वाल्मीकि-रामायणम्
vālmīki-rāmāyaṇam
-
book-4, chapter-42, verse-42
निस्तुलाभिश्च मुक्ताभिर्मणिभिश्च महाधनैः ।
उद्भूतपुलिनास्तत्र जातरूपैश्च निम्नगाः ॥४२॥
उद्भूतपुलिनास्तत्र जातरूपैश्च निम्नगाः ॥४२॥
42. nistulābhiśca muktābhirmaṇibhiśca mahādhanaiḥ ,
udbhūtapulināstatra jātarūpaiśca nimnagāḥ.
udbhūtapulināstatra jātarūpaiśca nimnagāḥ.
42.
nistulābhiḥ ca muktābhiḥ maṇibhiḥ ca mahādhanaiḥ
udbhūtapulināḥ tatra jātarūpaiḥ ca nimnagāḥ
udbhūtapulināḥ tatra jātarūpaiḥ ca nimnagāḥ
42.
tatra nimnagāḥ nistulābhiḥ muktābhiḥ ca mahādhanaiḥ
maṇibhiḥ ca jātarūpaiḥ ca udbhūtapulināḥ
maṇibhiḥ ca jātarūpaiḥ ca udbhūtapulināḥ
42.
There, the rivers had sandbanks formed by incomparable pearls, by extremely valuable jewels, and by gold.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- निस्तुलाभिः (nistulābhiḥ) - by incomparable, matchless
- च (ca) - and
- मुक्ताभिः (muktābhiḥ) - by pearls
- मणिभिः (maṇibhiḥ) - by jewels, by gems
- च (ca) - and
- महाधनैः (mahādhanaiḥ) - by very valuable, by possessing great wealth
- उद्भूतपुलिनाः (udbhūtapulināḥ) - having raised sandbanks/banks
- तत्र (tatra) - there, in that place
- जातरूपैः (jātarūpaiḥ) - by gold
- च (ca) - and
- निम्नगाः (nimnagāḥ) - rivers
Words meanings and morphology
निस्तुलाभिः (nistulābhiḥ) - by incomparable, matchless
(adjective)
Instrumental, feminine, plural of nistulā
nistula - incomparable, matchless
Compound type : bahuvrīhi (nis+tulā)
- nis – without, free from
indeclinable - tulā – balance, comparison, equality
noun (feminine)
Note: Modifies 'muktābhiḥ'
च (ca) - and
(indeclinable)
मुक्ताभिः (muktābhiḥ) - by pearls
(noun)
Instrumental, feminine, plural of muktā
muktā - pearl
मणिभिः (maṇibhiḥ) - by jewels, by gems
(noun)
Instrumental, masculine, plural of maṇi
maṇi - gem, jewel, bead
च (ca) - and
(indeclinable)
महाधनैः (mahādhanaiḥ) - by very valuable, by possessing great wealth
(adjective)
Instrumental, masculine, plural of mahādhana
mahādhana - very valuable, rich, possessing great wealth
Compound type : bahuvrīhi (mahā+dhana)
- mahā – great, large
adjective - dhana – wealth, riches, property
noun (neuter)
Note: Modifies 'maṇibhiḥ'
उद्भूतपुलिनाः (udbhūtapulināḥ) - having raised sandbanks/banks
(adjective)
Nominative, feminine, plural of udbhūtapulina
udbhūtapulina - having raised sandbanks
Compound type : bahuvrīhi (udbhūta+pulina)
- udbhūta – risen, emerged, produced
adjective (neuter)
Past Passive Participle
From root bhū with prefix ud
Prefix: ud
Root: bhū (class 1) - pulina – sandbank, river island, shore
noun (neuter)
Note: Modifies 'nimnagāḥ'
तत्र (tatra) - there, in that place
(indeclinable)
जातरूपैः (jātarūpaiḥ) - by gold
(noun)
Instrumental, neuter, plural of jātarūpa
jātarūpa - gold
च (ca) - and
(indeclinable)
निम्नगाः (nimnagāḥ) - rivers
(noun)
Nominative, feminine, plural of nimnagā
nimnagā - river