योगवासिष्ठः
yogavāsiṣṭhaḥ
-
book-1, chapter-1, verse-53
वसिष्ठरामसंवादं मोक्षोपायकथां शुभाम ।
ज्ञातस्वभावो राजेन्द्र वदामि श्रूयतां बुध ॥ ५३ ॥
ज्ञातस्वभावो राजेन्द्र वदामि श्रूयतां बुध ॥ ५३ ॥
vasiṣṭharāmasaṃvādaṃ mokṣopāyakathāṃ śubhāma ,
jñātasvabhāvo rājendra vadāmi śrūyatāṃ budha 53
jñātasvabhāvo rājendra vadāmi śrūyatāṃ budha 53
53.
vasiṣṭharāmasaṃvādaṃ mokṣopāyakathām śubhām
jñātasvabhāvaḥ rājendra vadāmi śrūyatām budha
jñātasvabhāvaḥ rājendra vadāmi śrūyatām budha
53.
O wise one, O best of kings, I will narrate the auspicious discussion between Vasiṣṭha and Rāma, a discourse on the means to liberation (mokṣa), having understood its intrinsic nature (svabhāva). Please listen.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- वसिष्ठरामसंवादं (vasiṣṭharāmasaṁvādaṁ) - a dialogue between Vasiṣṭha and Rāma
- मोक्षोपायकथाम् (mokṣopāyakathām) - story/discourse about the means to liberation
- शुभाम् (śubhām) - auspicious, sacred, beautiful
- ज्ञातस्वभावः (jñātasvabhāvaḥ) - one whose nature is known; having known the nature
- राजेन्द्र (rājendra) - O king of kings, O best of kings
- वदामि (vadāmi) - I speak, I tell, I narrate
- श्रूयताम् (śrūyatām) - let it be heard
- बुध (budha) - O wise one
Words meanings and morphology
वसिष्ठरामसंवादं (vasiṣṭharāmasaṁvādaṁ) - a dialogue between Vasiṣṭha and Rāma
(noun)
Accusative, masculine, singular of vasiṣṭharāmasaṃvāda
vasiṣṭharāmasaṁvāda - the discussion or dialogue between Vasiṣṭha and Rāma
Compound type : tatpurusha (vasiṣṭha+rāma+saṃvāda)
- vasiṣṭha – sage Vasiṣṭha
proper noun (masculine) - rāma – Lord Rāma
proper noun (masculine) - saṃvāda – dialogue, discussion, conversation
noun (masculine)
From root vad (to speak) with prefix sam-
Prefix: sam
Root: vad (class 1)
मोक्षोपायकथाम् (mokṣopāyakathām) - story/discourse about the means to liberation
(noun)
Accusative, feminine, singular of mokṣopāyakathā
mokṣopāyakathā - a narrative or story explaining the means to liberation (mokṣa)
Compound type : tatpurusha (mokṣa+upāya+kathā)
- mokṣa – liberation, emancipation, final release (mokṣa)
noun (masculine)
From root muc (to free, release)
Root: muc (class 6) - upāya – means, method, resource
noun (masculine)
From root i (to go) with prefix upa-
Prefix: upa
Root: i (class 2) - kathā – story, tale, discourse, narrative
noun (feminine)
From root kath (to tell, speak)
Root: kath (class 10)
शुभाम् (śubhām) - auspicious, sacred, beautiful
(adjective)
Accusative, feminine, singular of śubhā
śubha - auspicious, propitious, beautiful, good
ज्ञातस्वभावः (jñātasvabhāvaḥ) - one whose nature is known; having known the nature
(adjective)
Nominative, masculine, singular of jñātasvabhāva
jñātasvabhāva - one whose true intrinsic nature (svabhāva) is known; or having known the true intrinsic nature (svabhāva)
Compound type : bahuvrihi (jñāta+svabhāva)
- jñāta – known, understood
adjective (neuter)
Past Passive Participle
From root jñā (to know)
Root: jñā (class 9) - svabhāva – intrinsic nature (svabhāva), inherent disposition, essential characteristic
noun (masculine)
Prefix: sva
Root: bhū (class 1)
राजेन्द्र (rājendra) - O king of kings, O best of kings
(noun)
Vocative, masculine, singular of rājendra
rājendra - chief of kings, best of kings
Compound type : tatpurusha (rājan+indra)
- rājan – king, ruler
noun (masculine) - indra – Indra (the god); chief, best
noun (masculine)
वदामि (vadāmi) - I speak, I tell, I narrate
(verb)
1st person , singular, active, present indicative (laṭ) of vad
Root: vad (class 1)
श्रूयताम् (śrūyatām) - let it be heard
(verb)
3rd person , singular, passive, imperative (loṭ) of śru
Root: śru (class 5)
बुध (budha) - O wise one
(noun)
Vocative, masculine, singular of budha
budha - wise, intelligent person; the planet Mercury
Root: budh (class 1)