महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-7, chapter-25, verse-4
स नाग इव नागेन गोवृषेणेव गोवृषः ।
समाहूतः स्वयं राज्ञा नागानीकमुपाद्रवत् ॥४॥
समाहूतः स्वयं राज्ञा नागानीकमुपाद्रवत् ॥४॥
4. sa nāga iva nāgena govṛṣeṇeva govṛṣaḥ ,
samāhūtaḥ svayaṁ rājñā nāgānīkamupādravat.
samāhūtaḥ svayaṁ rājñā nāgānīkamupādravat.
4.
saḥ nāgaḥ iva nāgena go-vṛṣeṇa iva go-vṛṣaḥ
samāhūtaḥ svayam rājñā nāgānīkam upādravat
samāhūtaḥ svayam rājñā nāgānīkam upādravat
4.
saḥ rājñā svayam samāhūtaḥ nāgaḥ nāgena iva
go-vṛṣaḥ go-vṛṣeṇa iva nāgānīkam upādravat
go-vṛṣaḥ go-vṛṣeṇa iva nāgānīkam upādravat
4.
Like an elephant (challenged) by an elephant, or a bull by a bull, Bhīma, personally challenged by the king, advanced upon the elephant army.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- सः (saḥ) - he (Bhīma) (he, that one)
- नागः (nāgaḥ) - elephant (elephant, snake)
- इव (iva) - like (like, as, as if)
- नागेन (nāgena) - by an elephant (by an elephant, by a snake)
- गो-वृषेण (go-vṛṣeṇa) - by a bull
- इव (iva) - like (like, as, as if)
- गो-वृषः (go-vṛṣaḥ) - bull
- समाहूतः (samāhūtaḥ) - challenged (challenged, called, invited)
- स्वयम् (svayam) - personally (oneself, by oneself, personally)
- राज्ञा (rājñā) - by the king (Duryodhana) (by the king)
- नागानीकम् (nāgānīkam) - the elephant army
- उपाद्रवत् (upādravat) - attacked, advanced upon (he ran towards, he attacked, he advanced upon)
Words meanings and morphology
सः (saḥ) - he (Bhīma) (he, that one)
(pronoun)
Nominative, masculine, singular of tad
tad - that, he, she, it
Note: Refers to Bhīma, the subject.
नागः (nāgaḥ) - elephant (elephant, snake)
(noun)
Nominative, masculine, singular of nāga
nāga - snake, elephant, mountain
Note: Part of a simile, 'like an elephant'.
इव (iva) - like (like, as, as if)
(indeclinable)
Note: Particle of comparison.
नागेन (nāgena) - by an elephant (by an elephant, by a snake)
(noun)
Instrumental, masculine, singular of nāga
nāga - snake, elephant, mountain
Note: Part of a simile, 'by an elephant'.
गो-वृषेण (go-vṛṣeṇa) - by a bull
(noun)
Instrumental, masculine, singular of go-vṛṣa
go-vṛṣa - bull
Compound type : tatpuruṣa (go+vṛṣa)
- go – cow, ox, cattle
noun (feminine) - vṛṣa – bull, male, showerer (of benefits)
noun (masculine)
Note: Part of a simile, 'by a bull'.
इव (iva) - like (like, as, as if)
(indeclinable)
Note: Particle of comparison.
गो-वृषः (go-vṛṣaḥ) - bull
(noun)
Nominative, masculine, singular of go-vṛṣa
go-vṛṣa - bull
Compound type : tatpuruṣa (go+vṛṣa)
- go – cow, ox, cattle
noun (feminine) - vṛṣa – bull, male, showerer (of benefits)
noun (masculine)
Note: Part of a simile, 'like a bull'.
समाहूतः (samāhūtaḥ) - challenged (challenged, called, invited)
(adjective)
Nominative, masculine, singular of samāhūta
samāhūta - challenged, called, invited
Past Passive Participle
Root 'hvā' (hū) with prefix 'sam-ā'
Prefixes: sam+ā
Root: hvā (class 1)
Note: Participle, agreeing with 'saḥ'.
स्वयम् (svayam) - personally (oneself, by oneself, personally)
(indeclinable)
Note: Emphasizing the agency of the king.
राज्ञा (rājñā) - by the king (Duryodhana) (by the king)
(noun)
Instrumental, masculine, singular of rājan
rājan - king
Note: Agent in a passive construction with 'samāhūtaḥ'.
नागानीकम् (nāgānīkam) - the elephant army
(noun)
Accusative, neuter, singular of nāgānīka
nāgānīka - elephant army, array of elephants
Compound type : tatpuruṣa (nāga+anīka)
- nāga – snake, elephant, mountain
noun (masculine) - anīka – army, host, face
noun (neuter)
Note: Object of the verb 'upādravat'.
उपाद्रवत् (upādravat) - attacked, advanced upon (he ran towards, he attacked, he advanced upon)
(verb)
3rd person , singular, active, past imperfect (laṅ) of drav
root 'drav' (1st class, bhvādi) with prefix 'upa-ā'
Prefixes: upa+ā
Root: drav (class 1)
Note: Verb from root 'drav' with prefixes 'upa' and 'ā'.