योगवासिष्ठः
yogavāsiṣṭhaḥ
-
book-3, chapter-16, verse-39
एकं तावद्विदेहस्य भर्तुर्जीवो ममाम्बिके ।
अस्मादेव हि मा यासीन्निजान्तःपुरमण्डपात् ॥ ३९ ॥
अस्मादेव हि मा यासीन्निजान्तःपुरमण्डपात् ॥ ३९ ॥
ekaṃ tāvadvidehasya bharturjīvo mamāmbike ,
asmādeva hi mā yāsīnnijāntaḥpuramaṇḍapāt 39
asmādeva hi mā yāsīnnijāntaḥpuramaṇḍapāt 39
39.
ekam tāvat videhasya bhartuḥ jīvaḥ mama ambike
asmāt eva hi mā yāsīt nija antaḥpuramaṇḍapāt
asmāt eva hi mā yāsīt nija antaḥpuramaṇḍapāt
39.
ambike tāvat ekam mama bhartuḥ videhasya jīvaḥ
asmāt eva hi mā yāsīt nija antaḥpuramaṇḍapāt
asmāt eva hi mā yāsīt nija antaḥpuramaṇḍapāt
39.
"O Mother, first, let my husband Videha's life return. May he indeed not depart from this very inner palace hall of his."
Words meanings summery:
(Scroll down for elaborated words morphology)
- एकम् (ekam) - one boon (one, single)
- तावत् (tāvat) - first, for now, meanwhile
- विदेहस्य (videhasya) - of King Janaka (of Videha)
- भर्तुः (bhartuḥ) - of the husband
- जीवः (jīvaḥ) - life, living being
- मम (mama) - my, of me
- अम्बिके (ambike) - O Mother!
- अस्मात् (asmāt) - from this
- एव (eva) - indeed, just, only
- हि (hi) - indeed, for, surely
- मा (mā) - not (prohibitive particle)
- यासीत् (yāsīt) - may he not depart (may he go)
- निज (nija) - own, one's own
- अन्तःपुरमण्डपात् (antaḥpuramaṇḍapāt) - from the inner palace hall
Words meanings and morphology
एकम् (ekam) - one boon (one, single)
(adjective)
Accusative, neuter, singular of eka
eka - one, single, unique
तावत् (tāvat) - first, for now, meanwhile
(indeclinable)
विदेहस्य (videhasya) - of King Janaka (of Videha)
(proper noun)
Genitive, masculine, singular of videha
videha - Videha (name of Janaka, king of Videha)
भर्तुः (bhartuḥ) - of the husband
(noun)
Genitive, masculine, singular of bhartṛ
bhartṛ - husband, lord, supporter
जीवः (jīvaḥ) - life, living being
(noun)
Nominative, masculine, singular of jīva
jīva - living, existing; a living being, soul, life-principle
मम (mama) - my, of me
(pronoun)
Genitive, singular of asmad
asmad - I
अम्बिके (ambike) - O Mother!
(noun)
Vocative, feminine, singular of ambikā
ambikā - mother
अस्मात् (asmāt) - from this
(pronoun)
Ablative, neuter, singular of idam
idam - this
Note: Agrees with 'antaḥpuramaṇḍapāt'
एव (eva) - indeed, just, only
(indeclinable)
हि (hi) - indeed, for, surely
(indeclinable)
मा (mā) - not (prohibitive particle)
(indeclinable)
यासीत् (yāsīt) - may he not depart (may he go)
(verb)
3rd person , singular, active, aorist injunctive (luṅ) of yā
Root: yā (class 2)
निज (nija) - own, one's own
(adjective)
masculine, singular of nija
nija - own, one's own, inherent, native
Note: Qualifies 'antaḥpuramaṇḍapa'
अन्तःपुरमण्डपात् (antaḥpuramaṇḍapāt) - from the inner palace hall
(noun)
Ablative, masculine, singular of antaḥpuramaṇḍapa
antaḥpuramaṇḍapa - inner palace hall, women's apartments' hall
Compound type : tatpuruṣa (antaḥpura+maṇḍapa)
- antaḥpura – inner apartment, women's apartment, harem
noun (neuter) - maṇḍapa – hall, pavilion, temporary shed
noun (masculine)