वाल्मीकि-रामायणम्
vālmīki-rāmāyaṇam
-
book-6, chapter-55, verse-72
बुभुक्षितः शोणितमांसगृध्नुः प्रविश्य तद्वानरसैन्यमुग्रम् ।
चखाद रक्षांसि हरीन्पिशाचानृक्षांश्च मोहाद् युधि कुम्भकर्णः ॥७२॥
चखाद रक्षांसि हरीन्पिशाचानृक्षांश्च मोहाद् युधि कुम्भकर्णः ॥७२॥
72. bubhukṣitaḥ śoṇitamāṃsagṛdhnuḥ praviśya tadvānarasainyamugram ,
cakhāda rakṣāṃsi harīnpiśācānṛkṣāṃśca mohād yudhi kumbhakarṇaḥ.
cakhāda rakṣāṃsi harīnpiśācānṛkṣāṃśca mohād yudhi kumbhakarṇaḥ.
72.
bubhukṣitaḥ śoṇitamāṃsagṛdhnūḥ
praviśya tat vānarasenyam ugram
cakhāda rakṣāṃsi harīn piśācān
ṛkṣān ca mohāt yudhi kumbhakarṇaḥ
praviśya tat vānarasenyam ugram
cakhāda rakṣāṃsi harīn piśācān
ṛkṣān ca mohāt yudhi kumbhakarṇaḥ
72.
bubhukṣitaḥ śoṇitamāṃsagṛdhnūḥ
kumbhakarṇaḥ yudhi tat ugram
vānarasenyam praviśya mohāt rakṣāṃsi
harīn piśācān ṛkṣān ca cakhāda
kumbhakarṇaḥ yudhi tat ugram
vānarasenyam praviśya mohāt rakṣāṃsi
harīn piśācān ṛkṣān ca cakhāda
72.
Hungry and greedy for blood and flesh, Kumbhakarna, upon entering that terrible monkey army in battle, devoured monkeys, bears, and even other demons and goblins out of sheer delusion.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- बुभुक्षितः (bubhukṣitaḥ) - hungry, desirous of eating
- शोणितमांसगृध्नूः (śoṇitamāṁsagṛdhnūḥ) - greedy for blood and flesh
- प्रविश्य (praviśya) - having entered
- तत् (tat) - that
- वानरासेन्यम् (vānarāsenyam) - monkey army
- उग्रम् (ugram) - fierce, terrible, mighty
- चखाद (cakhāda) - devoured, ate
- रक्षांसि (rakṣāṁsi) - Kumbhakarna devoured other demons (demons, evil spirits)
- हरीन् (harīn) - monkeys, brown-colored ones
- पिशाचान् (piśācān) - goblins, ghouls, flesh-eaters
- ऋक्षान् (ṛkṣān) - bears
- च (ca) - and
- मोहात् (mohāt) - out of delusion, from confusion
- युधि (yudhi) - in battle, in war
- कुम्भकर्णः (kumbhakarṇaḥ) - Kumbhakarna (proper name)
Words meanings and morphology
बुभुक्षितः (bubhukṣitaḥ) - hungry, desirous of eating
(adjective)
Nominative, masculine, singular of bubhukṣita
bubhukṣita - hungry, desirous of eating
past passive participle (desiderative)
From desiderative stem of root 'bhuj' (to eat) + kta suffix
Root: bhuj (class 7)
Note: Modifies 'kumbhakarṇaḥ'
शोणितमांसगृध्नूः (śoṇitamāṁsagṛdhnūḥ) - greedy for blood and flesh
(adjective)
Nominative, masculine, singular of śoṇitamāṃsagṛdhnū
śoṇitamāṁsagṛdhnū - greedy for blood and flesh
Compound type : tatpurusha (śoṇita+māṃsa+gṛdhnū)
- śoṇita – blood, red
noun (neuter) - māṃsa – flesh, meat
noun (neuter) - gṛdhnū – greedy, covetous
adjective (masculine)
Note: Modifies 'kumbhakarṇaḥ'
प्रविश्य (praviśya) - having entered
(indeclinable)
absolutive
formed from root 'viś' with prefix 'pra'
Prefix: pra
Root: viś (class 6)
Note: Absolutive (gerund)
तत् (tat) - that
(pronoun)
Accusative, neuter, singular of tad
tad - that, he, she, it
Note: Adjective modifying 'vānarāsenyam'
वानरासेन्यम् (vānarāsenyam) - monkey army
(noun)
Accusative, neuter, singular of vānarāsenya
vānarāsenya - monkey army
Compound type : tatpurusha (vānara+senā)
- vānara – monkey
noun (masculine) - senā – army, host
noun (feminine)
Note: Object of 'praviśya'
उग्रम् (ugram) - fierce, terrible, mighty
(adjective)
Accusative, neuter, singular of ugra
ugra - fierce, terrible, mighty
Note: Adjective modifying 'vānarāsenyam'
चखाद (cakhāda) - devoured, ate
(verb)
3rd person , singular, active, past perfect (Lit) of khād
Root: khād (class 1)
Note: Root khād, perfect tense, 3rd person singular
रक्षांसि (rakṣāṁsi) - Kumbhakarna devoured other demons (demons, evil spirits)
(noun)
Accusative, neuter, plural of rakṣas
rakṣas - demon, evil spirit; protection
Note: Object of 'cakhāda'
हरीन् (harīn) - monkeys, brown-colored ones
(noun)
Accusative, masculine, plural of hari
hari - monkey, brown, lion, Vishnu
Note: Object of 'cakhāda'
पिशाचान् (piśācān) - goblins, ghouls, flesh-eaters
(noun)
Accusative, masculine, plural of piśāca
piśāca - goblin, ghoul, demon
Note: Object of 'cakhāda'
ऋक्षान् (ṛkṣān) - bears
(noun)
Accusative, masculine, plural of ṛkṣa
ṛkṣa - bear; star
Note: Object of 'cakhāda'
च (ca) - and
(indeclinable)
Note: Conjunction
मोहात् (mohāt) - out of delusion, from confusion
(noun)
Ablative, masculine, singular of moha
moha - delusion, confusion, infatuation
Note: Indicates cause or source
युधि (yudhi) - in battle, in war
(noun)
Locative, feminine, singular of yudh
yudh - battle, war
कुम्भकर्णः (kumbhakarṇaḥ) - Kumbhakarna (proper name)
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of kumbhakarṇa
kumbhakarṇa - Kumbhakarna (name of Ravana's brother)
Note: Subject of 'cakhāda'