महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-7, chapter-68, verse-54
सैन्यारण्यं तव तथा कृष्णानिलसमीरितः ।
शरार्चिरदहत्क्रुद्धः पाण्डवाग्निर्धनंजयः ॥५४॥
शरार्चिरदहत्क्रुद्धः पाण्डवाग्निर्धनंजयः ॥५४॥
54. sainyāraṇyaṁ tava tathā kṛṣṇānilasamīritaḥ ,
śarārciradahatkruddhaḥ pāṇḍavāgnirdhanaṁjayaḥ.
śarārciradahatkruddhaḥ pāṇḍavāgnirdhanaṁjayaḥ.
54.
sainya araṇyam tava tathā kṛṣṇa anila samīritaḥ |
śara arciḥ adahat kruddhaḥ pāṇḍava agniḥ dhanañjayaḥ
śara arciḥ adahat kruddhaḥ pāṇḍava agniḥ dhanañjayaḥ
54.
tathā kruddhaḥ kṛṣṇa anila samīritaḥ śara arciḥ
pāṇḍava agniḥ dhanañjayaḥ tava sainya araṇyam adahat
pāṇḍava agniḥ dhanañjayaḥ tava sainya araṇyam adahat
54.
So too, the enraged Dhanañjaya (Arjuna), the fire of the Pāṇḍavas, with arrows as his flames and fanned by the wind that was Krishna, burned your army-forest.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- सैन्य अरण्यम् (sainya araṇyam) - your army, which was like a forest (army-forest)
- तव (tava) - your, of you
- तथा (tathā) - so, thus, in that manner
- कृष्ण अनिल समीरितः (kṛṣṇa anila samīritaḥ) - Arjuna (fire) being fanned by Krishna (wind) (fanned by the wind that is Krishna)
- शर अर्चिः (śara arciḥ) - Arjuna, whose arrows are likened to flames (having arrows as flames)
- अदहत् (adahat) - burned
- क्रुद्धः (kruddhaḥ) - enraged, angry
- पाण्डव अग्निः (pāṇḍava agniḥ) - Arjuna as the fiery embodiment of the Pāṇḍavas' might (the fire of the Pāṇḍavas)
- धनञ्जयः (dhanañjayaḥ) - Dhanañjaya (Arjuna)
Words meanings and morphology
सैन्य अरण्यम् (sainya araṇyam) - your army, which was like a forest (army-forest)
(noun)
Accusative, neuter, singular of sainyāraṇya
sainyāraṇya - army-forest
Compound type : karmadhāraya (sainya+araṇya)
- sainya – army, host
noun (neuter) - araṇya – forest, wilderness
noun (neuter)
तव (tava) - your, of you
(pronoun)
Genitive, singular of yuṣmad
yuṣmad - you
तथा (tathā) - so, thus, in that manner
(indeclinable)
कृष्ण अनिल समीरितः (kṛṣṇa anila samīritaḥ) - Arjuna (fire) being fanned by Krishna (wind) (fanned by the wind that is Krishna)
(verbal derivative)
Compound type : bahuvrīhi (kṛṣṇa+anila+samīrita)
- kṛṣṇa – Krishna
proper noun (masculine) - anila – wind
noun (masculine) - samīrita – fanned, stirred, driven
verbal derivative (masculine)
Past Passive Participle
Prefix: sam
Root: īr (class 2)
शर अर्चिः (śara arciḥ) - Arjuna, whose arrows are likened to flames (having arrows as flames)
(adjective)
Nominative, masculine, singular of śarārci
śarārci - having arrows as flames
Compound type : bahuvrīhi (śara+arci)
- śara – arrow
noun (masculine) - arci – flame, ray
noun (masculine)
अदहत् (adahat) - burned
(verb)
3rd person , singular, active, past imperfect (laṅ) of adahat
Imperfect tense, 3rd person singular
Root: dah (class 1)
क्रुद्धः (kruddhaḥ) - enraged, angry
(verbal derivative)
पाण्डव अग्निः (pāṇḍava agniḥ) - Arjuna as the fiery embodiment of the Pāṇḍavas' might (the fire of the Pāṇḍavas)
(noun)
Nominative, masculine, singular of pāṇḍavāgni
pāṇḍavāgni - the fire of the Pāṇḍavas
Compound type : tatpuruṣa (pāṇḍava+agni)
- pāṇḍava – descendant of Pāṇḍu, a Pāṇḍava
noun (masculine) - agni – fire
noun (masculine)
धनञ्जयः (dhanañjayaḥ) - Dhanañjaya (Arjuna)
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of dhanañjaya
dhanañjaya - conqueror of wealth (an epithet of Arjuna)