वाल्मीकि-रामायणम्
vālmīki-rāmāyaṇam
-
book-6, chapter-55, verse-32
यथा शुष्काण्यरण्यानि ग्रीष्मे दहति पावकः ।
तथा वानरसैन्यानि कुम्भकर्णो विनिर्दहत् ॥३२॥
तथा वानरसैन्यानि कुम्भकर्णो विनिर्दहत् ॥३२॥
32. yathā śuṣkāṇyaraṇyāni grīṣme dahati pāvakaḥ ,
tathā vānarasainyāni kumbhakarṇo vinirdahat.
tathā vānarasainyāni kumbhakarṇo vinirdahat.
32.
yathā śuṣkāṇi araṇyāni grīṣme dahati pāvakaḥ
tathā vānarasainyāni kumbhakarṇaḥ vinirdahat
tathā vānarasainyāni kumbhakarṇaḥ vinirdahat
32.
yathā pāvakaḥ grīṣme śuṣkāṇi araṇyāni dahati
tathā kumbhakarṇaḥ vānarasainyāni vinirdahat
tathā kumbhakarṇaḥ vānarasainyāni vinirdahat
32.
Just as fire burns dry forests in summer, so too was Kumbhakarna burning down the monkey armies.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- यथा (yathā) - as, just as, like
- शुष्काणि (śuṣkāṇi) - dry, dried up
- अरण्यानि (araṇyāni) - forests, wildernesses
- ग्रीष्मे (grīṣme) - in summer, during the summer season
- दहति (dahati) - burns, consumes by fire
- पावकः (pāvakaḥ) - fire, purifier
- तथा (tathā) - so, thus, in that manner
- वानरसैन्यानि (vānarasainyāni) - monkey armies
- कुम्भकर्णः (kumbhakarṇaḥ) - Kumbhakarna
- विनिर्दहत् (vinirdahat) - burning down, destroying, consuming
Words meanings and morphology
यथा (yathā) - as, just as, like
(indeclinable)
शुष्काणि (śuṣkāṇi) - dry, dried up
(adjective)
Accusative, neuter, plural of śuṣka
śuṣka - dry, withered, parched
Past Passive Participle
From √śuṣ + kta
Root: √śuṣ (class 4)
Note: Agrees with `araṇyāni` as the object of `dahati`.
अरण्यानि (araṇyāni) - forests, wildernesses
(noun)
Accusative, neuter, plural of araṇya
araṇya - forest, wilderness
Note: Object of `dahati`.
ग्रीष्मे (grīṣme) - in summer, during the summer season
(noun)
Locative, masculine, singular of grīṣma
grīṣma - summer, hot season
Note: Indicates time.
दहति (dahati) - burns, consumes by fire
(verb)
3rd person , singular, active, present (laṭ) of √dah
Root: √dah (class 1)
पावकः (pāvakaḥ) - fire, purifier
(noun)
Nominative, masculine, singular of pāvaka
pāvaka - fire, pure, purifier
Agent noun from √pū.
Root: √pū (class 1)
Note: Subject of `dahati`.
तथा (tathā) - so, thus, in that manner
(indeclinable)
वानरसैन्यानि (vānarasainyāni) - monkey armies
(noun)
Accusative, neuter, plural of vānarasainya
vānarasainya - army of monkeys
Compound type : tatpuruṣa (vānara+sainya)
- vānara – monkey
noun (masculine) - sainya – army, host
noun (neuter)
Note: Object of `vinirdahat`.
कुम्भकर्णः (kumbhakarṇaḥ) - Kumbhakarna
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of kumbhakarṇa
kumbhakarṇa - Kumbhakarna (a giant Rākṣasa brother of Ravana)
विनिर्दहत् (vinirdahat) - burning down, destroying, consuming
(participle)
Nominative, masculine, singular of vinirdahat
vinirdahat - burning down, destroying completely, consuming
Present Active Participle
From vi-nir-√dah + śatṛ (present active participle suffix).
Prefixes: vi+nir
Root: √dah (class 1)