महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-12, chapter-124, verse-9
यथा त्वं महदैश्वर्यं प्राप्तः परपुरंजय ।
किंकरा भ्रातरः सर्वे मित्राः संबन्धिनस्तथा ॥९॥
किंकरा भ्रातरः सर्वे मित्राः संबन्धिनस्तथा ॥९॥
9. yathā tvaṁ mahadaiśvaryaṁ prāptaḥ parapuraṁjaya ,
kiṁkarā bhrātaraḥ sarve mitrāḥ saṁbandhinastathā.
kiṁkarā bhrātaraḥ sarve mitrāḥ saṁbandhinastathā.
9.
yathā tvam mahat aiśvaryam prāptaḥ parapuranjaya
kiṅkarāḥ bhrātaraḥ sarve mitrāḥ saṃbandhinaḥ tathā
kiṅkarāḥ bhrātaraḥ sarve mitrāḥ saṃbandhinaḥ tathā
9.
parapuranjaya,
yathā tvam mahat aiśvaryam prāptaḥ (tathā ca) sarve bhrātaraḥ,
mitrāḥ,
saṃbandhinaḥ kiṅkarāḥ (santi)?
yathā tvam mahat aiśvaryam prāptaḥ (tathā ca) sarve bhrātaraḥ,
mitrāḥ,
saṃbandhinaḥ kiṅkarāḥ (santi)?
9.
"How is it, O conqueror of enemy cities (parapuraṃjaya), that you have attained great sovereignty, with all your brothers, friends, and relatives acting as your servants (kiṅkarāḥ)?"
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- यथा (yathā) - as, how, in what manner
- त्वम् (tvam) - you
- महत् (mahat) - great, mighty
- ऐश्वर्यम् (aiśvaryam) - sovereignty, power, prosperity
- प्राप्तः (prāptaḥ) - obtained, achieved
- परपुरन्जय (parapuranjaya) - O conqueror of enemy cities
- किङ्कराः (kiṅkarāḥ) - servants
- भ्रातरः (bhrātaraḥ) - brothers
- सर्वे (sarve) - all
- मित्राः (mitrāḥ) - friends
- संबन्धिनः (saṁbandhinaḥ) - relatives, kinsmen
- तथा (tathā) - similarly, likewise, and also
Words meanings and morphology
यथा (yathā) - as, how, in what manner
(indeclinable)
Note: Used to introduce a question or comparison.
त्वम् (tvam) - you
(pronoun)
Nominative, singular of yuṣmad
yuṣmad - you
महत् (mahat) - great, mighty
(adjective)
Accusative, neuter, singular of mahat
mahat - great, large, mighty
Note: Agrees with 'aiśvaryam'.
ऐश्वर्यम् (aiśvaryam) - sovereignty, power, prosperity
(noun)
Accusative, neuter, singular of aiśvarya
aiśvarya - lordship, sovereignty, dominion, prosperity
Derived from 'īśvara' (lord)
प्राप्तः (prāptaḥ) - obtained, achieved
(adjective)
Nominative, masculine, singular of prāpta
prāpta - attained, obtained, reached
Past Passive Participle
Derived from root 'āp' with prefix 'pra'
Prefix: pra
Root: āp (class 5)
Note: Functions as a participle, agreeing with 'tvam'.
परपुरन्जय (parapuranjaya) - O conqueror of enemy cities
(noun)
Vocative, masculine, singular of parapuranjaya
parapuranjaya - conqueror of enemy cities
Compound of 'para', 'pura', 'ṃjaya' (from 'ji')
Compound type : upapada-tatpuruṣa (para+pura+jaya)
- para – other, enemy
adjective - pura – city, fortress
noun (neuter) - jaya – victorious, conqueror
noun (masculine)
Derived from root 'ji'
Root: ji (class 1)
किङ्कराः (kiṅkarāḥ) - servants
(noun)
Nominative, masculine, plural of kiṅkara
kiṅkara - servant, slave
Compound of 'kim' (what) and 'kara' (maker, doer). Literally 'what-doer', implying 'do whatever is commanded'.
Compound type : avyayībhāva (kim+kara)
- kim – what
pronoun (neuter) - kara – doer, maker
noun (masculine)
Derived from root 'kṛ'
Root: kṛ (class 8)
भ्रातरः (bhrātaraḥ) - brothers
(noun)
Nominative, masculine, plural of bhrātṛ
bhrātṛ - brother
सर्वे (sarve) - all
(pronoun)
Nominative, masculine, plural of sarva
sarva - all, every, whole
Note: Agrees with 'bhrātaraḥ'.
मित्राः (mitrāḥ) - friends
(noun)
Nominative, masculine, plural of mitra
mitra - friend, companion
संबन्धिनः (saṁbandhinaḥ) - relatives, kinsmen
(noun)
Nominative, masculine, plural of saṃbandhin
saṁbandhin - connected, related, a relative
Derived from 'saṃbandha' (connection)
Prefix: sam
Root: bandh (class 1)
तथा (tathā) - similarly, likewise, and also
(indeclinable)
Derived from 'tad'