वाल्मीकि-रामायणम्
vālmīki-rāmāyaṇam
-
book-6, chapter-4, verse-49
व्यूढानि कपिसैन्यानि प्रकाशन्ते ऽधिकं प्रभो ।
देवानामिव सैन्यानि संग्रामे तारकामये ॥४९॥
देवानामिव सैन्यानि संग्रामे तारकामये ॥४९॥
49. vyūḍhāni kapisainyāni prakāśante'dhikaṃ prabho ,
devānāmiva sainyāni saṃgrāme tārakāmaye.
devānāmiva sainyāni saṃgrāme tārakāmaye.
49.
vyūḍhāni kapisainyāni prakāśante adhikam prabho
devānām iva sainyāni saṃgrāme tārakāmaye
devānām iva sainyāni saṃgrāme tārakāmaye
49.
prabho vyūḍhāni kapisainyāni adhikam prakāśante
devānām sainyāni iva tārakāmaye saṃgrāme
devānām sainyāni iva tārakāmaye saṃgrāme
49.
O Lord, the arrayed monkey armies shine forth exceedingly, just like the armies of the gods in the war with Tāraka.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- व्यूढानि (vyūḍhāni) - arrayed, arranged in battle formation, extended
- कपिसैन्यानि (kapisainyāni) - monkey armies
- प्रकाशन्ते (prakāśante) - they shine forth (they shine, they appear brightly, they are visible)
- अधिकम् (adhikam) - excessively, greatly, more
- प्रभो (prabho) - O Lord!, O Master!
- देवानाम् (devānām) - of the gods
- इव (iva) - like, as, as if
- सैन्यानि (sainyāni) - armies, troops
- संग्रामे (saṁgrāme) - in battle, in war
- तारकामये (tārakāmaye) - in the war with the demon Tāraka (in the war with Tāraka (the demon), star-like war)
Words meanings and morphology
व्यूढानि (vyūḍhāni) - arrayed, arranged in battle formation, extended
(adjective)
Nominative, neuter, plural of vyūḍha
vyūḍha - arranged, arrayed (as troops), extended
Past Passive Participle
Prefix: vi
Root: ūh (class 1)
कपिसैन्यानि (kapisainyāni) - monkey armies
(noun)
Nominative, neuter, plural of kapisainya
kapisainya - monkey army
Compound type : tatpuruṣa (kapi+sainya)
- kapi – monkey, ape
noun (masculine) - sainya – army, military force
noun (neuter)
प्रकाशन्ते (prakāśante) - they shine forth (they shine, they appear brightly, they are visible)
(verb)
3rd person , plural, middle, present (laṭ) of kāś
middle voice, present tense
Prefix: pra
Root: kāś (class 1)
अधिकम् (adhikam) - excessively, greatly, more
(indeclinable)
प्रभो (prabho) - O Lord!, O Master!
(noun)
Vocative, masculine, singular of prabhu
prabhu - lord, master, ruler
देवानाम् (devānām) - of the gods
(noun)
Genitive, masculine, plural of deva
deva - god, deity
इव (iva) - like, as, as if
(indeclinable)
सैन्यानि (sainyāni) - armies, troops
(noun)
Nominative, neuter, plural of sainya
sainya - army, military force
संग्रामे (saṁgrāme) - in battle, in war
(noun)
Locative, masculine, singular of saṃgrāma
saṁgrāma - battle, war, combat
तारकामये (tārakāmaye) - in the war with the demon Tāraka (in the war with Tāraka (the demon), star-like war)
(adjective)
Locative, masculine, singular of tārakāmaya
tārakāmaya - relating to Tāraka (the demon), consisting of stars, star-like
Compound type : tatpuruṣa (tārakā+maya)
- tārakā – star, the pupil of the eye, name of a female demon (or often referring to the demon Tāraka in compounds)
noun (feminine) - maya – made of, consisting of, full of
suffix
primary suffix indicating 'made of' or 'relating to'