मार्कण्डेय-पुराणम्
mārkaṇḍeya-purāṇam
-
chapter-57, verse-23
सुमेरुजा शुक्तिमती शकुली त्रिदिवाक्रमुः ।
(विन्ध्य) (स्कन्ध) पादप्रसूता वै तथान्या वेगवाहिनी ॥२३॥
(विन्ध्य) (स्कन्ध) पादप्रसूता वै तथान्या वेगवाहिनी ॥२३॥
23. sumerujā śuktimatī śakulī tridivākramuḥ .
(vindhya) (skandha) pādaprasūtā vai tathānyā vegavāhinī.
(vindhya) (skandha) pādaprasūtā vai tathānyā vegavāhinī.
23.
sumerujā śuktimatī śakulī tridivākramuḥ
pādaprasūtā vai tathā anyā vegavāhinī
pādaprasūtā vai tathā anyā vegavāhinī
23.
Sumeruja, Shuktimati, Shakuli, Tridivakramu; and similarly, another rapidly flowing river, indeed, born from the foot (of a mountain).
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- सुमेरुजा (sumerujā) - The Sumeruja river (Sumeruja (river name, literally 'born from Sumeru'))
- शुक्तिमती (śuktimatī) - The Shuktimati river (Shuktimati (river name))
- शकुली (śakulī) - The Shakuli river (Shakuli (river name))
- त्रिदिवाक्रमुः (tridivākramuḥ) - The Tridivakramu river (Tridivakramu (river name, 'approaching heaven' or 'traversing three heavens'))
- पादप्रसूता (pādaprasūtā) - born from the foot (of a mountain, referring to a river) (born from the foot (of a mountain))
- वै (vai) - indeed (indeed, certainly, verily)
- तथा (tathā) - and similarly (similarly, so, also)
- अन्या (anyā) - another (river) (another, other)
- वेगवाहिनी (vegavāhinī) - a rapidly flowing river (rapidly flowing (river))
Words meanings and morphology
सुमेरुजा (sumerujā) - The Sumeruja river (Sumeruja (river name, literally 'born from Sumeru'))
(proper noun)
Nominative, feminine, singular of sumerujā
sumerujā - Sumeruja (a river name, literally 'born from Mount Sumeru')
Compound type : tatpurusha (sumeru+jā)
- sumeru – Mount Sumeru (mythical golden mountain)
proper noun (masculine) - jā – born, produced from (suffix)
adjective (feminine)
Root: jan (class 4)
शुक्तिमती (śuktimatī) - The Shuktimati river (Shuktimati (river name))
(proper noun)
Nominative, feminine, singular of śuktimatī
śuktimatī - Shuktimati (a river and mountain name, literally 'having oysters/pearls')
शकुली (śakulī) - The Shakuli river (Shakuli (river name))
(proper noun)
Nominative, feminine, singular of śakulī
śakulī - Shakuli (a river name, also a kind of fish)
त्रिदिवाक्रमुः (tridivākramuḥ) - The Tridivakramu river (Tridivakramu (river name, 'approaching heaven' or 'traversing three heavens'))
(proper noun)
Nominative, feminine, singular of tridivākramu
tridivākramu - Tridivakramu (a river name, literally 'approaching heaven' or 'traversing three heavens')
Compound type : tatpurusha (tridiva+ākramu)
- tridiva – heaven, celestial region (three heavens)
noun (neuter) - ākramu – approaching, pervading (feminine nominal derivative)
noun (feminine)
From root kram with prefix ā
Prefix: ā
Root: kram (class 1)
पादप्रसूता (pādaprasūtā) - born from the foot (of a mountain, referring to a river) (born from the foot (of a mountain))
(adjective)
Nominative, feminine, singular of pādaprasūtā
pādaprasūtā - born from the foot, originating from the base
Past Passive Participle
Compound formed from 'pāda' and 'prasūtā' (PPP of pra-sū)
Compound type : tatpurusha (pāda+prasūtā)
- pāda – foot, base, lower part (of a mountain)
noun (masculine) - prasūtā – born, produced, flowed forth
adjective (feminine)
Past Passive Participle
PPP of root sū (to produce, give birth) with prefix pra
Prefix: pra
Root: sū (class 2)
Note: Describes the 'vegavāhinī' river.
वै (vai) - indeed (indeed, certainly, verily)
(indeclinable)
तथा (tathā) - and similarly (similarly, so, also)
(indeclinable)
अन्या (anyā) - another (river) (another, other)
(pronoun)
Nominative, feminine, singular of anya
anya - other, another, different
Note: Feminine singular nominative, agreeing with 'vegavāhinī'.
वेगवाहिनी (vegavāhinī) - a rapidly flowing river (rapidly flowing (river))
(noun)
Nominative, feminine, singular of vegavāhinī
vegavāhinī - rapidly flowing, swift river
Compound type : tatpurusha (vega+vāhinī)
- vega – speed, velocity, force
noun (masculine) - vāhinī – flowing, carrying; a river
noun (feminine)
Feminine derivative of vāhin (flowing)
Root: vah (class 1)