वाल्मीकि-रामायणम्
vālmīki-rāmāyaṇam
-
book-6, chapter-47, verse-67
पन्नगप्रतिमैर्भीमैः परमर्मातिभेदिभिः ।
शरैरादीपयामास नीलं हरिचमूपतिम् ॥६७॥
शरैरादीपयामास नीलं हरिचमूपतिम् ॥६७॥
67. pannagapratimairbhīmaiḥ paramarmātibhedibhiḥ ,
śarairādīpayāmāsa nīlaṃ haricamūpatim.
śarairādīpayāmāsa nīlaṃ haricamūpatim.
67.
pannagapratimaiḥ bhīmaiḥ paramarmātibhedibhiḥ
śaraiḥ ādīpayāmāsa nīlam haricamūpatim
śaraiḥ ādīpayāmāsa nīlam haricamūpatim
67.
bhīmaiḥ pannagapratimaiḥ paramarmātibhedibhiḥ
śaraiḥ haricamūpatim nīlam ādīpayāmāsa
śaraiḥ haricamūpatim nīlam ādīpayāmāsa
67.
With terrifying arrows, which resembled snakes and deeply pierced vital spots, he set ablaze Nīla, the commander of the monkey army.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- पन्नगप्रतिमैः (pannagapratimaiḥ) - resembling snakes, snake-like
- भीमैः (bhīmaiḥ) - terrifying, dreadful, fearful
- परमर्मातिभेदिभिः (paramarmātibhedibhiḥ) - piercing extremely vital spots, deeply striking vital parts
- शरैः (śaraiḥ) - by arrows, with arrows
- आदीपयामास (ādīpayāmāsa) - he set ablaze, inflamed, illuminated
- नीलम् (nīlam) - Nīla
- हरिचमूपतिम् (haricamūpatim) - commander of the monkey army
Words meanings and morphology
पन्नगप्रतिमैः (pannagapratimaiḥ) - resembling snakes, snake-like
(adjective)
Instrumental, masculine, plural of pannagapratima
pannagapratima - resembling a snake, snake-like
Compound type : upamāna-pūrvapada karmadhāraya (pannaga+pratima)
- pannaga – snake, serpent
noun (masculine) - pratima – resembling, similar to, image, likeness
adjective (masculine/feminine/neuter)
Note: Adjective agreeing with śaraiḥ.
भीमैः (bhīmaiḥ) - terrifying, dreadful, fearful
(adjective)
Instrumental, masculine, plural of bhīma
bhīma - terrifying, dreadful, fearful, formidable
Note: Adjective agreeing with śaraiḥ.
परमर्मातिभेदिभिः (paramarmātibhedibhiḥ) - piercing extremely vital spots, deeply striking vital parts
(adjective)
Instrumental, masculine, plural of paramarmātibhedin
paramarmātibhedin - piercing vital spots deeply/exceedingly
Compound type : tatpuruṣa (parama+marman+ati+bhedin)
- parama – supreme, highest, excellent, ultimate
adjective (masculine/feminine/neuter) - marman – vital spot, vulnerable point, secret
noun (neuter) - ati – very, exceedingly, beyond, excessively
indeclinable - bhedin – piercing, breaking, splitting, one who pierces/breaks
adjective (masculine/feminine/neuter)
agent noun/adjective
Derived from root bhid with suffix -in.
Root: bhid (class 7)
Note: Adjective agreeing with śaraiḥ.
शरैः (śaraiḥ) - by arrows, with arrows
(noun)
Instrumental, masculine, plural of śara
śara - arrow, reed, rush
आदीपयामास (ādīpayāmāsa) - he set ablaze, inflamed, illuminated
(verb)
3rd person , singular, active, past perfect (lit) of dīp
past perfect (causative)
Periphrastic perfect form (āmāsa + causative stem of dīp), 3rd person singular.
Prefix: ā
Root: dīp (class 4)
नीलम् (nīlam) - Nīla
(proper noun)
Accusative, masculine, singular of nīla
nīla - Nīla (name of a monkey general), blue, dark-colored
हरिचमूपतिम् (haricamūpatim) - commander of the monkey army
(noun)
Accusative, masculine, singular of haricamūpati
haricamūpati - commander of the monkey army
Compound type : ṣaṣṭhī-tatpuruṣa (hari+camū+pati)
- hari – monkey, tawny, yellowish, lion
noun (masculine) - camū – army, host, troop
noun (feminine) - pati – master, lord, chief, commander, husband
noun (masculine)