महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-12, chapter-38, verse-39
रथं हेममयं शुभ्रं सैन्यसुग्रीवयोजितम् ।
सह सात्यकिना कृष्णः समास्थायान्वयात्कुरून् ॥३९॥
सह सात्यकिना कृष्णः समास्थायान्वयात्कुरून् ॥३९॥
39. rathaṁ hemamayaṁ śubhraṁ sainyasugrīvayojitam ,
saha sātyakinā kṛṣṇaḥ samāsthāyānvayātkurūn.
saha sātyakinā kṛṣṇaḥ samāsthāyānvayātkurūn.
39.
ratham hemamayam śubhram sainyasugrīvayojitam
saha sātyakinā kṛṣṇaḥ samāsthāya anvayāt kurūn
saha sātyakinā kṛṣṇaḥ samāsthāya anvayāt kurūn
39.
kṛṣṇaḥ saha sātyakinā hemamayam śubhram
sainyasugrīvayojitam ratham samāsthāya kurūn anvayāt
sainyasugrīvayojitam ratham samāsthāya kurūn anvayāt
39.
Kṛṣṇa, along with Sātyaki, having mounted his splendid, golden chariot, yoked with [horses named] Saitya and Sugrīva, then followed the Kurus.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- रथम् (ratham) - chariot
- हेममयम् (hemamayam) - golden, made of gold
- शुभ्रम् (śubhram) - splendid, bright, beautiful
- सैन्यसुग्रीवयोजितम् (sainyasugrīvayojitam) - yoked with horses named Saitya and Sugrīva (Kṛṣṇa's horses) (yoked with Saitya and Sugrīva)
- सह (saha) - with, along with
- सात्यकिना (sātyakinā) - by Sātyaki, with Sātyaki
- कृष्णः (kṛṣṇaḥ) - Kṛṣṇa
- समास्थाय (samāsthāya) - having mounted, having taken a seat upon
- अन्वयात् (anvayāt) - he followed, he went after
- कुरून् (kurūn) - the Kurus
Words meanings and morphology
रथम् (ratham) - chariot
(noun)
Accusative, masculine, singular of ratha
ratha - chariot, car, vehicle
हेममयम् (hemamayam) - golden, made of gold
(adjective)
Accusative, masculine, singular of hemamaya
hemamaya - golden, made of gold
Derived from hema (gold) with suffix -maya (made of)
Compound type : tatpuruṣa (hema+maya)
- hema – gold
noun (neuter) - maya – made of, consisting of, full of
suffix
suffix denoting 'made of' or 'consisting of'
शुभ्रम् (śubhram) - splendid, bright, beautiful
(adjective)
Accusative, masculine, singular of śubhra
śubhra - bright, shining, splendid, beautiful, white
सैन्यसुग्रीवयोजितम् (sainyasugrīvayojitam) - yoked with horses named Saitya and Sugrīva (Kṛṣṇa's horses) (yoked with Saitya and Sugrīva)
(adjective)
Accusative, masculine, singular of sainyasugrīvayojita
sainyasugrīvayojita - yoked with Saitya and Sugrīva
Past Passive Participle in a compound
From root yuj (to yoke) prefixed by the names of horses Saitya and Sugrīva
Compound type : bahuvrīhi (sainya+sugrīva+yojita)
- sainya – Saitya (name of one of Kṛṣṇa's horses)
proper noun (masculine) - sugrīva – Sugrīva (name of one of Kṛṣṇa's horses)
proper noun (masculine) - yojita – yoked, harnessed, arranged
adjective
Past Passive Participle
From root yuj (to yoke)
Root: yuj (class 7)
सह (saha) - with, along with
(indeclinable)
सात्यकिना (sātyakinā) - by Sātyaki, with Sātyaki
(proper noun)
Instrumental, masculine, singular of sātyaki
sātyaki - Sātyaki (a Vrishni hero, Kṛṣṇa's charioteer and friend)
कृष्णः (kṛṣṇaḥ) - Kṛṣṇa
(proper noun)
Nominative, masculine, singular of kṛṣṇa
kṛṣṇa - Kṛṣṇa (a Hindu deity), black, dark
समास्थाय (samāsthāya) - having mounted, having taken a seat upon
(indeclinable)
absolutive (gerund)
From root sthā (to stand) with prefixes sam and ā
Prefixes: sam+ā
Root: sthā (class 1)
अन्वयात् (anvayāt) - he followed, he went after
(verb)
3rd person , singular, active, imperfect (laṅ) of anvi
Imperfect tense form of root i (to go) with prefix anu
Prefix: anu
Root: i (class 2)
कुरून् (kurūn) - the Kurus
(proper noun)
Accusative, masculine, plural of kuru
kuru - Kuru (name of an ancient king and his descendants), a country