वाल्मीकि-रामायणम्
vālmīki-rāmāyaṇam
-
book-6, chapter-62, verse-52
विस्रस्तकेशरसनं विमुक्तकवचध्वजम् ।
बलं राक्षसमालम्ब्य वानराः पर्यवारयन् ॥५२॥
बलं राक्षसमालम्ब्य वानराः पर्यवारयन् ॥५२॥
52. visrastakeśarasanaṃ vimuktakavacadhvajam ,
balaṃ rākṣasamālambya vānarāḥ paryavārayan.
balaṃ rākṣasamālambya vānarāḥ paryavārayan.
52.
visrastakeśarasanam vimuktakavacadhvajam
balam rākṣasam ālambya vānarāḥ paryavārayan
balam rākṣasam ālambya vānarāḥ paryavārayan
52.
vānarāḥ visrastakeśarasanam vimuktakavacadhvajam
rākṣasam balam ālambya paryavārayan
rākṣasam balam ālambya paryavārayan
52.
The monkeys, having surrounded the demon army—which had disheveled hair and loosened garments, and whose armor and banners were cast aside—completely encircled it.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- विस्रस्तकेशरसनम् (visrastakeśarasanam) - describing the state of the demon army (having disheveled hair and loosened garments)
- विमुक्तकवचध्वजम् (vimuktakavacadhvajam) - describing the state of the demon army (having armor and banners cast aside)
- बलम् (balam) - the demon army (army, force, strength)
- राक्षसम् (rākṣasam) - the demonic (army) (demonic, belonging to demons; a demon)
- आलम्ब्य (ālambya) - having surrounded (having taken hold of, having seized, having relied upon, having surrounded)
- वानराः (vānarāḥ) - monkeys
- पर्यवारयन् (paryavārayan) - they surrounded, they encircled
Words meanings and morphology
विस्रस्तकेशरसनम् (visrastakeśarasanam) - describing the state of the demon army (having disheveled hair and loosened garments)
(adjective)
Accusative, neuter, singular of visrastakeśarasana
visrastakeśarasana - having disheveled hair and loosened garments
Compound type : bahuvrīhi (visrasta+keśa+rasana)
- visrasta – disheveled, loose, fallen, disarranged
participle (masculine)
Past Passive Participle
From root sraṃs (to fall, to loosen) with vi prefix
Prefix: vi
Root: sraṃs (class 1) - keśa – hair
noun (masculine) - rasana – garment, belt, girdle
noun (neuter)
Note: Agrees with 'balam'
विमुक्तकवचध्वजम् (vimuktakavacadhvajam) - describing the state of the demon army (having armor and banners cast aside)
(adjective)
Accusative, neuter, singular of vimuktakavacadhvaja
vimuktakavacadhvaja - having armor and banners cast aside
Compound type : bahuvrīhi (vimukta+kavaca+dhvaja)
- vimukta – cast off, abandoned, released
participle (masculine)
Past Passive Participle
From root muc (to release) with vi prefix
Prefix: vi
Root: muc (class 6) - kavaca – armor, cuirass
noun (masculine) - dhvaja – banner, flag, standard
noun (masculine)
Note: Agrees with 'balam'
बलम् (balam) - the demon army (army, force, strength)
(noun)
Accusative, neuter, singular of bala
bala - strength, power, force, army
राक्षसम् (rākṣasam) - the demonic (army) (demonic, belonging to demons; a demon)
(adjective)
Accusative, neuter, singular of rākṣasa
rākṣasa - demonic, belonging to rākṣasas; a rākṣasa (demon)
Note: Agrees with 'balam'
आलम्ब्य (ālambya) - having surrounded (having taken hold of, having seized, having relied upon, having surrounded)
(indeclinable)
Absolutive (Gerund)
Formed with prefix ā and root lambh (to seize, to take)
Prefix: ā
Root: lambh (class 1)
वानराः (vānarāḥ) - monkeys
(noun)
Nominative, masculine, plural of vānara
vānara - monkey
पर्यवारयन् (paryavārayan) - they surrounded, they encircled
(verb)
3rd person , plural, active, past imperfect (laṅ) of paryavāray
Imperfect, 3rd person plural
From root vṛ (class 5) with prefixes pari and ava, used in causative sense.
Prefixes: pari+ava
Root: vṛ (class 5)