महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-10, chapter-9, verse-34
धिगस्तु कृतवर्माणं मां कृपं च महारथम् ।
ये वयं न गताः स्वर्गं त्वां पुरस्कृत्य पार्थिवम् ॥३४॥
ये वयं न गताः स्वर्गं त्वां पुरस्कृत्य पार्थिवम् ॥३४॥
34. dhigastu kṛtavarmāṇaṁ māṁ kṛpaṁ ca mahāratham ,
ye vayaṁ na gatāḥ svargaṁ tvāṁ puraskṛtya pārthivam.
ye vayaṁ na gatāḥ svargaṁ tvāṁ puraskṛtya pārthivam.
34.
dhik astu kṛtavarmāṇam mām kṛpam ca mahāratham ye
vayam na gatāḥ svargam tvām puraskṛtya pārthivam
vayam na gatāḥ svargam tvām puraskṛtya pārthivam
34.
kṛtavarmāṇam mām kṛpam ca mahāratham dhik astu ye
vayam tvām pārthivam puraskṛtya svargam na gatāḥ
vayam tvām pārthivam puraskṛtya svargam na gatāḥ
34.
Shame on Kṛtavarman, on me, and on Kṛpa, the great charioteer! We who did not go to heaven by making you, the king, our leader.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- धिक् (dhik) - shame, woe, fie
- अस्तु (astu) - let it be, may it be
- कृतवर्माणम् (kṛtavarmāṇam) - Kṛtavarman
- माम् (mām) - me
- कृपम् (kṛpam) - Kṛpa
- च (ca) - and
- महारथम् (mahāratham) - great charioteer, great warrior
- ये (ye) - who
- वयम् (vayam) - we
- न (na) - not, no
- गताः (gatāḥ) - gone
- स्वर्गम् (svargam) - to heaven
- त्वाम् (tvām) - Duryodhana (you)
- पुरस्कृत्य (puraskṛtya) - having made foremost, having honored, having placed in front
- पार्थिवम् (pārthivam) - you, the king (royal, king)
Words meanings and morphology
धिक् (dhik) - shame, woe, fie
(indeclinable)
अस्तु (astu) - let it be, may it be
(verb)
3rd person , singular, active, imperative (loṭ) of as
imperative, 3rd person singular
root 'as' (to be), Parasmaipada, present imperative, 3rd singular
Root: as (class 2)
कृतवर्माणम् (kṛtavarmāṇam) - Kṛtavarman
(proper noun)
Accusative, masculine, singular of kṛtavarman
kṛtavarman - Kṛtavarman (name of a warrior)
Compound type : bahuvrīhi (kṛta+varman)
- kṛta – done, made
adjective (neuter)
Past Passive Participle
root kṛ (to do, make), PPP
Root: kṛ (class 8) - varman – armor, shield
noun (neuter)
माम् (mām) - me
(pronoun)
Accusative, singular of aham
aham - I
कृपम् (kṛpam) - Kṛpa
(proper noun)
Accusative, masculine, singular of kṛpa
kṛpa - Kṛpa (name of a warrior)
च (ca) - and
(indeclinable)
महारथम् (mahāratham) - great charioteer, great warrior
(noun)
Accusative, masculine, singular of mahāratha
mahāratha - great charioteer, great warrior
Compound type : karmadhāraya (mahā+ratha)
- mahā – great, large
adjective - ratha – chariot, warrior (in a chariot)
noun (masculine)
ये (ye) - who
(pronoun)
Nominative, masculine, plural of yat
yat - who, which, what
Note: Corresponds to 'vayam'.
वयम् (vayam) - we
(pronoun)
Nominative, plural of aham
aham - I
न (na) - not, no
(indeclinable)
गताः (gatāḥ) - gone
(adjective)
Nominative, masculine, plural of gata
gata - gone, departed, reached
Past Passive Participle
root gam (to go), PPP
Root: gam (class 1)
Note: Functions like a verb in perfect tense with 'vayam'.
स्वर्गम् (svargam) - to heaven
(noun)
Accusative, masculine, singular of svarga
svarga - heaven, paradise
Note: Denotes destination.
त्वाम् (tvām) - Duryodhana (you)
(pronoun)
Accusative, singular of tvam
tvam - you
Note: Refers to Duryodhana.
पुरस्कृत्य (puraskṛtya) - having made foremost, having honored, having placed in front
(indeclinable)
Absolutive/Gerund
prefix 'puras' + root 'kṛ' (to do, make), forms an absolutive verb
Prefix: puras
Root: kṛ (class 8)
पार्थिवम् (pārthivam) - you, the king (royal, king)
(noun)
Accusative, masculine, singular of pārthiva
pārthiva - earthly, royal, king, prince
derived from pṛthivī (earth)
Note: Adjective for 'tvām', or substantive meaning 'king'.