महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-3, chapter-80, verse-87
शङ्कुकर्णेश्वरं देवमर्चयित्वा युधिष्ठिर ।
अश्वमेधं दशगुणं प्रवदन्ति मनीषिणः ॥८७॥
अश्वमेधं दशगुणं प्रवदन्ति मनीषिणः ॥८७॥
87. śaṅkukarṇeśvaraṁ devamarcayitvā yudhiṣṭhira ,
aśvamedhaṁ daśaguṇaṁ pravadanti manīṣiṇaḥ.
aśvamedhaṁ daśaguṇaṁ pravadanti manīṣiṇaḥ.
87.
śaṅkukarṇeśvaram devam arcayitvā yudhiṣṭhira
aśvamedham daśaguṇam pravadanti manīṣiṇaḥ
aśvamedham daśaguṇam pravadanti manīṣiṇaḥ
87.
yudhiṣṭhira śaṅkukarṇeśvaram devam arcayitvā
manīṣiṇaḥ daśaguṇam aśvamedham pravadanti
manīṣiṇaḥ daśaguṇam aśvamedham pravadanti
87.
O Yudhiṣṭhira, the wise (manīṣin) declare that by worshipping the deity Śaṅkukarṇeśvara, one attains the reward of a tenfold Aśvamedha (yajña).
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- शङ्कुकर्णेश्वरम् (śaṅkukarṇeśvaram) - to the deity Śaṅkukarṇeśvara (to Śaṅkukarṇeśvara)
- देवम् (devam) - the deity (god, deity)
- अर्चयित्वा (arcayitvā) - having worshipped
- युधिष्ठिर (yudhiṣṭhira) - O Yudhiṣṭhira
- अश्वमेधम् (aśvamedham) - the Aśvamedha Vedic ritual (yajña) (Aśvamedha)
- दशगुणम् (daśaguṇam) - a tenfold (reward) (tenfold)
- प्रवदन्ति (pravadanti) - they declare, they speak
- मनीषिणः (manīṣiṇaḥ) - the wise, the sages
Words meanings and morphology
शङ्कुकर्णेश्वरम् (śaṅkukarṇeśvaram) - to the deity Śaṅkukarṇeśvara (to Śaṅkukarṇeśvara)
(proper noun)
Accusative, masculine, singular of śaṅkukarṇeśvara
śaṅkukarṇeśvara - Lord of Śaṅkukarṇa (a name of Shiva)
Compound.
Compound type : Tatpurusha (śaṅkukarṇa+īśvara)
- śaṅkukarṇa – conch-ear; Name of a rishi or a mythical being
noun (masculine) - īśvara – lord, master, ruler, god
noun (masculine)
Root: īś (class 2)
देवम् (devam) - the deity (god, deity)
(noun)
Accusative, masculine, singular of deva
deva - god, deity, divine being
Root: div (class 4)
अर्चयित्वा (arcayitvā) - having worshipped
(indeclinable)
Absolutive (Gerund)
Formed from root 'arc' (to worship) with the 'ktvā' suffix, via the causal stem 'arcaya'.
Root: arc (class 1)
युधिष्ठिर (yudhiṣṭhira) - O Yudhiṣṭhira
(proper noun)
Vocative, masculine, singular of yudhiṣṭhira
yudhiṣṭhira - Steadfast in battle; Name of the eldest Pandava brother
Compound, refers to 'he who stands firm in battle'.
Compound type : Bahuvrihi (yudhi+sthira)
- yudhi – in battle, in war
indeclinable (feminine)
Locative singular of 'yudh' (battle).
Root: yudh (class 4) - sthira – firm, steady, stable
adjective (masculine)
Root: sthā (class 1)
अश्वमेधम् (aśvamedham) - the Aśvamedha Vedic ritual (yajña) (Aśvamedha)
(noun)
Accusative, masculine, singular of aśvamedha
aśvamedha - horse sacrifice (a major Vedic ritual)
Compound.
Compound type : Tatpurusha (aśva+medha)
- aśva – horse
noun (masculine) - medha – sacrifice, oblation
noun (masculine)
From root 'medh' (to purify, sacrifice).
Root: medh (class 1)
दशगुणम् (daśaguṇam) - a tenfold (reward) (tenfold)
(adjective)
Accusative, masculine, singular of daśaguṇa
daśaguṇa - tenfold, ten times, having ten qualities
Compound.
Compound type : Tatpurusha (daśa+guṇa)
- daśa – ten
indeclinable - guṇa – quality, attribute, multiple, thread
noun (masculine)
Note: Modifies 'aśvamedham'.
प्रवदन्ति (pravadanti) - they declare, they speak
(verb)
3rd person , plural, active, present (laṭ) of vad
Present Tense
3rd plural active present form.
Prefix: pra
Root: vad (class 1)
मनीषिणः (manīṣiṇaḥ) - the wise, the sages
(noun)
Nominative, masculine, plural of manīṣin
manīṣin - wise, intelligent, sagacious, thoughtful, a sage, a wise man
From 'manīṣā' (wisdom).
Root: man (class 4)