मार्कण्डेय-पुराणम्
mārkaṇḍeya-purāṇam
-
chapter-8, verse-1
जैमिनिरुवाच ।
भवद्भिरिदमाख्यातं यथाप्रश्नमनुक्रमात् ।
महत् कौतूहलं मेऽस्ति हरिश्चन्द्र कथां प्रति ॥१॥
भवद्भिरिदमाख्यातं यथाप्रश्नमनुक्रमात् ।
महत् कौतूहलं मेऽस्ति हरिश्चन्द्र कथां प्रति ॥१॥
1. jaiminiruvāca .
bhavadbhiridamākhyātaṃ yathāpraśnamanukramāt .
mahat kautūhalaṃ me'sti hariścandra kathāṃ prati.
bhavadbhiridamākhyātaṃ yathāpraśnamanukramāt .
mahat kautūhalaṃ me'sti hariścandra kathāṃ prati.
1.
jaiminiḥ uvāca bhavadbhiḥ idam ākhyātam yathāpraśnam
anukramāt mahat kautūhalam me asti hariścandra kathām prati
anukramāt mahat kautūhalam me asti hariścandra kathām prati
1.
Jaimini said: 'You have narrated this sequentially, in response to my questions. I have great curiosity regarding the story of Hariścandra.'
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- जैमिनिः (jaiminiḥ) - Jaimini (a sage)
- उवाच (uvāca) - said, spoke
- भवद्भिः (bhavadbhiḥ) - by you (respectful plural)
- इदम् (idam) - this
- आख्यातम् (ākhyātam) - narrated, told, explained
- यथाप्रश्नम् (yathāpraśnam) - according to the questions, as per the question
- अनुक्रमात् (anukramāt) - in order, sequentially
- महत् (mahat) - great, large
- कौतूहलम् (kautūhalam) - curiosity, eagerness
- मे (me) - to me, my
- अस्ति (asti) - is, exists
- हरिश्चन्द्र (hariścandra) - Hariścandra (a legendary king)
- कथाम् (kathām) - story, narrative
- प्रति (prati) - towards, regarding, concerning
Words meanings and morphology
जैमिनिः (jaiminiḥ) - Jaimini (a sage)
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of jaimini
jaimini - Jaimini (name of an ancient sage, author of Mīmāṃsā Sūtras)
उवाच (uvāca) - said, spoke
(verb)
3rd person , singular, active, perfect (lit) of vac
Root: vac (class 2)
भवद्भिः (bhavadbhiḥ) - by you (respectful plural)
(pronoun)
Instrumental, plural of bhavat
bhavat - your honor, sir, you (respectful)
Root: bhū (class 1)
इदम् (idam) - this
(pronoun)
Accusative, neuter, singular of idám
idám - this, here
आख्यातम् (ākhyātam) - narrated, told, explained
(adjective)
Nominative, neuter, singular of ākhyāta
ākhyāta - narrated, told, declared
Past Passive Participle
Derived from root 'khyā' with prefix 'ā'.
Prefix: ā
Root: khyā (class 2)
यथाप्रश्नम् (yathāpraśnam) - according to the questions, as per the question
(indeclinable)
Compound type : avyayībhāva (yathā+praśna)
- yathā – as, according to, in which way
indeclinable - praśna – question, inquiry
noun (masculine)
Root: prach (class 6)
अनुक्रमात् (anukramāt) - in order, sequentially
(noun)
Ablative, masculine, singular of anukrama
anukrama - order, succession, sequence
Prefix: anu
Root: kram (class 1)
महत् (mahat) - great, large
(adjective)
Nominative, neuter, singular of mahat
mahat - great, large, vast, noble
कौतूहलम् (kautūhalam) - curiosity, eagerness
(noun)
Nominative, neuter, singular of kautūhala
kautūhala - curiosity, interest, eagerness
Derived from kutūhala with vriddhi augmentation.
मे (me) - to me, my
(pronoun)
singular of asmad
asmad - I, me
अस्ति (asti) - is, exists
(verb)
3rd person , singular, active, present indicative (laṭ) of as
Root: as (class 2)
हरिश्चन्द्र (hariścandra) - Hariścandra (a legendary king)
(proper noun)
masculine, singular of hariścandra
hariścandra - Hariścandra (name of a legendary virtuous king)
Note: Used as part of a compound or in apposition to 'kathām'.
कथाम् (kathām) - story, narrative
(noun)
Accusative, feminine, singular of kathā
kathā - story, narrative, tale
प्रति (prati) - towards, regarding, concerning
(indeclinable)