वाल्मीकि-रामायणम्
vālmīki-rāmāyaṇam
-
book-6, chapter-116, verse-45
सौवर्णान् वानरेन्द्राणां चतुर्णां चतुरो घटान् ।
ददौ क्षिप्रं स सुग्रीवः सर्वरत्नविभूषितान् ॥४५॥
ददौ क्षिप्रं स सुग्रीवः सर्वरत्नविभूषितान् ॥४५॥
45. sauvarṇān vānarendrāṇāṃ caturṇāṃ caturo ghaṭān ,
dadau kṣipraṃ sa sugrīvaḥ sarvaratnavibhūṣitān.
dadau kṣipraṃ sa sugrīvaḥ sarvaratnavibhūṣitān.
45.
sauvarṇān vānaréndrāṇām caturṇām caturaḥ ghaṭān
dadau kṣipram saḥ sugrīvaḥ sarvaratnavibhūṣitān
dadau kṣipram saḥ sugrīvaḥ sarvaratnavibhūṣitān
45.
saḥ sugrīvaḥ kṣipram caturṇām vānaréndrāṇām
caturaḥ sauvarṇān sarvaratnavibhūṣitān ghaṭān dadau
caturaḥ sauvarṇān sarvaratnavibhūṣitān ghaṭān dadau
45.
That Sugrīva quickly gave four golden pitchers, adorned with all kinds of gems, to the four chief monkeys.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- सौवर्णान् (sauvarṇān) - golden
- वानर्éन्द्राणाम् (vānaréndrāṇām) - of the chief monkeys; of the lords of monkeys
- चतुर्णाम् (caturṇām) - of four
- चतुरः (caturaḥ) - four
- घटान् (ghaṭān) - pitchers, pots
- ददौ (dadau) - he gave
- क्षिप्रम् (kṣipram) - quickly, swiftly
- सः (saḥ) - he, that
- सुग्रीवः (sugrīvaḥ) - Sugrīva
- सर्वरत्नविभूषितान् (sarvaratnavibhūṣitān) - adorned with all gems
Words meanings and morphology
सौवर्णान् (sauvarṇān) - golden
(adjective)
Accusative, masculine, plural of sauvarṇa
sauvarṇa - golden; made of gold
वानर्éन्द्राणाम् (vānaréndrāṇām) - of the chief monkeys; of the lords of monkeys
(noun)
Genitive, masculine, plural of vānaréndra
vānaréndra - chief of monkeys; lord of monkeys
Compound type : tatpuruṣa (vānara+indra)
- vānara – monkey
noun (masculine) - indra – chief, lord, Indra (deity)
noun (masculine)
चतुर्णाम् (caturṇām) - of four
(numeral)
चतुरः (caturaḥ) - four
(numeral)
घटान् (ghaṭān) - pitchers, pots
(noun)
Accusative, masculine, plural of ghaṭa
ghaṭa - pitcher, pot, jar
ददौ (dadau) - he gave
(verb)
3rd person , singular, active, perfect (Lit) of dā
Root: dā (class 3)
क्षिप्रम् (kṣipram) - quickly, swiftly
(indeclinable)
सः (saḥ) - he, that
(pronoun)
Nominative, masculine, singular of tad
tad - that, he, she, it
सुग्रीवः (sugrīvaḥ) - Sugrīva
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of sugrīva
sugrīva - Sugrīva (name of the monkey king)
सर्वरत्नविभूषितान् (sarvaratnavibhūṣitān) - adorned with all gems
(adjective)
Accusative, masculine, plural of sarvaratnavibhūṣita
sarvaratnavibhūṣita - adorned with all jewels/gems
Past Passive Participle
Compound adjective formed from sarva (all), ratna (jewel/gem), and vibhūṣita (adorned, PPP of bhūṣ with vi-)
Compound type : bahuvrīhi/tatpuruṣa (sarva+ratna+vibhūṣita)
- sarva – all, every, whole
pronoun (neuter) - ratna – jewel, gem, treasure
noun (neuter) - vibhūṣita – adorned, decorated
participle (neuter)
Past Passive Participle
From root bhūṣ (to adorn) with prefix vi-
Prefix: vi
Root: bhūṣ (class 10)