योगवासिष्ठः
yogavāsiṣṭhaḥ
-
book-6, chapter-29, verse-4
पुनराह तमेवार्थं वसिष्ठो वदतां वरः ।
श्रीवसिष्ठ उवाच ।
राम सम्यक्प्रबुद्धोऽसि स्वात्मानमसि लब्धवान् ॥ ४ ॥
श्रीवसिष्ठ उवाच ।
राम सम्यक्प्रबुद्धोऽसि स्वात्मानमसि लब्धवान् ॥ ४ ॥
punarāha tamevārthaṃ vasiṣṭho vadatāṃ varaḥ ,
śrīvasiṣṭha uvāca ,
rāma samyakprabuddho'si svātmānamasi labdhavān 4
śrīvasiṣṭha uvāca ,
rāma samyakprabuddho'si svātmānamasi labdhavān 4
4.
punaḥ āha tam eva artham vasiṣṭhaḥ vadatām varaḥ śrīvasiṣṭhaḥ
uvāca rāma samyakprabuddhaḥ asi svātmānam asi labdhavān
uvāca rāma samyakprabuddhaḥ asi svātmānam asi labdhavān
4.
vadatām varaḥ vasiṣṭhaḥ punaḥ tam eva artham āha śrīvasiṣṭhaḥ uvāca rāma,
tvam samyak prabuddhaḥ asi,
sva-ātmānam labdhavān asi
tvam samyak prabuddhaḥ asi,
sva-ātmānam labdhavān asi
4.
Vasiṣṭha, the foremost among speakers, again addressed him on that very subject. Śrī Vasiṣṭha said: "Rāma, you are truly awakened, and you have attained your own self (ātman)."
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- पुनः (punaḥ) - again, moreover
- आह (āha) - spoke, said
- तम् (tam) - that
- एव (eva) - only, indeed, just
- अर्थम् (artham) - subject, topic (meaning, purpose, subject, thing)
- वसिष्ठः (vasiṣṭhaḥ) - Vasiṣṭha
- वदताम् (vadatām) - of those who speak, of speakers
- वरः (varaḥ) - best, excellent, boon
- श्रीवसिष्ठः (śrīvasiṣṭhaḥ) - Revered Vasiṣṭha, Śrī Vasiṣṭha
- उवाच (uvāca) - said, spoke
- राम (rāma) - O Rāma
- सम्यक्प्रबुद्धः (samyakprabuddhaḥ) - fully awakened, perfectly enlightened
- असि (asi) - you are
- स्वात्मानम् (svātmānam) - your own self (ātman)
- असि (asi) - you are
- लब्धवान् (labdhavān) - having obtained, attained
Words meanings and morphology
पुनः (punaḥ) - again, moreover
(indeclinable)
आह (āha) - spoke, said
(verb)
3rd person , singular, active, perfect (Lit) of ā-ha
Prefix: ā
Root: ah (class 2)
तम् (tam) - that
(pronoun)
Accusative, masculine, singular of tad
tad - that, he, she, it
एव (eva) - only, indeed, just
(indeclinable)
अर्थम् (artham) - subject, topic (meaning, purpose, subject, thing)
(noun)
Accusative, masculine, singular of artha
artha - meaning, purpose, object, thing, wealth
वसिष्ठः (vasiṣṭhaḥ) - Vasiṣṭha
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of vasiṣṭha
vasiṣṭha - name of a revered sage, best, wealthiest
वदताम् (vadatām) - of those who speak, of speakers
(adjective)
Genitive, masculine, plural of vadat
vadat - speaking, speaker
Present Active Participle
Root: vad (class 1)
वरः (varaḥ) - best, excellent, boon
(noun)
Nominative, masculine, singular of vara
vara - best, excellent, choicest; a boon
श्रीवसिष्ठः (śrīvasiṣṭhaḥ) - Revered Vasiṣṭha, Śrī Vasiṣṭha
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of śrīvasiṣṭha
śrīvasiṣṭha - the revered Vasiṣṭha
Compound type : karmadhāraya (śrī+vasiṣṭha)
- śrī – glory, prosperity, wealth, revered, auspicious
noun/adjective (feminine) - vasiṣṭha – name of a revered sage
proper noun (masculine)
उवाच (uvāca) - said, spoke
(verb)
3rd person , singular, active, perfect (Lit) of vac
Root: vac (class 2)
राम (rāma) - O Rāma
(proper noun)
Vocative, masculine, singular of rāma
rāma - name of a celebrated prince, pleasing, charming
सम्यक्प्रबुद्धः (samyakprabuddhaḥ) - fully awakened, perfectly enlightened
(adjective)
Nominative, masculine, singular of samyakprabuddha
samyakprabuddha - well-awakened, perfectly enlightened
Past Passive Particple
Compound type : karmadhāraya (samyak+prabuddha)
- samyak – rightly, properly, completely
indeclinable - prabuddha – awakened, enlightened
participle (masculine)
Past Passive Particple
Prefix: pra
Root: budh (class 1)
असि (asi) - you are
(verb)
2nd person , singular, active, present (Laṭ) of as
Root: as (class 2)
स्वात्मानम् (svātmānam) - your own self (ātman)
(noun)
Accusative, masculine, singular of svātman
svātman - one's own self, individual soul (ātman)
Compound type : tatpuruṣa (sva+ātman)
- sva – one's own, self
adjective/pronoun (masculine) - ātman – self, soul, spirit, essence (ātman)
noun (masculine)
असि (asi) - you are
(verb)
2nd person , singular, active, present (Laṭ) of as
Root: as (class 2)
लब्धवान् (labdhavān) - having obtained, attained
(adjective)
Nominative, masculine, singular of labdhavat
labdhavat - having obtained/gained
Past Active Participle (kṛt suffix katu)
Root: labh (class 1)