योगवासिष्ठः
yogavāsiṣṭhaḥ
-
book-5, chapter-36, verse-55
त्वयि संसारवर्तिन्यः पदार्थावलयस्तथा ।
कटकाङ्गदकेयूरयुक्तयः कनके यथा ॥ ५५ ॥
कटकाङ्गदकेयूरयुक्तयः कनके यथा ॥ ५५ ॥
tvayi saṃsāravartinyaḥ padārthāvalayastathā ,
kaṭakāṅgadakeyūrayuktayaḥ kanake yathā 55
kaṭakāṅgadakeyūrayuktayaḥ kanake yathā 55
55.
tvayi saṃsāravartinyaḥ padārthāvalayaḥ
tathā kaṭakāṅgadakeyūrayuktayaḥ kanake yathā
tathā kaṭakāṅgadakeyūrayuktayaḥ kanake yathā
55.
yathā kaṭakāṅgadakeyūrayuktayaḥ kanake,
tathā saṃsāravartinyaḥ padārthāvalayaḥ tvayi
tathā saṃsāravartinyaḥ padārthāvalayaḥ tvayi
55.
In you exist the successions of phenomena (padārtha) within the cycle of saṃsāra, just as the various forms of bracelets (kaṭaka), armlets (aṅgada), and shoulder ornaments (keyūra) exist in gold.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- त्वयि (tvayi) - in you
- संसारवर्तिन्यः (saṁsāravartinyaḥ) - existing in saṃsāra, abiding in worldly existence
- पदार्थावलयः (padārthāvalayaḥ) - successions of phenomena, series of objects
- तथा (tathā) - similarly, thus, just so
- कटकाङ्गदकेयूरयुक्तयः (kaṭakāṅgadakeyūrayuktayaḥ) - forms/arrangements of bracelets, armlets, and shoulder ornaments
- कनके (kanake) - in gold
- यथा (yathā) - just as, as
Words meanings and morphology
त्वयि (tvayi) - in you
(pronoun)
Locative, singular of yuṣmad
yuṣmad - you
संसारवर्तिन्यः (saṁsāravartinyaḥ) - existing in saṃsāra, abiding in worldly existence
(adjective)
Nominative, feminine, plural of saṃsāravartin
saṁsāravartin - existing/abiding in saṃsāra
Present Active Participle
Derived from root vṛt with suffix -in, preceded by saṃsāra
Compound type : tatpuruṣa (saṃsāra+vartin)
- saṃsāra – cycle of rebirth, worldly existence
noun (masculine)
Prefix: sam
Root: sṛ - vartin – abiding, existing, being
adjective (masculine)
Present Active Participle
Root: vṛt (class 1)
पदार्थावलयः (padārthāvalayaḥ) - successions of phenomena, series of objects
(noun)
Nominative, feminine, plural of padārthāvali
padārthāvali - row/series of objects/categories
Compound type : tatpuruṣa (padārtha+āvali)
- padārtha – meaning of a word, object, category, phenomenon
noun (masculine) - āvali – row, line, series
noun (feminine)
तथा (tathā) - similarly, thus, just so
(indeclinable)
कटकाङ्गदकेयूरयुक्तयः (kaṭakāṅgadakeyūrayuktayaḥ) - forms/arrangements of bracelets, armlets, and shoulder ornaments
(noun)
Nominative, feminine, plural of kaṭakāṅgadakeyūrayukti
kaṭakāṅgadakeyūrayukti - forms/arrangements of various ornaments (bracelet, armlet, shoulder-ornament)
Compound type : dvandva-tatpuruṣa (kaṭaka+aṅgada+keyūra+yukti)
- kaṭaka – bracelet, anklet
noun (masculine) - aṅgada – armlet, arm-ring
noun (masculine) - keyūra – shoulder ornament
noun (masculine) - yukti – union, combination, form, arrangement
noun (feminine)
Root: yuj (class 7)
कनके (kanake) - in gold
(noun)
Locative, neuter, singular of kanaka
kanaka - gold
यथा (yathā) - just as, as
(indeclinable)