वाल्मीकि-रामायणम्
vālmīki-rāmāyaṇam
-
book-6, chapter-55, verse-17
ऋषभः शरभो नीलो गवाक्षो गन्धमादनः ।
पञ्चवानरशार्दूलाः कुम्भकर्णमुपाद्रवन् ॥१७॥
पञ्चवानरशार्दूलाः कुम्भकर्णमुपाद्रवन् ॥१७॥
17. ṛṣabhaḥ śarabho nīlo gavākṣo gandhamādanaḥ ,
pañcavānaraśārdūlāḥ kumbhakarṇamupādravan.
pañcavānaraśārdūlāḥ kumbhakarṇamupādravan.
17.
ṛṣabhaḥ śarabhaḥ nīlaḥ gavākṣaḥ gandhamādanaḥ
pañca vānaraśārdūlāḥ kumbhakarṇam upādravan
pañca vānaraśārdūlāḥ kumbhakarṇam upādravan
17.
ṛṣabhaḥ śarabhaḥ nīlaḥ gavākṣaḥ gandhamādanaḥ
pañca vānaraśārdūlāḥ kumbhakarṇam upādravan
pañca vānaraśārdūlāḥ kumbhakarṇam upādravan
17.
Rishabha, Sharabha, Nila, Gavaksha, and Gandhamadana – these five formidable monkey warriors – rushed towards Kumbhakarna.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- ऋषभः (ṛṣabhaḥ) - Rishabha (a monkey general)
- शरभः (śarabhaḥ) - Sharabha (a monkey general)
- नीलः (nīlaḥ) - Nila (a monkey general)
- गवाक्षः (gavākṣaḥ) - Gavaksha (a monkey general)
- गन्धमादनः (gandhamādanaḥ) - Gandhamadana (a monkey general)
- पञ्च (pañca) - five
- वानरशार्दूलाः (vānaraśārdūlāḥ) - formidable monkey warriors (tiger-like monkeys, excellent monkeys, formidable monkey warriors)
- कुम्भकर्णम् (kumbhakarṇam) - Kumbhakarna (accusative)
- उपाद्रवन् (upādravan) - they rushed upon, they attacked
Words meanings and morphology
ऋषभः (ṛṣabhaḥ) - Rishabha (a monkey general)
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of ṛṣabha
ṛṣabha - bull; best, excellent; Rishabha (a monkey general)
शरभः (śarabhaḥ) - Sharabha (a monkey general)
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of śarabha
śarabha - a mythical eight-legged beast; Sharabha (a monkey general)
नीलः (nīlaḥ) - Nila (a monkey general)
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of nīla
nīla - Nila (a monkey general); blue; dark-colored
गवाक्षः (gavākṣaḥ) - Gavaksha (a monkey general)
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of gavākṣa
gavākṣa - bull's eye; window; Gavaksha (a monkey general)
गन्धमादनः (gandhamādanaḥ) - Gandhamadana (a monkey general)
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of gandhamādana
gandhamādana - exciting with fragrance (a mountain name); Gandhamadana (a monkey general)
Compound type : tatpuruṣa (gandha+mādana)
- gandha – smell, fragrance
noun (masculine) - mādana – intoxicating, gladdening, exciting
adjective (masculine)
agent noun/adjective from root mad
Root: mad (class 4)
पञ्च (pañca) - five
(numeral)
Note: Agrees with 'vānarśārdūlāḥ'.
वानरशार्दूलाः (vānaraśārdūlāḥ) - formidable monkey warriors (tiger-like monkeys, excellent monkeys, formidable monkey warriors)
(noun)
Nominative, masculine, plural of vānaraśārdūla
vānaraśārdūla - tiger-like monkey, excellent monkey
tatpuruṣa compound, where śārdūla (tiger) acts as an intensifier, meaning 'best of monkeys' or 'formidable monkeys'
Compound type : tatpuruṣa (vānara+śārdūla)
- vānara – monkey
noun (masculine) - śārdūla – tiger; excellent, pre-eminent (when used as a suffix in compounds)
noun (masculine)
Note: Subject of 'upādravan'.
कुम्भकर्णम् (kumbhakarṇam) - Kumbhakarna (accusative)
(proper noun)
Accusative, masculine, singular of kumbhakarṇa
kumbhakarṇa - Kumbhakarna (a powerful Rākṣasa)
Compound type : bahuvrīhi (kumbha+karṇa)
- kumbha – pot, pitcher
noun (masculine) - karṇa – ear
noun (masculine)
Note: Direct object of 'upādravan'.
उपाद्रवन् (upādravan) - they rushed upon, they attacked
(verb)
3rd person , plural, active, imperfect (laṅ) of dru
imperfect tense
root dru (to run) with upasargas upa and ā, imperfect active, 3rd person plural
Prefixes: upa+ā
Root: dru (class 1)
Note: Subject is 'vānaraśārdūlāḥ'.