महाभारतः
mahābhārataḥ
-
book-1, chapter-199, verse-17
अयं स पुरुषव्याघ्रः पुनरायाति धर्मवित् ।
यो नः स्वानिव दायादान्धर्मेण परिरक्षति ॥१७॥
यो नः स्वानिव दायादान्धर्मेण परिरक्षति ॥१७॥
17. ayaṁ sa puruṣavyāghraḥ punarāyāti dharmavit ,
yo naḥ svāniva dāyādāndharmeṇa parirakṣati.
yo naḥ svāniva dāyādāndharmeṇa parirakṣati.
17.
ayam saḥ puruṣavyāghraḥ punaḥ āyāti dharmavit
yaḥ naḥ svān iva dāyādān dharmeṇa parirakṣati
yaḥ naḥ svān iva dāyādān dharmeṇa parirakṣati
17.
This is that tiger-like man, the knower of natural law (dharma), who returns! He protects us, his kinsmen, like his own, in accordance with natural law (dharma).
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- अयम् (ayam) - this
- सः (saḥ) - that, he
- पुरुषव्याघ्रः (puruṣavyāghraḥ) - the Pāṇḍava leader (Yudhishthira) who is like a tiger among men (tiger among men, best among men)
- पुनः (punaḥ) - again, back, moreover
- आयाति (āyāti) - comes, returns
- धर्मवित् (dharmavit) - knower of proper conduct and duties (dharma) (knower of natural law (dharma))
- यः (yaḥ) - who
- नः (naḥ) - us, our
- स्वान् (svān) - one's own
- इव (iva) - as if, like
- दायादान् (dāyādān) - kinsmen, heirs
- धर्मेण (dharmeṇa) - by means of the natural law (dharma) (by natural law (dharma), according to righteousness)
- परिरक्षति (parirakṣati) - protects, preserves, guards
Words meanings and morphology
अयम् (ayam) - this
(pronoun)
Nominative, masculine, singular of idam
idam - this, this one (near speaker)
सः (saḥ) - that, he
(pronoun)
Nominative, masculine, singular of tad
tad - that, he, she, it
पुरुषव्याघ्रः (puruṣavyāghraḥ) - the Pāṇḍava leader (Yudhishthira) who is like a tiger among men (tiger among men, best among men)
(noun)
Nominative, masculine, singular of puruṣavyāghra
puruṣavyāghra - tiger among men, best among men, a distinguished man
Compound type : upamita tatpuruṣa (puruṣa+vyāghra)
- puruṣa – man, person, male, human being
noun (masculine) - vyāghra – tiger, best of its kind
noun (masculine)
पुनः (punaḥ) - again, back, moreover
(indeclinable)
आयाति (āyāti) - comes, returns
(verb)
3rd person , singular, active, present (laṭ) of ā-√yā
Prefix: ā
Root: yā (class 2)
धर्मवित् (dharmavit) - knower of proper conduct and duties (dharma) (knower of natural law (dharma))
(noun)
Nominative, masculine, singular of dharmavid
dharmavid - knower of natural law (dharma), one who understands sacred duty
agent noun
From dharma + √vid (to know)
Compound type : upapada tatpuruṣa (dharma+vid)
- dharma – natural law, constitution, intrinsic nature, duty, righteousness, virtue
noun (masculine) - vid – knower, understanding
noun (masculine)
agent noun
From root √vid (to know)
Root: vid (class 2)
यः (yaḥ) - who
(pronoun)
Nominative, masculine, singular of yad
yad - who, which, what
नः (naḥ) - us, our
(pronoun)
Accusative, plural of asmad
asmad - we, us, our
Note: Used here in accusative sense ('protects us')
स्वान् (svān) - one's own
(adjective)
Accusative, masculine, plural of sva
sva - one's own, self, kindred
Note: Agrees with 'dāyādān'
इव (iva) - as if, like
(indeclinable)
दायादान् (dāyādān) - kinsmen, heirs
(noun)
Accusative, masculine, plural of dāyāda
dāyāda - heir, inheritor, kinsman
धर्मेण (dharmeṇa) - by means of the natural law (dharma) (by natural law (dharma), according to righteousness)
(noun)
Instrumental, masculine, singular of dharma
dharma - natural law, constitution, intrinsic nature, duty, righteousness, virtue, custom
परिरक्षति (parirakṣati) - protects, preserves, guards
(verb)
3rd person , singular, active, present (laṭ) of pari-√rakṣ
Prefix: pari
Root: rakṣ (class 1)