योगवासिष्ठः
yogavāsiṣṭhaḥ
-
book-3, chapter-113, verse-37
धूमालीवाङ्गसंलग्ना दाहखेदप्रदायिनी ।
गर्भीकृतरसाक्रम्य जगन्ति परिवर्तते ॥ ३७ ॥
गर्भीकृतरसाक्रम्य जगन्ति परिवर्तते ॥ ३७ ॥
dhūmālīvāṅgasaṃlagnā dāhakhedapradāyinī ,
garbhīkṛtarasākramya jaganti parivartate 37
garbhīkṛtarasākramya jaganti parivartate 37
37.
dhūmālī iva aṅgasaṃlagnā dāhakhedapradāyinī
garbhīkṛtarasā ākramya jaganti parivartate
garbhīkṛtarasā ākramya jaganti parivartate
37.
dhūmālī iva aṅgasaṃlagnā dāhakhedapradāyinī
garbhīkṛtarasā jaganti ākramya parivartate
garbhīkṛtarasā jaganti ākramya parivartate
37.
Like a chain of smoke, clinging to the body, causing burning and weariness, it pervades the worlds, having absorbed their essence, and transforms them.
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- धूमाली (dhūmālī) - chain of smoke, line of smoke
- इव (iva) - like, as if, similar to
- अङ्गसंलग्ना (aṅgasaṁlagnā) - clinging to the body, attached to the limb
- दाहखेदप्रदायिनी (dāhakhedapradāyinī) - causing burning and weariness
- गर्भीकृतरसा (garbhīkṛtarasā) - having absorbed the essence, having made the essence internal
- आक्रम्य (ākramya) - having pervaded, having overcome, having attacked
- जगन्ति (jaganti) - worlds, beings, moving things
- परिवर्तते (parivartate) - turns, revolves, changes, transforms
Words meanings and morphology
धूमाली (dhūmālī) - chain of smoke, line of smoke
(noun)
Nominative, feminine, singular of dhūmālī
dhūmālī - a line or chain of smoke
Compound type : tatpurusha (dhūma+ālī)
- dhūma – smoke, vapor
noun (masculine) - ālī – line, row, series, swarm
noun (feminine)
इव (iva) - like, as if, similar to
(indeclinable)
अङ्गसंलग्ना (aṅgasaṁlagnā) - clinging to the body, attached to the limb
(adjective)
Nominative, feminine, singular of aṅgasaṃlagna
aṅgasaṁlagna - clinging to the body, attached to the limb
Compound type : tatpurusha (aṅga+saṃlagna)
- aṅga – limb, body, part
noun (neuter) - saṃlagna – adhering, joined, attached, connected
adjective (masculine)
Past Passive Participle
From root lag- (to cling, adhere) with prefix sam-
Prefix: sam
Root: lag (class 1)
दाहखेदप्रदायिनी (dāhakhedapradāyinī) - causing burning and weariness
(adjective)
Nominative, feminine, singular of dāhakhedapradāyinī
dāhakhedapradāyin - causing burning and weariness/fatigue
Compound type : tatpurusha (dāhakheda+pradāyin)
- dāhakheda – burning and weariness
noun (masculine) - pradāyin – giving, bestowing, causing
adjective (masculine)
Agent noun from root dā- (to give) with prefix pra-
Prefix: pra
Root: dā (class 3)
गर्भीकृतरसा (garbhīkṛtarasā) - having absorbed the essence, having made the essence internal
(adjective)
Nominative, feminine, singular of garbhīkṛtarasa
garbhīkṛtarasa - having absorbed the essence, having made the essence internal
Compound type : bahuvrihi (garbhīkṛta+rasa)
- garbhīkṛta – made internal, taken into the womb, absorbed
adjective (masculine)
Past Passive Participle (from denominative)
Derived from garbha + kṛta - rasa – essence, juice, taste, fluid, sentiment
noun (masculine)
आक्रम्य (ākramya) - having pervaded, having overcome, having attacked
(indeclinable)
Absolutive/Gerund
From root kram- (to step, go) with prefix ā-
Prefix: ā
Root: kram (class 1)
जगन्ति (jaganti) - worlds, beings, moving things
(noun)
Accusative, neuter, plural of jagat
jagat - world, universe, all that moves, living beings
परिवर्तते (parivartate) - turns, revolves, changes, transforms
(verb)
3rd person , singular, middle, present (lat) of parivart
Root verb, Present Indicative, 3rd Person, Singular, Middle Voice with prefix pari-
Prefix: pari
Root: vṛt (class 1)