मार्कण्डेय-पुराणम्
mārkaṇḍeya-purāṇam
-
chapter-51, verse-78
सरीसृपाणि चान्यानि पुरीषमथवा पुनः ।
षण्मासान् गुर्विणीं मांसमश्नुवानामसंयताम् ॥७८॥
षण्मासान् गुर्विणीं मांसमश्नुवानामसंयताम् ॥७८॥
78. sarīsṛpāṇi cānyāni purīṣamathavā punaḥ .
ṣaṇmāsān gurviṇīṃ māṃsamaśnuvānāmasaṃyatām.
ṣaṇmāsān gurviṇīṃ māṃsamaśnuvānāmasaṃyatām.
78.
sarīsṛpāṇi ca anyāni purīṣam athavā punaḥ |
ṣaṇmāsān gurviṇīm māṃsam aśnuvānām asaṃyatām
ṣaṇmāsān gurviṇīm māṃsam aśnuvānām asaṃyatām
78.
And reptiles and other [unclean creatures], or excrement, [are its domain]. Furthermore, [it targets] a pregnant woman who, for six months, eats meat unrestrainedly.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- सरीसृपाणि (sarīsṛpāṇi) - reptiles, creeping animals
- च (ca) - and, also
- अन्यानि (anyāni) - other [foul creatures or things] (other, different)
- पुरीषम् (purīṣam) - excrement, feces, rubbish
- अथवा (athavā) - or, alternatively
- पुनः (punaḥ) - again, furthermore, moreover
- षण्मासान् (ṣaṇmāsān) - for six months
- गुर्विणीम् (gurviṇīm) - pregnant woman
- मांसम् (māṁsam) - meat, flesh
- अश्नुवानाम् (aśnuvānām) - eating, consuming
- असंयताम् (asaṁyatām) - unrestrained, uncontrolled, immoderate
Words meanings and morphology
सरीसृपाणि (sarīsṛpāṇi) - reptiles, creeping animals
(noun)
Accusative, neuter, plural of sarīsṛpa
sarīsṛpa - a reptile, a creeping animal
Root: sṛp (class 1)
च (ca) - and, also
(indeclinable)
अन्यानि (anyāni) - other [foul creatures or things] (other, different)
(adjective)
Accusative, neuter, plural of anya
anya - other, different, distinct
पुरीषम् (purīṣam) - excrement, feces, rubbish
(noun)
Accusative, neuter, singular of purīṣa
purīṣa - excrement, feces, rubbish, dirt
अथवा (athavā) - or, alternatively
(indeclinable)
पुनः (punaḥ) - again, furthermore, moreover
(indeclinable)
षण्मासान् (ṣaṇmāsān) - for six months
(noun)
Accusative, masculine, plural of ṣaṇmāsa
ṣaṇmāsa - six months
Compound type : dvigu (ṣaṣ+māsa)
- ṣaṣ – six
numeral - māsa – month
noun (masculine)
Note: Accusative plural indicating duration of time.
गुर्विणीम् (gurviṇīm) - pregnant woman
(noun)
Accusative, feminine, singular of gurviṇī
gurviṇī - a pregnant woman
मांसम् (māṁsam) - meat, flesh
(noun)
Accusative, neuter, singular of māṃsa
māṁsa - meat, flesh
Note: Object of aśnuvānām.
अश्नुवानाम् (aśnuvānām) - eating, consuming
(adjective)
Accusative, feminine, singular of aśnuvāna
aśnuvāna - eating, consuming, obtaining
Present Active Participle (Ātmanepada)
Derived from root AŚ (अश्, 'to eat, consume, obtain'), 5th class, atmanepada. Present participle, feminine, accusative singular.
Root: aś (class 5)
Note: Participle modifying 'gurviṇīm' (pregnant woman).
असंयताम् (asaṁyatām) - unrestrained, uncontrolled, immoderate
(adjective)
Accusative, feminine, singular of asaṃyata
asaṁyata - unrestrained, uncontrolled, immoderate
Past Passive Participle (negative)
Derived from root YAM (यम्, 'to restrain') with prefix SAṂ (सम्). 'Saṃyata' means restrained. 'A-saṃyata' is its negative form.
Compound type : nañ-tatpuruṣa (a+saṃyata)
- a – not, non-
indeclinable - saṃyata – restrained, controlled
adjective (masculine)
Past Passive Participle
From root YAM with prefix SAṂ.
Prefix: sam
Root: yam (class 1)
Note: Participle modifying 'gurviṇīm' (pregnant woman).