वाल्मीकि-रामायणम्
vālmīki-rāmāyaṇam
-
book-7, chapter-6, verse-40
स्यन्दनैर्वारणेन्द्रैश्च हयैश्च गिरिसंनिभैः ।
खरैर्गोभिरथोष्ट्रैश्च शिंशुमारैर्भुजं गमैः ॥४०॥
खरैर्गोभिरथोष्ट्रैश्च शिंशुमारैर्भुजं गमैः ॥४०॥
40. syandanairvāraṇendraiśca hayaiśca girisaṃnibhaiḥ ,
kharairgobhirathoṣṭraiśca śiṃśumārairbhujaṃ gamaiḥ.
kharairgobhirathoṣṭraiśca śiṃśumārairbhujaṃ gamaiḥ.
40.
syandanaiḥ vāraṇendraiḥ ca hayaiḥ ca girisaṃnibhaiḥ
kharaiḥ gobhiḥ atha uṣṭraiḥ ca śiṃśumāraiḥ bhujamgamaiḥ
kharaiḥ gobhiḥ atha uṣṭraiḥ ca śiṃśumāraiḥ bhujamgamaiḥ
40.
syandanaiḥ vāraṇendraiḥ ca girisaṃnibhaiḥ hayaiḥ ca
kharaiḥ gobhiḥ atha uṣṭraiḥ ca śiṃśumāraiḥ bhujamgamaiḥ
kharaiḥ gobhiḥ atha uṣṭraiḥ ca śiṃśumāraiḥ bhujamgamaiḥ
40.
With chariots, lordly elephants, mountain-like horses, donkeys, cattle, camels, porpoises, and snakes.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- स्यन्दनैः (syandanaiḥ) - by chariots
- वारणेन्द्रैः (vāraṇendraiḥ) - by great elephants, by lordly elephants
- च (ca) - and
- हयैः (hayaiḥ) - by horses
- च (ca) - and
- गिरिसंनिभैः (girisaṁnibhaiḥ) - by mountain-like elephants and horses (by mountain-like (ones))
- खरैः (kharaiḥ) - by donkeys
- गोभिः (gobhiḥ) - by cows, by cattle
- अथ (atha) - then, also, further
- उष्ट्रैः (uṣṭraiḥ) - by camels
- च (ca) - and
- शिंशुमारैः (śiṁśumāraiḥ) - by porpoises, by dolphins
- भुजम्गमैः (bhujamgamaiḥ) - by snakes
Words meanings and morphology
स्यन्दनैः (syandanaiḥ) - by chariots
(noun)
Instrumental, neuter, plural of syandana
syandana - chariot, car, flowing, rushing
Root: syand (class 1)
वारणेन्द्रैः (vāraṇendraiḥ) - by great elephants, by lordly elephants
(noun)
Instrumental, masculine, plural of vāraṇendra
vāraṇendra - chief elephant, lordly elephant
Compound type : tatpurusha (vāraṇa+indra)
- vāraṇa – elephant, warding off
noun (masculine)
Root: vṛ (class 5) - indra – chief, lord, the god Indra
noun (masculine)
च (ca) - and
(indeclinable)
हयैः (hayaiḥ) - by horses
(noun)
Instrumental, masculine, plural of haya
haya - horse
Root: hi (class 5)
च (ca) - and
(indeclinable)
गिरिसंनिभैः (girisaṁnibhaiḥ) - by mountain-like elephants and horses (by mountain-like (ones))
(adjective)
Instrumental, masculine, plural of girisaṃnibha
girisaṁnibha - mountain-like, resembling a mountain
Compound type : bahuvrīhi (giri+saṃnibha)
- giri – mountain, hill
noun (masculine)
Root: gṛ (class 6) - saṃnibha – like, resembling, similar
adjective
Prefix: sam
Root: bhā (class 2)
Note: Qualifies 'vāraṇendraiḥ' and 'hayaiḥ'.
खरैः (kharaiḥ) - by donkeys
(noun)
Instrumental, masculine, plural of khara
khara - donkey, sharp, hard
गोभिः (gobhiḥ) - by cows, by cattle
(noun)
Instrumental, feminine, plural of go
go - cow, ox, cattle, earth, ray of light
Root: gam (class 1)
अथ (atha) - then, also, further
(indeclinable)
उष्ट्रैः (uṣṭraiḥ) - by camels
(noun)
Instrumental, masculine, plural of uṣṭra
uṣṭra - camel
च (ca) - and
(indeclinable)
शिंशुमारैः (śiṁśumāraiḥ) - by porpoises, by dolphins
(noun)
Instrumental, masculine, plural of śiṃśumāra
śiṁśumāra - porpoise, dolphin, a kind of aquatic animal
भुजम्गमैः (bhujamgamaiḥ) - by snakes
(noun)
Instrumental, masculine, plural of bhujamgama
bhujamgama - snake, serpent (literally 'body-goer' or 'arm-goer')
Compound derived from 'bhuja' (arm/body) and 'gama' (going).
Compound type : tatpurusha (bhuja+gama)
- bhuja – arm, hand, body
noun (masculine)
Root: bhuj (class 7) - gama – going, mover, goer
noun (masculine)
Derived from root 'gam'.
Noun derived from verbal root.
Root: gam (class 1)