वाल्मीकि-रामायणम्
vālmīki-rāmāyaṇam
-
book-5, chapter-1, verse-29
दुधुवे च स रोमाणि चकम्पे चाचलोपमः ।
ननाद च महानादं सुमहानिव तोयदः ॥२९॥
ननाद च महानादं सुमहानिव तोयदः ॥२९॥
29. dudhuve ca sa romāṇi cakampe cācalopamaḥ ,
nanāda ca mahānādaṃ sumahāniva toyadaḥ.
nanāda ca mahānādaṃ sumahāniva toyadaḥ.
29.
dudhūve ca saḥ romāṇi cakampe ca acalopamaḥ
nanāda ca mahānādam sumahān iva toyadaḥ
nanāda ca mahānādam sumahān iva toyadaḥ
29.
saḥ acalopamaḥ romāṇi dudhūve ca cakampe
ca sumahān toyadaḥ iva mahānādam nanāda ca
ca sumahān toyadaḥ iva mahānādam nanāda ca
29.
He shook his body hair, and, like a mountain, he trembled. He then roared a mighty roar, just like a very vast cloud.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- दुधूवे (dudhūve) - he shook, he agitated
- च (ca) - and
- सः (saḥ) - he, that
- रोमाणि (romāṇi) - hairs, body hair
- चकम्पे (cakampe) - he trembled, he shook
- च (ca) - and
- अचलोपमः (acalopamaḥ) - like a mountain, resembling a mountain
- ननाद (nanāda) - he roared, he thundered
- च (ca) - and
- महानादम् (mahānādam) - a great roar, a mighty sound
- सुमहान् (sumahān) - very great, exceedingly large
- इव (iva) - like, as, as if
- तोयदः (toyadaḥ) - cloud
Words meanings and morphology
दुधूवे (dudhūve) - he shook, he agitated
(verb)
3rd person , singular, middle, perfect (liṭ) of dhū
Root: dhū (class 5)
Note: Reduplicated perfect, ātmanepada (middle voice).
च (ca) - and
(indeclinable)
सः (saḥ) - he, that
(pronoun)
Nominative, masculine, singular of tad
tad - that, he/she/it
Note: Refers to Hanuman.
रोमाणि (romāṇi) - hairs, body hair
(noun)
Accusative, neuter, plural of roman
roman - hair, body hair
Note: Object of 'dudhūve'.
चकम्पे (cakampe) - he trembled, he shook
(verb)
3rd person , singular, middle, perfect (liṭ) of kamp
Root: kamp (class 1)
Note: Reduplicated perfect, ātmanepada (middle voice).
च (ca) - and
(indeclinable)
अचलोपमः (acalopamaḥ) - like a mountain, resembling a mountain
(adjective)
Nominative, masculine, singular of acalopama
acalopama - resembling a mountain, mountain-like
Compound type : tatpuruṣa (acala+upama)
- acala – immovable, mountain
noun (masculine) - upama – resembling, similar, comparison
adjective (masculine)
Note: Agrees with the implied subject (Hanuman).
ननाद (nanāda) - he roared, he thundered
(verb)
3rd person , singular, active, perfect (liṭ) of nad
Root: nad (class 1)
Note: Reduplicated perfect, parasmaipada (active voice).
च (ca) - and
(indeclinable)
महानादम् (mahānādam) - a great roar, a mighty sound
(noun)
Accusative, masculine, singular of mahānāda
mahānāda - great sound, loud roar
Compound type : karmadhāraya (mahā+nāda)
- mahā – great, mighty, large
adjective - nāda – sound, roar, cry
noun (masculine)
Root: nad (class 1)
Note: Object of 'nanāda'.
सुमहान् (sumahān) - very great, exceedingly large
(adjective)
Nominative, masculine, singular of sumahat
sumahat - very great, extremely large
Compound type : prādi-samāsa (su+mahat)
- su – good, well, very (prefix)
indeclinable - mahat – great, large, mighty
adjective (neuter)
Note: Agrees with 'toyadaḥ'.
इव (iva) - like, as, as if
(indeclinable)
तोयदः (toyadaḥ) - cloud
(noun)
Nominative, masculine, singular of toyada
toyada - cloud (lit. 'water-giver')
Compound type : upapada tatpuruṣa (toya+da)
- toya – water
noun (neuter) - da – giving, granting (suffix)
adjective (masculine)
Agent suffix from √dā (to give).
Root: dā (class 3)