महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-8, chapter-42, verse-44
दृष्ट्वायान्तौ महावीर्यावुभौ कृष्णधनंजयौ ।
धृष्टद्युम्नवधे राजंश्चक्रे यत्नं महाबलः ॥४४॥
धृष्टद्युम्नवधे राजंश्चक्रे यत्नं महाबलः ॥४४॥
44. dṛṣṭvāyāntau mahāvīryāvubhau kṛṣṇadhanaṁjayau ,
dhṛṣṭadyumnavadhe rājaṁścakre yatnaṁ mahābalaḥ.
dhṛṣṭadyumnavadhe rājaṁścakre yatnaṁ mahābalaḥ.
44.
dṛṣṭvā āyāntau mahāvīryau ubhau kṛṣṇadhanañjayau
dhṛṣṭadyumnavadhe rājan cakre yatnam mahābalaḥ
dhṛṣṭadyumnavadhe rājan cakre yatnam mahābalaḥ
44.
rājan mahābalaḥ ubhau mahāvīryau kṛṣṇadhanañjayau
āyāntau dṛṣṭvā dhṛṣṭadyumnavadhe yatnam cakre
āyāntau dṛṣṭvā dhṛṣṭadyumnavadhe yatnam cakre
44.
O king, having seen both Kṛṣṇa and Dhanañjaya (Arjuna), those mighty heroes, approaching, the exceedingly powerful (Drauṇi) made a determined effort to slay Dhṛṣṭadyumna.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- दृष्ट्वा (dṛṣṭvā) - having seen, having perceived
- आयान्तौ (āyāntau) - approaching, coming
- महावीर्यौ (mahāvīryau) - mighty-valiant, of great valor
- उभौ (ubhau) - both
- कृष्णधनञ्जयौ (kṛṣṇadhanañjayau) - Kṛṣṇa and Arjuna (Kṛṣṇa and Dhanañjaya)
- धृष्टद्युम्नवधे (dhṛṣṭadyumnavadhe) - in the slaying of Dhṛṣṭadyumna
- राजन् (rājan) - O king
- चक्रे (cakre) - he made, he did
- यत्नम् (yatnam) - effort, attempt, endeavor
- महाबलः (mahābalaḥ) - Drauṇi (Aśvatthāman) (exceedingly powerful, mighty-strong)
Words meanings and morphology
दृष्ट्वा (dṛṣṭvā) - having seen, having perceived
(indeclinable)
Absolutive (Gerund)
Derived from root dṛś (to see)
Root: dṛś (class 1)
आयान्तौ (āyāntau) - approaching, coming
(participle)
Accusative, masculine, dual of āyānt
āyānt - coming, approaching
Present Active Participle
from ā (prefix) + root yā (to go)
Prefix: ā
Root: yā (class 2)
Note: Agrees with kṛṣṇadhanañjayau
महावीर्यौ (mahāvīryau) - mighty-valiant, of great valor
(adjective)
Accusative, masculine, dual of mahāvīrya
mahāvīrya - very brave, mighty, powerful
Compound type : bahuvrihi (mahat+vīrya)
- mahat – great, mighty
adjective (neuter) - vīrya – valor, strength, heroism
noun (neuter)
Note: Agrees with kṛṣṇadhanañjayau
उभौ (ubhau) - both
(pronoun)
Accusative, masculine, dual of ubha
ubha - both
Note: Agrees with kṛṣṇadhanañjayau
कृष्णधनञ्जयौ (kṛṣṇadhanañjayau) - Kṛṣṇa and Arjuna (Kṛṣṇa and Dhanañjaya)
(proper noun)
Accusative, masculine, dual of kṛṣṇadhanañjaya
kṛṣṇadhanañjaya - Kṛṣṇa and Dhanañjaya (Arjuna)
Compound type : dvandva (kṛṣṇa+dhanañjaya)
- kṛṣṇa – Kṛṣṇa
proper noun (masculine) - dhanañjaya – Dhanañjaya (Arjuna, 'conqueror of wealth')
proper noun (masculine)
धृष्टद्युम्नवधे (dhṛṣṭadyumnavadhe) - in the slaying of Dhṛṣṭadyumna
(noun)
Locative, masculine, singular of dhṛṣṭadyumnavadha
dhṛṣṭadyumnavadha - the slaying/killing of Dhṛṣṭadyumna
Compound type : tatpurusha (dhṛṣṭadyumna+vadha)
- dhṛṣṭadyumna – Dhṛṣṭadyumna (proper noun)
proper noun (masculine) - vadha – slaying, killing
noun (masculine)
from root vadh (to strike, kill)
Root: vadh (class 1)
राजन् (rājan) - O king
(noun)
Vocative, masculine, singular of rājan
rājan - king, ruler
चक्रे (cakre) - he made, he did
(verb)
3rd person , singular, middle, perfect (lit) of kṛ
Perfect middle
root kṛ, perfect 3rd singular middle voice
Root: kṛ (class 8)
यत्नम् (yatnam) - effort, attempt, endeavor
(noun)
Accusative, masculine, singular of yatna
yatna - effort, exertion, attempt
from root yat (to strive, endeavor)
Root: yat (class 1)
महाबलः (mahābalaḥ) - Drauṇi (Aśvatthāman) (exceedingly powerful, mighty-strong)
(adjective)
Nominative, masculine, singular of mahābala
mahābala - of great strength, very powerful
Compound type : bahuvrihi (mahat+bala)
- mahat – great, mighty
adjective (neuter) - bala – strength, power
noun (neuter)
Note: Refers to Drauṇi (Aśvatthāman)