Chapter 188
Chapter 189
Chapter 190
Chapter 191
Chapter 192
Chapter 193
Chapter 194
Chapter 195
Chapter 196
Chapter 197
Chapter 198
Chapter 199
Chapter 200
Chapter 201
Chapter 202
Chapter 203
Chapter 204
Chapter 205
Chapter 206
Chapter 207
Chapter 208
Chapter 209
Chapter 210
Chapter 211
Chapter 212
Chapter 213
Chapter 214
Chapter 215
Chapter 216