महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-12, chapter-253, verse-3
नियतो नियताहारश्चीराजिनजटाधरः ।
मलपङ्कधरो धीमान्बहून्वर्षगणान्मुनिः ॥३॥
मलपङ्कधरो धीमान्बहून्वर्षगणान्मुनिः ॥३॥
3. niyato niyatāhāraścīrājinajaṭādharaḥ ,
malapaṅkadharo dhīmānbahūnvarṣagaṇānmuniḥ.
malapaṅkadharo dhīmānbahūnvarṣagaṇānmuniḥ.
3.
niyataḥ niyatāhāraḥ cīrājina-jaṭādharaḥ
malapaṅkadharaḥ dhīmān bahūn varṣagaṇān muniḥ
malapaṅkadharaḥ dhīmān bahūn varṣagaṇān muniḥ
3.
muniḥ niyataḥ niyatāhāraḥ cīrājina-jaṭādharaḥ
malapaṅkadharaḥ dhīmān bahūn varṣagaṇān
malapaṅkadharaḥ dhīmān bahūn varṣagaṇān
3.
The sage, disciplined and with controlled diet, wore bark-garments, deerskin, and matted hair. Covered in dirt and mud, the wise one (muni) lived for many years.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- नियतः (niyataḥ) - controlled, disciplined, restrained
- नियताहारः (niyatāhāraḥ) - one with a controlled diet, having disciplined eating habits
- चीराजिन-जटाधरः (cīrājina-jaṭādharaḥ) - wearing bark-garments, deerskin, and matted hair
- मलपङ्कधरः (malapaṅkadharaḥ) - covered in dirt and mud, bearing impurities
- धीमान् (dhīmān) - wise, intelligent, sagacious
- बहून् (bahūn) - many, numerous
- वर्षगणान् (varṣagaṇān) - groups of years, many years
- मुनिः (muniḥ) - sage, ascetic, silent one
Words meanings and morphology
नियतः (niyataḥ) - controlled, disciplined, restrained
(adjective)
Nominative, masculine, singular of niyata
niyata - controlled, restrained, disciplined; firm, constant
Past Passive Participle
From root 'yam' (to restrain) with prefix 'ni'
Prefix: ni
Root: yam (class 1)
नियताहारः (niyatāhāraḥ) - one with a controlled diet, having disciplined eating habits
(adjective)
Nominative, masculine, singular of niyatāhāra
niyatāhāra - controlled diet, one whose diet is restrained
Compound type : bahuvrihi (niyata+āhāra)
- niyata – controlled, restrained
adjective (masculine)
Past Passive Participle
From root 'yam' with prefix 'ni'
Prefix: ni
Root: yam (class 1) - āhāra – food, diet, eating
noun (masculine)
Prefix: ā
Root: hṛ (class 1)
चीराजिन-जटाधरः (cīrājina-jaṭādharaḥ) - wearing bark-garments, deerskin, and matted hair
(adjective)
Nominative, masculine, singular of cīrājina-jaṭādhara
cīrājina-jaṭādhara - one who bears/wears bark-garments, deerskin, and matted hair
Compound type : bahuvrihi (cīra+ajina+jaṭā+dhara)
- cīra – bark-garment, rag, strip of cloth
noun (neuter) - ajina – skin, hide, especially deerskin
noun (neuter) - jaṭā – matted hair, tangled locks
noun (feminine) - dhara – bearing, carrying, wearing, holding
adjective (masculine)
From root 'dhṛ' (to bear)
Root: dhṛ (class 1)
मलपङ्कधरः (malapaṅkadharaḥ) - covered in dirt and mud, bearing impurities
(adjective)
Nominative, masculine, singular of malapaṅkadhara
malapaṅkadhara - one who bears/is covered in dirt and mud
Compound type : bahuvrihi (mala+paṅka+dhara)
- mala – dirt, impurity, filth
noun (masculine) - paṅka – mud, mire, dirt
noun (masculine) - dhara – bearing, carrying, wearing, holding
adjective (masculine)
From root 'dhṛ' (to bear)
Root: dhṛ (class 1)
धीमान् (dhīmān) - wise, intelligent, sagacious
(adjective)
Nominative, masculine, singular of dhīmat
dhīmat - wise, intelligent, sagacious, discerning
Derived from 'dhī' (intellect) with suffix '-mat'
बहून् (bahūn) - many, numerous
(adjective)
Accusative, masculine, plural of bahu
bahu - many, numerous, abundant
वर्षगणान् (varṣagaṇān) - groups of years, many years
(noun)
Accusative, masculine, plural of varṣagaṇa
varṣagaṇa - group of years, multitude of years
Compound type : tatpurusha (varṣa+gaṇa)
- varṣa – year, rain, rainy season
noun (neuter) - gaṇa – group, multitude, troop
noun (masculine)
मुनिः (muniḥ) - sage, ascetic, silent one
(noun)
Nominative, masculine, singular of muni
muni - sage, ascetic, seer, inspired one, silent one