Skip to content
אתר זה לא תומך בגרסאות ישנות של אינטרנט אקספלורר
מומלץ להשתמש בדפדפן גוגל כרום או פיירפוקס מוזילה
(או באינטרנט אקספלורר / edge עדכני)
Enjoy Learning Sanskrit tips, tools, resources and more...
3,61

महाभारतः       mahābhārataḥ - book-3, chapter-61, verse-40

प्रणमे त्वाभिगम्याहं राजपुत्रीं निबोध माम् ।
राज्ञः स्नुषां राजभार्यां दमयन्तीति विश्रुताम् ॥४०॥
40. praṇame tvābhigamyāhaṁ rājaputrīṁ nibodha mām ,
rājñaḥ snuṣāṁ rājabhāryāṁ damayantīti viśrutām.
40. praṇame tvā abhigamya aham rājaputrīm nibodha mām
rājñaḥ snuṣām rājabhāryām damayantī iti viśrutām
40. Having approached you, I bow down to you. Know me as a princess, the daughter-in-law of the king, the king's wife, known indeed as Damayantī.

Words meanings summery:

(Scroll down for elaborated words morphology)

  • प्रणमे (praṇame) - I bow down, I salute
  • त्वा (tvā) - you (accusative singular)
  • अभिगम्य (abhigamya) - having approached
  • अहम् (aham) - I
  • राजपुत्रीम् (rājaputrīm) - princess (accusative singular)
  • निबोध (nibodha) - know, understand (imperative)
  • माम् (mām) - me (accusative singular)
  • राज्ञः (rājñaḥ) - of the king
  • स्नुषाम् (snuṣām) - daughter-in-law (accusative singular)
  • राजभार्याम् (rājabhāryām) - king's wife, queen (accusative singular)
  • दमयन्ती (damayantī) - Damayantī (name)
  • इति (iti) - named, known as (thus, so-called, named)
  • विश्रुताम् (viśrutām) - renowned, famous (accusative singular feminine)

Words meanings and morphology

प्रणमे (praṇame) - I bow down, I salute
(verb)
1st person , singular, middle, present (laṭ) of praṇam
Present tense, 1st person singular, middle voice
Root 'nam' (1st class) with prefix 'pra', middle voice ending.
Prefix: pra
Root: nam (class 1)
त्वा (tvā) - you (accusative singular)
(pronoun)
Accusative, singular of yuṣmad
yuṣmad - you (pronoun)
Vedic/older form of accusative singular 'tvām'.
अभिगम्य (abhigamya) - having approached
(indeclinable)
Absolutive (gerund)
From root 'gam' (to go) with prefix 'abhi', and suffix '-ya'.
Prefix: abhi
Root: gam (class 1)
अहम् (aham) - I
(pronoun)
Nominative, singular of asmad
asmad - I, we
राजपुत्रीम् (rājaputrīm) - princess (accusative singular)
(noun)
Accusative, feminine, singular of rājaputrī
rājaputrī - princess, king's daughter
Feminine of 'rājaputra'.
Compound type : tatpuruṣa (rājan+putrī)
  • rājan – king
    noun (masculine)
  • putrī – daughter
    noun (feminine)
Note: Object of 'nibodha mām'.
निबोध (nibodha) - know, understand (imperative)
(verb)
2nd person , singular, active, imperative (loṭ) of nibudh
Imperative mood, 2nd person singular
Root 'budh' (1st class, often 4th class in other forms) with prefix 'ni'.
Prefix: ni
Root: budh (class 1)
माम् (mām) - me (accusative singular)
(pronoun)
Accusative, singular of asmad
asmad - I, we
Note: Direct object of 'nibodha'.
राज्ञः (rājñaḥ) - of the king
(noun)
Genitive, masculine, singular of rājan
rājan - king, ruler
Note: Possessive, 'whose daughter-in-law'.
स्नुषाम् (snuṣām) - daughter-in-law (accusative singular)
(noun)
Accusative, feminine, singular of snuṣā
snuṣā - daughter-in-law
Note: Describes 'mām'.
राजभार्याम् (rājabhāryām) - king's wife, queen (accusative singular)
(noun)
Accusative, feminine, singular of rājabhāryā
rājabhāryā - king's wife, queen
Compound type : tatpuruṣa (rājan+bhāryā)
  • rājan – king
    noun (masculine)
  • bhāryā – wife, spouse (lit. one to be supported)
    noun (feminine)
    Gerundive/potential participle
    From root 'bhṛ' (to bear, support) with suffix -yā, feminine.
    Root: bhṛ (class 1)
Note: Describes 'mām'.
दमयन्ती (damayantī) - Damayantī (name)
(proper noun)
Nominative, feminine, singular of damayantī
damayantī - Damayantī (proper name of a princess, wife of Nala)
Note: Used with 'iti' to mean 'known as Damayantī'.
इति (iti) - named, known as (thus, so-called, named)
(indeclinable)
विश्रुताम् (viśrutām) - renowned, famous (accusative singular feminine)
(past passive participle)
Note: Agrees with 'mām', 'rājaputrīm', 'snuṣām', 'rājabhāryām'.