महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-3, chapter-155, verse-35
विद्याधरानुचरितं किंनरीभिस्तथैव च ।
गजसिंहसमाकीर्णमुदीर्णशरभायुतम् ॥३५॥
गजसिंहसमाकीर्णमुदीर्णशरभायुतम् ॥३५॥
35. vidyādharānucaritaṁ kiṁnarībhistathaiva ca ,
gajasiṁhasamākīrṇamudīrṇaśarabhāyutam.
gajasiṁhasamākīrṇamudīrṇaśarabhāyutam.
35.
vidyādharānucaritaṃ kiṃnarībhiḥ tathaiva
ca gajasiṃhasamākīrṇam udīrṇaśarabhāyutam
ca gajasiṃhasamākīrṇam udīrṇaśarabhāyutam
35.
(The mountain was) frequented by Vidyādharas and likewise by Kiṃnarīs; it was crowded with elephants and lions and teeming with roused Śarabhas.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- विद्याधरानुचरितं (vidyādharānucaritaṁ) - traversed by Vidyādharas (frequented/traversed by Vidyādharas)
- किंनरीभिः (kiṁnarībhiḥ) - by Kiṃnarīs (by Kinnarīs (female Kinnaras))
- तथैव (tathaiva) - and likewise (and similarly, just so, likewise)
- च (ca) - and (and, also)
- गजसिंहसमाकीर्णम् (gajasiṁhasamākīrṇam) - crowded with elephants and lions
- उदीर्णशरभायुतम् (udīrṇaśarabhāyutam) - teeming with formidable Śarabhas (teeming with aroused Śarabhas)
Words meanings and morphology
विद्याधरानुचरितं (vidyādharānucaritaṁ) - traversed by Vidyādharas (frequented/traversed by Vidyādharas)
(adjective)
Accusative, masculine, singular of vidyādharānucarita
vidyādharānucarita - traversed or frequented by Vidyādharas
Compound of vidyādhara (celestial being) and anucarita (traversed)
Compound type : tatpurusha (vidyādhara+anucarita)
- vidyādhara – Vidyādhara (a class of demigods or celestial beings)
noun (masculine)
Compound of vidyā (knowledge) and dhara (holder) - anucarita – traversed, followed, performed
adjective (masculine)
Past Passive Participle
Derived from root car (to move, to go) with prefix anu
Prefix: anu
Root: car (class 1)
Note: Agrees with parvatam/gandhamādanam (implicit from previous verse)
किंनरीभिः (kiṁnarībhiḥ) - by Kiṃnarīs (by Kinnarīs (female Kinnaras))
(noun)
Instrumental, feminine, plural of kiṃnarī
kiṁnarī - Kiṃnarī (a female Kinnara, a mythical being, often half-human, half-bird or horse)
Feminine form of Kiṃnara
Note: Agent of anucaritaṃ (traversed by)
तथैव (tathaiva) - and likewise (and similarly, just so, likewise)
(indeclinable)
Combination of tathā (thus) and eva (indeed). Treated as a single indeclinable.
च (ca) - and (and, also)
(indeclinable)
Note: Connects Kiṃnarīs with Vidyādharas
गजसिंहसमाकीर्णम् (gajasiṁhasamākīrṇam) - crowded with elephants and lions
(adjective)
Accusative, masculine, singular of gajasiṃhasamākīrṇa
gajasiṁhasamākīrṇa - thronged with elephants and lions
Compound of gajasiṃha (elephants and lions) and samākīrṇa (crowded)
Compound type : tatpurusha (gajasiṃha+samākīrṇa)
- gajasiṃha – elephants and lions
noun (masculine)
Dvanda compound of gaja (elephant) and siṃha (lion) - samākīrṇa – crowded, filled, thronged
adjective (masculine)
Past Passive Participle
Derived from root kīr (to scatter) with prefixes sam-ā
Prefixes: sam+ā
Root: kīr (class 6)
Note: Agrees with parvatam/gandhamādanam (implicit)
उदीर्णशरभायुतम् (udīrṇaśarabhāyutam) - teeming with formidable Śarabhas (teeming with aroused Śarabhas)
(adjective)
Accusative, masculine, singular of udīrṇaśarabhāyuta
udīrṇaśarabhāyuta - joined/filled with roused Śarabhas
Compound of udīrṇaśarabha (aroused Śarabhas) and āyuta (joined, filled)
Compound type : tatpurusha (udīrṇaśarabha+āyuta)
- udīrṇaśarabha – aroused/formidable Śarabhas
noun (masculine)
Compound of udīrṇa (aroused) and śarabha (mythical beast) - udīrṇa – aroused, excited, formidable
adjective (masculine)
Past Passive Participle
Derived from root īr (to stir) with prefix ud
Prefix: ud
Root: īr (class 2) - śarabha – Śarabha (a mythical eight-legged beast of great strength, said to be stronger than a lion and an elephant)
noun (masculine) - āyuta – joined, connected, filled with, teeming with
adjective (masculine)
Past Passive Participle
Derived from root yu (to join) with prefix ā
Prefix: ā
Root: yu (class 2)
Note: Agrees with parvatam/gandhamādanam (implicit)